Quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập môn toán của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện hải hậu, tỉnh nam định (LV01896)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2

PHẠM VĂN PHÁT

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HẢI HẬU, TỈNH NAM ĐỊNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC

HÀ NỘI, 2016


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2

PHẠM VĂN PHÁT

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HẢI HẬU, TỈNH NAM ĐỊNH

Chuyên ngành: Quản lí giáo dục
Mã số: 60 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Ngọc Long

HÀ NỘI, 2016

LỜI CẢM ƠN
Qua hai năm học tập, rèn luyện và nghiên cứu tại trường đại học Sư
phạm Hà Nội 2 tôi đã nhận được sự tận tình tâm huyết giảng dạy, sự quản lí,
hướng dẫn tạo điều kiện giúp đỡ về mọi mặt của các thầy cô, trang bị cho tôi
những kiến thức quý báu để phục vụ cho công tác của mình. Với tất cả tình
cảm của mình tôi xin gửi tới Ban Giám hiệu trường Đại học Sư phạm Hà Nội
2 cùng toàn thể các thầy cô đã tham gia giảng dạy lớp học lời cảm ơn chân
thành nhất.
Với sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin gửi lời cảm ơn chân
thành tới Tiến sĩ Phạm Ngọc Long, người đã trực tiếp giúp đỡ, tận tình
hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện và hoàn thành luận
văn tốt nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn các thầy cô lãnh đạo phòng Giáo dục – Đào tạo
huyện Hải Hậu, các đồng chí cán bộ, giáo viên, nhân viên, phụ huynh và học
sinh các trường THCS huyện Hải Hậu, bạn bè đã động viên giúp đỡ, tạo điều
kiện thuận cho tôi thực hiện được luận văn.
Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng trong quá trình hoàn thiện luận văn tuy nhiên
không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được sự góp ý, xây dựng của
các thầy cô và bạn bè đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 12 tháng 07 năm 2016
Tác giả luận văn

Phạm Văn Phát


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng:

Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này
là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác.
Tôi cũng xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn
này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ
nguồn gốc.
Tác giả luận văn

Phạm Văn Phát


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH THEO TIẾP CẬN
NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ............................. 8
1.1 Tổng quan nghiên cứu ................................................................................. 8
1.1.1. Nghiên cứu ngoài nước ........................................................................... 8
1.1.2. Nghiên cứu trong nước ........................................................................... 9
1.2. Một số khái niệm cơ bản .......................................................................... 10
1.2.1. Kiểm tra ...........................................................................................................10
1.2.2. Đánh giá ..........................................................................................................11
1.2.3. Đánh giá kết quả học tập .................................................................................12
1.2.4. Quản lí .............................................................................................................14
1.2.5. Quản lí đánh giá kết quả học tập .....................................................................18
1.2.6. Năng lực ..........................................................................................................19

1.3. Đánh giá kết quả học tập môn Toán của học sinh theo tiếp cận năng lực21
1.3.1. Đánh giá năng lực ...........................................................................................21
1.3.2. Đặc điểm đánh giá theo tiếp cận năng lực ....................................................24
1.3.3. Phân loại đánh giá theo tiếp cận năng lực .......................................................28

1.3.4. Đánh giá thường xuyên kết quả học tập môn Toán của học sinh THCS theo
tiếp cận năng lực .......................................................................................................30
1.3.5. Đánh giá định kì kết quả học tập môn Toán của học sinh THCS theo tiếp cận
năng lực .....................................................................................................................34

1.4. Quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Toán của học sinh cấp
THCS theo tiếp cận năng lực .......................................................................... 36
1.4.1. Quản lí đánh giá thường xuyên kết quả học tập môn Toán của học sinh theo
tiếp cận năng lực .......................................................................................................36
1.4.2. Quản lí đánh giá định kì kết quả học tập môn Toán của học sinh theo tiếp cận
năng lực .....................................................................................................................40

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập
môn Toán của học sinh các trường THCS theo tiếp cận năng lực.................. 41


1.5.1. Yếu tố chủ quan ..............................................................................................41
1.5.2. Yếu tố khách quan ...........................................................................................43

Tiểu kết chương 1............................................................................................ 44
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT
QUẢ HỌC TẬP MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH THEO TIẾP CẬN
NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HẢI
HẬU, TỈNH NAM ĐỊNH .............................................................................. 45
2.1. Đặc điểm kinh tế, xã hội huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định ....................... 45
2.1.1.Vị trí địa lí, dân số, lao động huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. ............. 45
2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế, xã hội huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. .. 45
2.2. Sơ lược về các trường THCS huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định ............... 46
2.2.1. Giới thiệu về hệ thống trường THCS ..............................................................46
2.2.2. Tình hình dạy học và chất lượng học tập của HS hiện nay.............................47

2.3. Khái quát về khảo sát thực trạng .............................................................. 49
2.3.1. Mục đích của của khảo sát ..............................................................................49
2.3.2. Đối tượng khảo sát ..........................................................................................49
2.3.3. Nội dung khảo sát............................................................................................49
2.3.4. Phương pháp khảo sát .....................................................................................51
2.3.5 Khảo sát độ tin cậy thang đo ............................................................................51

