MỘT số BIỆN PHÁP làm tốt CÔNG tác CHỦ NHIỆM lớp

MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM TỐT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
1. Lý do chon đề tài:
Giáo dục học sinh đòi hỏi sự tham gia của cả gia đình, nhà trường và xã hội.
Đặc biệt là sự quan tâm nòng cốt của người giáo viên chủ nhiệm.
Trong hoạt động giáo dục thì giáo viên chủ nhiệm là người chịu trách nhiệm
thực hiện mọi quyết định của hiệu trưởng đối với cả lớp và các thành viên trong
lớp. Giáo viên chủ nhiệm là người vạch kế hoạch, tổ chức cho lớp mình thực
hiện các chủ đề theo kế hoạch đồng thời theo dõi, đánh giá việc thực hiện của
học sinh. Chính vì vậy, giáo viên chủ nhiệm ở Tiểu học có một vị trí vô cùng
quan trọng trong việc hình thành ở học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát
triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng
sống cơ bản để học sinh tiếp tục học Trung học cơ sở.
2 . Thực trạng vấn đề:
Ngoài việc tổ chức, hướng dẫn các hoạt động học tập của học sinh, giáo viên
chủ nhiệm lớp còn phải thường xuyên theo dõi các hoạt động trong giờ chơi,
trong các buổi sinh hoạt, giao lưu tập thể... phải luôn nắm bắt tình hình học sinh
qua phụ huynh. Công việc của một giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học là rất
nặng nề, rất vất vả và vô cùng phức tạp. Sau nhiều năm làm công tác chủ nhiệm
lớp, tôi luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Liên tục nhiều năm học
qua, lớp tôi chủ nhiệm luôn duy trì sĩ số 100%, chất lượng học tập cũng như
năng lực phẩm chất của học sinh luôn dẫn đầu trong khối và trong toàn trường.
Bản thân tôi đã đúc rút được một số kinh nghiệm nhỏ trong công tác chủ nhiệm
lớp. Đó là lí do tôi chọn để viết sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp làm
tốt công tác chủ nhiệm lớp”.Mong được chia sẻ và nhận được những đóng góp
chân tình từ các thầy giáo, cô giáo.
3. Các biện pháp tôi đã thực hiện
3.1.Trước hết mỗi giáo viên cần hiểu rõ nhiệm vụ và trách nhiệm của mình
trong công tác chủ nhiệm
Mỗi giáo viên chủ nhiệm cần nắm chắc 6 nhiệm vụ của giáo viên nói chung
và 5 nhiệm vụ của giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp nói riêng theo điều lệ
trường tiểu học qui định.

3,2. Xây dựng nề nếp lớp học tốt
a. Cho HS học tập nội quy lớp học và các nhiệm vụ của học sinh.
Ngay từ đầu năm học tôi cho học sinh nắm chắc nội qui của lớp học và 5
nhiệm vụ của học sinh nhằm bước đầu đã hình thành cho học sinh ý thức thực
hiện mọi nề nếp và nhiệm vụ của mình cho tốt.
b. Nắm thông tin về học sinh
Mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp, muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình,
muốn đề ra các biện pháp giáo dục học sinh phù hợp, đạt hiệu quả thì trước hết
giáo viên phải hiểu học sinh, phải nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về
từng học sinh. Khi nhận bàn giao lớp tôi trực tiếp gặp giáo viên chủ nhiệm cũ
nắm bắt tình hình học sinh. Sau đó, tôi thực hiện ngay công tác điều tra thông
qua phiếu sau đây. Tôi phát cho mỗi em một phiếu điều tra sau đây và yêu cầu
các em điền đầy đủ 10 thông tin trong phiếu:


GIỚI THIỆU BẢN THÂN
1. Họ và tên:……………………………………………………………..
2. Là con thứ……trong gia đình
3. Hoàn cảnh gia đình ............................................
4. Kết quả học tập năm lớp 4: ....................................................................
5. Môn học yêu thích:..................................................................................
6. Môn học cảm thấy khó:...........................................................................
7. Góc học tập ở nhà: (Có, không)..............................................................
8. Những người bạn thân nhất trong lớp:...................................................
9. Sở thích:..................................................................................................
10. Địa chỉ gia đình: Số nhà........thôn.............Số điện thoại của gia đình………..
Qua phiếu điều tra này, tôi nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng
học sinh để ghi vào Sổ chủ nhiệm. Và quan trọng hơn cả là tôi đã hiểu một phần
về học sinh của mình, điều đó rất có lợi cho tôi trong công tác giảng dạy và giáo
dục học sinh.

