Tiểu luận tình huống quản lý nhà nước ngạch chuyên viên: Công tác tiếp công dân và xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo

TiÓu luËn

1


Phần thứ nhất
đặt vấn đề
Công tác tiếp công dân và xử lý đơn th khiếu nại, tố
cáo hiện nay đang là một trong những vấn đề có ý nghĩa
vô cùng quan trọng trong công cuộc đổi mới của Đảng và Nhà
nớc ta. Việc đổi mới đờng lối phát triển kinh tế - xã hội phải
đi đôi với thực hiện Công bằng, dân chủ. Quan điểm này
khẳng định đây là tính u việt và là sự khác biệt của Đảng
Cộng sản và Nhà nớc XHCN Việt Nam đối với bất cứ Nhà nớc t
bản nào trên thế giới. Bởi vậy mà Đảng, Nhà nớc ta coi công tác
tiếp công dân chính là thực hiện quan điểm Dân là gốc;
tiếp công dân là tạo điều kiện để nhân dân trực tiếp
tham gia quản lý Nhà nớc Dân biết, dân bàn, dân làm, dân
kiểm tra tạo điều kiện để nhân dân thực hiện quyền
dân chủ, đấu tranh với các hiện tợng tiêu cực, tham nhũng,
nhũng nhiễu nhân dân, bảo vệ lợi ích hợp pháp, chính đáng
của Nhà nớc, của tập thể và của cá nhân. Công tác tiếp công
dân đây cũng là bớc đầu của giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Hiến pháp năm 1992 khẳng định rằng khiếu nại, tố cáo
là một trong các quyền cơ bản của công dân, quyền này đợc
sử dụng không hạn chế ở bất cứ lĩnh vực nào. Luật Khiếu nại,
tố cáo đã cụ thể hoá quyền khiếu nại, tố cáo của công dân
thành những chế định đợc thực hiện trên thực tế và việc
giải quyết khiếu nại, tố cáo theo đúng quy định của pháp
luật. Trên thực tế hiện nay việc thực thi những quyền này
đối với quyền và nghĩa vụ của Nhà nớc cũng nh quyền và

nghĩa vụ của công dân đang còn là vấn đề phải bàn bạc,
2


phải hoàn thiện về mặt pháp luật rất nhiều. Nhng phải
khẳng định một điều rằng công tác tiếp công dân và xử lý
đơn th khiếu nại, tố cáo của Nhà nớc ta trong những năm gần
đây có nhiều tiến bộ, tích cực, hạn chế đợc cơ bản những
vụ việc bức xúc, phức tạp, góp phần ổn định tình hình an
ninh, chính trị, giữ ổn định sự phát triển của đất nớc.
Qua thời gian học tập, nghiên cứu lớp nghiệp vụ công tác
thanh tra, chơng trình cơ bản tại trờng Cán bộ Thanh tra.
Bản thân tôi nhận thức đợc rằng: Trong công tác thanh tra nói
chung và nhiệm vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo nói riêng,
trong đó có công tác tiếp công dân và sử lý đơn th khiếu
nại, tố cáo có một vị trí rất quan trọng. Nếu nh các cơ quan
Nhà nớc, chính quyền các cấp, nhất là cấp cơ sở mà thực
hiện tốt công tác tiếp công dân và sử lý đơn th khiếu nại
ngay từ bớc đầu sẽ góp phần quan trọng không chỉ hạn chế
đợc phát sinh các vụ việc phức tạp mà còn ngăn ngừa đợc
tình trạng khiếu nại, tố cáo vợt cấp lên Trung ơng, đồng thời
cũng sẽ hạn chế đợc tình trạng bức xúc khiếu nại đông ngời,
đặc biệt là những vấn đề có tính nhạy cảm về an ninh
chính trị, điểm yếu mà hiện nay kẻ địch đang lợi dụng nó
để âm mu Diễn biến hoà bình phá hoại công cuộc đổi
mới của Đảng và Nhà nớc ta.
Việc tiếp công dân và xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo là
những công việc thờng xuyên, liên tục, là những việc làm
đầy khó khăn, phức tạp. Các vụ việc khiếu nại, tố cáo sẩy ra
có từ nhiều nguyên nhân khác nhau, nhng chung quy lại nó

