Quản lý hoạt động đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường tiểu học Quận Ngô Quyền Thành phố Hải Phòng (Luận văn thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC

TRẦN NGUYÊN LÂM

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HỌC SINH
THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
QUẬN NGÔ QUYỀN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS TRẦN THỊ MINH HẰNG

HÀ NỘI - 2016


i

LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám đốc và
các thầy, cô giáo của Học viện Quản lý giáo dục, các thầy cô trực tiếp tham
gia giảng dạy và quản lý đã tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong quá
trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS. TS Trần Thị
Minh Hằng đã tận tâm hướng dẫn, chỉ bảo, giúp đỡ tôi rất nhiều trong suốt
quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Tôi xin cảm ơn các đồng chí cán bộ quản lý, giáo viên các trường tiểu
học trên địa bàn quận, các đồng chí cán bộ quản lý và các giáo viên trường

tiểu học Trần Quốc Toản nơi tôi đang công tác, đã tham gia đóng góp ý kiến,
cung cấp thông tin cho tôi trong quá trình thực hiện luận văn.
Nhân dịp này, tôi cũng xin được gửi lời cảm ơn tới các đồng nghiệp, bạn
bè và những người thân yêu trong gia đình đã tạo điều kiện cho tôi được học tập,
nghiên cứu, giúp đỡ tôi hoàn thiện luận văn cũng như hoàn thành khóa học này.
Do năng lực nghiên cứu còn hạn chế nên luận văn không tránh khỏi
những thiếu sót. Kính mong nhận được sự quan tâm của các nhà khoa học,
các thầy giáo, cô giáo và bạn bè đồng nghiệp để kết quả nghiên cứu được trọn
vẹn hơn.
Hà Nội, tháng 11 năm 2016
Tác giả luận văn

Trần Nguyên Lâm


ii

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn là kết quả nghiên cứu của bản thân tôi,
không trùng lặp với bất kỳ kết quả nghiên cứu nào đã có. Số liệu và kết quả
nghiên cứu trong luận văn này là trung thực. Tôi cũng xin cam đoan rằng các
kết quả trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc hoặc chỉ rõ
trong tài liệu tham khảo.
Hà Nội, tháng 11 năm 2016
Tác giả luận văn

Trần Nguyên Lâm


iii

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ i
LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................ iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................. vii
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ................................................... viii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................... 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .......................................................... 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................... 3
5. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................. 3
6. Giả thuyết khoa học ................................................................................. 3
7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 4
8. Cấu trúc luận văn ..................................................................................... 5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HỌC
SINH THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC ........................6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................ 6
1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới ......................................................................6
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước ......................................................................10
1.2. Một số khái niệm cơ bản ..................................................................... 12
1.2.1. Quản lý .....................................................................................................12
1.2.2. Quản lý giáo dục ......................................................................................13
1.2.3. Quản lý nhà trường ..................................................................................14
1.2.4. Đánh giá ...................................................................................................14
1.2.5. Năng lực ...................................................................................................15
1.2.6. Đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ................................................16
1.3. Đánh giá học sinh tiểu học theo tiếp cận năng lực ............................... 19
1.3.1. Năng lực cần có ở học sinh tiểu học ........................................................19

1.3.2. Đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ở trường tiểu học ...................22
1.4. Quản lý hoạt động đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ở trường tiểu
học ............................................................................................................ 23
1. .1. Tổ chức triển khai, quán triệt văn bản chỉ đạo của các cấp về quy
định đánh giá học sinh tiểu học .........................................................................23
1. .2. Xây dựng quy định thực hiện đổi mới đánh giá học sinh theo tiếp
cận năng lực trong nhà trường ...........................................................................24


iv
1. .3. Bồi dưỡng năng lực thực hiện đổi mới đánh giá học sinh cho giáo
viên.....................................................................................................................25
1. . . Chỉ đạo hoạt động đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ..................27
1. .5. Kiểm tra, giám sát thực hiện đánh giá học sinh .......................................27
1. .6. Phê duyệt và sử dụng kết quả đánh giá học sinh theo tiếp cận năng
lực ......................................................................................................................28
1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá học sinh theo
tiếp cận năng lực ở trường tiểu học ............................................................ 29
1.5.1. Yếu tố khách quan ...................................................................................29
1.5.2. Yếu tố chủ quan .......................................................................................31
Tiểu kết chương 1......................................................................................................32
Chương 2.THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HỌC SINH
THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN NGÔ
QUYỀN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ..................................................................34
2.1. Khái quát về quận Ngô Quyền thành phố Hải Phòng ........................... 34
2.1.1. Khái quát về vị trí địa lý, tình hình kinh tế - xã hội quận Ngô Quyền ....34
2.1.2. Kết quả giáo dục tiểu học của quận Ngô Quyền trong những năm
gần đây ...............................................................................................................34
2.2. Tổ chức hoạt động khảo sát ................................................................. 37
2.2.1. Mục đích khảo sát ....................................................................................37

