Sáng kiến kinh nghiệm phương pháp rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh Nội trú

B. NỘI DUNG BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN
I. Thông tin chung về sáng kiến
1. Tên sáng kiến: Biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho Đội viên Liên đội
trường PTDTNT THCS Văn Lãng
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục học sinh trường PTDTNT THCS
Văn Lãng
3. Tác giả:
Họ và tên: Hà Mai Hương.
Ngày tháng/năm sinh: 24/05/1988
Chức vụ, đơn vị công tác: TPT Đội trường PTDTNT THCS huyện Văn Lãng
Điện thoại: DĐ 0967579636. Cố định:
4. Đồng tác giả (nếu có): Không
5. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến (nếu có): Không có
6. Đơn vị áp dụng sáng kiến lần đầu (nếu có)
Tên đơn vị: Trường PTDTNT THCS huyện Văn Lãng
Địa chỉ: Thôn Thâm Mè xã Hoàng Việt huyện Văn Lãng tỉnh Lạng Sơn
Điện thoại: 02053880390
7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: học sinh ở môi trường nội
trú, máy tính, máy chiếu
8. Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: 2016-2017
II. Mô tả giải pháp truyền thống đã, đang áp dụng: (Mô tả các giải pháp
truyền thống đã biết; ưu, khuyết điểm của giải pháp đã, đang áp dụng tại cơ quan
đơn vị).
Học sinh

Khối

Tổng
số lớp

6

2

54

D. Tộc
Tày
Nùng
18
36

7

2

48

21

8

2

66

15

T.Số

Hộ

nghèo

35

Nữ dân tộc
Tày
Nùng
14
21

27

36

16

20

20

51

49

11

38

19

Nữ

26


9

2

52

11

41

37

8

29

9

Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh là một trong năm nội dung được Bộ
GD&ĐT triển khai khi thực hiện phong trào thi đua xây dựng “Trường học thân
thiện, học sinh tích cực” đối với các trường trung học phổ thông.
Người càng có nhiều KNS sẽ luôn vững vàng trước những khó khăn, thử
thách; biết ứng xử, giải quyết vấn đề một cách tích cực, hiệu quả hơn; làm chủ
được bản thân, chắc chắn rằng họ sẽ thành công nhiều hơn trong cuộc sống. Ngược
lại, người thiếu kỹ năng sống thường dễ bị vấp ngã, dễ bị thất bại trong cuộc sống.

Học sinh trường PTDTNT-THCS huyện Văn Lãng, ngoài những khó khăn
chung của lứa tuổi, các em hầu hết là con em các dân tộc vũng sâu vùng xa, trong
đó có nhiều em từ các thôn bản khó khăn như thôn Nà Quan xã Hoàng Việt, hay
các xã đặc biệt khó khăn như Nam La, xã Bắc La, xã Trùng Khánh… đến học tập
và ở nội trú tại trường, mang theo rất nhiều tập tục lạc hậu, nhiều thói quen trong
sinh hoạt còn chưa văn minh, thiếu kỹ năng thực hành, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng
giải quyết vấn đề, kỹ năng đối phó với những khó khăn trong cuộc sống và khả
năng tự phục vụ bản thân… Hơn thế nữa trong nền kinh tế tri thức, cuộc sống hiện
đại vận động hết sức khẩn trương và chứa đựng nhiều yếu tố khôn lường đòi hỏi
thế hệ trẻ là người dân tộc không chỉ làm chủ tri thức, rút ngắn khoảng cách về
chênh lệch tri thức giữa các vùng miền mà còn phải thực sự tự tin; phải nắm bắt kịp
thời các cơ hội cũng như phải có một số kỹ năng: sống khỏe, sống lành mạnh, cập
nhật thông tin nhanh nhạy và hội nhập với thế giới, góp phần tích cực cho cuộc
sống cá nhân và cộng đồng tốt đẹp hơn, nhằm thích ứng với mọi biến động của
hoàn cảnh. Những vấn đề này đối với các em học sinh trường Nội trú là rất cần
thiết. Nhưng để giả quyết những vấn đề lớn, các em cần làm tốt được những kỹ
năng sống cơ bản trước đã. Đó là những vấn đề về cách ăn uống, sinh hoạt cá nhân
và tập thể trong môi trường Nội trú bắt đầu từ những việc gấp chăn màn, để giầy


