Đánh giá hiện trạng công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt tại huyện Lạc Thủy tỉnh Hòa Bình (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

TR

PH M THÁI S N

Tên

tài:
ÁNH GIÁ HI N TR NG CÔNG TÁC THU GOM,
V N CHUY N VÀ X

LÝ RÁC TH I SINH HO T T I

HUY N L C TH Y – T NH HÒA BÌNH

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

IH C

: Liên thông Chính quy

Chuyên ngành

: Khoa h c Môi tr

L p

: K9 – LT KHMT

Khoa

: Môi tr

Khóa h c

: 2013 – 2015

Gi ng viên h

ng d n : ThS. D

ng

ng

ng Th Minh Hòa

Thái Nguyên, n m 2014


L IC M

N

Trong quá trình h c t p, nghiên c u và hoàn thành
ã

c s quan tâm, giúp

t n tình c a nhi u t p th và cá nhân, nhân ây

tôi xin bày t lòng c m n sâu s c

n:

T p th các th y, cô giáo trong Khoa Môi tr
Lâm Thái Nguyên ã t n tình giúp
c u

tài t t nghi p tôi

ng tr

ng

i h c Nông

tôi trong quá trình h c t p và nghiên

tài.
Tôi xin chân thành c m n

t n tình h

n cô giáo Th.S D

ng d n tôi trong su t quá trình nghiên c u và t o i u ki n thu n

l i cho tôi hoàn thành
huy n L c Th y ã giúp

tài t t nghi p; Phòng Tài nguyên và Môi tr

nghiên c u, ã giúp

ng

và t o i u ki n cho tôi trong quá trình th c t p

và nghiên c u t i c s ; Ng i dân trong các khu v c

thành

ng Th Minh Hòa ã

c ch n làm

a bàn

tôi trong quá trình thu th p thông tin nghiên c u

hoàn

tài này.

Tôi xin bày t lòng bi t n sâu s c t i gia ình và b n bè ã chia s ,

giúp

tôi trong su t quá trình h c t p, nghiên c u

hoàn thành

tài t t

nghi p c a mình.
Tuy nhiên, do th i gian có h n, n ng l c và kinh nghi m b n thân còn
nhi u h n ch nên

tài không tránh kh i còn nhi u thi u sót. R t mong nh n

c nh ng ý ki n óng góp c a các th y cô giáo

tài này

c hoàn

thi n h n.
M t l n n a tôi xin chân thành cám n t t c s giúp

quý báu c a

các t p th và cá nhân ã dành cho tôi.
Hòa Bình, ngày 01 tháng 08 n m 2014
Sinh viên

Ph m Thái S n


DANH M C CÁC T
BVMT
BVTV
CTR
CTRSH
CS
DN
DV
DVNN
GDTX
HTX
KC
KT-XH
LBVMT
QCVN
RTSH
TCVN
TGXL
TTCN
UBND
VSMT

VI T T T

B o v môi tr ng
B o v th c v t
Ch t th i r n

Ch t th i r n sinh ho t
C ng s
Doanh nghi p
D ch v
D ch v nông nghi p
Giáo d c th ng xuyên
H p tác xã
Kho ng cách
Kinh t xã h i
Lu t b o v môi tr ng
Quy chu n Vi t Nam
Rác th i sinh ho t
Tiêu chu n Vi t Nam
Thu gom x lý
Ti u th công nghi p
y ban nhân dân
V sinh môi tr ng


DANH M C CÁC B NG TRONG KHOÁ LU N

B ng 2.1: Ch s phát sinh CTR sinh ho t bình quân

u ng

i c a các ô

th n m 2009 ................................................................................................ 24
B ng 2.2: L

ng rác th i sinh ho t t i t nh Hòa Bình ................................... 26

B ng 4.1: Chuy n d ch c c u kinh t huy n L c Th y th i k 2001 - 2010 35
B ng 4.2: Ngu n g c phát sinh rác th i sinh ho t t i huy n L c Th y ........ 38
B ng 4.3: Kh i l

ng rác th i sinh ho t khu dân c huy n L c Th y........... 40

B ng 4.4: Kh i l

ng rác th i khu v c ch huy n L c Th y........................ 41

B ng 4.5: L

ng rác th i phát sinh t ho t

B ng 4.6: Kh i l

ng rác th i ho t

ng kinh doanh - d ch v ....... 42

ng TTCN phân theo

a ph

ng ...... 43

B ng 4.7: Thành ph n rác th i sinh ho t t i huy n L c Th y ...................... 44
B ng 4.8: Thành ph n rác th i khu v c ch huy n L c Th y...................... 46

B ng 4.9: D ch v thu gom x lý rác sinh ho t
trên

huy n L c Th y.............. 47

a bàn huy n L c Th y ....................................................................... 49

B ng 4.10: Ph

ng ti n thu gom, v n chuy n rác th i sinh ho t ................. 49

B ng 4.11: Hi n tr ng bãi rác huy n L c Th y ........................................... 52
B ng 4.12: Hi n tr ng thu gom rác th i trên
B ng 4.13: B ng ý ki n c a ng

a bàn huy n L c Th y ........ 54

i dân v ch t l

ng d ch v thu gom rác

th i sinh ho t trên

a bàn huy n L c Th y ................................................. 55

B ng 4.14: K t qu

i u tra nh n th c và kh n ng phân lo i rác ............... 56

B ng 4.15: Kh i l

ng và thành ph n rác th i có kh n ng tái ch ............. 57


DANH M C CÁC HÌNH TRONG KHOÁ LU N
Hình 4.1: Bi u

chuy n d ch c c u các thành ph n kinh t qua các n m...... 35

Hình 4.2: Bi u

ngu n g c phát sinh rác th i t i huy n L c Th y ........... 39

Hình 4.3: Bi u

thành ph n rác th i sinh ho t t i huy n L c Th y ............ 45

Hình 4.4: Bi u

thành ph n rác th i khu v c ch huy n L c Th y............ 46

Hình 4.5: C c u t ch c HTX d ch v môi tr

ng..................................... 51

Hình 4.6: Bãi rác Chi Nê ............................................................................. 53
Hình 4.7: Bãi rác Thanh Hà ......................................................................... 53
Hình 4.8: S

