Quản lý hoạt động giáo dục hòa nhập học sinh khuyết tật tại các trường tiểu học huyện An Lão, thành phố Hải Phòng (Luận văn thạc sĩ)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (584.38 KB, 131 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
NGUYỄN THỊ NHƯ QUỲNH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HOÀ NHẬP
HỌC SINH KHUYẾT TẬT TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN AN LÃO, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI, NĂM 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
NGUYỄN THỊ NHƯ QUỲNH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HOÀ NHẬP
HỌC SINH KHUYẾT TẬT TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN AN LÃO, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 140 101
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ THANH
HÀ NỘI, NĂM 2016
i
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, Tác giả xin trân trọng cảm ơn các Tập thể
Lãnh đạo, các giảng viên, chuyên viên của Học viện Quản lý Giáo dục đã tạo
điều kiện, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình đào tạo.
Đặc biệt, Tác giả xin bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến
TS.Nguyễn Thị Thanh, người đã chỉ dẫn các phương pháp triển khai các
nhiệm vụ trong suốt quá trình nghiên cứu để tác giả có thể hồn thiện luận
văn đúng thời hạn và đảm bảo yêu cầu.
Tác giả xin chân thành cảm ơn Phòng GD&ĐT huyện An Lão – TP
Hải Phòng, Ban giám hiệu, giáo viên các trường tiểu học trong huyện đã
nhiệt tình, trách nhiệm trong cung cấp những thông tin xác thực để giúp tác
giả thu được những minh chứng quan trọng trong phân tích đánh giá thực
trạng quản lý hoạt động giáo dục hòa nhập học sinh khuyết tật của Phòng
GD&ĐT huyện An Lão phục vụ nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý
trong luận văn.
Mặc dù đã thực sự nỗ lực song do năng lực và kinh nghiệm nghiên cứu
khoa học còn nhiều hạn chế cho nên luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót.
Tác giả kính mong nhận được những ý kiến đóng góp của q thầy, cơ, các
nhà khoa học và những người quan tâm để giúp luận văn thêm hồn thiện và
có giá trị thiết thực, cũng như giúp tác giả có được các bài học quý báu trong
chặng đường tiếp theo.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 7 năm 2016
Học viên
Nguyễn Thị Như Quỳnh
ii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN....................................................................................................i
NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN.......................................ix
DANH MỤC BẢNG........................................................................................x
DANH MỤC BIỂU ĐỒ - SƠ ĐỒ.................................................................xii
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài..........................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu...................................................................................3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu...................................................................................3
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu...........................................................3
5. Phạm vi nghiên cứu.....................................................................................3
6. Giả thuyết khoa học.....................................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu............................................................................4
8. Cấu trúc của luận văn.................................................................................5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
HÒA NHẬP HỌC SINH KHUYẾT TẬT TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC.....6
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu.................................................................6
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài............................................................6
1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam...............................................................8
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài...........................................................10
1.2.1. Trẻ khuyết tật.........................................................................................10
1.2.2. Giáo dục hòa nhập học sinh khuyết tật................................................11
1.2.3. Quản lý giáo dục, quản lý giáo dục hòa nhập học sinh khuyết tật.......12
1.2.3.1. Quản lý giáo dục................................................................................12
1.2.3.2. Quản lý giáo dục hòa nhập học sinh khuyết tật..................................14
1.3. Giáo dục hoà nhập học sinh khuyết tật.....................................................14
1.3.1. Nhận dạng - Phân loại trẻ khuyết tật....................................................14
1.3.2. Đặc điểm tâm sinh lý của trẻ khuyết tật................................................15
iii
1.3.3. Khó khăn của học sinh khuyết tật trong học tập..................................18
1.3.4. Bản chất của giáo dục hòa nhập học sinh khuyết tật...........................21
