SỬ THI
RAMAYANA
Phần hai: Tìm hiểu sử thi RAMAYANA
NGUỒN GỐC
TÌM HIỂU VỀ NỘI DUNG
GIÁ TRỊ CỦA SỬ THI RAMAYANA
NGHỆ THUẬT
TỔNG KẾT
I. NGUỒN GỐC:
Rāmāyaṇa (Devanāgarī: रररररर) là một sử thi cổ
đại viết dưới dạng trường ca tiếng Sanskrit và là một phần
quan trọng của bộ kinh Ấn Độ giáo (smṛti). Đây là bộ sử thi
bằng tiếng Phạn nổi tiếng thứ hai của Ấn Độ cổ đại. Người ta
cho rằng tác giả của Ramayana là nhà thơ Valmiki.
Tên gọi Rāmāyaṇa là một từ ghép tatpurusha của Rāma và ayana "đi đến, tiến đến", được dịch ra là "những cuộc du hành của Rāma".
Rāmāyaṇa bao gồm 24.000 câu trong bảy tập (kāṇḍas) và kể về câu chuyện của một hoàng tử, Rama của xứ Ayodhya, vợ là Sita bị bắt đi bởi
vua quỷ (Rākshasa) vua xứ Lanka, Rāvana. Trong dạng hiện tại của nó, Valmiki Ramayana có niên đại có thể từ 500 TCN đến 100 TCN, hay
là khoảng cùng thời với những bản đầu tiên của sử thi Mahabhārata.
Sử thi này gồm 24.000 câu thơ đôi, tức 48.000
dòng thơ, chưa bằng 1/4 khối lượng dòng thơ của bộ
Mahabharata nhưng bố cục chặt chẽ hơn. Chủ đề của
tác phẩm là câu chuyện tình duyên giữa hoàng tử
Rama và người vợ chung thủy Sita.
II. NỘI DUNG:
Xưa kia ở vương quốc Kosala có ông vua già yếu tên là Dasaratha, có bốn người con trai do bà vợ sinh ra. Con cả Rama
hơn hẳn các em về tài đức. Vua có ý định nhường ngôi cho chàng, nhưng vì bị trói buộc bởi lời hứa với bà vợ thứ hai Kaikeyî
xinh đẹp cho nên đã đày Rama vào rừng 14 năm và trao ngôi lại cho Bharata, con của Kaikeyî .
Vợ Rama, nàng Sita, cùng em trai Laksmana tình nguyện theo
Rama vào rừng sống ẩn, luyện tập võ nghệ. Quỷ vương Rãvana ở đảo
Lanka lập mưu cướp nàng Sita đem về làm vợ. Hắn dụ dỗ và ép buộc
nàng nhưng nàng đã kịch liệt chống cự. Mất Sita, Rama đau buồn
khôn xiết. Chàng quyết tâm cứu bằng được vợ trở về. Trên đường đi,
Rama gặp và giúp đỡ vua khỉ Xugriva, sau đó chàng được tướng khỉ
Hanuman cùng đoàn quân khỉ giúp. Cuối cùng Rama cũng cứu được
Sita.
Nhưng sau chiến thắng vẻ vang đó, để bảo vệ
danh dự, đạo đức của mình, cũng như của chính
người vợ thân yêu, chàng từ chối Sita, bởi chàng
nghi ngờ tiết hạnh của nàng trong thời gian bị giam
cầm với Quỷ vương Ravana. Để Rama tin ở lòng
chung thủy của mình, Sita đã bước vào lửa. Thần
lửa Agni biết được nàng trong sạch, đã cứu nàng.
Thấy vậy Rama vô cùng sung sướng, giang tay đón
nàng. Hai người đưa nhau trở về kinh đô trong cảnh
chào đón nồng nhiệt của dân chúng.
Tóm
Ở thủ đô Ayodhya của vương quốc Kosala, có ông vua già yếu
thuộc triều đại Mặt trời tên là Daxatha. Nhà vua có 4 người con trai do
tắt
3 người vợ sinh ra. Con cả là hoàng tử Rama, hơn hẳn các em mình về
trí tueetj, nhân đức và lòng quả cảm. Daxatha có ý định nhường ngôi
cho Rama nhưng vì nghe theo lời xúi giục của thứ phi Kekei mà đày
nội
dung
Rama vào rừng 14 năm trời rồi quyết định nhường ngôi cho Brahata do
Kekei sinh ra.