qu n lý ch t th i r n t p trung theo c m xã/th tr n ....... 60

M CL C
Ph n 1: M
U ......................................................................................... 9
1.1. t v n ............................................................................................... 9
1.2. M c ích nghiên c u ............................................................................. 10
1.3. M c tiêu nghiên c u .............................................................................. 10
1.4. Yêu c u c a tài ................................................................................. 11
1.5. Ý ngh a c a tài .................................................................................. 11
1.5.1. Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c ................................... 11
1.5.2. Ý ngh a th c ti n ................................................................................ 11
Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U ............................................................ 12
2.1. C s khoa h c ...................................................................................... 12
2.1.1. Các khái ni m liên quan ..................................................................... 12
2.1.1.1. Khái ni m v ch t th i ..................................................................... 12
2.1.1.2. Khái ni m v ch t th i r n ............................................................... 12
2.1.2. Ngu n phát sinh và thành ph n ch t th i r n....................................... 13
2.1.2.1. Ngu n g c phát sinh ch t th i r n .................................................... 13
2.1.2.2. Thành ph n ch t th i r n.................................................................. 14
2.1.2.3. Phân lo i ch t th i r n...................................................................... 14
2.2. C s pháp lý ........................................................................................ 15
2.3. C s th c ti n c a tài ....................................................................... 17
2.3.1. Hi n tr ng qu n lý, x lý rác RTSH trên th gi i ................................. 17
2.3.2. Tình hình qu n lý, x lý rác th i sinh ho t t i Vi t Nam ..................... 20
2.3.2.1. Tình hình qu n lý, x lý rác th i sinh ho t t i các ô th , thành ph
Vi t Nam ...................................................................................................... 20
2.3.2.2. Tình hình qu n lý, x lý rác RTSH t i t nh Hòa Bình ................. 25
Ph n 3:
IT

NG, N I DUNG VÀ PH
NG PHÁP NGHIÊN C U
..................................................................................................................... 29
3.1. i t ng và ph m vi nghiên c u.......................................................... 29
3.2. a i m và th i gian nghiên c u .......................................................... 29
3.3. N i dung nghiên c u ............................................................................. 29


3.3.1. i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a huy n L c Th y, t nh Hòa Bình ... 29
3.3.2. i u tra hi n tr ng rác th i t i huy n L c Th y - t nh Hòa Bình ......... 29
3.3.3. ánh giá hi n tr ng công tác thu gom, v n chuy n và x lý rác th i sinh
ho t t i huy n L c Th y - t nh Hòa Bình. ..................................................... 29
3.3.4. Nh n th c c a ng i dân v v n
thu gom, v n chuy n và x lý rác
th i ............................................................................................................... 29
3.3.5.
xu t các bi n pháp x lý và qu n lý rác th i sinh ho t trên a bàn
huy n L c Th y ........................................................................................... 29
3.4. Ph ng pháp nghiên c u ....................................................................... 29
3.4.1. Ph ng pháp k th a .......................................................................... 29
3.4.2. Ph ng pháp thu th p s li u th c p ................................................. 29
3.4.3. Ph ng pháp i u tra tr c ti p và kh o sát th c a ............................ 30
3.4.4. Ph ng pháp xác nh thành ph n rác th i.......................................... 30
3.4.5. Ph ng pháp phân tích và t ng h p s li u......................................... 31
Ph n 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ........................... 32
4.1. i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a huy n L c Th y ....................... 32
4.1.1. i u ki n t nhiên .............................................................................. 32
4.1.1.1. V trí a lý ...................................................................................... 32
4.1.1.2. a hình, a m o ............................................................................ 32
4.1.1.3. Khí h u, th y v n ............................................................................ 33

4.1.1.4. Các ngu n tài nguyên ...................................................................... 33
4.1.2. c i m kinh t - xã h i .................................................................... 34
4.1.2.1. Dân s và s phân b dân c ........................................................... 34
4.1.2.2. T ng tr ng kinh t và chuy n d ch c c u kinh t .......................... 34
4.1.3. Th c tr ng phát tri n các ngành kinh t .............................................. 35
4.1.3.1. Khu v c kinh t nông nghi p ........................................................... 35
4.1.3.2. Khu v c kinh t công nghi p ........................................................... 36
4.1.3.3. Khu v c kinh t d ch v . .................................................................. 36
4.1.4. ánh giá chung v i u ki n t nhiên, kinh t , xã h i và môi tr ng
huy n L c Th y .......................................................................................... 37
4.1.4.1. Thu n l i ......................................................................................... 37


4.1.4.2. Khó kh n ......................................................................................... 37
4.2. Hi n tr ng phát sinh rác th i sinh ho t t i huy n L c Th y.................... 37
4.2.1. Ngu n g c phát sinh rác th i sinh ho t t i huy n L c Th y ................ 37
4.2.2. Kh i l ng ch t th i r n sinh ho t trên a bàn huy n L c Th y ........ 39
4.2.3. Thành ph n rác th i............................................................................ 44
4.3. Hi n tr ng thu gom, x lý rác th i huy n L c Th y .......................... 47
4.3.1. T ch c d ch v thu gom ................................................................... 47
4.3.2. Ph ng ti n thu gom, v n chuy n rác th i ......................................... 48
4.3.3. Tình hình thu phí ................................................................................ 49
4.3.4. C c u t ch c c a HTX d ch v MT L c Th y ................................. 50
4.3.5. Hi n tr ng các bãi rác trên a bàn huy n L c Th y .......................... 52
4.4. ánh giá tình hình thu gom, x lý rác th i và ý th c c a ng i dân v
kh n ng phân lo i rác t i ngu n ................................................................. 54
4.4.1 ánh giá hi n tr ng thu gom rác th i .................................................. 54
4.4.2. ánh giá v ho t ng ch t l ng d ch v thu gom rác th i sinh ho t
trên a bàn huy n L c Th y ....................................................................... 55
4.4.3. ánh giá v nh n th c c a c ng ng v công tác thu gom, x lý và

qu n lý rác th i sinh ho t t i huy n L c Th y ............................................. 55
4.4.4. ánh giá kh n ng tái ch , tái s d ng ch t th i ............................... 57
4.5.
xu t m t s gi i pháp qu n lý rác th i sinh ho t nh m nâng cao hi u
qu công tác qu n lý rác th i sinh ho t t i huy n L c Th y ........................ 58
4.5.1. Thu n l i và khó kh n trong công tác qu n lý rác th i sinh ho t trên
a bàn huy n L c Th y. .............................................................................. 58
4.5.2.
xu t m t s gi i pháp qu n lý rác th i sinh ho t nh m nâng cao hi u
qu công tác qu n lý rác th i sinh ho t t i huy n L c Th y .......................... 59
Ph n 5 K T LU N VÀ KI N NGH ....................................................... 63
5.1. K t lu n ................................................................................................. 63
5.2. Ki n ngh ............................................................................................... 64
TÀI LI U THAM KH O.......................................................................... 65