đều xuất phát từ việc lợi ích của nhà nớc, của tập thể, của cá

3


nhân bị xâm hại. Nhìn nhận một cách khách quan tôi cho
rằng ngay từ một văn bản chính sách của Nhà nớc ban hành
ra, bản thân nó cũng đã có ẩn chứa hai mặt của một vấn
đề, khi thực hiện nó mới bộc lộ ra trên thực tiễn. Một mặt nó
thể hiện tính đúng đắn, tích cực, đáp ứng đợc nguyện
vọng của nhiều ngời và phù hợp với xu thế phát triển của xã hội
, của thời đại. Mặt khác nó hạn chế, thậm chí nó đe doạ gây
thiệt hại đến lợi ích của một số bộ phận nhân dân, bên cạnh
đó không ít những địa phơng, cơ quan Nhà nớc, những ngời có thẩm quyền trong việc thi hành chính sách, pháp luật lợi
dụng để trục lợi cho bản thân, tham nhũng, tiêu cực và gây
nhũng nhiễu nhân dân. Bởi vậy việc công dân đi khiếu
kiện đến các cơ quan Nhà nớc là một tất yếu khách quan.
Trong bài viết này, tôi tập trung nghiên cứu vào một số vấn
đề cơ bản trong công tác tiếp công dân và sử lý đơn th
khiếu nại, tố cáo nhằm củngcố những kiến thức đã học, đã
nghiên cứu. Mong muốn đáp ứng tốt hơn về trình độ lý,
trình độ nhiệp vụ chuyên môn trong công tác Thanh tra nói
chung và kỹ năng nghiệp vụ trong công tác tiếp dân và xứ lý
đơn th khiếu nại, tố cáo ở địa phơng nơi mà bản thân tôi
đang công tác.
Phần thứ hai
nội dung

i, những nguyên tắc trong công tác tiếp công dân đến
khiếu nại, tố cáo.

4


1. Nguyên tắc tôn trọng quyền khiếu nại, tố cáo
của công dân.
Điều 74 của Hiến pháp năm 1992, Điều 1 của Luật khiếu
nại, tố cáo năm 1998 đều khẳng định Công dân có quyền
khiếu nại, tố cáo với cơ quan Nhà nớc có thẩm quyền. Nơi
tiếp công dân phải tôn trọng quyền khiếu nại, tố cáo của
công dân. Sự tôn trọng đó thể hiện trớc hết ở việc tiếp xúc
với công dân đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh liên
quan đến khiếu nại, tố cáo. Tại nơi tiếp công dân những cán
bộ đợc thay mặt Nhà nớc tiếp công dân phải có thái độ, cử
chỉ lịch sự, đúng mực, nghiêm túc và giải quyết kịp thời
những yêu cầu, đề nghị, nguyện vọng chính đáng của
công dân.
2. Nguyên tắc khách quan công khai, dân chủ.
Khách quan là đảm bảo việc xem xét, xử lý đúng đắn
bản chất sự việc, phù hợp với các diễn biến thực tế của sự
việc. Trong quá trình xem xét, xử lý phải tôn trọng yếu tố
khách quan, tránh áp đặt ý kiến chủ quan của mình làm
cho sự việc phức tạp, kết quả sẽ sai lệch so với thực tế đã xảy
ra.
Công khai là thể hiện việc tiếp công dân phải đợc tổ
chức đàng hoàng tại nơi tiếp công dân theo đúng quy định
của pháp luật.
Dân chủ là thể hiện công dân đến khiếu nại, tố cáo và
cán bộ tiếp công dân đều bình đẳng trớc pháp luật. Mọi ý
kiến đều đợc tôn trọng, đợc giải quyết thấu tình đạt lý.

5


3. Nguyên tắc thận trọng.
Trong mọi tình huống ngời cán bộ tiếp công dân phải
sáng suốt, bình tĩnh, cân nhắc xem xét sự việc một cách
có căn cứ. Ngời cán bộ tiếp công dân không đợc hứa hẹn
hoặc khẳng định một vấn đề gì khi không đủ căn cứ, chỉ
đợc bày tỏ thái độ khi đã có đủ căn cứ và trong phạm vi thẩm
quyền của mình. Hết sức thận trọng khi phát ngôn hay đa
ra chính kính.
ii. tổ chức tiếp công dân đến khiếu nại, tố cáo.

1. Một số yêu cầu cụ thể trong việc tiếp công dân
đến khiếu nại, tố cáo.
Ngoài việc thực hiện tốt các nguyên tắc đề ra, việc
tiếp công dân cần phải chú ý tới những yêu cầu cụ thể trong
khâu chuẩn bị thì việc tiếp công dân mới đạt hiệu quả
cao.
a. Về địa điểm.
Tùy theo điều kiện và khả năng của từng cơ quan, địa
phơng mà lựa chọn địa điểm của nơi tiếp công dân phải
thuận lợi về mọi mặt cho công dân. Nơi tiếp công dân cần
khang trang, thoáng mát nhằm gây ấn tợng tốt đẹp cho công
dân khi đến cơ quan Nhà nớc. Việc lựa chọn địa điểm nơi
tiếp công dân cần tránh hai khuynh hớng: quá đơn giản tùy
tiện gây ấn tợng không tốt đối với công dân khi đến nơi
tiếp công dân hoặc quá cầu kỳ, hình thức, gây lãng phí.