1.3.5. Quy trình giáo dục hịa nhập học sinh khuyết tật.................................22
1.3.6. Những lưu ý khi dạy học hòa nhập cho học sinh khuyết tật................26
1.4. Quản lý hoạt động giáo dục hòa nhập học sinh khuyết tật tại trường tiểu
học của Phòng Giáo dục và Đào tạo.................................................................27
1.4.1. Nhiệm vụ, chức năng của Phòng Giáo dục và Đào tạo........................27
1.4.2. Phân cấp quản lý hoạt động giáo dục hòa nhập của Phòng Giáo dục &
Đào tạo và Trường tiểu học.............................................................................28
1.4.3. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục hòa nhập học sinh khuyết tật tại
trường tiểu học của Phòng GD&ĐT...............................................................29
1.4.3.1. Lập kế hoạch hoạt động giáo dục hòa nhập........................................29
1.4.3.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục hòa nhập...................32
1.4.3.3. Chỉ đạo, giám sát thực hiện hoạt động giáo dục hòa nhập..................32
1.4.3.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục hòa nhập................................33
1.4.3.5. Quản lý cơ sở vật chất hỗ trợ cho hoạt động giáo dục hòa nhập..........33
1.4.3.6. Quản lý việc sử dụng và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên tham gia hoạt
động giáo dục hòa nhập.................................................................................34
1.4.3.7. Quản lý phối hợp các lực lượng tham gia hoạt động giáo dục hòa nhập 35
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng quản lý hoạt động giáo dục hòa nhập học sinh
khuyết tật...........................................................................................................36
1.5.1. Cơ sở vật chất của trường tiểu học........................................................36
1.5.2. Nguồn lực tài chính...............................................................................36
1.5.3. Đặc điểm văn hóa - xã hội.....................................................................36
1.5.4. Văn bản pháp quy về giáo dục hòa nhập..............................................37
Tiểu kết chương 1..........................................................................................37
Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HÒA
NHẬP
iv
HỌC SINH KHUYẾT TẬT TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN
AN LÃO - THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG......................................................39
2.1. Tổ chức khảo sát thực trạng......................................................................39
2.1.1. Mục tiêu khảo sát...................................................................................39
2.1.2. Nội dung khảo sát..................................................................................39
2.1.3. Đối tượng khảo sát.................................................................................39
2.1.4. Công cụ khảo sát....................................................................................39
2.1.5. Phương pháp khảo sát..........................................................................40
2.1.6. Tổ chức khảo sát....................................................................................40
2.1.7. Xử lý kết quả..........................................................................................40
2.2. Khái quát về phát triển giáo dục của huyện An Lão, Thành phố Hải
Phòng..................................................................................................................40
2.2.1. Khái quát về kinh tế - xã hội của huyện An Lão..................................40
2.2.2. Khái quát về giáo dục tiểu học của huyện An Lão...............................41
2.2.2.1. Quy mô giáo dục tiểu học...................................................................41
2.2.2.2. Chất lượng giáo dục tiểu học..............................................................42
2.2.2.3. Đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên...................................................43
2.2.2.4. Cơ sở vật chất phục vụ cho dạy và học...............................................45
2.3. Thực trạng hoạt động giáo dục học sinh khuyết tật tại trường các tiểu
học huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng.....................................................45
2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên các trường tiểu
học huyện An Lão – Thành phố Hải Phòng về hoạt động giáo dục hòa nhập
học sinh khuyết tật...........................................................................................45
2.3.2. Thực trạng hoạt động giáo dục hòa nhập học sinh khuyết tật tại các
trường tiểu học huyện An Lão – Thành phố Hải Phịng...............................46
2.3.2.1. Thực trạng tìm hiểu nhu cầu và khả năng của học sinh khuyết tật.......46
2.3.2.2. Thực trạng lập kế hoạch giáo dục hòa nhập cá nhân cho học sinh
khuyết tật........................................................................................................47
v
2.3.2.3. Thực trạng nhà trường tiểu học phối hợp cùng các lực lượng giáo dục