2.4. Thực trạng hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Toán của học sinh
các trường THCS huyện Hải Hậu. .................................................................. 54
2.4.1. Thực trạng đánh giá thường xuyên (quá trình) kết quả học tập môn Toán của
học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện Hải Hậu .......................56
2.4.2. Thực trạng kiểm tra đánh giá định kì kết quả học tập môn Toán theo tiếp cận
năng lực ở các trường THCS huyện Hải Hậu ...........................................................67

2.5. Thực trạng quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Toán của học
sinh các trường THCS huyện Hải Hậu. .......................................................... 71
2.5.1. Thực trạng quản lí hoạt động đánh giá thường xuyên kết quả học tập môn
Toán của học sinh các trường THCS huyện Hải Hậu ...............................................72
2.5.2. Thực trạng quản lí hoạt động kiểm tra, đánh giá định kì kết quả học tập môn
Toán của học sinh cấp trung học cơ sở theo tiếp cận năng lực năng lực ..................78


2.5.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động đánh giá kết quả học
tập môn Toán của học sinh theo cách tiếp cận năng lực ................................ 85
2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập
môn Toán của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS huyện Hải Hậu.
......................................................................................................................... 88
2.6.1. Điểm mạnh ............................................................................................ 88
2.6.2. Điểm yếu ............................................................................................... 88

2.6.3. Nguyên nhân ......................................................................................... 89
Tiểu kết chương 2............................................................................................ 90
CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT
QUẢ HỌC TẬP MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH THEO TIẾP CẬN
NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HẢI
HẬU, TỈNH NAM ĐỊNH .............................................................................. 91
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lí ...................................................... 91
3.1.1. Đảm bảo tính khoa học ...................................................................................91
3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống ....................................................................................91
3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa ......................................................................................92
3.1.4. Đảm bảo tính thực tiễn ....................................................................................92
3.1.5. Đảm bảo tính khả thi .......................................................................................92

3.2. Các biện pháp quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Toán của
học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường trung học cơ sở huyện Hải Hậu,
tỉnh Nam Định ................................................................................................. 92
3.2.1. Tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về kiểm tra, đánh giá kết quả
học tập môn Toán của HS theo tiếp cận năng lực .....................................................92
3.2.2. Tăng cường sự tham gia của cán bộ giáo viên nhà trường vào xây dựng kế
hoạch kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán của HS theo tiếp cận năng lực95
3.2.3. Tổ chức tập huấn chuyên môn về đổi mới đánh giá kết quả học tập môn Toán
theo tiếp cận năng lực ...............................................................................................96
3.2.4. Tổ chức dự giờ, sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn để nâng cao năng lực giảng
dạy, đánh giá kết quả học tập môn Toán theo tiếp cận năng lực cho giáo viên......100
3.2.5. Phân cấp quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Toán của học sinh
theo tiếp cận năng lực .............................................................................................102


3.2.6. Một số đề xuất thêm của cán bộ quản lí.............................................. 103
3.3. Khảo sát mức độ cần thiết, tính khả thi của biện pháp .......................... 103

3.3.1. Mục đích, nội dung, đối tượng, phương pháp khảo sát mức độ cấp thiết và
mức độ khả thi của các biện pháp ...........................................................................103
3.3.2. Mức độ cần thiết của các biện pháp ..............................................................104
3.3.3. Mức độ khả thi của các biện pháp .................................................................106

3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................ 108
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 113
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 116


DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. So sánh giữa đánh giá theo kiến thức, kĩ năng với đánh giá theo tiếp
cận năng lực năng lực[13,121] ........................................................................ 29
Bảng 2.1: Thống kê số lớp, số HS cấp THCS huyện Hải Hậu ....................... 46
Bảng 2.2: Thống kê chất lượng đội ngũ QL, GV dạy Toán cấp THCS.......... 46
Bảng 2.3. THỐNG KÊ KẾT QUẢ HỌC LỰC, HẠNH KIỂM CẤP THCS .. 48
Bảng 2.4. THỐNG KÊ KẾT QUẢ MÔN TOÁN THI VÀO LỚP 10 THPT . 48
Bảng 2.5. Môo tả thống kê hệ số Cronbach’s Anlpha của 23 mục hỏi........... 52
Bảng 2.6. Mô tả thống kê hệ số Cronbach’s Anlpha của 26 mục hỏi............. 54
Bảng 2.7. Đánh giá của HS và GV về đảm bảo các yêu cầu của đánh giá
KQHT môn Toán của học sinh THCS theo tiếp cận năng lực........................ 57
Bảng 2.8. So sánh sự ĐG của GV và HSIndependent Samples Test ............. 59
Bảng 2.9. Đánh giá của HS và GV về phương pháp đánh giá KQHT môn
Toán của học sinh THCS theo tiếp cận năng lực ............................................ 61
Bảng 2.10. So sánh sự ĐG của GV và HS Independent Samples Test .......... 66
Bảng 2.11. Đánh giá của HS và GV về công tác kiểm tra, đánh giá môn Toán
cuối kỳ ............................................................................................................. 68
Bảng 2.12. So sánh sự đánh giá của GV và HS .............................................. 70
Bảng 2.13. Đánh giá của CBQL và GV về QL đánh giá thường xuyên ......... 73
Bảng 2.14. So sánh sự Đánh giá của GV và CBQL ....................................... 77