6

Nơi tiếp công dân cần bố trí phòng chờ đợi, phòng tiếp
công dân riêng biệt.
b. Về phơng tiện.
Cần có những trang bị cần thiết để phục vụ cho công
tác tiếp công dân và cán bộ tiếp công dân thực hiện nhiệm
vụ nh bàn, ghế, sổ sách, ấm chén, đèn, quạt Nếu có điều
kiện nên trang bị máy ghi âm, máy chụp ảnh để cán bộ tiếp
công dân ghi lại những ý kiến quan trọng hoặc những hình
ảnh, hiện vật, tài liệu cần thiết.
Cần bố trí sắp xếp các thiết bị trong phòng tiếp công
dân gọn gàng khoa học, bảo đảm thuận lợi khi tiến hành công
việc, song cũng đảm bảo tính mỹ quan.
Trong phòng tiếp công dân nhất thiết phải có: Bản nội
quy quy định nhiệm vụ, quyền hạn của công dân và trách
nhiệm của cán bộ tiếp công dân; có lịch tiếp công dân,
trong lịch ghi rõ thời gian, chức vụ ngời tiếp công dân, một
số văn bản pháp luật liên quan đến khiếu nại, tố cáo.
c. Đối với cán bộ tiếp công dân.
Nh vậy, Thủ trởng cơ quan các cấp, ngành có trách
nhiệm trực tiếp tiếp công dân và tổ chức việc tiếp công
dân đến trình bày khiếu nại, kiến nghị, phản ánh liên quan
đến khiếu nại về quyết định hành chính , hành vi hành
chính của cơ quan quản lý các cấp, ngành công chức tiếp
công dân khi có căn cứ cho rằng quyết định , hành vi đó trái
pháp luật , xâm phạm quyền lợi ích hợp pháp của mình, và
công dân đến tố cáo với cơ quan quản lý các cấp, ngành về
7

hành vi vi phạm pháp luật của công chức, cơ quan , đơn vị ,
ngành xâm phạm lợi ích của Nhà nớc , quyền và lợi ích hợp
pháp của tổ chức, cá nhân.
Vì vậy nhiệm vụ của Thủ trởng cơ quan các cấp là phải
bố trí cán bộ có phẩm chất tốt, có kiến thức và am hiểu
chính sách, pháp luật , có ý thức trách nhiệm làm công tác
tiếp công dân mới thực sự có hiệu qủa, tạo đợc sự tin tởng
của công dân khi đến tiếp súc với cán bộ tiếp công dân.
Công tác tiếp công dân nhằm tiếp cận các khiếu nại, tố
cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân diễn ra hàng ngày
thuộc lĩnh vực hành chính Nhà nớc, kinh doanh xuất nhập
khẩu. Tiếp công dân để kịp thời phát hiện những mâu
thuẫn, thu thập những thông tin cần thiết giúp cho việc tháo
gỡ các vớng mắc trong quản lý, giải quyết kịp thời khiếu nại,
tố cáo của công dân, chấn chỉnh, sửa chữa kịp thời những
sai sót trong hoạt động cơ quan đơn vị các cấp, các ngành.
Nhiệm vụ đối với cán bộ đợc cử tiếp công dân phải có
thái độ đúng mực, có trách nhiệm tiếp nhận đơn th khiếu
nại, tố cáo và lắng nghe, ghi chép đầy đủ ý kiến đề đạt
nhiệm vụ của công dân về lĩnh vực thuộc thẩm quyền giải
quyết. Nếu sự việc không thuộc thẩm quyền giải quyết thì
cán bộ tiếp công dân có trách nhiệm hớng dẫn để công dân
đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết, không gây khó
khăn sách nhiễu, phiền hà. Kiên quyết chống mọi biểu hiện
tiêu cực.
Đối với công dân khi đến cơ quan tiếp công dân phải
xuất trình với cán bộ tiếp dân những giấy tờ tuỳ thân cần
8