2.2.2. Nội dung khảo sát ....................................................................................37
2.2.3. Phạm vi và đối tượng khảo sát .................................................................37
2.2. . Phương pháp khảo sát ..............................................................................37
2.2.5. Cách thức xử lí kết quả khảo sát ..............................................................38
2.3. Thực trạng hoạt động đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực của giáo
viên ở các trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng ............. 38
2.3.1. Thực trạng nhận thức tầm quan trọng về đổi mới đánh giá học sinh
theo tiếp cận năng lực ........................................................................................38
2.3.2. Thực trạng năng lực đổi mới đánh giá học sinh ......................................40
2.3.3. Thực trạng thực hiện nội dung đánh giá học sinh ...................................42
2.3. . Thực trạng đánh giá học sinh bằng nhận xét ...........................................43
2.3.5. Thực trạng sử dụng phương pháp, hình thức đánh giá học sinh .............44
2.3.6. Thực trạng tổ chức kiểm tra đánh giá định kì kết quả học sinh...............45
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực
của hiệu trưởng ở các trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng
.................................................................................................................. 46


v
2.4.1. Thực trạng nhận thức tầm quan trọng của quản lý hoạt động đánh giá
học sinh theo tiếp cận năng lực ..........................................................................46
2.4.2. Thực trạng tổ chức triển khai thực hiện đổi mới đánh giá học sinh ........48
2. .3. Thực trạng xậy dựng quy định thực hiện đổi mới đánh giá học sinh ......50
2. . . Thực trạng bồi dưỡng năng lực cho giáo viên về thực hiện đổi mới
đánh giá học sinh ...............................................................................................52
2. .5. Thực trạng hoạt động kiểm tra giám sát đánh giá học sinh .....................53
2. .6. Thực trạng sử dụng kết quả đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ....55
2.5. Thực trạng những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá học
sinh theo tiếp cận năng lực ở trường tiểu học ............................................. 57
2.5.1 Thực trạng những yếu tố khách quan ảnh hưởng đến quản lý hoạt

động đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ở trường tiểu học .....................57
2.5.2 Thực trạng những yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến quản lý hoạt động
đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ở trường tiểu học ..............................58
2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động đánh giá học sinh theo
tiếp cận năng lực ở các trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải
Phòng ........................................................................................................ 59
2.6.1. Mặt mạnh .................................................................................................59
2.6.2. Mặt tồn tại, hạn chế .................................................................................60
2.6.3. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế ............................................................60
Tiểu kết chương 2......................................................................................................62
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HỌC SINH
THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN NGÔ
QUYỀN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ..................................................................63
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .............................................................. 63
3.1.1. Đảm bảo mục tiêu ....................................................................................63
3.1.2. Đảm bảo tính khoa học ............................................................................63
3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn và khả thi ............................................................63
3.1. . Đảm bảo tính hệ thống và đồng bộ ..........................................................64
3.1.5. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển ..........................................................64
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ở
các trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng ....................... 65
3.2.1. Biện pháp 1. Tăng cường nâng cao nhận thức cho CBQL, GV và cha
mẹ học sinh về tầm quan trọng của đổi mới đánh giá học sinh theo tiếp cận
năng lực..............................................................................................................65


vi
3.2.2. Biện pháp 2. Đổi mới kế hoạch đánh giá học sinh theo tiếp cận năng
lực của các trường tiểu học sao cho phù hợp với quy định mới về đánh giá
học sinh tiểu học. ...............................................................................................67