triển khai kế hoạch dục hòa nhập cá nhân cho học sinh khuyết tật..................48
2.3.2.4. Thực trạng đánh giá kế hoạch dục hòa nhập cá nhân cho học sinh
khuyết tật........................................................................................................49
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết
tật tại trường tiểu học của Phòng GD&ĐT huyện An Lão - Thành phố Hải
Phòng..................................................................................................................51
2.4.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên trường tiểu học về
quản lý hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật.....................51
2.4.2. Thực trạng lập kế hoạch hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh
khuyết tật..........................................................................................................52
2.4.3. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục hòa nhập
cho học sinh khuyết tật....................................................................................54
2.4.4. Thực trạng chỉ đạo, giám sát thực hiện hoạt động giáo dục hòa nhập
học sinh khuyết tật...........................................................................................55
2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục hòa nhập cho học
sinh khuyết tật..................................................................................................56
2.4.6. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất hỗ trợ cho hoạt động giáo dục hòa
nhập cho học sinh khuyết tật...........................................................................57
2.4.7. Thực trạng quản lý sử dụng và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên tham gia
hoạt động giáo dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật..................................58
2.4.8. Thực trạng quản lý phối hợp các lực lượng tham gia hoạt động giáo
dục hòa nhập cho học sinh khuyết tật............................................................59
2.4.9. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hòa nhập
cho học sinh khuyết tật tại trường tiểu học của Phòng GD&ĐT huyện An
Lão - Thành phố Hải Phòng...........................................................................60
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục hòa
nhập cho học sinh khuyết tật tại các trường tiểu học của phòng GD&ĐT
huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng............................................................62
vi
Tiểu kết chương 2..........................................................................................63
Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HOÀ
NHẬP HỌC SINH KHUYẾT TẬT TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN AN LÃO - THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG......................................65
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp.............................................................65
3.1.1. Nguyên tắc phù hợp với chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước,
ngành giáo dục và đào tạo...............................................................................65
3.1.1.1. Phù hợp với chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước................65
3.1.1.2. Phù hợp với chủ trương của ngành giáo dục và đào tạo......................66
3.1.2. Phù hợp với tình hình thực tế giáo dục hịa nhập và kinh tế - xã hội địa
phương.............................................................................................................67
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa, phát triển bền vững và ổn định......68
3.1.4. Ngun tắc đảm bảo tính tồn diện và đồng bộ....................................68
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học.......................................................69
3.1.6. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi..........................................................69
3.2. Đề xuất biện pháp quản lý giáo dục hòa nhập học sinh khuyết tật tại các
trường tiểu học thuộc địa bàn huyện An Lão – Thành phố Hải Phòng..........70
3.2.1. Nâng cao nhận thức về giáo dục hòa nhập cho
cộng đồng và các nhà trường..........................................................70
3.2.1.1. Mục đích ý nghĩa...............................................................................70
3.2.1.2. Nội dung và cách thực hiện...............................................................70
3.2.1.3. Điều kiện thực hiện............................................................................71
3.2.2. Chỉ đạo xây dựng kế hoạch giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật trong trường
tiểu học.............................................................................................................72
3.2.2.1. Mục đích ý nghĩa................................................................................72
3.2.2.2. Nội dung và cách thực hiện................................................................72
3.2.2.3. Điều kiện thực hiện............................................................................73
3.2.3. Chỉ đạo tăng cường các hoạt động chun mơn, hoạt động tập thể,