Bảng 2.15. Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng quản lí Đánh giá định kì
môn Toán......................................................................................................... 80
Bảng 2.16. So sánh sự Đánh giá của GV và CBQL ....................................... 84
Bảng 3.1. Tổng hợp kết quả điều tra về mức độ cần thiết của các biện pháp
được đề xuất .................................................................................................. 105
Bảng 3.2. Tổng hợp kết quả điều tra về mức độ khả thi của các biện pháp
được đề xuất .................................................................................................. 107
Bảng 3.3. ĐG mức độ chi phối của các biện pháp tới mức độ cần thiết ...... 109
Bảng số 3.4. Tổng hợp kết quả điều tra về sự chi phối đến mức độ khả thi của
các biện pháp được đề xuất ........................................................................... 110


DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1: Đánh giá của HS và GV về đảm bảo các yêu cầu của kiểm tra,
đánh giá KQHT môn Toán của HS THCS theo tiếp cận năng lực ................. 59
Biểu đồ 2.2: Đánh giá của HS và GV về việc sử dụng các phương pháp kiểm tra,
đánh giá KQHT môn Toán của HS THCS theo tiếp cận năng lực ....................... 65
Biểu đồ 2.3: Đánh giá của HS và GV về thực trạng kiểm tra, đánh giá tổng kết
(cuối kỳ) KQHT môn Toán của HS THCS theo tiếp cận năng lực ................ 69
Biểu đồ 2.4: Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng QL đánh giá thường
xuyên KQHT môn Toán của HS THCS theo tiếp cận năng lực ..................... 76
Biểu đồ 2.5: Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng QL đánh giá KQHT
định kì môn Toán của HS THCS theo tiếp cận năng lực ................................ 83


DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU VIẾT TẮT
Các từ viết tắt

STT

Nghĩa các từ viết tắt

1.

CBQL

Cán bộ quản lí

2.

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

3.

GV

Giáo viên

4.

HS

Học sinh

5.

KT

Kiểm tra

6.

ĐG

Đánh giá

7.

KQHT

Kết quả học tập

8.

THCS

Trung học cơ sở

9.

QL

Quản lí

10.

QLGD

Quản lí giáo dục

11.

GD

Giáo dục

12.

UBND

Ủy ban nhân dân


1

MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Mục tiêu của đất nước ta trong quá trình hội nhập với thế giới là “đến
năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại
hóa”, muốn thực hiện được điều này đòi hỏi chúng ta phải chuẩn bị được
nguồn nhân lực có đầy đủ năng lực và phẩm chất để có thể cùng tồn tạivà phát
triển.
Nghị quyết số 37/2004/QH chỉ rõ “Chất lượng giáo dục còn nhiều yếu
kém, bất cập, hiệu quả giáo dục còn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu đào tạo
nguồn nhân lực phục vụ cho đất nước, công tác giáo dục còn nhiều hạn chế.
Những tiêu cực trong giáo dục như thiếu trung thực trong học tập, dạy thêm
học thêm tràn lan mang tính áp đặt, thi cử nặng nề, tốn kém... gây bức xúc

trong xã hội”.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn
diện GD&ĐT nêu rõ: “Đổi mới căn bản hình thức và phương pháp thi, kiểm
tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, bảo đảm trung thực, khách quan.
Việc thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo cần từng bước theo
các tiêu chí tiên tiến được xã hội và cộng đồng thế giới tin cậy và công nhận.
Phối hợp sử dụng kết quả đánh giá trong quá trình học với đánh giá cuối kỳ,
cuối năm học; đánh giá của người dạy với tự đánh giá của người học; đánh
giá của nhà trường với đánh giá của gia đình và xã hội”. Điều này cho ta
thấy nhu cầu bức thiết đòi hỏi giáo dục phải phát triển, phải tự đổi mới mình
để có thể đáp ứng được mục tiêu của đất nước. Một khâu rất quan trọng kết
nối việc dạy và việc học là đánh giá, để biết được quá trình dạy và học có đạt
được hiệu quả hay không. Tuy nhiên, muốn đánh giá đúng đắn phải đo lường
chính xác và yếu tố đánh giá phải cần được quan tâm đầy đủ, thể hiện mối
quan hệ tương tác với yếu tố mục tiêu, không chỉ thiên về đánh giá nội dung
mà còn về kỹ năng và phương pháp.