3.2.3. Biện pháp 3. Đổi mới hoạt động giám sát, đánh giá và điều chỉnh
việc thực hiện đổi mới đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ......................71
3.2. . Biện pháp . Xây dựng mô hình thí điểm về đánh giá học sinh theo
tiếp cận năng lực trong m i trường tiểu học ......................................................74
3.2.5. Biện pháp 5. Tổ chức bồi dưỡng phương pháp, kỹ thuật, năng lực
đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực cho GV .............................................76
3.2.6. Biện pháp 6. Tăng cường phối kết hợp với cha mẹ học sinh trong
việc thực hiện đổi mới đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ......................79
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .......................................................... 81
3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp đề xuất .......... 84
3. .1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................84
3. .2. Đối tượng khảo nghiệm ...........................................................................84
3. .3. Quy trình khảo nghiệm ............................................................................84
Tiểu kết chương 3......................................................................................................87
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .........................................................................88
1. Kết luận ................................................................................................. 88
2. Khuyến nghị .......................................................................................... 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................92
DANH MỤC BÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC ..................................................94
PHỤ LỤC


vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

CBQL

Cán bộ quản lý

CNH – HĐH

Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa

CSVC

Cở sở vật chất

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

NXB

Nhà xuất bản

PGS.TS

Phó Giáo sư – Tiến sĩ

UBND

Ủy ban nhân dân


viii

DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Bảng 1.1: So sánh đánh giá năng lực với đánh giá kiến thức, kỹ năng ..................17
Bảng 2.1. Thực trạng nhận thức tầm quan trọng về đổi mới đánh giá học sinh
theo tiếp cận năng lực ở các trường tiểu học quận Ngô Quyền,
thành phố Hải Phòng ..............................................................................39
Bảng 2.2. Thực trạng năng lực đổi mới đánh giá học sinh của giáo viên ..............40
Bảng 2.3. Thực trạng thực hiện nội dung đánh giá học sinh..................................42
Bảng 2.4. Thực trạng đánh giá học sinh bằng nhận xét .........................................43
Bảng 2.5. Thực trạng sử dụng phương pháp, hình thức đánh giá học sinh ............44
Bảng 2.6. Thực trạng tổ chức kiểm tra đánh giá định kì kết quả học sinh .............45
Bảng 2.7. Thực trạng nhận thức tầm quan trọng của quản lý hoạt động đánh
giá học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường tiểu học quận Ngô
Quyền, thành phố Hải Phòng .................................................................46
Bảng 2.8. Thực trạng tổ chức triển khai thực hiện đổi mới đánh giá học sinh ............48
Bảng 2.9. Thực trạng xây dựng quy định đổi mới đánh giá học sinh theo tiếp
cận năng lực ...........................................................................................51
Bảng 2.10. Thực trạng bồi dưỡng năng lực cho giáo viên .......................................52
Bảng 2.11. Thực trạng hoạt động kiểm tra giám sát đánh giá học sinh ...................54
Bảng 2.12. Thực trạng những yếu tố khách quan ảnh hưởng đến quản lý hoạt
động đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ở trường tiểu học .........57
Bảng 2.13. Thực trạng những yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến quản lý hoạt
động đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ở trường tiểu học .........58
Bảng 3.1. Mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động
đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường tiểu học quận
Ngô quyền, thành phố Hải Phòng ..........................................................85

Biểu đồ 2.1. Thực trạng sử dụng kết quả đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực.56
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ của các biện pháp ................................................................83


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Xu hướng dạy học trên thế giới hiện nay là chuyển từ mục tiêu cung
cấp tri thức sang hình thành các năng lực ở người học, hoạt động dạy định
hướng vào tích cực hóa người học. Để đổi mới giáo dục theo hướng tiếp cận
năng lực người học thì đổi mới kiểm tra đánh giá sẽ được xem là một khâu
đột phá. Kiểm tra đánh giá là một khâu của quá trình giáo dục. Từ việc thu
thập và xử lý thông tin phản hồi qua kiểm tra đánh giá sẽ giúp người giáo viên
(GV) điều chính phương pháp, kĩ thuật dạy học của mình, đồng thời giúp cán
bộ quản lý (CBQL) giám sát quá trình giáo dục, phát hiện vấn đề, đưa ra các
quyết định kịp thời nhằm chỉ đạo các hoạt động giáo dục. Như vậy kiểm tra
đánh giá góp phần vào nâng cao chất lượng giáo dục.
Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 của Ban Chấp
hành Trung ương Đảng (khóa XI) về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và
đào tạo” đã đề ra các giải pháp nhằm thực hiện đổi mới giáo dục, trong đó có
giải pháp: Đổi mới nội dung, phương pháp dạy học, thi, kiểm tra và đánh giá
chất lượng giáo dục. Đánh giá kết quả học tập, rèn luyện theo hướng phát huy
tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo và năng lực tự học của người học.
Thực chất của việc đổi mới đánh giá học sinh hiện nay của Bộ Giáo dục
và Đào tạo là đổi mới cách đánh giá học sinh theo hướng tiếp cận năng lực.
Cách đánh giá này đòi hỏi các nhà quản lý giáo dục, giáo viên phải có cách
tiếp cận mới trong việc đánh giá học sinh tiểu học, có biện pháp quản lý,
phương pháp dạy học phù hợp với việc đánh giá học sinh một cách khoa học,
đảm bảo tính trung thực khách quan như trong Nghị quyết số 29-NQ/TW đã