1
Ph n 1
M
1.1.

U

tv n
Hi n nay, môi tr

ng ang là v n

c p bách mang tính toàn c u. S

phát tri n m nh m c a kinh t , khoa h c, k thu t vào nh ng n m cu i th k
XX ã gây ra nh ng tác

ng tiêu c c

Nh ng n m g n ây t t c các n
tr

c

n môi tr

ng s ng c a con ng

u chung tay, góp s c

ng ngày càng trong s ch h n. Hàng lo t các bi n pháp

hi n và thu

N

c n

c

ng tr

c

xu t th c

c nh ng thách th c l n v môi tr

c ta v i dân s h n 90 tri u ng

m t kh i l

b o v môi

c nh ng thành t u l n trong l nh v c b o v môi tr

nhiên, th gi i v n ang

ng rác th i áng k . T ng l

i.

ng. Tuy
ng.

i (n m 2013) m i n m s n sinh ra
ng rác th i sinh ho t phát sinh trong

c tính lên t i 12,8 tri u t n/n m, bên c nh ó v i s phát tri n

m nh m c a các khu ô th , khu công nghi p, du l ch… Kèm theo ó là vi c
con ng

i ã th i ra các lo i ch t th i khác nhau vào môi tr

ng. Ch t th i

sinh ho t là m t trong nh ng ngu n gây ra ô nhi m môi tr

ng áng k .

Trong nh ng n m g n ây, ch t th i sinh ho t ã tr thành v n

b c xúc

i

v i t nh Hòa Bình. B c xúc t ý th c gi gìn v sinh môi tr

ng c a ng

i

dân còn ch a cao, cho
Huy n L c Th y
im tv iv n

n khâu thu gom, v n chuy n, t p k t và x lý rác.

c coi là m t trong nh ng i m nóng c a t nh ang ph i
này.

Huy n L c Thu n m v phía
phía

ông Nam t nh Hoà Bình, có ranh gi i

ông giáp huy n Kim B ng và huy n Thanh Liêm (t nh Hà Nam), phía

Tây giáp huy n Yên Thu (t nh Hoà Bình), phía B c giáp huy n Kim Bôi
(t nh Hoà Bình), phía Nam giáp huy n Gia Vi n và huy n Nho Quan (t nh
Ninh Bình). Trung tâm huy n cách thành ph Hòa Bình 75 km Theo qu c l
21A, cách thành ph Hà Nam 30 km, cách Th tr n Nho Quan 21km. Th tr n


2
Chi Nê là trung tâm kinh t - v n hóa, chính tr c a Huy n n m bên c nh
dòng Sông Bôi và bám tr c

ng qu c l 21A là i m giao l u kinh t , v n

hóa v i các t nh b n khá thu n l i.
qua

c bi t tuy n

ng H Chí Minh ch y

a bàn Huy n t o ra l i th cho vi c giao l u phát tri n kinh t xã h i

khu v c phía B c nh Phú Thành, Thanh Nông, th tr n Thanh Hà và ã
t nh phê duy t là vùng
Huy n s thu hút

c

ng l c kinh t c a t nh. Do v y, trong nh ng n m t i

u t , phát tri n kinh t , du l ch, v n hóa - giáo d c, nâng

cao dân trí và phát tri n ngu n l c v kinh t c ng nh xã h i.
Tuy nhiên, s phát tri n kinh t - xã h i còn nhi u b t c p, c s h
t ng và kinh t k thu t còn y u, s phát tri n không
huy n, t l gia t ng dân s cao
v n

v môi tr

vùng trung tâm, d n

ng

u trên

a bàn

n phát sinh nhi u

ng và xã h i.

Xu t phát t nh ng yêu c u th c t trên em ti n hành th c hi n

tài:

“ ánh giá hi n tr ng công tác thu gom, v n chuy n và x lý rác th i sinh
ho t t i huy n L c Th y - t nh Hòa Bình”
1.2. M c ích nghiên c u
- ánh giá hi n tr ng thành ph n, kh i l ng rác th i sinh ho t phát sinh trên
a bàn huy n L c Th y.
- ánh giá th c tr ng công tác qu n lý rác th i sinh ho t t i huy n L c Th y.
- Xác nh nh ng thu n l i và khó kh n trong công tác qu n lý c a huy n,
phát hi n nh ng m t tích c c ã làm c n
kh c ph c. T

ó giúp các nhà qu n lý có s

c phát huy, nh ng h n ch c n

c

i u ch nh phù h p v i i u ki n c

th theo t ng a ph ng.
1.3. M c tiêu nghiên c u
- Tìm hi u th c tr ng công tác thu gom và x lý rác th i sinh ho t trên
a bàn huy n L c Th y.


3
ho t trên
trên

ánh giá nh n th c c a c ng

ng v công tác qu n lý rác th i sinh

a bàn Huy n.
xu t gi i pháp nh m nâng cao công tác qu n lý rác th i sinh ho t

a bàn Huy n.

1.4. Yêu c u c a
-

tài

ánh giá hi n tr ng thu gom, v n chuy n và x lý rác th i sinh ho t

t i huy n L c Th y – t nh Hòa Bình.
- S li u thu th p ph i khách quan, trung th c, chính xác.
- Các m u nghiên c u ph i

i di n cho khu v c l y m u trên

a bàn

nghiên c u.
-

xu t nh ng gi i pháp ki n ngh ph i có tính kh thi, th c t , phù

h p v i i u ki n th c t c a huy n L c Th y.
1.5. Ý ngh a c a

tài

1.5.1. Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c
- V n d ng ki n th c ã h c làm quen v i th c t .
- Tích l y

c kinh nghi m cho công vi c khi i làm.