thiết. Đảm bảo an toàn, giữ gìn trật tự vệ sinh nơi tiếp dân.
Không đợc mang theo vũ khí, chất nổ, chất dễ cháy. Công
dân đến trớc đợc tiếp trớc, phải trình bày trung thực sự
việc, nói rõ yêu cầu, cung cấp chứng cứ, tôn trọng sự hớng
dẫn của cán bộ tiếp dân. Không đợc lợi dụng quyền khiếu tố
để xuyên tạc, vu khống, kích động làm cản trở hoạt động
bình thờng của cơ quan Nhà nớc. Luôn đảm bảo nguyên tắc
bí mật, không để ảnh hởng đến quá trình tiếp nhận và
giải quyết khiếu tố.
Cán bộ tiếp dân và công dân thực hiện nghiêm chỉnh
các quy định trên. Ai vi phạm phải chịu trách nhiệm trớc pháp
luật.
Tiếp công dân là một công việc phức tạp nhng rất nhạy
cảm, công dân đến kiến nghị, phản ánh hay thực hiện
quyền khiếu nại, tố cáo khác nhau về lứa tuổi, giới tính, nghề
nghiệp, tâm trạng Công dân đến khiếu nại thờng có tâm
lý cho rằng mình đang bị xâm phạm về quyền, lợi ích và
họ bị ức chế về tinh thần do đó dễ nóng vội, mất bình
tĩnh. Công dân đến tố cáo xuất phát từ nhiều động cơ,
mục đích khác nhau. Có ngời vì trách nhiệm lơng tâm
chân chính, tố cáo với mục đích xây dựng. Có ngời vì
động cơ xấu tố cáo với mục đích vu khống làm hại ngời khác,
nên cán bộ tiếp dân cần có thái độ ứng xử thích hợp.
Năng lực của cán bộ tiếp công dân liên quan đến sự
thành công hay thất bại của công việc. Do đó, phải chọn
những cán bộ tiếp công dân hội đủ những điều kiện cần
thiết: có trình độ nghiệp vụ giỏi, phẩm chất đạo đức tốt,
9

có kiến thức về tâm lý xã hội và am hiểu pháp luật. Ngời cán
bộ tiếp công dân phải có thái độ ứng xử đúng mực, niềm
nở, chân thành, chu đáo, có khả năng phán đoán sự việc,
biết phát hiện diễn biến sự việc, gợi mở và hớng dẫn công
dân trình bày vào bản chất, nội dung trọng tâm của sự
việc, tóm tắt và nhận định sự việc một cách chính xác.
Không nên bố trí những ngời khuyết tật làm công tác
tiếp công dân tại nơi tiếp công dân.
2. Trình tự các bớc và nội dung tiếp công dân.
Mỗi công dân đến nơi tiếp công dân với tâm trạng
khác nhau, cách trình bày, diễn giải sự việc khác nhau. Tùy
theo tuổi tác, giới tính, trình độ hiểu biết, đặc điểm nghề
nghiệp của họ mà cán bộ tiếp công dân có cách ứng xử cho
phù hợp. Trình tự tiếp công dân đợc chia làm ba bớc chính
nh sau:
Bớc 1: Tiếp xúc ban đầu.
Khi ngời công dân đến nơi tiếp công dân, cán bộ tiếp
công dân phải lịch sự, nhã nhặn, khiêm tốn, đúng mực. Bất
kỳ tình huống nào, ngời tiếp công dân cũng không đợc có
thái độ hách dịch, cửa quyền, thiếu văn hoá. Sau khi giao
tiếp ban đầu, cán bộ tiếp công dân cần xác định đối tợng
của mình phải tiếp ai, đến trình bày nội dung gì để có
cách ứng xử thích hợp.
Nếu công dân có thái độ nóng nảy, cán bộ tiếp công
dân phải nhã nhặn, mềm dẻo, đôi khi phải lựa ý họ. Nếu
công dân tỏ ra xúc động, cần động viên họ, tạo điều kiện
10

cho họ bình tĩnh trình bày nội dung sự việc, yêu cầu cần
giải quyết. Ngời có thái độ thiếu văn hoá, cán bộ tiếp công
dân cần xác định cho họ, đây là cơ quan Nhà nớc cần phải
có thái độ nghiêm túc, đúng mực. Cán bộ tiếp công dân yêu
cầu công dân xuất trình chứng minh th, giấy uỷ nhiệm v.v
Trong mọi tình huống, ngời cán bộ tiếp công dân phải
luôn ở thế chủ động, sáng suốt phán đoán diễn biến sự việc
chính xác, có cơ sở khoa học.
Bớc 2: Quá trình làm việc.
Ngời tiếp công dân cần ghi ngày, giờ, họ tên, địa chỉ,
nội dung làm việc với công dân vào sổ tiếp công dân. Sau
đó yêu cầu công dân cung cấp đơn th, tài liệu, chứng cứ
để xác định tính thật - giả, độ tin cậy của các tài liệu,
chứng cứ đó.
* Đối với khiếu nại:
Khiếu nại không hội đủ các điều kiện quy định tại Điều
1, Nghị định 67/1999/NĐ-CP thì ngời tiếp công dân giải
thích cho công dân rút đơn.
Nếu nội dung thuộc thẩm quyền giải quyết của Thủ trởng cơ quan mình, ngời tiếp công dân yêu cầu công dân
trình bày, ngời tiếp công dân nghe và ghi chép đầy đủ, tỉ
mỉ thành biên bản các nội dung và những yêu cầu mà công
dân trình bày.
Nếu thủ trởng cơ quan Nhà nớc tiếp công dân, những
khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết của mình mà nội
11