đề ra.
Trong những năm qua, giáo dục tiểu học của quận Ngô Quyền, thành
phố Hải Phòng luôn đứng trong tốp đầu giáo dục tiểu học toàn thành phố.
Nhiều năm liền đứng ở vị trí số một của bậc tiểu học thành phố. Phong trào


2

thi đua dạy tốt – học tốt trong các nhà trường luôn được chú trọng và đưa lên
hàng đầu. Quận luôn tiên phong, đi đầu trong việc đổi mới phương pháp dạy
học hiện đại, áp dụng các mô hình trường học mới phát huy tính tích cực chủ
động sáng tạo, phát triển năng lực của học sinh... như mô hình trường học mới
Việt Nam. Tổ chức nhiều hoạt động chuyên đề chuyên môn được Bộ Giáo
dục và Đào tạo đánh giá cao. Quy định về đổi mới đánh giá học sinh theo
Thông tư số 30/2014/TT-BGDĐT và Thông tư số 22/2016/TT-BGDĐT đã
được Phòng Giáo dục và Đào tạo (PGD&ĐT) quận tổ chức tập huấn, triển
khai xuống các trường một cách chi tiết, cụ thể và bài bản. Song trên thực tế,
không ít những cán bộ quản lý, giáo viên và phụ huynh học sinh còn chưa
hiểu hết bản chất của việc đánh giá học sinh theo quy định mới này. Việc triển
khai thực hiện đánh giá học sinh theo hướng tiếp cận năng lực gặp không ít
những khó khăn: từ khâu quản lý đánh giá học sinh; khâu ra đề để đánh giá
học sinh theo đúng năng lực; ...; nhiều giáo viên còn bỡ ngỡ trước những yêu
cầu mới trong cách đánh giá học sinh. Những thay đổi này đòi hỏi sớm có
những biện pháp quản lý đánh giá học sinh một cách khoa học, phù hợp với
đổi mới đánh giá học sinh theo hướng tiếp cận năng lực đúng với tinh thần
các Thông tư về quy định đánh giá học sinh tiểu học của Bộ Giáo dục và Đào
tạo và tình hình thực tiễn trong các nhà trường.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài “Quản lý hoạt động
đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường tiểu học quận Ngô
Quyền, thành phố Hải Phòng” để nghiên cứu với mong muốn góp phần

nâng cao chất lượng đánh giá học sinh trong tình hình đổi mới giáo dục hiện
nay, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các nhà trường.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý hoạt động đánh giá
học sinh hiện nay ở các trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng,
đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động đánh giá học sinh theo tiếp cận năng
lực, từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong các nhà trường.


3

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động đánh giá học sinh theo tiếp cận
năng lực ở các trường tiểu học và công tác quản lý trường tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động đánh giá học sinh theo tiếp
cận năng lực ở các trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá học sinh
theo tiếp cận năng lực ở trường tiểu học.
4.2. Phân tích thực trạng quản lý hoạt động đánh giá học sinh theo tiếp
cận năng lực ở các trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng.
4.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động đánh giá học sinh theo tiếp cận
năng lực ở các trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng.
5. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung khảo sát thực trạng, đề xuất biện pháp quản lý hoạt
động đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực của hiệu trưởng ở các trường tiểu
học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng trong những năm gần đây.
Điều tra thực trạng đánh giá học sinh trong năm học: 201 – 2015; 2015 –
2016 của 6/11 trường: Loại III: Kim Đồng – Loại II: Đằng Giang; Trần Quốc
Toản – Loại I: Chu Văn An; Lê Hồng Phong và trường Nguyễn Thượng Hiền.

Đối tượng khảo sát: 20 CBQL; 180 GV
6. Giả thuyết khoa học
Hoạt động đánh giá cũng như quản lý hoạt động đánh giá học sinh ở các
trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng đã đạt kết quả nhất định
nhưng vẫn còn gặp khó khăn như: triển khai đánh giá học sinh còn bất cập; năng
lực đổi mới đánh giá học sinh theo tiếp cận năng lực của giáo viên còn chưa đáp
ứng được yêu cầu; sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình còn nhiều khó
khăn… Nếu đề xuất và thực hiện đồng bộ các biện pháp quản lý hoạt động đánh


Luận văn đủ ở file: Luận văn full