c. Tổ chức bầu Hội đồng tự quản của lớp :
Việc bầu chọn và xây dựng đội ngũ HĐTQ lớp là một công việc rất quan
trọng mà người giáo viên chủ nhiệm nào cũng cần phải làm ngay sau khi nhận
lớp mới. Hội đồng tự quản được bầu nhiều lần trong năm học để đảm bảo
nhiều em trong lớp đều được có cơ hội trải nghiệm, được hình thành các năng
lực, phẩm chất khi đứng trong Hội đồng tự quản. Qua việc các em được bỏ
phiếu, được thể hiện quyền “Dân chủ’ của mình, tôi thấy các em rất vui, rất hào
hứng, và 3 em được bầu chọn cũng cảm thấy tự hào.
Tiếp theo các em họp phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên, từng
ban trong HĐTQ của lớp và phát huy tốt vai trò tự quản của các em.
Ví dụ: Nhiệm vụ của mỗi em, ban HĐTQ ghi rõ ràng trong một cuốn sổ,
sau đó phát cho các em. Tôi hướng dẫn từng em cách ghi chép trong sổ một cách
khoa học, cụ thể, rõ ràng. Mỗi em sẽ làm đúng các nhiệm vụ của mình. Ngoài ra,
chủ tịch và 2 phó Chủ tịch phải đoàn kết và hợp tác chặt chẽ với nhau trong
công việc chung trưởng các ban phải bao quát, nhắc nhở các thành viên trong
lớp tích cực trong các hoạt động thuộc ban của mình phụ trách. ( Ví dụ nhắc nhở
các bạn vệ sinh, động viên, giúp đỡ các bạn học tập....)
Cuối mỗi tuần, vào tiết sinh hoạt lớp ngày thứ sáu, Chủ tịch HĐTQ báo
cáo các mặt hoạt động của lớp, trưởng các ban như ban lao động, ban học tập,
ban văn thể, ban thư viện đánh giá hoạt động và kết quả của ban đó. Căn cứ vào
báo cáo của từng em, tôi nắm được khả năng quản lí lớp của từng em. Và cứ
cuối mỗi tháng, tôi tổ chức họp Ban HĐTQ lớp 1 lần để tổng kết các mặt làm
được của lớp, động viên khen ngợi những việc các em đã làm tốt, đồng thời chỉ
rõ những thiếu sót và hướng dẫn các em cách khắc phục.
Hội đồng tự quản là một đội ngũ có trách nhiệm cao trong công việc. Do
đó trong các Hoạt động giáo dục NGLL đây là các thành viên tích cực trong mọi
phong trào. Mặt khác chính các em là người tự quản và lập chương trình cho các
hoạt động của lớp. Để hoạt động NGLL có hiệu quả phải phát huy tốt năng lực
của HĐTQ của lớp. Qua các hoạt động đó không chỉ rèn được cho các em nhiều
kỹ năng sống mà còn có tác dụng giáo dục đạo đức cho các em rất hiệu quả.

Qua việc các em được tự lập chương trình hoạt động, và thực tế tham gia hoạt
động đó các em đoàn kết nhau hơn, các em hiểu nhau hơn, biết chia sẻ cùng
nhau những khó khăn trong công việc. Đây là dịp các em học hỏi nhau, học tập
những điểm tốt của nhau...
3.3. Xây dựng “Lớp học thân thiện, học sinh tích cực”
“Xây dựng lớp học thân thiện” là tạo ra môi trường học tập thân thiện, an
toàn, gần gũi với học sinh, làm cho học sinh cảm thấy “mỗi ngày đến trường là
một niềm vui”. Xây dựng được “lớp học thân thiện” thì sẽ có “học sinh tích
cực”. Xây dựng được lớp học thân thiện, học sinh tích cực thì sẽ hạn chế được tỉ
lệ học sinh lưu ban, bỏ học, sẽ nâng cao được chất lượng giáo dục toàn diện cho
học sinh. Để có được lớp học thân thiện kinh nghiệm của tôi như sau:
a. Giáo viên chủ nhiệm phải gần gũi và tạo mối quan hệ thân thiện với học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm lớp phải biết dùng tình thương và trách nhiệm để cảm
hoá học sinh cũng như làm gương cho các em. Một thầy cô muốn hoàn thành
nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm trước hết phải có tâm, có tấm lòng và luôn vì
tình yêu thương con người, có sự độ lượng, bao dung, đồng thời phải giỏi về tâm
lý lứa tuổi, có nhiều biện pháp giáo dục tinh tế. Cùng đó, giáo viên chủ nhiệm
còn cần am hiểu và biết cách tổ chức giáo dục đạo đức lối sống cho học
sinh. Đối với những học sinh có biểu hiện lệch lạc về nhân cách, giáo viên chủ
nhiệm chính là người thay mặt nhà trường cùng với gia đình có những biện pháp
“kéo” các em trở về với “cái thiện”, hay giúp các em học tập những gương sáng
xung quanh mình.
Ví dụ: giờ ra chơi chẳng hạn tôi thường cùng học sinh trao đổi ý kiến, trò
chuyện cùng nhau, tôi luôn tạo điều kiện cho cô trò gần gũi tình cảm, chia sẻ
cảm thông nhau hơn. Có như vậy thì các em mới dám nói, dám tâm sự thì giáo
viên mới hiểu được tâm tư tình cảm của các em. Việc này theo tôi là điều kiện
rất thuận lợi trong nhiệm vụ giáo dục đạo đức cho học sinh. Bước vào năm học,
sau khi tôi nhận lớp, để tạo sự gần gũi và gắn kết giữa học sinh và giáo viên chủ