dung rõ ràng, cụ thể có cơ sở để giải quyết thì trả lời ngay
cho công dân biết. Những khiếu nại có nội dung phức tạp
cần nghiên cứu xem xét, thẩm tra, xác minh thì phải nói rõ

thời hạn giải quyết, ngời cần liên hệ để biết kết quả.
* Đối với tố cáo:
Công dân đến tố cáo xuất phát từ nhiều mục đích,
động cơ khác nhau. Có ngời vì lơng tâm và trách nhiệm với
cộng đồng; có ngời vì động cơ xấu dùng quyền tố cáo để
vu cáo, vu khống làm hại ngời khác. Song trong mọi trờng hợp
ngời tiếp công dân phải có thái độ ứng xử thích hợp và phải
nghe công dân trình bày, ghi chép tỉ mỉ, đầy đủ.
Trong trờng hợp khẩn cấp hoặc hành vi bị tố cáo có tính
chất nguy hiểm, ngời tiếp công dân phải báo cáo với ngời có
thẩm quyền để có biện pháp phối hợp với cơ quan chức năng
ngăn chặn kịp thời hậu quả xấu có thể xảy ra có biện pháp
bảo vệ an toàn cho ngời tố cáo.
* Những điều cần lu ý:
+ Công dân đến nơi tiếp công dân khiếu nại, tố cáo
nhiều trờng hợp nội dung khiếu nại, tố cáo thờng đan xen
nhau, ngời tiếp công dân hớng dẫn công dân viết thành
đơn riêng với nội dung khiếu nại, tố cáo đợc trình bày riêng.
+ Công dân đến khiếu nại, tố cáo thờng có tâm trạng
cho rằng bản thân mình bị xâm phạm quyền, lợi ích hợp
pháp hoặc Nhà nớc, tập thể bị xâm hại tới lợi ích một cách
nghiêm trọng, bị ức chế về tinh thần. Do đó, cần động viên

12


họ bình tĩnh, trình bày, cố gắng trình bày cho rõ ràng và
có chứng cứ minh hoạ.
+ Nếu đơn khiếu nại có chữ ký của nhiều ngời thì ngời
tiếp công dân hớng dẫn công dân viết thành đơn riêng để

thực hiện quyền khiếu nại của mình.
+ Đối với những nội dung tố cáo với dụng ý xấu, lời lẽ
thiếu văn hoá ngời tiếp công dân cần xác định cho công
dân rõ quyền và nghĩa vụ trong việc thực hiện quyền khiếu
nại, tố cáo.
+ Trong trờng hợp, đoàn đông ngời đến khiếu nại, tố
cáo cùng một nội dung và yêu cầu, ngời tiếp công dân đề
nghị đoàn cử đại diện làm việc. Đoàn từ 5 - 10 ngời thì cử
đại diện không quá 02 ngời; đoàn từ 10 ngời trở lên thì cử
đại không quá 05 ngời. Nơi tiếp công dân cần bố trí nơi
nghỉ ngơi, chờ đợi cho những ngời còn lại. Và có biện pháp
bảo vệ an toàn, ngăn chặn các hành vi gây rối, quá khích.
Bớc 3: Kết thúc buổi tiếp công dân.
Trớc khi kết thúc buổi tiếp công dân, ngời tiếp công
dân phải đọc lại biên bản. Ngời tiếp công dân yêu cầu công
dân cung cấp đơn th, tài liệu, chứng cứ kèm theo để hoàn
chỉnh hồ sơ. Các tài liệu trên đợc lập thành danh mục, đánh
số trang và yêu cầu công dân ký vào biên bản xác nhận. Nếu
nội dung đơn th thuộc thẩm quyền giải quyết thì viết
phiếu hẹn và thông báo cho công dân biết cơ quan giải
quyết để họ yên tâm, tuyệt đối không đợc hứa hẹn một
điều gì khi cha có căn cứ. Đơn th khiếu nại sẽ không đợc thụ
13


lý giải quyết theo quy định của Điều 32 Luật khiếu nại, tố
cáo. Nội dung đơn th không đúng thẩm quyền, ngời tiếp
công dân hớng dẫn công dân đến nơi có thẩm quyền để
giải quyết.
Việc tiếp công dân có ý nghĩa hết sức quan trọng nó

tháo gỡ bớc đầu khó khăn, vớng mắc của công dân và định
hớng cách giải quyết các bớc tiếp theo của công tác giải quyết
khiếu nại, tố cáo. Cơ quan quản lý Nhà nớc, các tổ chức thanh
tra, các đoàn thể và các tổ chức cần quan tâm đúng mức
tới công tác tiếp công dân.
III. Xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo.