hoạt động ngồi giờ lên lớp.............................................................................74
vii
3.2.3.1. Mục đích ý nghĩa................................................................................74
3.2.3.2. Nội dung và cách thực hiện................................................................74
3.2.3.3. Điều kiện thực hiện............................................................................76
3.2.4. Đổi mới công tác kiểm tra đánh giá giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật
tại các trường Tiểu học....................................................................................76
3.2.4.1. Mục đích ý nghĩa................................................................................76
3.2.4.2. Nội dung và cách thực hiện................................................................76
3.2.4.3. Điều kiện thực hiện............................................................................77
3.2.5. Chỉ đạo xây dựng và trang bị cơ sở vật chất, thiết bị đồ dùng dạy học 78
3.2.5.1. Mục đích ý nghĩa................................................................................78
3.2.5.2. Nội dung và cách thực hiện................................................................79
3.2.5.3. Điều kiện thực hiện............................................................................79
3.2.6. Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ quản lý - giáo viên về giáo
dục hòa nhập trẻ khuyết tật và sử dụng hợp lý đội ngũ giáo viên..................80
3.2.6.1. Mục đích ý nghĩa................................................................................80
3.2.6.2. Nội dung và cách thực hiện................................................................81
3.2.6.3. Điều kiện thực hiện............................................................................83
3.2.7. Quản lý phối hợp các lực lượng tham gia hoạt động giáo dục hòa
nhập cho học sinh khuyết tật...........................................................................84
3.2.7.1. Mục đích ý nghĩa................................................................................84
3.2.7.2. Nội dung và cách thực hiện................................................................84
3.2.7.3. Điều kiện thực hiện............................................................................85
3.2.8. Đề xuất tham mưu thực hiện đúng, đủ chế độ, chính sách dành cho
cán bộ, giáo viên, đặc biệt cần có chế độ, chính sách đối với giáo viên dạy
hồ nhập..........................................................................................................88
3.2.8.1. Mục đích ý nghĩa................................................................................88
3.2.8.2. Nội dung và cách thực hiện................................................................89
3.2.8.3. Điều kiện thực hiện............................................................................90
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp................................................................90
viii
3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp.........92
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm..........................................................................92
3.4.2. Các bước tiến hành khảo nghiệm.........................................................92
3.4.3. Kết quả khảo nghiệm.............................................................................94
Tiểu kết chương 3..........................................................................................96
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ...............................................................98
1. Kết luận......................................................................................................98
2. Kiến nghị..................................................................................................100
2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng............................................100
2.2. Đối với Huyện ủy An Lão.........................................................................101
2.3. Đối với Cấp ủy chính quyền địa phương trên địa bàn huyện................101
2.4. Đối với các trường tiểu học trên địa bàn huyện............................101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
ix
NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
STT
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Chữ viết tắt
Bộ GD&ĐT
CBQL
CT
GDBVMT
GDHN
GV
HSKT
HU-UBND
KCT
KKT
KT
PHCN
PHHS
Phòng GD&ĐT
RCT
RKT
TKT
Cụm từ viết tắt
Bộ Giáo dục và Đào tạo
Cán bộ quản lý
Cần thiết
Giáo dục bảo vệ mơi trường
Giáo dục hịa nhập
Giáo viên
Học sinh khuyết tật
Huyện ủy-Ủy ban nhân dân
Không cần thiết
Khơng khả thi
Khả thi
Phục hồi chức năng
Phụ huynh học sinh
Phịng Giáo dục và Đào tạo
Rất cần thiết
Rất khả thi
Trẻ khuyết tật
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Tổng hợp các số liệu về quy mô giáo dục tiểu học.....................42
của huyện An Lão – Thành phố Hải Phòng................................................42
Bảng 2.2. Chất lượng giáo dục tiểu học của huyện An Lão.......................43
Thành phố Hải Phịng...................................................................................43