nhiệm, tôi sắp xếp nhiều thời gian cho học sinh được giới thiệu về bản thân,
động viên khuyến khích các em chia sẻ với nhau về những sở thích, ước mơ
tương lai cũng như mong muốn của tôi với các em. Đây là hoạt động giúp cô trò
hiểu nhau, đồng thời muốn tạo một môi trường học tập thân thiện - Nơi
" Trường học thật sự trở thành ngôi nhà thứ hai của các em, các thầy cô
giáo là những người thân trong gia đình". Đây cũng là một điều kiện theo tôi
là rất quan trọng để phát triển khả năng giao tiếp của học sinh. Bởi học sinh
không thể mạnh dạn, tự tin trong một môi trường mà giáo viên luôn gò bó và áp
đặt hay quá nghiêm khắc.
b.Trang trí lớp học xanh- sạch- đẹp
Lớp học thân thiện phải có cây xanh, phải luôn sạch sẽ, ngăn nắp và được
trang trí đẹp, đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Nhìn vào lớp các em
thấy thích, thấy gần gũi. Do vậy, tôi hướng dẫn và cùng với học sinh thực hiện
các công việc sau đây:
Ngay từ đầu năm học đã tổ chức cho HS trang trí lớp học thân thiện. Để
tạo không gian lớp học thân thiện, trong lớp, tôi cho các em trồng cây xanh bên
cửa sổ, trên bục giảng. Tôi giao cho mỗi tổ chịu trách nhiệm chăm sóc một vài


cây. Mặt khác, tôi cho các em trang trí các góc học tập, trưng bày các bài viết,
bài làm hay, làm tốt của chính các học sinh trong lớp. Đó là bài học thiết thực
cho các em khác nhận thức giá trị bản thân của mình mà noi theo những gương
tốt trong lớp. Trong lớp còn có góc học tập, góc thư viện thân thiện, có ảnh của
các em, ngày tháng năm sinh của từng em ở góc sinh nhật để các em nhớ ngày
sinh nhật của bạn, biết động viên bạn bè. Nhịp cầu bè bạn là nơi có các hòm thư
riêng giúp các em trao đổi với nhau những ý kiến giúp nhau cùng tiến bộ, cây
xanh giúp các em có ý thức chăm sóc bảo vệ môi trường xanh sạch đẹp... Để
tạo không gian lớp học thân thiện, tôi cho các em sưu tầm và vẽ tranh ảnh bằng
chính đôi tay của mình tuyên truyền về chăm sóc cây xanh, góc an toàn giao
thông, góc bảo vệ môi trường. Tranh ảnh phòng chống ma tuý, rượu, thuốc lá,

không chơi đùa nơi đường dây điện chạy qua, sử dụng tiết kiệm điện... Chính
các bài vẽ, các bức tranh do các em sưu tầm dán trên lớp đã góp phần hình thành
nhân cách đạo đức cho các em. Ngoài ra lớp học có góc thư viện, góc thế giới cổ
tích nơi dành cho các em sưu tầm sách tham khảo học sinh tìm tòi các sách
truyện mình yêu thích. Việc làm này chính là tạo cho các em học hỏi nhiều cho
bản thân ví dụ những quyển sách nói về Bác Hồ kính yêu, về tình bạn, tình yêu
quê hương đất nước rất bổ ích. Tôi còn hướng dẫn các em ghi chép những việc
làm tốt mình đạt được trong mỗi ngày làm căn cứ, thước đo để đánh giá cuối
mỗi tuần học. Cũng từ biện pháp này, giáo viên sẽ có điều kiện lưu trữ dữ liệu,
sản phẩm để đánh giá học sinh, đồng thời có cơ sở để thay đổi, bổ sung các biện
pháp giáo dục từng học sinh giúp các em hình thành các kỹ năng, đạo đức lối
sống. Trang trí lớp đẹp, hài hòa đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Phần
trang trí lớp, tôi giao trực tiếp cho từng tổ: mỗi tổ phải sưu tầm tranh ảnh liên
quan đến các môn học và chọn 5 bài vẽ đẹp nhất để trưng bày. Tranh, ảnh các
em sưu tầm được dán vào giấy khổ lớn theo từng môn học (Lịch sử, Địa lí, Khoa
học, Mĩ thuật) và được bao bên ngoài bằng giấy bóng trong suốt. Sau đó đóng
lên vách tường xung quanh lớp…
c. Xây dựng tốt mối quan hệ thầy- trò và bạn bè trong lớp
* Xây dựng mối quan hệ thầy- trò:
Quan hệ cơ bản nhất của tôi và học trò là quan hệ hợp tác làm việc: tôi
giao việc- học trò làm; tôi hướng dẫn- học trò thực hiện.
- Khi giao việc, tôi chỉ nói một lần, nhưng chỉ nói khi lớp trật tự. Với cách
làm này, tự nhiên thầy sẽ trở nên nói ít, học trò sẽ làm nhiều.
- Hành vi của giáo viên sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lí cũng như sự
hình thành tính cách của trẻ. Vì vậy, khi lên lớp, tôi luôn chú ý đến cả cách đi
đứng, nói năng, cách ăn mặc, cách cầm sách, chữ viết, thái độ,...để học trò noi
theo. Không vì bất cứ lí do gì mà tôi cho phép mình cẩu thả hoặc xuề xòa, qua
loa trước mặt học sinh.
- Khi học sinh nào làm bài chưa đúng, tôi yêu cầu học sinh đó phải làm lại
chứ không chấm điểm kém ngay. Tôi giúp đỡ, hướng dẫn học sinh làm lại ngay

tại lớp, điểm các em làm lại vẫn có thể là điểm khá, điểm giỏi. Bởi tôi quan
niệm rằng đối với học sinh tiểu học chấm điểm không phải để bắt lỗi, để la
mắng học sinh mà chấm điểm để nhằm phát hiện những chỗ chưa đúng của học
sinh, giúp các em làm lại cho đúng, cho hoàn thiện hơn. Với cách nói đúng, làm