Đây là bớc tiếp theo của công tác tiếp công dân. Đơn th
khiếu nại, tố cáo của công dân đến với cơ quan Nhà nớc có
thẩm quyền có nội dung hết sức đa dạng, phong phú và chứa
đựng nhiều vấn đề phức tạp của cuộc sống. Do vậy, việc
nghiên cứu xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo của công dân là
khâu hết sức cần thiết và quan trọng. Xử lý tốt đơn th
khiếu nại, tố cáo sẽ giúp cho cơ quan Nhà nớc có cơ sở để
nâng cao chất lợng công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đáp
ứng yêu cầu nguyện vọng của nhân dân: quyền, lợi ích hợp
pháp của công dân đợc bảo vệ, khôi phục, oan ức đợc thanh
minh, những hành vi sai trái bị xử lý, công tác quản lý Nhà nớc đợc uốn nắn kịp thời với ý nghĩa và tầm quan trọng nh đã
nêu trên, việc xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo phải đợc tiến
hành theo các bớc sau:
1. Tiếp nhận, phân loại, xác định nội dung đơn
th.
14


Công dân đến cơ quan Nhà nớc có thẩm quyền để
trình bày khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh liên quan
đến khiếu nại, tố cáo có nhiều nội dung và nguồn góc khác
nhau. Có thể công dân đến trình bày trực tiếp, có thể gửi
đơn th qua các phơng tiện thông tin đại chúng, bu điện,

báo chí, đài phát thanh, đài truyền hình hoặc qua các đại
biểu dân bầu Vì vậy, việc tiếp nhận đầy đủ đơn th,
phân loại, xác định nội dung đơn th là rất cần thiết cho quá
trình giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Công dân đến khiếu nại, tố cáo thờng có tâm trạng rất
khác nhau: bị oan ức, quyền lợi bị xâm hại, tâm lý nặng nề
và căng thẳng. Mặt khác trong một số trờng hợp do dân trí
còn thấp nên nội dung trình bày không đợc rõ ràng rành
mạch. Nội dung khiếu nại, tố cáo thờng đan xen nhau với
những yếu tố chủ quan riêng t. Do vậy, nội dung trình bày
thờng trùng lặp, đôi khi thổi phồng hoặc quan trọng hoá sự
việc.
Thủ tục mang tính chất pháp lý bắt đầu từ khi cơ quan
có thẩm quyền nhận đơn th của công dân, cơ quan tổ chức
và từ lúc này công việc xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo bắt
đầu. Cán bộ tiếp nhận đơn th phải ghi vào sổ, đóng dấu
nơi tiếp nhận đơn th. Sau đó tiến hành các thao tác xử lý
sau đây:
- Đọc kỹ đơn th, xác định tính chất và phân loại đơn
th:
+ Loại đủ điều kiện đợc quy định tại Điều 33 và Điều
65 của Luật khiếu nại, tố cáo.
15


+ Loại có tính cấp bách phải xử lý ngay.
+ Loại yêu cầu giải thích chính sách , pháp luật.
+ Loại đơn th khiếu nại thuộc thẩm quyền hoặc có nội
dung thuộc thẩm quyền giải quyết.
+ Loại đơn th khiếu nại, tố cáo không thuộc thẩm

quyền.
- Xác định nội dung đơn th: tóm tắt nội dung vụ, việc,
loại bỏ những nội dung trùng lặp trong đơn th.
Nói chung công việc xử lý bớc đầu của cơ quan Nhà nớc
có thẩm quyền đối với đơn th khiếu nại, tố cáo rất quan
trọng, đòi hỏi phải khẩn trơng, kịp thời. Khâu xử lý này phải
kết hợp nhiều thao tác nghiệp vụ. Mục đích của bớc xử lý ban
đầu là phải phân loại chính xác đơn th khiếu nại, tố cáo để
thụ lý.
Sau mỗi ngày, mỗi tuần phải có bảng tổng hợp số liệu
theo dõi tình hình đơn th, việc giải quyết của cơ quan
Nhà nớc có thẩm quyền.
2. Xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo đúng thẩm
quyền.
a. Đối với đơn th khiếu nại.
+ Bớc đầu kiểm tra các yếu tố pháp lý của đơn th theo
quy định tại Điều 1, Nghị định 67/1999/ NĐ-CP. Tài liệu,
chứng cứ do ngời khiếu nại gửi đến, có rõ ràng về nội dung,