2

Đổi mới giáo dục nghĩa là phải đổi mới tất cả các thành tố của quá trình
giáo dục: mục đích, mục tiêu - nội dung - phương pháp - phương tiện - giáo
viên - học sinh - kiểm tra - đánh giá. Do vậy, việc đổi mới đánh giá trong giáo
dục nói chung và trong quá trình sư phạm nói riêng mang ý nghĩa hết sức
quan trọng. Nó là một yêu cầu cần thiết để giáo dục đổi mới một cách toàn
diện.
Đánh giá KQHT của HS là một khâu quan trọng trong quá trình dạy học
và trong công tác QL của nhà trường. Đánh giá giúp nhà trường thu được
những thông tin ngược để kịp thời có những điều chỉnh phù hợp với tình hình
thực tế. Đánh giá giúp GV có những phản hồi tích cực trong việc thu thập

thông tin để nắm bắt sự tiếp thu kiến thức và kỹ năng của HS, góp phần điều
chỉnh hoạt động dạy học của mình. Đánh giá giúp HS tự đánh giá trình độ của
mình và từ đó hình thành động cơ học tập đúng đắn. Đánh giá giúp các nhà
QL có được các thông tin cần thiết để có thể đề ra các chính sách phù hợp
trong việc nâng cao chất lượng nhà trường và khuyến khích nhà trường có
những đổi mới hợp lí.
Xu hướng quốc tế hiện nay xem mục đích chính của việc đánh giá
KQHT của HS là nâng cao chất lượng học tập của HS. Để nâng cao chất
lượng giảng dạy và học tập, GV phải xem đánh giá là quá trình và là một phần
không thể thiếu trong hoạt động giảng dạy của mình.
Mặt khác, đánh giá KQHT của HS không còn hoạt động của riêng GV
mà phải là của các nhà quản lí giáo dục. Công tác quản lí giáo dục không chỉ
bao gồm quản lí nguồn lực, đội ngũ GV, vấn đề tài chính, tuyển sinh,…. Mà
còn phải giúp ta giám sát được mục tiêu thật sự của giáo dục đó là chất lượng
học tập của HS. Họ phải có khả năng sử dụng thông tin về KQHT của HS để
đưa ra các chính sách giáo dục, để nâng cao chất lượng giáo dục, giúp họ đánh
giá được hiệu quả giáo dục. Nhà quản lí sử dụng việc đánh giá thường xuyên

(không chỉ thông qua các bài KT) để hướng dẫn HS học tập, GV giảng dạy và


3

giám sát, nâng cao chất lượng trường học. Áp dụng xu hướng quốc tế trong
ĐG là một khó khăn với các trường học ở nước ta hiện nay.
Thực tế đối với môn Toán ở các trường THCS huyện Hải Hậu, tỉnh
Nam Định trong những năm trở lại đây, đã có những chuyển biến rất tích cực
về kết quả giảng dạy, kết quả học tập của học sinh luôn ở tốp đầu của tỉnh;
bên cạnh đó vẫn còn bộc lộ các tồn tại cần khắc phục: sự hiểu biết của cán bộ,
giáo viên và xã hội về đánh giá KQHT của HS cũng có nhiều hạn chế. Hoạt

động đánh giá chưa thực sự đảm bảo yêu cầu khách quan, chính xác, việc
kiểm tra vẫn còn chú ý đến yêu cầu tái hiện kiến thức dẫn đến tình trạng GV
và HS duy trì dạy học theo lối truyền đạt kiến thức một chiều thuần túy, HS
học tập thiên về ghi nhớ, ít quan tâm đến vận dụng kiến thức. Vẫn còn GV
chưa vận dụng đúng quy trình biên soạn đề kiểm tra nên các bài kiểm tra còn
nặng tính chủ quan của người dạy. Hoạt động đánh giá KQHT của HS ngay
trong quá trình tổ chức hoạt động dạy học trên lớp chưa được quan tâm thực
hiện một cách khoa học và hiệu quả. Các hoạt động đánh giá định kì, đánh giá
diện rộng còn bộc lộ hạn chế. Thực trạng này dẫn đến hệ quả là nhiều học
sinh THCS còn thụ động trong việc học tập; khả năng sáng tạo và năng lực
vận dụng tri thức đã học để giải quyết các tình huống thực tiễn cuộc sống còn
hạn chế.
Huyện Hải Hậu là huyện hơn ba mươi năm được công nhận là huyện
văn hóa điển hình toàn quốc, là một trong mười năm huyện đầu tiên của cả
nước được công nhận đạt chuẩn Nông thôn mới, chính trị, kinh tế, xã hội của
huyện phát triển mạnh và ổn định trong nhiều năm. Phong trào giáo dục
huyện Hải Hậu trong những năm gần đây, đã có nhiều thành tích, đội ngũ
CBQL và GV đã có nhiều chuyển biến tích cực. Song, chất lượng giảng dạy
các môn nói chung và môn Toán nói riêng tại các trường THCS chưa thực sự
tương xứng với vị thế của huyện Hải Hậu, chưa đáp ứng được với yêu cầu đổi
mới hiện nay. Trước thực trạng đó, là một chuyên viên trực tiếp phụ trách các