- Nâng cao ki n th c th c t .
1.5.2. Ý ngh a th c ti n
- ánh giá

cl

ng rác th i phát sinh, hi n tr ng thu gom, phân lo i,

v n chuy n và x lý rác trên

a bàn c a huy n.

- Phát hi n nh ng khó kh n b t c p và nh ng thi u sót trong công tác
thu gom, qu n lý và x lý rác th i sinh ho t trên
-

a bàn huy n L c Th y.

a ra m t s bi n pháp qu n lý và x lý rác th i sinh ho t phù h p

v i i u ki n c a huy n L c Th y.

4
Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. C s khoa h c
2.1.1. Các khái ni m liên quan
2.1.1.1. Khái ni m v ch t th i
Ch t th i là s n ph m
con ng

c phát sinh ra trong quá trình sinh ho t c a

i, s n xu t công nghi p, nông nghi p, th

thông, sinh ho t t i các gia ình, tr

ng m i du l ch, giao

ng h c, các khu dân c , nhà hàng, khách

s n. Ngoài ra còn phát sinh trong giao thông v n t i nh khí th i c a các
ph

ng ti n giao thông

ng b ,

ng th y… Ch t th i là kim lo i, hóa

ch t và t các v t li u khác (Nguy n Xuân Nguyên và cs, 2004) [10].

2.1.1.2. Khái ni m v ch t th i r n
Theo i u 3 Ngh

nh s 59/2007/N -CP ngày 09 tháng 04 n m 2007

c a Chính ph v qu n lý ch t th i r n quy
- Ch t th i r n là ch t th i

nh [9]:

th r n,

c th i ra t quá trình s n xu t,

kinh doanh, d ch v , sinh ho t ho c các ho t
g m ch t th i r n thông th

ng khác. Ch t th i r n bao

ng và ch t th i r n nguy h i.

- Ch t th i r n phát th i trong sinh ho t cá nhân, h gia ình n i công
c ng g i chung là ch t th i r n sinh ho t. Ch t th i r n phát th i t ho t

ng

s n xu t công nghi p, làng ngh , kinh doanh, d ch v ho c các ho t

ng

khác

c g i chung là ch t th i r n công nghi p.
- Thu gom ch t th i r n là ho t

ng t p h p, phân lo i, óng gói và

l u gi t m th i ch t th i r n t i nhi u i m thu gom t i
c c quan nhà n

c có th m quy n ch p thu n.

a i m ho c c s


5
- L u gi ch t th i r n là vi c gi ch t th i r n trong m t kho ng th i
gian nh t
chuy n

nh

n i

c c quan có th m quy n ch p thu n tr

c khi v n

n c s x lý.

- V n chuy n ch t th i r n là quá trình chuyên ch ch t th i r n t n i
phát sinh, thu gom, l u gi , trung chuy n

n n i x lý, tái ch , tái s d ng

ho c bãi chôn l p cu i cùng.
- X lý ch t th i r n là quá trình s d ng các gi i pháp công ngh , k
thu t làm gi m, lo i b , tiêu h y các thành ph n có h i ho c không có ích
trong ch t th i r n; thu h i, tái ch , tái s d ng l i các thành ph n có ích trong
ch t th i r n.
2.1.1.3. Khái ni m v ch t th i r n sinh ho t
Rác là thu t ng dùng
v t b t ho t

ch ch t th i r n hình d ng t

ng c a con ng

ic

nh,

i. Rác sinh ho t hay ch t th i r n sinh ho t

là m t b ph n c a ch t th i r n,
ng hàng ngày c a con ng

ng

c hi u là ch t th i phát sinh t các ho t

i (Tr n Quang Ninh, 2007) [13].

2.1.2. Ngu n phát sinh và thành ph n ch t th i r n
2.1.2.1. Ngu n g c phát sinh ch t th i r n
Các ngu n phát sinh ch t th i r n:
- H gia ình (nhà

riêng bi t, khu t p th , chung c ,…): Th c ph m

th a, carton, nh a, v i, da, g v n, th y tinh, nilon, các kim lo i khác, tro, lá
cây, các ch t th i
các ch t

c bi t (

i n h ng, pin, bình i n, d u, l p xe,…) và

c h i s d ng trong gia ình.

- Th

ng m i (kho, quán n, ch , v n phòng, khách s n, nhà in, tr m

x ng d u, gara…): Gi y, carton, nh a, th c n th a, th y tinh, kim lo i, các
lo i rác

c bi t (d u m , l p xe,…) và các ch t

c h i.

- Công nghi p (xây d ng, ch t o, công nghi p nh , công nghi p n ng,
l c d u, nhà máy hóa ch t, nhà máy i n,…): Ch t th i t quá trình công
nghi p, ch t th i không ph i t quá trình công nghi p (th c n th a, tro, bã,
ch t th i xây d ng,…).


6
- Nông nghi p (thu ho ch

ng ru ng, v

nông nghi p nh r m, r ,… Các ch t th i

n, nông tr i,…): Các ch t th i
c h i nh chai, l , bao bì

thu c tr sâu, thu c b o v th c v t,… (Nguy n ình H

ng

ng, 2003) [6].

2.1.2.2. Thành ph n ch t th i r n
Ch t th i r n nói chung là m t h n h p

ng nh t và ph c t p c a

nhi u v t ch t khác nhau. Tùy theo cách phân lo i, m i m t lo i ch t th i r n
có m t s thành ph n

c tr ng nh t

nh. Thành ph n ch t th i r n ô th là

bao quát h n t t c vì nó bao g m m i th ch t th i r n t nhi u ngu n g c
phát sinh khác nhau (sinh ho t, công nghi p, y t , xây d ng, ch n nuôi, xác
ch t, rác

ng ph ).

Các

c tr ng i n hình c a ch t th i r n nh sau:

- H p ph n có ngu n g c h u c cao (50,27% - 62,22%)
- Ch a nhi u
-

t và cát, s i v n, g ch v

m cao, nhi t tr th p (900cal/kg) (Tr n Hi u Nhu và cs, 2001) [11].