16


tài liệu có phù hợp với yêu cầu kiến nghị mà đơn th đề cập
đến không.
Nếu đơn th không hội đủ các điều kiện nói trên,
không giải quyết đợc thì thông báo cho ngời khiếu nại biết
rõ lý do.
+ Nếu khiếu nại đủ điều kiện giải quyết, cán bộ
nghiệp vụ tóm tắt nội dung vụ việc, đánh giá sơ bộ tính
chất vụ việc, báo cáo cấp có thẩm quyền đề ra quyết định

thụ lý giải quyết. Lập hồ sơ vụ việc. Việc tiếp nhận bàn giao
hồ sơ phải đảm bảo thủ tục hành chính nghiêm ngặt và bảo
đảm thông tin về vụ việc liên tục.
+ Trong nhiều trờng hợp, khi vụ việc đang đợc thụ lý
giải quyết đơng sự vẫn tiếp tục gửi đơn, tài liệu đến thì
cán bộ nghiệp vụ tiếp nhận và xử lý bớc đầu. Nếu nội dung
tài liệu, chứng cứ mới gửi đến phục vụ cho đơn th đang giải
quyết thì cán bộ nghiệp vụ chuyển cho ngời thụ lý giải
quyết. Nếu nội dung tài liệu, chứng cứ cung cấp thêm ngoài
quyết định thụ lý giải quyết thì cán bộ nghiệp vụ báo cáo
với nhiều có thẩm quyền xem xét, quyết định hớng giải
quyết.
b. Đối với đơn th tố cáo.
Nói chung đơn th tố cáo thờng có nội dung rộng và đề
cập đến hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại hoặc đe
doạ gây thiệt hại với hậu quả lớn, nguy hiểm do đó khâu xử
lý theo thẩm quyền tiếp theo khi đã lựa chọn nội dung tố cáo

17


là xem xét giải quyết tố cáo theo trình tự một cuộc thanh tra
hay trình tự giải quyết tố cáo thông thờng.
Cán bộ nghiệp vụ cần chuẩn bị đơn th, tài liệu chứng
cứ có liên quan một cách đầy đủ, khoa học để làm căn cứ
cho việc thụ lý giải quyết. Bàn giao hồ sơ cho ngời thụ lý giải
quyết theo quy định của pháp luật.
Việc xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo của công dân cần
đảm bảo nguyên tắc, quy trình hết sức khoa học với những
giải pháp kịp thời theo đúng quy định của pháp luật, tránh

tình trạng ùn tắc hoặc tránh né.
Qua xử lý ban đầu những đơn th khiếu nại, tố cáo có
đủ điều kiện pháp lý phải đợc thụ lý giải quyết theo đúng
trình tự của pháp luật. Những đơn th khiếu nại, tố cáo
không thuộc thẩm quyền cán bộ nghiệp vụ phải có trách
nhiệm báo cáo cho đơng sự hoặc chuyển kịp thời đến cơ
quan thẩm quyền giải quyết. Những đơn th có tính chất
thỉnh thị, yêu cầu giải thích chính sách pháp luật, góp ý
kiến với các cấp các ngành cần đợc tổng hợp nhanh chóng để
chuyển đến các cơ quan chức năng xem xét, trả lời cho
công dân. Những đơn th khiếu nại, tố cáo không đợc giải
quyết hoặc thiếu các yếu tố pháp lý có thể yêu cầu công
dân bổ sung hoặc không giải quyết theo quy định của
pháp luật.
Để xử lý bớc đầu đơn th khiếu nại, tố cáo của công dân
chính xác và kịp thời, đòi hỏi ngời cán bộ nghiệp vụ phải có
trình độ, năng lực, tinh thần trách nhiệm cao, khách quan,
trung thực, nhất là phải thờng xuyên tự học tập để nâng cao
18


trình độ và kỹ năng nghề nghiệp, nghiệp vụ xử lý văn bản,
phân tích tổng hợp, đánh giá tài liệu.
Tiếp công dân và xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo là một
trong những khâu cơ bản của công tác giải quyết khiếu nại,
tố cáo. Làm tốt khâu này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc
giải quyết đơn th khiếu nại, tố cáo kịp thời đúng thủ tục
quy định của pháp luật, giúp thủ trởng các cấp, các ngành
đánh giá đúng tình hình lãnh đạo, quản lý và thực thi công
vụ của cơ quan Nhà nớc và nhân viên Nhà nớc. Làm tốt công

tác tiếp dân và xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo của công dân
là góp phần thực hiện có hiệu quả của đờng lối chính sách
của Đảng và Nhà nớc, thể hiện bản chất tốt đẹp của xã hội ta,
của Nhà nớc ta, Nhà nớc của dân, do dân, vì dân.

19


Phần thứ ba
kiến nghị và kết luận

I, Một số kiến nghị.