4

trường THCS toàn huyện và phụ trách môn Toán cấp THCS, tôi nhận thấy
công tác đánh giá KQHT môn Toán của HS các trường THCS huyện Hải Hậu
cần phải chuyển biến tích cực mới đáp ứng được yêu cầu đổi mới trong giai
đoạn hiện nay, nên tôi chọn đề tài: "Quản lí hoạt động đánh giá kết quả học
tập môn Toán của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường trung học

cơ sở huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tế, phân tích đánh giá thực trạng
KQHT môn Toán của HS THCS tại huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định hiện nay,
từ đó đề xuất biện pháp quản lí của Phòng GD&ĐT đối với hoạt động đánh
giá KQHT môn Toán theo tiếp cận năng lực nhằm chuyển biến tích cực kết
quả dạy - học môn Toán các trường THCS trên địa bàn huyện Hải Hậu, tỉnh
Nam Định.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu, tôi dự kiến một số nhiệm vụ sau:
Nghiên cứu cơ sở lí luận về quản lí công tác đánh giá KQHT môn Toán
của HS theo tiếp cận năng lực tại các trường THCS. Khảo sát thực trạng hoạt
động đánh giá KQHT môn Toán của HS và các biện pháp quản lí hoạt động
đánh giá KQHT môn Toán của HS theo tiếp cận năng lực ở các trường THCS
trên địa bàn huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. Đề xuất một số biện pháp quản lí
hoạt động đánh giá KQHT môn Toán theo tiếp cận năng lực của HS các
trường THCS trên địa bàn huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lí hoạt động đánh giá KQHT môn Toán của HS theo
tiếp cận năng lực ở các trường THCS.
4.2. Phạm vi nghiên cứu


5

Đề tài tập trung nghiên cứu các biện pháp quản lí đối với hoạt động
đánh giá KQHT môn Toán theo tiếp cận năng lực HS trong quá trình dạy học
và đối với các bài kiểm tra thường xuyên 15 phút, kiểm tra định kỳ, kiểm tra
cuối kì. Nghiên cứu số liệu của ba năm học gần đây (2013-2014; 2014-2015;

2015-2016).
5. Giả thuyết khoa học
Hiện trạng hoạt động đánh giá KQHT môn Toán của HS các trường
THCS huyện Hải Hậu tuy đã có nhiều cải tiến trong thời gian gần đây, song
vẫn còn một số tồn tại, từ nhận thức của CBQL và GV, kĩ năng tổ chức các
hoạt động quản lí, hoạt động trong tiết dạy, kĩ năng tổ chức một kỳ kiểm tra,
kỹ năng tổ chức đánh giá hoạt động học tập của HS, cách viết câu hỏi, ra đề
thi, đề kiểm tra... Từ những hiện trạng trên, luận văn hướng cán bộ quản lí các
nhà trường vận dụng một cách đồng bộ các biện pháp đề xuất trong luận văn,
tạo động lực để học sinh luôn nỗ lực học tập, tiến bộ không ngừng. Thông qua
đó nâng cao chất lượng dạy học tại các trường THCS huyện Hải Hậu, tỉnh
Nam Định.
6. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài cần sử dụng
phối hợp các nhóm phương pháp nghiên cứu sau:
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu lí luận: Nghiên cứu các tài liệu
phục vụ cho đề tài như các văn kiện của Đảng, các chỉ thị, nghị quyết, các tài
liệu bồi dưỡng CBQL công chức nhà nước, các tài liệu về kiểm tra, đánh gia
theo hướng tiếp cận năng lực của HS.
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp điều tra: Đây là phương pháp chính, được sử dụng
nhằm khảo sát thực trạng hoạt động đánh giá KQHT của HS theo tiếp cận
năng lực và thực trạng công tác QL ở các trường THCS, huyện Hải Hậu, tỉnh
Nam Định. Điều tra cán bộ quản lí: 73 người, học sinh: 316 em, giáo viên:


6

113 em, nội dung: khảo sát “Hoạt động đánh giá KQHT của học sinh”, “Quản
lí hoạt động đánh giá KQHT của học sinh”, Phụ lục 1; Phụ lục 2; Phụ lục 3.

+ Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động đánh giá KQHT của học
sinh, tinh thần, ý thức trách nhiệm... của giáo viên để có những đánh giá khách
quan nhất về công tác đánh gia KQHT theo tiếp cận năng lực của HS tại các
trường THCS.
+ Quan sát hoạt động quản lí chỉ đạo hoạt động đánh giá KQHT của
học sinh của hiệu trưởng các trường THCS trên địa bàn huyện Hải Hậu, tỉnh
Nam Định qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, nhóm chuyên môn, dự giờ
thăm lớp, kiểm tra hồ sơ của giáo viên nhằm đánh giá thực trạng quản lí hoạt
động đánh giá KQHT của hiệu trưởng các trường THCS.
+ Phương pháp phỏng vấn : Được sử dụng nhằm khảo sát thực trạng
hoạt động đánh giá KQHT của học sinh theo tiếp cận năng lực và thực trạng
công tác quản lí ở các trường THCS, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định.
Sử dụng phương pháp này, luận văn xây dựng các phiếu hỏi dành cho
các đối tượng: CBQL và giáo viên các trường THCS trên địa bàn huyện Hải
Hậu, tỉnh Nam Định
Ngoài ra, phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi còn được sử dụng để
thu thập ý kiến của CBQL và giáo viên về tính cần thiết và tính khả thi của
các biện pháp quản lí hoạt động đánh giá KQHT của HS theo tiếp cận năng
lực ở các trường THCS, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định được đề xuất trong
luận văn.
+ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Phương pháp nghiên cứu này
giúp cho việc thu thập thông tin liên quan đến vấn đề đánh giá KQHT của học
sinh THCS thông qua các bài viết và tài liệu báo cáo để phục vụ cho nhiệm vụ
nghiên cứu lí luận và thực trạng của đề tài.
+ Phương pháp khảo nghiệm sư phạm: Khảo nghiệm một số biện pháp
QL hoạt động đánh giá KQHT của học sinh THCS theo tiếp cận năng lực của