2.1.2.3. Phân lo i ch t th i r n
a) Phân lo i theo ngu n g c phát sinh:
- Ch t th i r n sinh ho t: Là nh ng ch t th i liên quan
ng c a con ng
quan, tr

n các ho t

i, ngu n t o thành ch y u t nh ng khu dân c , các c

ng h c, các trung tâm d ch v , th

ng m i…

- Ch t th i r n công nghi p: Là nh ng ch t phát sinh t nh ng ho t
ng s n xu t công nghi p, ti u th công nghi p.
- Ch t th i xây d ng: Là nh ng ph th i nh
v do các ho t

t, á, g ch ngói, bê tông

ng phá d , xây d ng công trình…

- Ch t th i nông nghi p: Là nh ng ch t th i và m u th a th i ra t các
ho t

ng nông nghi p nh tr ng tr t, thu ho ch các lo i cây tr ng, các s n

ph m t ch bi n s a, các lò gi t m , ch t th i ch n nuôi… (Tr n Hi u Nhu
và cs, 2001) [11].


7
b) Phân lo i theo tr ng thái ch t th i:
- Ch t th i

tr ng thái ch t l ng: Phân bùn t c ng rãnh, b ph t, n

th i t nhà máy l c d u, r

u bia, n

c

c t nhà máy s n xu t gi y, d t nhu m

và v sinh nông nghi p…
- Ch t th i
các

tr ng thái khí: Bao g m các khí th i các

ng c

t trong

ng l c, giao thông, ô tô, máy kéo, tàu h a, nhà máy nhi t i n…
- Ch t th i tr ng thái r n: Bao g m các ch t th i sinh ho t, ch t th i t

các c s ch t o máy, xây d ng…
c) Phân lo i theo tính ch t nguy h i:
- Ch t th i nguy h i: Là ch t th i d gây ph n ng, d cháy n , n mòn,
nhi m khu n

c h i, ch a ch t phóng x , các kim lo i n ng. Các ch t th i

th i này ti m n nhi u kh n ng gây s c r i ro, nhi m

con ng

i và s phát tri n c a

c e d a s c kh e

ng, th c v t.

- Ch t th i không nguy h i: Là các ch t th i không ch a các ch t và các
h p ch t có các tính ch t nguy h i. Th

ng là các ch t th i phát sinh trong

sinh ho t gia ình, ô th …
2.2. C s pháp lý
- Lu t B o v môi tr

ng 2005

c Qu c h i n

c C ng hòa xã h i

ch ngh a Vi t Nam thông qua ngày 29/11/2005 và có hi u l c t

ngày

01/07/2006;
- Ngh
vi c quy

môi tr

nh s 80/2006/N -CP ngày 09/08/2006 c a Chính ph v

nh chi ti t và h

ng d n thi hành m t s

i u c a Lu t B o v

ng;
- Ngh

nh s 59/2007/N -CP ngày 09/04/2007 c a Chính ph v vi c

qu n lý ch t th i r n;
- Ngh

nh s 174/2007/N -CP ngày 29/11/2007 c a Chính ph

vi c b o v môi tr

ng

i v i ch t th i r n;

v


8

- Thông t liên t ch s 01/2001/TTLB-BKHCN-BXD ngày 18/01/2001
c a Liên B Khoa h c Công ngh và Môi tr
các quy

nh v b o v môi tr

ng

ng và B Xây d ng h

ng d n

i v i vi c l a ch n i m xây d ng và

v n hành bãi chôn l p ch t th i r n;
- Thông t s 13/2007/TT-BXD h

ng d n m t s

nh s 59/2007/N -CP, trong ó ch y u h

i u c a c a Ngh

ng d n các quy ho ch qu n lý

ch t th i vùng liên t nh và vùng t nh áp d ng

i v i ô th và khu công

nghi p, khu kinh t tr ng i m;

- Quy t

nh s 104/2000/Q -TTg ngày 25/08/2000 c a Th t

Chính ph phê duy t chi n l
môi tr

ng nông thôn

c Qu c gia v cung c p n

c s ch và v sinh

n n m 2020;

- Ch th s 36/2008/CT-BNN v t ng c
môi tr

ng

ng nông thôn, trong ó

c p

ng các ho t

ng v b o v

n nhi m v qu n lý ch t th i r n

nông thôn;
- Ch th s 81/2007/CT-BNN v ch
v sinh môi tr
n

ng nông thôn, trong ó

ng trình Qu c gia n
c p

chính là c p

c s ch và nhà tiêu;
- V n b n s 08/2009/TT-BTNMT: Quy

tr

n hai v n

c s ch và

nh qu n lý và b o v môi

ng khu kinh t , khu công ngh cao, khu công nghi p và c m công nghi p

t nh Hòa Bình;
- V n b n s 174/2007/N -CP: V phí b o v môi tr

ng

i v i ch t

th i r n;
- Quy t

nh s 2278/Q -UB ngày 04 tháng 08 n m 2000 c a UBND

t nh Hòa Bình v vi c quy

nh m c giá phí d ch v thu gom rác trên

a bàn

thành ph Hòa Bình;
- Quy t

nh s 17/2007/Q -UBND c a H i

Th y v vi c i u ch nh phí v sinh môi tr

ng nhân dân huy n L c

ng trên a bàn Huy n L c Th y;


9
- Tài li u h

ng d n xây d ng “B n quy

c n p s ng v n hóa” cho

c p xã và các làng, xóm, thôn, b n, ph ,… c a t nh Hòa Bình v vi c quy
nh m c giá phí d ch v thu gom rác trên
2.3. C s th c ti n c a

a bàn thành ph Hòa Bình;

tài

2.3.1. Hi n tr ng qu n lý, x lý rác RTSH trên th gi i
Theo Nguy n Th Anh Hoa (2006) [4], m c ô th hóa cao thì l
ch t th i t ng lên theo

u ng

Canada là 1,7 kg/ng
kg/ng

i, ví d c th m t s n

i/ngày; Australia là 1,6 kg/ng

i/ngày; Trung Qu c là 1,3 kg/ng

ng

c hi n nay nh sau:

i/ngày; Th y S là 1,3

i/ngày. V i s gia t ng c a rác thì

vi c phân lo i, thu gom, x lý rác th i là i u mà m i qu c gia c n quan tâm.
Ngày nay, trên th gi i có nhi u cách x lý rác th i nh : Công ngh sinh h c,
công ngh s d ng nhi t, công ngh Seraphin. ô th hóa và phát tri n kinh t
th

ng i ôi v i m c tiêu th tài nguyên và t l phát sinh ch t th i r n t ng

lên tính theo

u ng

nhi u h n

các n

2,8 kg/ng

i/ngày;

i. Dân thành th

các n

c phát tri n phát sinh ch t th i

c ang phát tri n g p 6 l n, c th

các n

c phát tri n là

các n

c ang phát tri n là 0,5 kg/ng

các n

c ang phát tri n có th lên

n 50% ngân sách

hàng n m. C s h t ng tiêu h y an toàn rác th i th

ng r t thi u th n.