Từ thực tiễn hoạt động của công tác Thanh tra giải
quyết khiếu nại, tố cáo và những quy định của Luật khiếu
nại, tố cáo hiện nay. Với những nội dung nghiên cứu về công
tác tiếp công dân và xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo đợc
trình bày ở các phần trớc. Nay tôi xin đề xuất một số kiến
nghị cụ thể nh sau:
1. Kiến nghị đối với Nhà nớc.
- Thứ nhất: Nên chuyển hệ thống tổ chức các cơ quan
Thanh tra Nhà nớc hiện nay thành tổ chức Thanh tra độc lập
trực thuộc Chủ tịch nớc. Vì theo nh hiện nay thì tổ chức các
cơ quan Thanh tra trực thuộc Chính phủ (cơ quan Hành
pháp) hoạt động hiệu quả rất thấp, có nhiều dào cản, đặc
biệt là Quyền trong quá trình thanh tra và cũng vì một lẽ
không ai lại Vạch áo cho ngời xem lng hay gậy ông đập lng
ông .
- Thứ hai: Trớc mắt phải sớm hoàn thiện Luật thanh tra,
Luật khiếu nại, tố cáo. Đặc biết là xây dựng Luật phải mang

tính khách quan phù hợp với quyluật khách quan và yêu cầu
đòi hỏi của đại đa số nhân dân lao động, có tính khả thi
trong thực tiễn. Có nh vậy mới đủ sức mạnh để chấn áp lại

20


thực trạng vi phạm pháp luật, tiêu cực, tham nhũng trong xã hội
hiện nay.
- Thứ ba: Cần phải có sự nhất quán, nghiêm túc trong
việc tiếp nhận và xử lý đơn th khiếu nại. Cấp trên không phê
duyệt chuyển đơn th yêu cầu cấp dới xem xét, giải quyết, có
nh vậy mới chấm dứt đợc tình trạng kéo dài và vợt cấp. Đồng
thời qua công tác Thanh tra, kiểm tra phải quy rõ trách nhiệm
những vụ việc đó thuộc về ai và cũng bị xử lý nghiêm, công
khai.

21


2. Kiến nghị đối với UBND tỉnh, Thanh tra tỉnh
và UBND huyện.
Thứ nhất: Phải đảm bảo số lợng biên chế cho cơ quan
thanh tra, đặc biệt là cơ quan thanh tra cấp huyện với số biên
chế ít nhất là 05 ngời. Thực hiện tốt công tác quy hoạch cán bộ
ổn định lâu dài và bổ nhiệm kịp thời Thanh tra viên. Có nh
vậy hoạt động mới đảm bảo đúng pháp luật và có hiệu quả.
- Thứ hai: Hiện nay hầu hết các địa phơng thực hiện
giao khoán ngân sách bình quân trên đầu biên chế. Do vậy
ngân sách hàng năm chỉ đảm bảo đợc tiền lơng, còn các

khoản chi khác cho công tác và phục vụ chuyên môn không
đáp ứng đợc, bên cạnh đó nhà làm việc và phơng tiện làm
việc cũng rất khó khăn cần phải đợc quan tâm đúng mức.
II. Kết luận.

Đất nớc ta đang trong thời kỳ đổi mới, chuyển từ nền
kinh tế quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trờng định hớng XHCN, có sự quản lý của Nhà nớc. Hệ thống pháp luật
trong nền kinh tế thị trờng chúng ta còn thiếu rất nhiều và
yếu kém. Do vậy tình trạng vi phạm pháp luật trên mọi lĩnh
vực diễn ra không ít nghiêm trọng. Tình hình khiếu nại, tố
cáo cũng diễn biến ngày càng phức tạp hơn. Từ việc nghiên
cứu những vấn đề về tiếp công dân và xử lý đơn th khiếu
nại, tố cáo thấy rằng: Muốn thực hiện tốt công tác Thanh tra,
giải quyết khiếu nại, tố cáo không chỉ có các yếu tố pháp
luật, đờng lối chính sách mà nó còn phụ thuộc rất nhiều
vào trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác

22


Thanh tra, của các thủ trởng cơ quan quản lý Nhà nớc các cấp.
Việc thực hiện đào tạo, bồi dỡng nghiệp vụ công tác Thanh
tra cho đội ngũ cán bộ làm công tác Thanh tra là một yêu cầu
cần thiết, thờng xuyên không ngừng đáp ứng yêu cầu nhiệm
vụ của công tác Thanh tra trong tình hình hiện nay và lâu
dài, đúng với lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Thanh tra là
tai, mắt của trên, là ngời bạn của dới góp phần cùng cả nớc
thực hiện thắng lợi mục tiêu Dân giàu, nớc manh, xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh./.

23