Tóm
Rama vâng lời cha , đem vợ là Sita và em trai Laksmana vào rừng.
Sita vốn được vua Janaka xứ Videha nhận làm con. Trong một buổi lễ
hạ điền, nhà vua cầm cày xới luống đất đầu tiên thì trong luống cày
tắt
xuất hiện một cô bé gái nhỏ xíu xinh đẹp, nhà vua bèn ôm vào lòng và
đem về hoàng cung nuôi nấng . Không bao lâu Sita trở thành một cô
công chúa xinh đẹp nổi tiếng khắp vùng. Đến tuổi, nhà vua làm lễ kén
nội
dung
phò mã cho nàng. Trong lễ đó nàng làm điều kiện cho các hoàng tử
khắp bốn phương đến đọ sức đua tài, nếu ai bẻ gẫy được chiếc cung
thần của cha nàng thì nàng nhận làm chồng.
Tóm
Các hoàng tử khác đã thử sức nhưng đành bó tay, duy chỉ có
Rama đủ sức mạnh phi thường, bẻ gẫy được chiếc cung thần đó. Chàng
được Sita choàng vào cổ vòng hoa chiến thắng và nhà vua làm lễ thành
tắt
nội
dung
hôn cho hai người.
Sau khi bị đày vào rừng, Rama dựng lều bên bờ suối cùng vợ và
em trai ngày ngày săn bắn tập võ nghệ, tu luyện đức độ, trong cảnh
gian khổ, ăn quả rừng, uống nước suối.
Tóm
Không bao lâu, quỷ Ravana ở đảo Lanka (Sri Lanka ngày nay) biết tin
nàng Sita xinh đẹp đang sống trong rừng, muốn đến cướp nàng về làm vợ.
Hắn lập mưu sai con quỷ Maricha đến trước giả dạng làm con hươu xinh
đẹp nhảy nhót tung tăng trước mặt hai vợ chồng Rama, Sita thích con hươu
tắt
bèn giục chông đuổi bắt cho nàng. Rama đuổi theo hươu vào rừng sâu quá
lâu. Sita lo lắng bảo em chồng vào tìm. Thừa cơ, quye Ravana giả danh
đạo sĩ Bà la môn đến phonhr phờ, dụ dỗ nàng rồi bắt nàng bỏ lên thiên xa
nội
dung
phóng về Lanka. Ravana giam nàng trong cung cấm, tìm cách hãm hiếp
nhưng không được bèn đe dọa cho quỷ sứ xẻo tai, moi mắt, cắt tiết nàng,
băm vằm nàng nhưng nàng một mực chống cự.
Tóm
Hai anh em giết được con quỷ hóa hươu rồi quay lại lều trại biết Sita
đã bị quỷ vương Ravana bắt cóc, Rama quyết tâm đi cứu. Nhờ có đạo
tắt
sĩ Kabandha khuyên, anh em Rama đến tìm vua loài khỉ Sugriva giúp
sức . Sugriva đang bị khỉ Vali cướp ngôi báu, gặp dịp anh em Rama trừ
khử khỉ Vali giành lại ngôi báu cho Sugriva. Trước tinh thần nghĩa hiệp
nội
dung
và lòng dũng cảm đó của Rama, Sugriva bèn phái tướng khỉ Hanuman
tài giỏi, có phép thần thông biến hóa đi theo giúp sức anh em Rama.
Tóm
Chiến đấu với quỷ vương Ravana gặp rất nhiều khó khăn,
tắt
Ravana vốn là con quỷ có mười đầu , đầu chặt xong lại mọc lên,
nhưng nhờ sự giúp đỡ của Hanuman và nhờ có thanh kiếm thần
của thần Brahma cấp cho nên Rama dã tiêu diệt được Ravana
nội
dung
cứu được nàng Sita.