qu n lý cho rác th i

Kho ng 30% - 60% rác th i ô th không
Tiêu chu n t o rác trung bình theo
mang tính
dân c

c thù c a t ng

a ph

i/ngày. Chi phí

c cung c p d ch v thu gom.
u ng

i

i v i t ng lo i ch t th i

ng và ph thu c vào m c s ng, v n minh

m i khu v c. Tuy nhiên, dù

khu v c nào c ng có xu h

c a th gi i là m c s ng càng cao thì l

ng chung

ng ch t th i phát sinh càng nhi u.

Theo báo cáo c a Ngân hàng Th gi i (WB,2004), t i các thành ph l n nh
New York t l phát sinh ch t th i r n là 1,8 kg/ng
Kông là 0,8 - 10 kg/ng

i/ngày.

i/ngày, Singapore, H ng


10

Trên th gi i, các n

c phát tri n ã có nh ng mô hình phân lo i và thu

gom rác th i r t hi u qu c th :
California: Nhà qu n lý cung c p
rác khác nhau. K ti p rác s
rác

n t ng h gia ình nhi u thùng

c thu gom, v n chuy n, x lý ho c tái ch ,

c thu gom 3 l n/tu n v i chi phí ph i tr là 16,39 USD/tháng. N u có

nh ng phát sinh khác nh : Kh i l
ph c v

ng rác gia t ng hay các xe ch rác ph i

t n sâu trong các tòa nhà l n giá ph i tr s t ng thêm 4,92

USD/tháng. Phí thu gom rác

c tính trên kh i l

theo cách này có th h n ch

c áng k l

th i r n

c chuy n

ng rác, kích th

ng rác phát sinh. T t c ch t

n bãi rác v i giá 32,38 USD/t n.

thu gom rác, thành ph cho phép nhi u

c rác,

n v

gi m giá thành

u th u vi c thu gom và

chuyên ch rác (Offcial Jouiranal of ISWA, 1998) [21].
Nh t B n: Các gia ình Nh t B n ã phân lo i ch t th i thành 3 lo i
riêng bi t và cho vào 3 túi v i màu s c khác nhau theo quy nh: Rác h u c , rác
vô c , gi y, v i, th y tinh, rác kim lo i. Rác h u c
rác th i

u

có n p

c
y và

a

c ch y trong m t dòng n

ch còn nh m t lo i cát m n và n

hút n

n nhà máy x lý

n c s tái ch hàng hóa. T i ây, rác

các ch t h u c và phân gi i chúng m t cách tri t

mùi s

a

s n xu t phân vi sinh. Các lo i rác còn l i: Gi y, v i, th y tinh, rác

kim lo i,...
h m

c

c

a

n

c có th i khí r t m nh vào
. Sau quá trình x lý ó, rác

c th i gi m ô nhi m. Các c n rác không còn

c em nén thành các viên g ch lát v a hè r t x p, chúng có tác d ng
c khi tr i m a [20].
M : Hàng n m, rác th i sinh ho t c a các thành ph M lên t i 210

tri u t n. Tính bình quân m i ng
thành ph n các lo i rác th i trên

i dân M th i ra 2 kg rác/ngày. H u nh
tn

c M không có s chênh l ch quá l n

v t l , cao nh t không ph i là thành ph n h u c nh các n
thành ph n ch t th i vô c (gi y các lo i chi m

c khác mà là

n 38%), i u này c ng d lý


11

gi i

i v i nh p i u phát tri n và t p quán c a ng

xuyên s d ng các lo i

i M là vi c th

ng

h p, th c ph m n s n cùng các v t li u có ngu n

g c vô c . Trong thành ph n các lo i sinh ho t th c ph m ch chi m 10,4%
và t l kim lo i c ng khá cao là 7,7%. Nh v y rác th i sinh ho t các lo i
M có th qua phân lo i, x lý

tái sinh, tái s d ng chi m t l khá cao

(các lo i khó ho c không phân gi i
chi m kho ng 20% (Lê V n Nh
Pháp:

n

c này quy

nguyên t hay ngu n n ng l

c nh kim lo i, th y tinh, g m, s )

ng, 2001) [12].
nh ph i

ng nh t

ng các v t li u, nguyên li u,

nh

t o i u ki n d dàng cho vi c

khôi ph c l i các v t li u thành ph n. Theo ó ã có các quy t
cách x lý h n h p mà ph i x lý theo ph

ng pháp nh t

nh c m các

nh. Chính ph có

th yêu c u các nhà ch t o và nh p kh u không s d ng các v t li u t n d ng
b o v môi tr

ng ho c gi m b t s thi u h t m t v t li u nào ó. Tuy

nhiên c n ph i tham kh o và th

ng l

ng

có s nh t trí cao c a các t

ch c, nghi p oàn khi áp d ng các yêu c u này [11].
Singapore: ây là n
gi i.

có

c k t qu nh v y, Singapore

v n chuy n và x lý
làm ti n

c ô th hóa 100% và là ô th s ch nh t trên th
u t cho công tác thu gom,

ng th i xây d ng m t h th ng lu t pháp nghiêm kh c

cho quá trình x lý rác th i t t h n. Rác th i

Singapore

gom và phân lo i b ng túi nilon. Các ch t th i có th tái ch
v các nhà máy tái ch còn các lo i ch t th i khác
thiêu h y.