Bảng 2.3. Trình độ đào tạo chuyên môn của CBQL và giáo viên các
trường tiểu học huyện An Lão – Thành phố Hải Phòng............................44
x
Bảng 2.4. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV các trường tiểu học
huyện An Lão – Thành phố Hải Phòng về hoạt động GDHN HSKT.......46
Bảng 2.5. Thực trạng tìm hiểu nhu cầu và khả năng của HSKT tại các
trường tiểu học huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng............................47
Bảng 2.6. Thực trạng lập kế hoạch GDHN cá nhân cho HSKT tại các
trường tiểu học huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng............................48
Bảng 2.7. Thực trạng nhà trường tiểu học huyện An Lão - Thành phố
Hải Phòng phối hợp cùng các lực lượng giáo dục triển khai kế hoạch
GDHN cá nhân cho HSKT...........................................................................49
Bảng 2.8. Thực trạng đánh giá kế hoạch GDHN cá nhân cho HSKT tại
các trường tiểu học huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng......................49
Bảng 2.9. Thực trạng hoạt động GDHN HSKT tại các trường tiểu học
huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng........................................................50
Bảng 2.10. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV trường tiểu học huyện
An Lão - Thành phố Hải Phòng về quản lý hoạt động GDHN HSKT.....52
Bảng 2.11. Thực trạng lập kế hoạch quản lý hoạt động GDHN HSKT tại
các trường tiểu học của phòng GD&ĐT huyện An Lão - Thành phố Hải
Phòng..............................................................................................................53
Bảng 2.12. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch GDHN.......................54
HSKT tại các trường tiểu học của phòng GD&ĐT....................................54
huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng........................................................54
Bảng 2.13. Thực trạng chỉ đạo, giám sát thực hiện hoạt động GDHN HSKT
tại các trường tiểu học của phòng GD&ĐT huyện An Lão - Thành phố Hải
Phòng...............................................................................................................55
Bảng 2.14. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động GDHN HSKT tại
các trường tiểu học của phòng GD&ĐT huyện An Lão - Thành phố Hải
Phòng..............................................................................................................56
xi
Bảng 2.15. Thực trạng QL CSVC hỗ trợ cho hoạt động GDHN HSKT tại
các trường tiểu học của phòng GD&ĐT huyện An Lão - Thành phố Hải
Phòng..............................................................................................................57
Bảng 2.16. Thực trạng QL sử dụng và bồi dưỡng đội ngũ GV các trường
tiểu học tham gia hoạt động GDHN HSKT của phòng GD&ĐT huyện An
Lão - Thành phố Hải Phòng.........................................................................58
Bảng 2.17. Thực trạng QL phối hợp các lực lượng tham gia hoạt động
GDHN HSKT tại các trường tiểu học của phòng GD&ĐT huyện An Lão
- Thành phố Hải Phòng.................................................................................59
Bảng 2.18. Thực trạng quản lý hoạt động GDHN HSKT tại trường tiểu
học của Phòng GD&ĐT huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng..............60
Bảng 2.19. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến QL hoạt động GDHN
HSKT tại các trường tiểu học huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng....62
Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi..................94
của các biện pháp quản lý hoạt động GDHN HSKT các trường tiểu học
huyện An Lão – Thành phố Hải Phòng.......................................................94
xii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ - SƠ ĐỒ
Biểu đồ
Biểu đồ 2.1: So sánh kết quả nhận thức và thực hiện hoạt động GDHN
HSKT tại các trường tiểu học huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng
.............................................................................Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 2.2: So sánh kết quả nhận thức và thực hiện các nội dung QL
hoạt động GDHN HSKT tại các trường tiểu học của phòng GD&ĐT
huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng........Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 3.1. Mối quan hệ giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
quản lý được đề xuất.......................................................................................96
Sơ đồ
Sơ đồ 1.1. Các bước tiến hành GDHN TKT trong nhà trường.................22
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý GDHN HSKT..........Error!
Bookmark not defined.
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Xu thế phát triển giáo dục của thế giới cũng như của Việt Nam là thực
hiện công bằng trong giáo dục, tạo điều kiện cho mọi trẻ em có cơ hội được
tiếp cận một nền giáo dục có chất lượng, cũng như dạy học dựa trên khả năng
nhu cầu của người học, tạo điều kiện cho trẻ em có cơ hội phát triển tối đa
năng lực cá nhân của trẻ và tạo sự bình đẳng trong giáo dục cho mọi trẻ em
nói chung và trẻ có nhu cầu giáo dục đặc biệt nói riêng.