đúng trong học tập, các em trở thành những con người tự tin, trung thực, không
gian dối.
- Khi có học sinh mắc sai lầm, thiếu sót, tôi luôn cố gắng kiềm chế và tôn
trọng học sinh, tìm hiểu cặn kẽ thấu đáo nguyên nhân để có biện pháp giúp đỡ
các em sửa chữa. Tôi không bao giờ có những lời nói, cử chỉ xúc phạm các em.
Ở tuổi này, lòng tự trọng của các em rất cao, chỉ một lời nói xúc phạm sẽ làm tan
nát tâm hồn trẻ thơ. Thậm chí có em sẽ oán hận, căm ghét thầy cô, bỏ học và
không bao giờ trở lại lớp học nữa cho dù có nhiều người đến nhà vận động.
Qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi biết rằng có những em
học yếu hoặc có hôm không học bài, làm bài nhưng lỗi không phải hoàn toàn là
do các em. Có em ham chơi nên quên học bài, có em do bị mất căn bản từ các
lớp dưới. Nhưng cũng có em học yếu, hoặc không học bài làm bài là do những
điều kiện khách quan. Gia đình của các em đâu phải lúc nào cũng đầm ấm, hạnh
phúc; đâu phải em nào cũng may mắn dược bố mẹ, ông bà động viên trong mỗi
bước học tập.Và có biết bao nhiêu bố mẹ phải lo làm thuê, làm mướn kiếm sống
hoặc vì ăn chơi cờ bạc hay ốm đau bệnh hoạn,...nên không ngó ngàng gì đến
việc học của con cái, thậm chí các em còn bị mắng chửi, bị đánh đập ... Những
sóng gió đó đã tác động đến tâm lí trẻ thơ, cản trở việc học tập của các em. Nếu
như giáo viên không biết được những nguyên nhân đó thì rất dễ nổi giận đùng
đùng, rồi la mắng, trừng phạt các em. Điều đó rất bất lợi cho quan hệ thầy- trò
sau này. Vì vậy, đứng trước một học sinh quậy phá, hay lơ đãng không học bài,
làm bài, tôi không phê bình ngay mà bình tĩnh chờ đến hết buổi học gặp riêng
các em để hỏi cho rõ nguyên nhân. Lần đầu các em vi phạm, tôi nhẹ nhàng nhắc
nhở. Nếu lần thứ hai, các em vẫn tái phạm, tôi phải đến nhà tìm hiểu nguyên

nhân để có biện pháp giúp đỡ, giáo dục các em.
- Hàng ngày, tôi luôn khích lệ và biểu dương các em kịp thời, ca ngợi
những ưu điểm của các em nhiều hơn là phê bình khuyết điểm. Tôi cố tìm ra
những ưu điểm nhỏ nhất để khen ngợi động viên các em. Nhưng trong khi khen,
tôi cũng không quên chỉ ra những thiếu sót để các em khắc phục và ngày càng
hoàn thiện hơn.
- Khi nói chuyện, khi giảng, cũng như khi nghiêm khắc phê bình lỗi lầm
của học sinh, tôi luôn thể hiện cho các em thấy tình cảm yêu thương của một
người thầy đối với học trò. Theo qui luật phản hồi của tâm lí, tình cảm của thầy
trước sau cũng sẽ được đáp lại bằng tình cảm của học trò. Lòng nhân ái, bao
dung, đức vị tha của người thầy luôn có sức mạnh to lớn để giáo dục và cảm hóa
học sinh. “Lớp học thân thiện” chỉ có được khi người thầy có tấm lòng nhân
hậu, bao dung, hết lòng vì học sinh thân yêu của mình, có một người thầy như
vậy thì chắc chắn học sinh sẽ chăm ngoan, tích cực và ham học, thích đi học
* Xây dựng mối quan hệ bạn bè:
Trong cuộc sống của mỗi con người, ngoài những người thân trong gia
đình ra, ai cũng cần có bạn bè để chia sẻ. Học sinh Tiểu học cũng vậy. Nếu các
em có nhiều bạn bè thân thiết trong lớp thì các em sẽ hợp tác vui vẻ với nhau và
sẽ giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Em học giỏi sẽ giúp những em học yếu; ngược lại,
em học yếu cũng dễ dàng nhờ bạn giúp đỡ mình học tập mà không phải e ngại,
xấu hổ (Học thầy không tày học bạn). Nhưng trong thực tế, một lớp học thường