7

Hiệu trưởng các trường THCS nhằm đánh giá mức độ cần thiết và khả thi của
một số biện pháp được đề xuất.
- Phương pháp xử lí số liệu bằng thống kê toán học: Sử dụng phần mềm
SPSS để xử lí các dữ liệu, các thông tin trong quá trình nghiên cứu, điều tra, thu
thập từ các phương pháp trên.
II. Nội dung
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, mục lục và tài liệu tham
khảo, nội dung luận văn được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập
môn Toán của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường trung học cơ sở.
Chương 2: Thực trạng quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập môn
Toán của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường trung học cơ sở huyện
Hải Hậu, tỉnh Nam Định.
Chương 3: Biện pháp quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập môn
Toán của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường trung học cơ sở huyện
Hải Hậu, tỉnh Nam Định.


8

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH THEO
TIẾP CẬN NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1 Tổng quan nghiên cứu
1.1.1. Nghiên cứu ngoài nước
Trên thế giới, QL hoạt động đánh giá KQHT của HS rất được quan tâm.
Đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này. Từ thế kỷ XV - XVIII, nhà
giáo dục Tiệp Khắc J.A.Comesnky đã là người nêu lên vai trò ý nghĩa của
kiểm tra, đánh giá quá trình lĩnh hội tri thức của HS và việc kiểm tra, đánh giá

phải căn cứ vào mục tiêu học tập và hướng dẫn HS tự kiểm tra, đánh giá kiến
thức của bản thân trong tác phẩm “Lí luận dạy học vĩ đại”.
Tác giả B.S. Bloom cùng George F. Madaus và J.Thomas Hastings năm
1971 đã cho ra đời cuốn sách “Evaluation to improve Learning” (đánh giá
thúc đẩy học tập). Đây là cuốn sách viết về kỹ thuật đánh giá KQHT của HS
dành cho GV, cuốn sách hướng tới việc hoàn thiện và sử dụng các câu hỏi,
các bài kiểm tra, đánh giá quá trình học tập và các dạng bài kiểm tra khác do
GV tự làm được áp dụng cho HS một cách có hệ thống để tăng cường khả
năng học tập của HS. Thông qua việc liên kết các kỹ thuật đánh giá tốt nhất,
cuốn sách hỗ trợ các GV sử dụng đánh giá như một công cụ để cải tiến cả quy
trình dạy và học.
Rất nhiều vấn đề và góc độ của đánh giá đã được các tác giả nghiên cứu.
Mỗi công trình đều có những điểm mạnh, điểm yếu và những mục đích kiểm
tra, đánh giá riêng. Nhưng điểm chung nhất của các nghiên cứu là cùng tập
trung nhấn mạnh ý nghĩa, tầm quan trọng của đánh giá KQHT của HS, để
đánh giá và nâng cao chất lượng giáo dục đáp ứng nhu cầu của xã hội.


9

1.1.2. Nghiên cứu trong nước
Ở nước ta cũng đã có một số công trình nghiên cứu và những bài viết của
các chuyên gia hàng đầu của Việt Nam. Trong đó phải kể đến:
Nguyễn Đức Chính, “Đo lường và đánh giá kết quả học tập của học
sinh” (2004)
Nguyễn Đức Chính - Đinh Thị Kim Thoa, “Kiểm tra đánh giá theo mục
tiêu” (2005)
Nguyễn Đức Chính, “Đo lường và đánh giá trong giáo dục và dạy học”,
(2008).
Trần Khánh Đức, “Đo lường và đánh giá trong giáo dục” (2006)

Nguyễn Bá Lãm “Kiểm tra đánh giá trong dạy học đại học” (2003)
Dương Thiệu Tống, “Trắc nghiệm và đo lường thành quả học tập”(2005)
Các nghiên cứu đã đề cập đến nhiều góc độ khác nhau song tất cả đều có
chung một mục đích là đánh giá sự tiến bộ của người học qua từng giai đoạn,
đánh giá mức độ đạt chuẩn của người học và cuối cùng là đánh giá chất
lượng cả quá trình giáo dục.
Bên cạnh những công trình nghiên cứu về kiểm tra, đánh giá đã nêu trên
còn có những nghiên cứu về kiểm tra, đánh giá môn Toán:
Chu Cẩm Thơ, “Biện pháp kiểm tra, đánh giá của GV giúp điều chỉnh
hoạt động học tập của HS trong dạy học môn Toán ở THCS”, tạp trí giáo dục
số 335 Tr 32-35
Phùng Thế Hoàng, Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá học tập môn
Toán ở trường THCS, Kỉ yếu hội thảo “đánh giá kết quả giáo dục trong nhà
trường phổ thông: Thực trạng và giải pháp” trang 151-155
Chu Cẩm Thơ, Nguyễn Thị Quỳnh Anh, “Sử dụng phiếu học tập trong
quá trình dạy học môn Toán”, Tạp chí Khoa học Giáo dục số 117 trang 30-32


10

Tài liệu tập huấn, “Dạy học và kiểm tra, đánh giá KQHT theo định hướng
phát triển năng lực HS môn Toán cấp THCS”, Chương trình phát triển giáo
dục trung học 2014
Các nghiên cứu trên đã tập trung phân tích thực trạng, tìm nguyên nhân
ảnh hưởng đến chất lượng học tập môn Toán. Trong đó các nghiên cứu cũng
đã xác định một trong những nguyên nhân khiến chất lượng giáo dục môn
Toán chưa được nâng cao chính là do công tác đánh giá KQHT của môn
Toán. Các nghiên cứu đã đưa ra những biện pháp khả thi song chưa có nghiên
cứu nào đưa ra biện pháp QL hoạt động đánh giá KQHT môn Toán của HS
theo tiếp cận năng lực.