“Tất cả trẻ em sinh ra đều có quyền được đi học”. Điều này đã được
khẳng định trong Công ước quốc tế về quyền trẻ em. Vì thế, giáo dục trẻ
khuyết tật (TKT) khơng cịn được xem là một việc làm từ thiện nữa. Các em
cũng có quyền học tập, vui chơi như bao trẻ em bình thường khác.
Khi bàn về trọng trách của giáo dục trong giai đoạn tới, Đại hội XI của
Đảng xác định: "Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, coi trọng
giáo dục đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, khả năng
lập nghiệp… Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, kết hợp chặt chẽ
giữa nhà trường với gia đình và xã hội".
Trước đây, do điều kiện kinh tế khó khăn, đa số học sinh khuyết tật
(HSKT), không được đi học. Các em chủ yếu được nuôi dưỡng tại gia đình,
sự quan tâm, chăm sóc của mỗi gia đình lại rất khác nhau, tuỳ thuộc vào điều
kiện kinh tế và hồn cảnh của họ. Vì vậy việc giáo dục TKT rất khó khăn. Từ
năm 1990 đến nay Việt Nam đã triển khai chương trình giáo dục hồ nhập, đã
huy động được một số lượng lớn HSKT ra lớp học hoà nhập cùng các học
sinh khác, nơi các em đã được sinh ra và lớn lên. Tháng 11 năm 1995, Thủ
tướng Chính phủ đã ra quyết định chuyển giao tồn bộ cơng việc chăm sóc,
giáo dục HSKT sang Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT). Đây là cơ hội tốt để
HSKT phải được hưởng quyền chăm sóc và giáo dục, bình đẳng như mọi học
sinh bình thường khác.
2
Sau hơn hai mươi năm thực hiện, giáo dục hòa nhập (GDHN) Việt Nam
đã đạt được những thành tựu đáng kể. Theo số liệu từ Bộ GD&ĐT, trong
khoảng thời gian từ 2008 – 2013, Việt Nam đã thực hiện giáo dục chuyên biệt
cho 79.580 HSKT cấp tiểu học và GDHN cho 333.211 HSKT cấp tiểu học.
Đặc biệt, công tác GDHN thành công lớn trong năm học 2008 – 2009 với
147.929 em.
Đẩy mạnh hơn nữa hoạt động giáo dục cho TKT, Chính phủ đã ban hành
Quyết định số 1019/QĐ – TTg phê duyệt Đề án Hỗ trợ người khuyết tật giai
đoạn 2012 – 2020, trong đó đã đề ra mục tiêu đến năm 2015 có 60% TKT được
tiếp cận giáo dục và đến năm 2020 đạt 70%.
Để thực hiện được chỉ tiêu đã đề ra, cơng tác giáo dục TKT địi hỏi sự
quan tâm nhiều hơn nữa của các cấp chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể và
toàn xã hội chung tay vì sự nghiệp đầy ý nghĩa này. Đặc biệt là sự vào cuộc của
quyết liệt của từng địa phương.
Với Thành phố Hải Phịng, trường khiếm thính và trường Nguyễn Đình
Chiểu là các trường chun biệt, thu hút khá đơng số HSKT (khiếm thính và
khiếm thị) trên địa bàn thành phố. Số trẻ tham gia học hòa nhập tại các trường
tiểu học tồn thành phố nói chung và huyện An Lão nói riêng chủ yếu là những
TKT vận động nhẹ và khuyết tật trí tuệ. Thực hiện sự chỉ đạo của các cấp, các
ngành, An Lão đã thực hiện GDHN từ nhiều năm nay và đã thu được những
kết quả nhất định. Tuy nhiên, do những yếu tố khách quan và chủ quan như:
năng lực chuyên môn, kiến thức và nhận thức về TKT, GDHN cho TKT cũng
như quản lí hoạt động này của cán bộ quản lí, giáo viên còn hạn chế; cơ sở vật
chất phục vụ cho GDHN còn thiếu thốn; nhận thức của người dân về đối tượng
TKT chưa đúng đắn dẫn đến chất lượng GDHN còn thấp, thiếu bền vững.