xuất hiện nhiều nhóm học trò, đặc biệt là những lớp cuối cấp. Các em chia bè
phái hay nói xấu hoặc châm chọc nhau. Những em nữ thì hay dỗi hay hờn giận.
Còn các em nam thì hăm he đánh nhau, trả thù nhau. Tuy các em chưa gây ra
chuyện gì nghiêm trọng nhưng nó vẫn ảnh hưởng xấu đến tình cảm bạn bè và
chất lượng học tập của lớp. Là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn quan tâm đến
vấn đề này. Xây dựng được mối quan hệ bạn bè đoàn kết, gắn bó thì tôi sẽ xây
dựng được nề nếp lớp học, tiến tới xây dựng môi trường học tập thân thiện. Từ

môi trường học tập thân thiện đó, chất lượng học tập của lớp chắc chắn sẽ được
nâng
cao.
Để xây dựng mối quan hệ bạn bè thân thiết, đoàn kết, gắn bó, sẵn sàng
giúp đỡ nhau trong học tập, tôi luôn tạo ra các hoạt động, các vấn đề đòi hỏi sự
hợp tác của nhiều học sinh.
Ví dụ: Tôi khuyến khích học sinh tự viết ra những điều em chưa đồng ý về
việc làm, cách cư xử của các bạn trong HĐTQ của lớp hoặc của một bạn nào đó
trong lớp chứ không nói xấu, không xa lánh bạn. Căn cứ vào những điều các em
viết ra, nếu là những điều tốt thì tôi đọc cho cả lớp nghe rồi tuyên dương ngay
trước lớp. Còn những điều các em phê bình thì tôi phải điều tra nắm rõ đúng hay
sai. Sau đó mới góp ý riêng với những học sinh bị bạn phê bình, yêu cầu các em
phải xin lỗi bạn và phải sửa chữa.
- Khi có chuyện xích mích giữa em này với em kia, tôi kịp thời can thiệp
không để mâu thuẫn kéo dài gây ảnh hưởng xấu đến tình bạn. Tôi gặp gỡ trao
đổi riêng với từng học sinh hoặc nhóm học sinh để biết rõ đầu đuôi. Sau đó phân
tích rõ ai đúng, ai sai. Ai sai thì phải nhận lỗi và xin lỗi bạn. Sau đó giảng hòa và
bắt tay nhau vui vẻ trở lại.
- Đầu năm học, tôi thỏa thuận với cả lớp rằng nếu trong lớp mình có bạn
nào đau ốm phải nằm viện thì cả lớp sẽ quyên góp tiền để mua quà đến thăm
bạn, động viên bạn an tâm chữa bệnh; những em ở gần nhà sẽ thay nhau chép
bài cho bạn. Khi bạn khỏi bệnh, những học sinh giỏi sẽ giúp đỡ những học sinh
giỏi sẽ giúp đỡ bạn học tập để theo kịp chương trình. Để tạo dựng cho các em
một tình bạn bền đẹp với những kỉ niệm sâu sắc của tuổi học trò, tôi tổ chức sinh
nhật cho học sinh ngay tại lớp học trong giờ ra chơi. Những em có ngày sinh
trùng vào ngày thứ bảy, chủ nhật thì sẽ được tổ chức vào sáng thứ bảy. Hình
thức tổ chức do các em trong ban HĐTQ quyết định. Nhưng chủ yếu chỉ là múa
hát, là những lời chúc mừng và một món quà nhỏ do cả lớp đóng góp có ý nghĩa
sâu sắc. Vì vậy, khi được cả lớp tổ chức sinh nhật, nhiều em rất xúc động.
4. Giáo viên chủ nhiệm phải luôn chú trọng rèn kĩ năng sống cho học

sinh.
Để góp phần hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực thì
một người giáo viên chủ nhiệm giỏi nhất định phải quan tâm đến rèn kĩ năng
sống cho học sinh.
- Cụ thể tôi đã nghiên cứu, tham khảo tài liệu và thống kê được các kỹ năng mà
học sinh tiểu học cần đạt . Tôi chú trọng rèn cho học sinh tiểu học các kĩ năng
như:
Kỹ năng đọc, viết, tính toán. Kỹ năng hình thành sự tự tin, nhận thức bản thân,
tôn trọng bản thân và người khác. Học sinh biết nhận ra điểm mình cần khắc


phục. Tích cực tư duy, sáng tạo. Tôi cũng đặc biệt chú ý rèn cho các em kĩ năng
giao tiếp trong trường học, kĩ năng kiềm chế cảm xúc bản thân (Ví dụ biết kiềm
chế khi xích mích với bạn…,) kĩ năng hợp tác, chia sẻ trong nhóm… Kĩ năng tự
phục vụ, biết quản lí bản thân, tiết kiệm thời gian, điện nước, kĩ năng tham gia
giao thông.
Ví dụ tôi áp dụng thực tế như sau:
Để hình thành các em năng lực tự tin vào bản thân tôi luôn động viên học
sinh làm những việc mà mình có khả năng. Tôi thường nói với học sinh em có
khả năng học môn năng khiếu nào em hãy mạnh dạn tham gia, thử sức bản thân,
hãy tự tin chính mình. Tôi hay động viên các em “Hãy làm đi không hiểu cô sẽ
giúp em, cô tin em sẽ làm được” Nhờ tôi động viên khích lệ mà học sinh tự tin
hơn nhiều. Trong giờ học, giờ chơi tôi luôn chú ý rèn cho học sinh thói quen
tránh làm ảnh hưởng đến người xung quanh: Ví dụ trật tự làm bài bài, nếu cần
trao đổi bài thì thật nhẹ nhàng, khi đi lại trong lớp cần tránh gây tiếng động
mạnh...Nhiều lần rèn giũa như vậy học sinh đã biết điều chỉnh hành vi của mình.
Ví dụ rèn kỹ năng quản lý bản thân: Tôi luôn theo dõi sát sao từng hoạt động
của các em để kịp thời khuyến khích và chỉ dạy: nhắc nhở, chỉ dẫn học sinh cách
sắp xếp ngăn bàn, cặp sách sao cho gọn gàng khoa học, cách bơm mực, lau phấn
cho sạch, cách ăn mặc phù hợp, việc vệ sinh hàng ngày như cắt móng tay chân,