Sau thắng lợi đó tưởng chừng hai vợ chồng sẽ mừng vui khôn xiết trong
Tóm
cảnh hội ngộ, nhưng không ngờ trong lòng Rama bỗng nổi lên cơn ghen tuông dữ
dội. Rama nghĩ rằng Sita không còn đủ tiết hạnh và lòng chung thủy khi sống với
quỷ Ravana do đó không muốn nhận nàng làm vợ nữa. Sita thấy vậy rất đau lòng ,
tắt
nàng đã cố dùng những lời lẽ để minh oan cho mình, cuối cùng không còn cách
nào khác, nàng đành nhảy vào lửa để tự thiêu. Nhờ có thần lửa Agni chứng giám
lòng trong trắng của nàng nên đã không thiêu đốt nàng. Giữa ngon lửa thân mình
nội
nàng sáng ngời như Mặt tẳng , thần Lửa giao nàng lại cho Rama , Rama vui sướng
dung
về kinh đô trong cảnh dân chúng náo nhiệt đón mừng Rama lên ngôi trị vì đất
dang tay đón nàng. Cũng đúng lúc hết hạn đi đày, vợ chồng Rama cùng em trai trở
nước. Từ đó vương quốc Kosala sống trong cảnh thái bình thịnh vượng.
GIÁ TRỊ CỦA SỬ THI
RAMAYANA
Ramayana ngợi ca chiến công và đề cao đạo đức của hoàng tử Rama,
ca ngợi mối tình chung thuỷ của nàng Sita, đồng thời phản ánh sự phát
triển của xã hội người Arian. Tuy là một tác phẩm ca ngợi đẳng cấp quý
tộc vũ sĩ nhưng đã khắc họa được những gương mặt có tâm hồn trong
sáng. Rama là nhân vật lý tưởng kiểu mẫu của đạo Hindu, của đẳng cấp
vương công quý tộc đồng thời là khát vọng của nhân dân về một vị minh
quân, một anh hùng tài ba, đức độ, đem lại hạnh phúc cho xã hội.
Sita thánh thiện, là mẫu người phụ nữ Ấn Độ cổ đại, một
người vợ tiết hạnh, một người con gái nhân hậu, quả quyết, hi
sinh quên mình. Tướng khỉ Hanuman có trái tim nóng bỏng
nhiệt tình, là hoá thân của lực lượng quần chúng nhân dân
làm hậu thuẫn cho những anh hùng chiến đấu cho tự do và
công lý, giải phóng bảo vệ đất nước.. Tác phẩm cũng đã nêu
bật được khát vọng chiến thắng cái ác, đem lại nguồn an ủi
cho quần chúng nhân dân bị áp bức, do đó được nhân dân rất
ưa chuộng. Vì thế, những câu chuyện và những nhân vật trong
Ramayana đã được nhiều văn nghệ sĩ khắc họa trong thơ ca
và trong các công trình mỹ thuật - điêu khắc ở Ấn Độ và các
nước Đông Nam Á.
Đặc điểm nổi bật khiến Ramayana sống mãi trong lòng người đọc là sức gợi cảm của nó, với sự kết hợp của yếu tố tưởng tượng kì ảo và việc
phản ánh hiện thực khách quan, nét hoang đường kì ảo và việc miêu tả tính cách con người trần tục, những cảnh oai hùng và những cảnh bi tráng.
Ramayana đã song hành cùng lịch sử dân tộc Ấn Độ dẫu qua nhiều sự gọt giũa của các thi sĩ vô danh, qua nhiều lời kể của các nghệ nhân dân
gian, song vẫn là tiếng ca bất hủ về lòng hướng thiện, tư tưởng yêu hòa bình, đề cao sự công bình bác ái; với những triết lý mang tầm nhân loại có
giá trị cho muôn đời: lẽ hài hòa, bổn phận, khát vọng, đúng như Vanmiki đã nói: "chừng nào sông chưa cạn, đá chưa mòn thì anh hùng ca Ramayana
còn làm say mê lòng người và giải thoát họ ra khỏi vòng tội lỗi"
TỔNG KẾT CHUNG