dép cho đến cách giao tiếp, ứng sử với thầy cô giáo và các bạn sao cho hòa nhã,
thân thiện là những điều các em phải học đầu tiên. Tuy nhiên, việc thực hiện những
kỹ năng sống của các em trong môi trường tập thể nội trú vẫn còn rất nhiều bỡ ngỡ
do việc sống xa gia đình, bố mẹ và người thân khi tuổi đời còn nhỏ. Phải tự lập khi
ý thức về cuộc sống, về cách sống còn chưa được vững chắc hơn nữa cuộc sống
của các em trước đó đều ở những vùng sâu, vùng xa vùng hẻo lánh, ít người và có
vùng còn đặc biệt khó khăn. Vì vậy, việc giúp đỡ các em thực hiện tốt những công
việc tưởng trừng như đơn giản nhưng lại phức tạp với các em là những điều vô
cùng cần thiết.
Từ thực tế trên tôi đã lựa chọn Sáng kiên kinh nghiệm với chủ đề: Biện pháp

giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trường PTDTNT THCS Văn Lãng thông qua
các hoạt động trải nghiệm.
Những giải pháp đã đang áp dụng:
Trong những năm gần đây việc giáo dục KNS đã được các trường trong toàn
huyện chú trọng và thực hiện với một số nội dung và giải pháp sau:
- Triển khai và thực hiện Phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực" (THTT-HSTC) được Bộ Giáo dục & Đào tạo phát động và
triển khai trong toàn ngành; giao cho Tổng phụ trách Đội phụ trách việc đôn đốc,
giám sát thực hiện của học sinh.
- Trong năm học 2015-2016, đã triển khai và thực hiện giảng dạy bộ môn Kỹ
năng sống trong nhà trường.
- Nhà trường đã chỉ đạo Đội TNTPHCM tuyên truyên đến các em một số
chuyên đề liên quan đến việc giáo dục tâm sinh lý lứa tuổi, kết hợp với Tổ tư vấn
tâm lý giáo dục, tháo gỡ những khó khăn mà học sinh mắc phải về tâm lý, tình cảm.
Ưu điểm của biện pháp đã áp dụng


Với những giải pháp đã và đang áp dụng nêu trên, việc giáo dục GTS, KNS
đã có những kết quả khả quan:
Phong trào thi đua thực hiện nề nếp của Đội đã tạo nên diện mạo mới trong
các trường học, góp phần gắn bó thầy trò, cộng đồng trong học tập, rèn luyện, trau
dồi kỹ năng sống và tích cực tham gia các hoạt động xã hội. Các cấp chính quyền,
các ban ngành, đoàn thể địa phương đã thể hiện sự quan tâm và hỗ trợ có hiệu quả
trong việc triển khai thực hiện phong trào.
Việc học tập bộ môn Kỹ năng sống đã đã góp phần nâng cao nhận thức cho
giáo viên và học sinh trong việc giáo dục, rèn luyện và lĩnh hội các kỹ năng sống
cơ bản, giúp các em có nhận thức và quan tâm hơn đến việc rèn luyện KNS cho
mình. Đồng thời cũng góp phần vào việc rèn luyện và noi theo tấm gương bác Hồ
được các em đội viên chú trọng và thực hiện được tốt hơn.
Số lượng Đội viên vi phạm nội quy có giảm, những vụ việc vi phạm nội quy