chải tóc, cọ dép,... dù nhỏ nhưng trên lớp tôi luôn quan tâm chỉ dẫn. Tôi luôn
nhắc nhở các em là trong mọi hoạt động phải biết mình đang làm gì, mục đích
gì, biết mình có khả năng làm đến đâu. Tóm lại làm sao cho tự các em phải quản
lí được bản thân mình, kiểm soát được mọi hành động của mình ở mọi lúc, mọi
nơi.
Mặt khác kỹ năng tiết kiệm điện, nước, giấy viết ...kỹ năng tham gia giao
thông luôn được tôi chú trọng. Ví dụ: Tôi chỉ dẫn các em rót nước vừa phải khi
uống, nếu thiếu lại rót thêm, tránh rót một lúc quá đầy, thừa phải đổ đi rất lãng
phí. Tôi giao cho các em mỗi em lần lượt đều phải tham gia đóng ngắt điện trên
lớp một hôm, hoặc phải cọ cốc uống nước hàng ngày để các em đều được rèn kỹ
năng tiết kiệm điện, nước, ý thức vệ sinh chung. Tôi đưa ra các tình huống tham
gia giao thông cho học sinh xử lí...Chính cách làm này mà tôi đã giáo dục được
các em các kỹ năng đạt theo yêu cầu cần đạt của nhóm kỹ năng này.
Nhóm kỹ năng xã hội: Tôi rất chú trọng dạy học sinh kỹ năng này. Ví dụ:
Tôi đưa ra các cuộc thi trong tuần “Nói lời hay ý đẹp, cử chỉ đẹp”. Tạo cho các
em ý thức khi giao tiếp, các em biết xin lỗi bạn khi sai lầm, biết cám ơn khi bạn
giúp đỡ...Trong giờ học không để học sinh nói leo, nói trống không. Trong giao
tiếp kỹ ra quyết định cũng rất quan trọng. Tôi thường khuyến khích các em cùng
có các giải pháp cho tình huống này hoặc tình huống kia, có nhiều lời giải, nhiều
cách trả lời cho cùng một câu hỏi chẳng hạn, đó cũng là rèn cho các em kỹ năng
ra quyết định.
Tóm lại từng nhóm kỹ năng tôi phải khéo léo lựa chọn, gắn nó vào những
bài học, những môn học và những tình huống khác nhau trong cuộc sống sao
cho phù hợp, hiệu quả giáo dục cao.
Đặc biệt tôi chú ý dạy tích hợp kỹ năng sống cho học sinh qua các môn
học.


Hiện nay nội dung giáo dục kĩ năng sống đã được lồng ghép vào các môn
học ở bậc tiểu học.Ví dụ : Khi dạy các môn học một trong các phương pháp mới

sẽ là cho học sinh học theo nhóm. Thông qua hoạt động nhóm các em được rèn
luyện kĩ nang hợp tác, tự tin trình bày ý kiến của mình. Khi nhóm bạn trình bày
thì có được kỹ năng lắng nghe và đánh giá. Qua đó học sinh sẽ được rèn kỹ năng
lắng nghe, kĩ năng tư duy, phê phán, kĩ năng ra quyết định...Nhận thức được như
vậy, để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có hiệu quả tôi vận dụng lồng ghép
rất nhiều qua các môn học, tiết học, nhất là các môn như: Tiếng Việt, Đạo đức;
Tự nhiên và xã hội; khoa học, tiết sinh hoạt tập thể...Tôi thấy rằng tất cả các
môn học đều phải rèn được cho các em kỹ năng tư duy tích cực và tư duy sáng
tạo.Vậy trong các giờ học tôi luôn phải tìm tòi cách dạy hiệu quả nhất nghĩa là
tiết học đó phải giúp các em biết cách học, cách tư duy. Đặc biệt trong giờ học
toán kỹ năng này rất được tôi chú trọng. Mặt khác, phương pháp dạy học và tổ
chức tiết học của giáo viên là vô cùng quan trọng. Nếu không tổ chức tốt thì giới
hạn thời gian không đủ cho phép lồng ghép hiệu quả. Kỹ năng làm việc nhóm và
kỹ năng hợp tác cũng được tôi thường xuyên quan tâm gắn cho các em rèn luyện
trong tất cả các môn học, trong mọi lúc có thể. Trong các môn học ở tiểu học tôi
thấy có môn đạo đức và môn tiếng Việt hầu như tất cả các bài đều có thể tích
hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.
5. Giúp học sinh nắm chắc kiến thức các môn học, chú trọng dạy học theo
nhóm cộng tác.
- Một giáo viên chủ nhiệm giỏi muốn được phụ huynh và học trò tin tưởng thì
phải là người có chuyên môn, có tay nghề cao, dạy học có hiệu quả. Để góp
phân vào mục tiêu đó giáo viên phải có các biện pháp nâng cao chất lượng học
tập cho các em. Có rất nhiều phương pháp song ở đây tôi muốn đưa ra một
phương pháp mới đó là phải phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh trong
giờ học. Cụ thê:
- Theo dõi thường xuyên việc học tập của học sinh trên lớp. Thiết lập tổ
chức lớp học, tạo mối quan hệ học tập. Sử dụng linh hoạt nhiều hình thức và
phương pháp dạy học như Bàn tay nặn bột, kĩ thuật khăn trải bàn …. Trong các
giờ học nên vận dụng nhiều trò chơi phù hợp với từng bài, từng môn.. Dạy học
trên cơ sở tổ chức cho học sinh trải nghiệm, khám phá và phát hiện. Tổ chức tốt