Đề tài “QL hoạt động đánh giá KQHT môn Toán của HS theo tiếp cận
năng lực ở các trường THCS huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định” lần đầu tiên
được nghiên cứu với các số liệu được điều tra, thu thập tại các trường THCS
huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định có tính khả thi và cấp thiết trong nhiệm vụ
nâng cao chất lượng môn Toán nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung để
đáp ứng yêu cầu về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục trong giai đoạn hiện
nay.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Kiểm tra
Khái niệm KT có rất nhiều cách luận giải khác nhau: Từ điển Tiếng Việt
định nghĩa: “KT là xem xét tình hình thực tế để ĐG, nhận xét”. [20,672]
Theo tác giả Trần Thị Tuyết Oanh (2003) “KT là thu thập những dữ
liệu, những thông tin làm cơ sở cho đánh giá” [18,6]
Tác giả Phạm Viết Vượng thì kiểm tra là một khâu của quá trình dạy
học, dùng để xem xét thường xuyên KQHT của HS trong quá trình học tập.
Thông qua kiểm tra nhằm mục đích kích thích hoạt động của HS, tăng cường
chất lượng học tập.[30]


11

Theo Peter W Airasian (1999) (Dẫn theo tác giả Nguyễn Công
Khanh)[12,23] “KT trên lớp học là quá trình dùng giấy bút có hệ thống, được
sử dụng để thu thập thông tin về sự thể hiện kiến thức, kĩ năng của HS”
Qua các định nghĩa trên, ta có thể thấy có nhiều cách hiểu và quan niệm
khác nhau về kiểm tra, tuy nhiên kiểm tra có thể được hiểu như sau: KT là
công việc nhằm đo hay xác định mức độ về kiến thức, kỹ năng, thái độ và
năng lực mà người học đạt được sau một quá trình học tập so với mục tiêu
của môn học. Kiểm tra KQHT của người học là cơ sở để ĐG sự phát triển
của người học.

1.2.2. Đánh giá
Một số quan điểm về đánh giá:
Theo Ralph Tyler (1950) (Dẫn theo Nguyễn Công Khanh) thì ĐG là “quá
trình xác định mức độ thực hiện các mục tiêu trong các chương trình giáo
dục”. [13,32]
Ở một góc độ khác Marger (1993)(Dẫn theo Nguyễn Công Khanh), cho
rằng đánh giá là việc mô tả tình hình của HS làm cơ sở cho GV đưa ra những
quyết định giảng dạy phù hợp[12]
Theo Nitko & Brookhart (2007)(Dẫn theo Nguyễn Công Khanh) thì đánh
giá trong giáo dục là “một quá trình thu thập thông tin và sử dụng thông tin
này để ra quyết định về HS, về chương trình, về nhà trường và đưa ra các
chính sách giáo dục”[12,32]
Theo tác giả Trần Thị Tuyết Oanh, đánh giá trong giáo dục là “quá trình
tiến hành có hệ thống để xác định mức độ mà đối tượng đạt được các mục tiêu
giáo dục nhất định” [19,9].
Như vậy, mặc dù có nhiều quan niệm khác nhau nhưng tựu chung, đánh
giá là nguồn cung cấp thông tin phản hồi trong các quá trình điều khiển. Một
cách tổng quát, đánh giá được coi là quá trình hình thành những nhận định,
phán đoán về KQHT dựa vào sự phân tích những thông tin thu hồi được đối


12

chiếu với những mục tiêu, tiêu chuẩn đã đề ra nhằm đề xuất những quyết định
thích hợp để cải thiện thực trạng, điều chỉnh, nâng cao chất lượng và hiệu quả
công việc.
Đánh giá không chỉ đơn thuần là nguồn thông tin phản hồi mà còn là một
trong những cơ chế điều khiển hiệu quả quá trình giáo dục. Nếu việc đánh giá
không được tiến hành đúng theo các mục tiêu giáo dục thì cả quá trình giáo
dục sẽ bị lệch lạc theo.