Xuất phát từ lý do trên, kết hợp với kinh nghiệm thực tiễn công tác, tác
giả đã chọn đề tài nghiên cứu: "
Quản lý hoạt động giáo dục hoà nhập HSKT
tại các trường tiểu học huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng” làm đề tài
3
luận văn thạc sĩ để nghiên cứu nhằm góp phần cải thiện chất lượng hoạt động
quản lý GDHN HSKT.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận và khảo sát thực trạng việc thực hiện GDHN HSKT
trong trường tiểu học tại huyện An Lão, đề xuất một số biện pháp quản lý
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục hoà nhập HSKT trong trường tiểu học tại
huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý giáo dục hoà nhập HSKT trong
trường tiểu học.
3.2. Đánh giá thực trạng quản lý giáo dục hoà nhập HSKT của các trường
tiểu học huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng.
3.3. Đề xuất biện pháp quản lý giáo dục hoà nhập HSKT tại các trường
tiểu học huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng.
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Giáo dục hoà nhập HSKT trong trường tiểu học.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động GDHN HSKT trong các trường tiểu học huyện An
Lão - Thành phố Hải Phòng.
5. Phạm vi nghiên cứu
- Địa bàn nghiên cứu: Đề tài này tiến hành khảo sát về quản lý GDHN
HSKT tại 19 trường tiểu học huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng.
- Thời gian nghiên cứu: Đề tài sử dụng số liệu về GDHN HSKT tại các
trường tiểu học huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng từ giai đoạn 2010 đến
nay.
- Chủ thể quản lý: tập trung vào vai trò quản lý của Phòng GD&ĐT.
4
6. Giả thuyết khoa học
Hiện nay, chất lượng GDHN HSKT trong các trường Tiểu học huyện
An Lão - TP Hải Phòng còn nhiều hạn chế. Nếu đề xuất được các biện pháp
quản lý GDHN HSKT phù hợp với đặc điểm của HSKT, đặc điểm của các
nhà trường, phù hợp với tình hình địa phương và thực hiện phối hợp một các
đồng bộ, hợp lý với các lực lượng trong và ngồi nhà trường thì sẽ tạo mơi
trường thuận lợi nhất giúp TKT phát triển bản thân và hòa nhập cộng đồng.
7. Phương pháp nghiên cứu.
7.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phương pháp nghiên cứu lý thuyết để nghiên cứu một số
vấn đề lý luận về quản lý giáo dục, quản lý giáo dục hoà nhập TKT trong
trường tiểu học thông qua các tài liệu trong nước và nước ngoài về giáo dục
TKT.
7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp quan sát
Sử dụng phương pháp này để quan sát các hoạt động trong nhà trường,
dự giờ một số giáo viên để tìm hiểu thực trạng dạy và học giáo dục hoà nhập
của giáo viên, HSKT và việc quản lý giáo dục hoà nhập HSKT của cán bộ
quản lý trường tiểu học.
7.2.2. Phương pháp điều tra viết
Sử dụng hệ thống bảng câu hỏi để trưng cầu ý kiến đối với lãnh đạo,
chuyên viên Phòng Giáo dục - Đào tạo; cán bộ quản lý và giáo viên, các
trường tiểu học của huyện An Lão nhằm thu thập số liệu để đánh giá thực
trạng công tác giáo dục hoà nhập và đề xuất các biện pháp.