c

c,

c thu
c

a

a v nhà máy khác

Singapore có 2 thành ph n chính tham gia vào thu gom và x

lý các rác th i sinh ho t t các khu dân c và công ty, h n 300 công ty t
nhân chuyên thu gom rác th i công nghi p và th
này

u

c c p gi y phép ho t

ng m i. T t c các công ty

ng và ch u s giám sát ki m tra tr c ti p

c a S Khoa h c Công ngh và Môi tr

ng. Ngoài ra, các h dân và các công


12
ty c a Singapore

c khuy n khích t thu gom và v n chuy n rác th i cho

các h dân vào các công ty. Ch ng h n,

i v i các h dân thu gom rác tr c

ti p t i nhà ph i tr phí 17 ô la Singapore/tháng, thu gom gián ti p t i các
khu dân c ch ph i tr phí 7 ô la Singapore/tháng [8].
2.3.2. Tình hình qu n lý, x lý rác th i sinh ho t t i Vi t Nam
2.3.2.1. Tình hình qu n lý, x lý rác th i sinh ho t t i các ô th , thành ph
Vi t Nam
Trong th p niên 70 - 80 c a th k tr

c, công tác qu n lý CTR

c

các nhà qu n lý quan tâm t p trung ch y u vào công tác thu gom và x lý
các lo i ch t th i phát sinh t ho t

ng sinh ho t c a con ng

i (CTR sinh

ho t). Chính vì v y, mô hình thu gom, x lý khi ó c ng m i ch hình thành
m c

n gi n.

x lý CTR

ph v i

n v ch u trách nhi m qu n lý, thu gom, v n chuy n và

c giao cho Phòng Qu n lý ô th tr c thu c UBND t nh, thành
n v ch u trách nhi m v sinh

và thu gom rác th i t các ho t
Ch t th i sau ó

c t p k t và

ng ph là các công nhân quét d n

ng sinh ho t c a ng
th i t i n i quy

theo, cùng v i quá trình công nghi p hóa, hi n
kinh t b t

u

c Nhà n

i dân khu v c ô th .

nh. Trong giai o n ti p
i hóa

c u tiên phát tri n. Các ho t

tn

c, các ngành

ng công nghi p,

nông nghi p, ch n nuôi và các ngành du l ch, d ch v theo ó c ng phát tri n
m nh là nguyên nhân phát sinh l
nêu trên.

ng ch t th i ngày càng l n c a các ngành

i kèm v i quá trình phát sinh v kh i l

ng là tính ph c t p, s

nguy h i v tính ch t. Công tác qu n lý CTR không còn
CTR sinh ho t mà còn bao g m v n

n thu n là qu n lý

qu n lý CTR công nghi p, xây d ng,

y t , nông nghi p... Quá trình phát tri n òi h i công tác qu n lý CTR phát
tri n t

ng ng v c ch , chính sách, pháp lu t và các ngu n l c.

Nh m áp ng k p th i yêu c u th c t

ch c qu n lý CTR b t

t song v i ó, h th ng t

u hình thành và phát tri n v i các nguyên t c t

ng


13
i c th ; c n c theo ch c n ng qu n lý và nhi m v

c giao, các b ,

ngành liên quan có trách nhi m qu n lý CTR phát sinh c a ngành.
Cho

n nay, ho t

ng qu n lý CTR không ch t p trung vào công tác

thu gom và t p k t CTR sinh ho t ô th

nn i

th i theo quy

tác qu n lý CTR hi n nay ã m r ng h n, bao g m t ho t
v n chuy n, trung chuy n và x lý CTR h p v sinh,
TCVN

t ra; không nh ng

nh. Công

ng thu gom,

m b o các QCVN và

i v i CTR sinh ho t ô th , nông thôn mà còn

i v i CTR công nghi p, CTR t ho t

ng s n xu t nông nghi p, ch n nuôi

và CTR y t .
M c dù hi n nay, công tác qu n lý CTR ch a th c s

áp ng

c

yêu c u th c t nh ng cùng v i s phát tri n KT-XH, i cùng v i xu h

ng

phát tri n và h i nh p, công tác qu n lý CTR ã t ng b
t ng c

ng

c thay

i,

phát huy h n n a vai trò và hi u qu th c hi n.

Quá trình ô th hóa
th

c

c chuy n t

Vi t Nam ang di n ra r t m nh m , r t nhi u ô

ô th lo i th p lên ô th lo i cao và nhi u ô th m i

hình thành. N u n m 2000, n

c

c ta có 649 ô th thì n m 2005, con s này là

715 ô th và ã t ng lên thành 755 ô th l n nh vào gi a n m 2011 [3]. ô
th phát tri n kéo theo v n
s

ô th là 25,59 tri u ng

2010, dân s
n

ô th

c). D báo,

c n

ã lên

di dân t nông thôn ra thành th . N m 2009, dân
i (chi m 29,74% t ng dân s c n
n 26,22 tri u ng

n n m 2015 dân s

c),

nn m

i (chi m 30,17% t ng s dân c

ô th là 35 tri u ng

i chi m 38% dân s

c, n m 2020 là 44 tri u ng

i chi m 45% dân s c n

C n

c bi t (Hà N i, Tp. HCM); 3 ô th lo i 1

c có 2 ô th lo i

tr c thu c Trung

ng (H i Phòng,

thu c t nh (H Long, Hu , Vinh,

c [19].

à N ng, C n Th ); 7 ô th lo i 1 tr c
à L t, Nha Trang, Quy Nh n, Buôn Ma

Thu t); 12 ô th lo i 2 (Biên Hòa, Cà Mau, H i D

ng, Long Xuyên, M


14
Tho, Nam

nh, Phan Thi t, Pleiku, Hòa Bình, Thanh Hóa, Vi t Trì, V ng

Tàu); 47 ô th lo i 3; 50 ô th lo i 4 và h n 630 ô th lo i 5 [16].
T c

ô th hóa di n ra nhanh chóng ã tr thành nhân t tích c c

i v i phát tri n KT-XH c a

tn

c. Tuy nhiên, bên c nh nh ng l i ích v

KT-XH, ô th hóa nhanh ã t o ra s c ép v nhi u m t, d n
ch t l

ng môi tr

ng và phát tri n không b n v ng. Các ho t

sinh ho t t ng theo và l

ng,

i dân nông thôn kéo theo l

- 3 l n ng

i

tiêu dùng, th c ph m,... cao g p 2 - 3 l n
ng rác th i c a ng

i dân ô th c ng g p 2

i dân nông thôn.