Thông qua đánh giá, GV có thể thu thập được các thông tin phản hồi từ
HS, những thông tin này giúp GV khẳng định những kết quả đạt được, điều
chỉnh, bổ sung, uốn nắn những tồn tại trong hoạt động nhận thức của HS, tổ
chức, hướng dẫn, điều khiển hoạt động nhận thức của HS theo đúng quỹ đạo,
hướng tới mục đích đã định. Cũng qua đó, GV có thể kịp thời điều chỉnh hoạt
động giảng dạy của mình. HS cũng thu thập được các thông tin phản hồi từ
kết quả đánh giá, xử lí thông tin thu nhận được nhằm tự phát hiện, tự đánh
giá, tự điều chỉnh hoạt động nhận thức. Vì vậy, có thể nói bản chất của việc
đánh giá là thực hiện các mối liên hệ ngược trong quá trình dạy học để từ đó
người đánh giá (GV hoặc HS) và người được đánh giá (HS) điều chỉnh và tự
điều chỉnh quá trình dạy học và học để đạt được mục đích đề ra.
Đánh giá là một khâu không tồn tại độc lập, mà đan xen với việc lập kế
hoạch hoạt động của nhà trường, kế hoạch dạy học và khâu tổ chức, QL các
hoạt động.
Như vậy, đánh giá trong giáo dục là quá trình tiến hành có hệ thống bao
gồm việc thu thập, phân tích, giải thích thông tin nhằm xác định mức độ
người học đạt được các mục tiêu dạy học.
1.2.3. Đánh giá kết quả học tập
Theo lí luận dạy học hiện đại[8], [11], [17], [28] về bản chất học tập là
hoạt động nhận thức của người học được thực hiện dưới sự tổ chức điều khiển
của nhà sư phạm. Mục đích của hoạt động là tiếp thu nền văn hóa, văn minh


13

nhân loại và chuyển hóa chúng thành năng lực thể chất, năng lực tinh thần của
mỗi cá nhân người học. Đối tượng của hoạt động học là hệ thống tri thức, kỹ
năng, năng lực tương ứng được thể hiện ở nội dung của môn học, bài học
bằng hệ thống khái niệm khoa học và khái niệm môn học. Quá trình dạy học
là khái niệm chỉ hoạt động chung của người dạy và người học và hai hoạt

động này tồn tại song song. KQHT thể hiện chất lượng của quá trình dạy học.
KQHT hay thành tích học tập được hiểu theo nghĩa giống nhau mặc dù
những khái niệm này chưa thực sự thống nhất. KQHT thể hiện chất lượng của
quá trình dạy học. KQHT chỉ đích thực xuất hiện khi có nhiều biến đổi tích
cực trong nhận thức, hành vi của người học.Trong khoa học cũng như trong
thực tế, KQHT được hiểu theo hai nghĩa:
- Mức độ mà người học đạt được so với các mục tiêu đã xác định (theo
tiêu chí)
Theo tác giả Trần Thị Tuyết Oanh: “đánh giá KQHT là quá trình thu thập,
xử lí thông tin về trình độ, khả năng mà người học thực hiện các mục tiêu học
tập đã được xác định, nhằm tạo cơ sở cho những quyết định sư phạm của GV,
của nhà trường và cho bản thân người học giúp họ tiến bộ hơn”[19,12]. đánh
giá KQHT của HS là đánh giá mức độ hoàn thành các mục tiêu đề ra cho HS
sau một giai đoạn học tập. Các mục tiêu này thể hiện ở từng môn học cụ thể.
Thông qua đánh giá KQHT của HS sẽ thể hiện được kết quả của quá trình
GD&ĐT.
Đánh giá KQHT đòi hỏi phải xác định mức độ nắm được kiến thức, kĩ
năng, kĩ xảo của HS so với yêu cầu của chương trình đề ra. Nội dung đánh giá
là những KQHT hàng ngày, cũng như kết quả phản ánh trong các kì thi, kiểm
tra.


14

1.2.4. Quản lí
Quản lí là một yếu tố quan trọng, không thể thiếu được trong đời sống xã
hội. Xã hội càng phát triển cao thì vai trò của quản lí càng lớn và nội dung
quản lí càng phức tạp.
Người ta có thể tiếp cận khái niệm quản lí theo nhiều cách khác nhau,
theo nhiều góc độ khác nhau. Trên thế giới có nhiều học giả như F.Taylor,

Henry Fayol, Harold Koontz , Max Weber, Elton Mayo,….đưa ra những quan
điểm của mình về khái niệm quản lí:
Theo H.Fayol (Dẫn theo Bùi Minh Hiền) “quản lí là sự dự đoán và lập kế
hoạch, tổ chức, điều khiển, phối hợp và cuối cùng là kiểm tra” và “đây cũng
là 5 chức năng cơ bản nhất của QL”[9,20]
Các nhà khoa học ở Việt Nam cũng có những quan điểm riêng về quản lí
như sau:
Theo tác giả Trần Kiểm: “quản lí là những tác động của chủ thể quản lí
trong việc huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các
nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội
lực) một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao
nhất”[15,29].
Theo nhóm tác giả Bùi Minh Hiền-Nguyễn Vũ Bích Hiền: “quản lí là sự
tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lí tới đối tượng quản lí
nhằm đạt được mục tiêu đề ra”[10,46].
Các khái niệm trên đây, tuy có khác nhau, song chúng có chung những
dấu hiệu chủ yếu sau đây[9], [14], [15], [22], [10], [16]:
- Hoạt động quản lí có các thành tố cơ bản sau: chủ thể quản lí, đối tượng
quản lí, mục tiêu quản lí. Ba thành tố này gắn bó chặt chẽ tạo nên hoạt động
của bộ máy.