7.2.3. Phương pháp phỏng vấn sâu
Phỏng vấn, trao đổi trực tiếp với cán bộ quản lý, giáo viên và tham
khảo các ý kiến chuyên gia với mục đích đưa các kết luận thoả đáng trong
việc đánh giá thực trạng công tác quản lý giáo dục hoà nhập và đề xuất một
5
số biện pháp giúp cho việc quản lý giáo dục hoà nhập TKT tại các trường tiểu
học huyện An Lão có hiệu quả.
7.2.4. Phương pháp tổng kết thực tiễn
Phương pháp tổng kết thực tiễn được sử dụng để xây dựng nội dung lý
luận cũng như hệ thống câu hỏi khảo sát và lý giải nguyên nhân của thực
trạng quản lý giáo dục hoà nhập TKT tại các trường tiểu học huyện An Lão.
7.2.5. Phương pháp chun gia
Thơng qua các hình thức hội thảo, hội nghị, trao đổi trực tiếp với các
nhà nghiên cứu lý luận và thực tiễn để phân tích, đánh giá thực trạng và đề
xuất các biện pháp.
7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học
Sau khi thu thập các phiếu thăm dò ý kiến, dựa vào kết quả điều tra, sử
dụng thống kê mô tả, thống kê suy luận để xử lí số liệu khảo sát, đánh giá kết
quả thực nghiệm. Trình bày kết quả nghiên cứu bằng đồ hoạ thống kê nhằm
đánh giá thực trạng và định hướng, đề xuất biện pháp quản lý giáo dục hoà
nhập HSKT tại các trường tiểu học huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mục lục, mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo,
phụ lục. Kết cấu luận văn gồm:
Chương 1. Cở sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục hoà nhập TKT
tại trường tiểu học.
Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hoà nhập HSKT tại
các trường Tiểu học huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng.
Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hoà nhập HSKT tại
các trường Tiểu học huyện An Lão - Thành phố Hải Phòng.
6
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HÒA
NHẬP HỌC SINH KHUYẾT TẬT TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài
Trong hơn bốn thế kỷ qua, tùy thuộc vào sự phát triển của từng thời kỳ
lịch sử, giáo dục TKT đã trải qua ba mơ hình giáo dục khác nhau. Thế kỷ
XVI, mơ hình giáo dục chun biệt ra đời, đánh dấu một bước phát triển mới
của giáo dục TKT với tính tích cực, ưu việt và phù hợp với tính lịch sử của
nó. Đến những năm 40 của thế kỷ XX một mơ hình giáo dục TKT ra đời: mơ
hình giáo dục hội nhập với đổi mới tích cực hơn. Cũng trong những năm 70
của thế kỷ XX, mơ hình GDHN được ra đời.
Từ sau năm 1994, trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về GDHN, cách
thức tổ chức và quản lý GDHN.
William G.Brohier (1994) đã đề nghị: Cần theo dõi và đánh giá thường
xuyên sự tiến triển của các chương trình GDHN nhằm đạt được các mục tiêu
đã đề ra. Trong nghiên cứu của mình, tác giả đã đề cập và nêu ra những mục
tiêu chung nhất về GDHN, cách thức thực hiện, các điều kiện đảm bảo cho
thực hiện GDHN và những tiêu chí đánh giá cơng việc này.[29]
Sudesh Mukhopadhyagy (1999) cũng đã kết luận: Việc nhận dạng và
phát hiện TKT cần được phối hợp với các cơ quan, tổ chức trong nước và các
tổ chức phi Chính phủ. Việc làm này cần được đưa vào kế hoạch của mỗi năm
học và được xem như một phần của kế hoạch giáo dục chung của nhà trường.
Ý kiến trên được tác giả nêu ra dựa trên cơ sở nghiên cứu, mô tả và định ra
những tiêu chí phân loại khuyết tật, mức độ tật. Với những khuyến nghị công
tác nhận dạng và phát hiện TKT cần được thực hiện một cách có kế hoạch,
định kỳ và tham gia của các tổ chức, cơ quan chuyên môn. Đồng thời cũng