hoạt động tự học của học sinh trong các giờ học và học tập cộng tác trong giờ
học. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh. Rèn
và tạo cho học sinh một số kĩ năng để hỗ trợ tốt cho việc học tập
6. Chú trọng tổ chức tốt các tiết sinh hoạt lớp.
Để nâng cao hiệu quả của công tác chủ nhiệm, tiết sinh hoạt cuối tuần vô
cùng quan trọng. Bởi sau một tuần học đây là lúc cô trò ngồi nhìn và đánh giá lại
các hoạt động. Các em sẽ rút ra được các điểm tồn tại mà mình cần khắc phục.
Trong tiết sinh hoạt lớp tôi còn cho các em học các bài về đạo đức. Ví dụ: Tôi
cho các em đóng vai một tình huống rồi cho cả lớp thảo luận tìm ra cách giải
quyết tốt nhất hoặc tổ chức các trò chơi hái hoa dân chủ trong đó có nội dung
các câu hỏi về rèn đạo đức cho các em trả lời, thảo luận. hảo luận về phòng tránh
tai nạn giao thông, thi ứng xử, thi văn nghệ, kể chuyện người tốt, việc tốt...


Những việc làm đơn giản đó tôi lại thấy có hiệu quả rất cao trong mục tiêu cần
dạy về dạy đạo đức cho học sinh.
Như vậy bằng nhiều hình thức khác nhau, tôi luôn cố gắng rèn cho học sinh
những hành vi đạo đức cơ bản có hiệu quả, thể hiện rõ nét ở sự tiến bộ của học
sinh trong nhận thức, trong cư xử, đối xử tốt với bạn bè, người lớn và linh hoạt
xử lí trong mọi trường hợp.
7. Nâng cao tính tích cực, chủ động, sáng tạo nhằm rèn cho học sinh
một số kĩ năng sống và phẩm chất năng lực qua một số hoạt động tập thể và
ngoài giờ lên lớp.
- Tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động
giáo dục ở trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động, có sáng tạo.
- Muốn có hiệu quả giáo dục đạo đức cao với học sinh thì hình thức hoạt
động giáo dục rất quan trọng và các bước tổ chức giúp học sinh hứng thú, không
nhàm chán. Đặc biệt sau mỗi hoạt động ngoài giờ lên lớp các em được tham gia
giáo viên cần cho học sinh viết thu hoạch của bản thân, tổ chức cho các em trao
đổi rút ra ý nghĩa của hoạt động đó. Việc tạo được sân chơi bổ ích cho các em

học sinh với những đề tài gần gũi với lứa tuổi học sinh được coi là một trong
những hình thức đa dạng hóa mô hình giáo dục đạo đức, giáo dục kỹ năng sống
trong nhà trường để chính học sinh tìm ra các hình thức sinh hoạt hiệu quả, mở
nhiều câu lạc bộ, tổ chức các cuộc thi, trò chơi dân gian vào các giờ sinh hoạt
chung của trường. Những bài học đến với học sinh không chính thức như những
giờ giáo dục đạo đức, giáo dục kỹ năng sống trên lớp nhưng vẫn đem lại không
ít hiệu quả khi các em cùng nhau nhận thức những việc nên làm và nên tránh.
Ví dụ: Có thể tổ chức cho học sinh ôn luyện kiến thức bằng các trò chơi như:
Rung chuông vàng, Hái hoa dân chủ, thi tìm hiểu về An toàn giao thông. Tổ
chức các buổi họp lớp, làm đồ dùng học tập và làm báo tường, vẽ tranh chào
mừng các ngày lễ lớn. Phát động học sinh sưu tầm các bài hát, điệu múa thể loại
dân ca cho học sinh phù hợp theo từng lứa tuổi để trình diễn trong các buổi sinh
hoạt lớp, buổi chào cờ đầu tuần chẳng hạn. Khuyến khích các em chơi các trò
chơi dân gian. Tôi đã hướng dẫn cho các em cách chơi một số trò chơi dân gian,
động viên các em chơi các trò chơi bổ ích như đá cầu, cầu lông, bóng bàn, cờ
vua. Để khuyến khích các em, tôi đã trích một phần quỹ lớp mua một số bộ đồ
chơi phù hợp với các em như bàn cờ, bóng bàn, cờ vua..
- Hướng dẫn các em làm bình hoa, cắt gấp hoa để trang trí góc học tập và
làm một số đồ chơi đơn giản để trưng bày hoặc để tặng người thân bạn bè. Các
em cùng làm, cùng góp, giúp đỡ nhau làm việc.
Nhờ thường xuyên tổ chức các hoạt động sinh hoạt tập thể và các trò chơi
cho cả lớp nên các em trở nên rất tự tin, rất năng động sáng tạo. Và điều quan
trọng là tôi đã thực sự xây dựng được một môi trường học tập thân thiện, học
sinh tích cực. Sĩ số của lớp tôi luôn đảm bảo, chất lượng học tập của học sinh
ngày
càng
nâng
cao.
Một số hình thức GDNGLL gây hứng thú và phát huy tính tích cực của
HS