Dân s

ô th n

theo vùng. Tính
c n

ng s n xu t,

ng ch t th i c ng t ng theo. Tính bình quân ng

dân ô th tiêu dùng n ng l
ng

n suy gi m

c ta phân b không

n n m 2010, dân s

c v i 8,35 tri u ng

ng

u và có s khác bi t l n

ô th khu v c ông Nam B cao nh t

i, ti p theo ó là vùng

ng b ng sông H ng v i

5,86 tri u ng

i, khu v c có s dân ô th ít nh t là Tây Nguyên v i 1,5 tri u

ng

dân s theo ó c ng cao ch y u

i. M t

b ng sông H ng (939 ng

i/km²),

b ng sông C u Long (426 ng
vào kho ng 263 ng

ông Nam B (617 ng

i/km²) (m t

i/km²) và

ng

dân s trung bình toàn qu c

vùng ông Nam B và

ng CTR sinh ho t

ng b ng sông H ng [2].

các ô th phát sinh trên toàn qu c t ng

trung bình 10 ÷ 16% m i n m. T i h u h t các ô th , kh i l
ho t chi m kho ng 60 - 70% t ng l
lên

ng

i/km²). Nh ng con s trên cho th y, phát sinh CTR ô

th s t p trung ph n l n
T ng l

3 vùng kinh t l n là

ng CTR ô th (m t s

n 90%). Ch s phát sinh CTR ô th bình quân

ng CTR sinh
ô th t l này

u ng

i t ng theo

m c s ng. N m 2007, ch s CTR sinh ho t phát sinh bình quân

u ng

i

tính trung bình cho các ô th trên ph m vi toàn qu c vào kho ng 0,75
kg/ng

i/ngày. N m 2008, theo B

Xây d ng thì ch s

này là 1,45

kg/ng

i/ngày, l n h n nhi u so v i

nông thôn là 0,4 kg/ng

i/ngày. Tuy


15
nhiên, theo Báo cáo c a các

a ph

sinh ho t ô th trung bình trên
ph

ng

u ch a t i 1,0 kg/ng

ng n m 2010 thì ch s phát sinh CTR
u ng

i n m 2009 c a h u h t các

i/ngày. Các con s th ng kê v l

a

ng phát

sinh CTR sinh ho t ô th không th ng nh t là m t trong nh ng thách th c
cho vi c tính toán và d báo l

ng phát th i CTR ô th

i u tra t ng th n m 2006 - 2007 ã cho th y, l
ch

y u t p trung

hai

chi m t i 45,24% t ng l
t

ô th

n

c ta. K t qu

ng CTR ô th phát sinh

c bi t là Hà N i và Tp. H Chí Minh,

ng CTR sinh ho t phát sinh t t t c các ô th

ng ng kho ng 8.000 t n/ngày (2,92 tri u t n/n m). Tuy nhiên, cho

th i i m hi n t i, t ng l

ng và ch s phát sinh CTR ô th c a ô th

n
c

bi t và ô th lo i 1 hi n nay ã t ng lên r t nhi u. Nguyên nhân c a s gia
t ng này là do Th

ô Hà N i sau khi i u ch nh

CTR ô th phát sinh ã lên
2.600 t n/ngày), bên c nh ó, s

a gi i hành chính thì l

ng

n 6.500 t n/ngày (con s c a n m 2007 là
ô th lo i 1 ã t ng lên 10 ô th (trong khi

n m 2007 là 4 ô th lo i 1).
D
ng

i ây là ch s phát sinh ch t th i r n sinh ho t bình quân

i c a các ô th n

c ta n m 2009 (b ng 2.1):

u



17
2.3.2.2. Tình hình qu n lý, x lý rác RTSH t i t nh Hòa Bình
Kh i l

ng ch t th i phát sinh trên

m3/ngày êm. CTR phát sinh
l p,

a bàn vào kho ng 90-100

c thu gom và x lý b ng công ngh chôn

t là ch y u. T nh Hòa Bình hi n ang th c hi n các d án: Xây d ng 3

Nhà máy x lý, ch bi n CTR t i m t s huy n; H tr qu n lý CTR sinh ho t
và ch t th i y t c p huy n; kh c ph c ô nhi m môi tr

ng t i các bãi

rác,…[17].
Tình hình x lý, thu gom rác
- Huy n Kim Bôi:

ã có

các huy n/Th xã trên

a bàn T nh:

i thu gom rác, ã có bãi x lý rác th i v i

g n 20 công nhân, h n 10 xe thu gom rác và m t xe ch rác. M i ngày thu
gom

c 10 t n rác và

t m sau hàng rào U ban nhân dân huy n.

- Huy n Cao Phong: Thành l p h p tác d ch v môi tr
Theo Báo cáo c a phòng Tài nguyên và Môi tr
khu v c

x lý tác t p trung, rác th i

ng Cao Phong.

ng, hi n nay huy n ã có

c thu gom t 2 - 5 ngày r i em

vào bãi rác này.
- Huy n L c Th y: C ng thành l p

c h p tác xã v sinh môi tr

ng

th tr n Chi Nê t n m 2010 v i 20 xe

y tay và 2 ô tô v n chuy n hàng

ngày. Huy n ã quy ho ch m t khu v c

chôn l p rác th i t i th tr n Chi

Nê và th tr n Thanh Hà.
- Huy n L

ng S n:

ã có

i thu gom rác, ã quy ho ch khu v c x

lý rác t p trung và ang ti n hành xây d ng bãi chôn l p h p v sinh.
- Huy n Yên Th y: ã có

i thu gom rác, ã có bãi x lý rác th i. Tuy

nhiên bãi x lý này ch a có quy ho ch t ng th , công vi c thu gom và chôn
l p mang tính th công th m chí rác

và bãi,

- T i TP.Hòa Bình: Nh ng n m tr
tr

ng trên

a bàn thành ph ch có m t

khô và

t.

c ây, làm nhi m v v sinh môi
n v là Công ty Qu n lý ô th làm

công tác thu gom và v n chuy n rác th i t các i m t p k t và v n chuy n