như:
- Làm báo tường
- Cắm trại kỉ niệm ngày thành lập Đội TNTP


- Hội diễn văn nghệ
- Sinh hoạt văn nghệ trong các buổi sinh hoạt lớp, sinh hoạt đầu tuần
- Tổ chức các câu lạc bộ thể dục thể thao: cờ vua, bóng bàn…
- Tổ chức các trò chơi dân gian giữa giờ ra chơi, trong các ngày lễ.
* Thích sinh hoạt tập thể và tham gia các trò chơi bổ ích là nhu cầu, là sở
thích của hầu hết các học sinh tiểu học. Vì vậy, khi tổ chức cho các em sinh hoạt
tập thể và tham gia các trò chơi là giáo viên đã giúp các em “học mà chơi, chơi
mà học”, kiến thức và kĩ năng ở mỗi em sẽ được hình thành và rèn luyện một
cách nhẹ nhàng, tự nhiên, không gây căng thẳng, gò bó đối với các em. Ngoài
ra, tổ chức sinh hoạt tập thể và vui chơi còn giúp các em phát triển và hoàn thiện
nhân cách, bồi dưỡng năng khiếu và tài năng sáng tạo. Mặt khác, việc tổ chức
các hoạt động tập thể còn là sợi dây gắn bó, kết nối, đoàn kết các em lại với
nhau.
Các hoạt động sinh hoạt tập thể và một số trò chơi đơn giản, gọn nhẹ, tôi
có thể tổ chức ngay trong mỗi buổi học chính khóa và cả các buổi sinh hoạt
ngoài giờ lên lớp.
Ví dụ: Trong các tiết Khoa học, Đạo đức, tôi tổ chức cho các em chơi các
trò chơi như: làm phóng viên; sắm vai xử lí các tình huống phòng tránh bị xâm
hại, từ chối các chất gây nghiện, bày tỏ thái độ đối với người bị nhiễm
HIV/AIDS,...và đóng vai xử lí các tình huống trong môn Đạo đức. Thông qua
các hoạt động này, các em còn được hình thành và rèn luyện nhiều kĩ năng sống
cần
thiết.
8. Tổ chức cho học sinh tham gia tốt các hoạt động từ thiện, hoạt động
nhân đạo.

Động viên học sinh tham gia ủng hộ bạn nghèo sách vở, quần áo cũ,
quyên góp tiền ủng hộ người tàn tật, đồng bào bão lụt. Thu gom sách báo, giấy
vụn, phế liệu phế phẩm tiết kiệm để ủng hộ nhân đạo. Phối hợp với địa phương
tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động chăm sóc nghĩa trang liệt sĩ, lao
động vệ sinh nơi công cộng, thăm gia đình bà mẹ Việt Nam anh hùng, gia đình
thương binh liệt sĩ… cũng là góp phần giáo dục học sinh, giúp hoàn thành trách
nhiệm của giáo viên chủ nhiệm khi phối hợp cùng các lực lượng trong xã hội để
giáo dục học sinh.
9. Phối hợp tốt với phụ huynh để cùng giáo dục học sinh.
Ngay từ đầu năm tôi tổ chức họp phụ huynh, trao đổi thêm về học sinh.
Sau đó cùng bàn bạc biện pháp giáo dục học sinh. Thường xuyên trao đổi với
phụ huynh học sinh cá biệt qua điện thoại, hàng tháng có thông tin về lực học
của con em họ để có hướng giáo dục…
Sáng kiến kinh nghiệm này là do bao năm chủ nhiệm tôi đã đúc rút nên,
những biện pháp tôi đã làm cũng rất đỗi bình thường nhưng kết quả đạt được lại
rất khả quan. Rõ ràng qua cách làm này, tôi thấy kết quả học tập của học sinh
ngày càng tiến bộ rõ rệt. Năng lực phẩm chất của các em được hình thành và
phát triển tốt, các em ngày càng chăm ngoan. Điều đó làm tôi rất vui mừng và
vơi đi những vất vả, mệt nhọc. Tình cảm thầy- trò, bạn bè ngày càng gắn bó và
thân thiện. Các em có thêm những kĩ năng sống để tiếp tục trưởng thành trên
con đường tương lai.