nghiêm trọng của học sinh không tái diễn và không phổ biến thêm những hành vi
đạo đức chưa tốt trong tập thể.
Những hạn chế: của biện pháp đã áp dụng
Tuy nhiên, từ đầu năm học 2016-2017 tôi nhận thấy ở các em học sinh vẫn
còn thiếu khá nhiều kỹ năng như việc tự chăm sóc bản thân khi bị ốm, việc sắp xếp
đồ dùng ngăn nắp, trong mối quan hệ với bạn bè từ lời ăn tiếng nói cũng còn những
hạn chế cần được hướng dẫn chỉ bảo thêm. Trong giao tiếp với thầy cô và người
lớn nhiều em còn rụt rè, thiếu tự tin, chưa mạnh dạn trình bày quan điểm hoặc thể
hiện bản thân trong các hoạt động tập thể; việc nói lời “cảm ơn”, “xin lỗi” ở các em
còn hạn chế …Vẫn còn học sinh vi phạm nội quy nhiều lần. Việc thực hiện giáo
dục và rèn luyện KNS cho học sinh chưa được thực hiện thống nhất đồng bộ, sự
chủ động, sáng tạo của giáo viên còn thụ động, hạn chế.Dạy học bộ môn KNS còn
chưa hiệu quả, tài liệu phục vụ dạy học còn thiếu và do các em học sinh chưa được
áp dụng trong thực tế nhiều mà chỉ dựa trên sách vở.


Nội dung tuyên truyền dàn trải không trọng tâm và còn mang cảm tính, nội
dung tuyên truyền chủ yếu đọc – nghe. Thực hiện trong giờ chào cờ nên thiếu thời
gian để học sinh có thể ghi nhớ và thẩm thấu nôi dung giáo dục. Còn gây sự quá tải
vì trong 45 phút học sinh vừa nghe nhận xét tuần, nghe triển khai kế hoạch tuần tới,
chưa kể những công văn cần triển khai thực hiện trong tuần.
Những nguyên nhân:
Nguyên nhân dẫn đến vẫn còn những hạn chế trên là bởi: Giáo viên Tổng
phụ trách Đội chỉ đạo học sinh thực hiện Phong trào thi đua "Xây dựng trường học
thân thiện, học sinh tích cực" chưa thường xuyên, liên tục sự kiểm tra giám sát,
nhận xét đánh còn chung chung; kế hoạch chỉ đạo của ban giám hiệu chưa cụ thể,
phân công nhiệm vụ chưa rõ ràng dẫn đến việc giáo viên còn ỷ lại, việc kiểm tra
chưa sát sao dẫn đến giáo viên thực hiện còn hình thức.Việc xác định mục tiêu giáo
dục GTS, KNS còn chung chung chưa định hình được việc giáo dục được thực hiện
trong hoạt động nào, bộ phận nào thực hiện.

Học sinh còn thụ động, thiếu kinh nghiệm sống nên gặp tình huống cụ thể
còn lúng túng, xử lí thiếu linh hoạt. Đây chính là nguyên nhân để tôi chọn đề tài
giáo dục kỹ năng sống cho Đội viên trường nội trú thông qua các hoạt động trải
nghiệm.
III. Mô tả sáng kiến
3.1. Tính mới, tính sáng tạo: Trong phần này phải chỉ ro hơn được là tính mới
so với tính cũ là mới ở khâu nào? hay cách các kĩ năng nào mới so với kĩ năng đã
được thực hiện trước đây chứ ko pjair nêu tại sao lại chọn tính mới.
Đối với học sinh, đặc biệt là học sinh bậc trung học cơ sở cần phải được giáo
dục một số giá trị sống , rèn luyện kỹ năng sống. Giáo dục giá trị sống, rèn luyện
kỹ năng sống càng trở nên cấp thiết đối với thế hệ trẻ, bởi vì các em là những chủ
nhân tương lai của đất nước. Lứa tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình thành những


giá trị nhân cách, giàu ước mơ, ham hiểu biết, thích tìm tòi, khám phá song còn
thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị lôi kéo, kích
động,…Vì vậy, việc giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống cho thế hệ trẻ là
rất cần thiết.
Kỹ năng sống cơ bản của học sinh bao gồm kỹ năng ứng xử hợp lí với các
tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm ;
kỹ năng rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe ; kỹ năng phòng, chống tai
nạn giao thông, đuối nước và các tai nạn thương tích khác ; kỹ năng ứng xử văn
hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội; suy nghỉ và
hành động tích cực ; học tập tích cực…
Để giúp học sinh rèn luyện được những kỹ năng đó, đòi hỏi phải tiến hành
đồng bộ nhiều hoạt động, từ việc trang bị lí thuyết về các kỹ năng sống cho đến
thực hành rèn luyện kỹ năng sống. Trong đó, các hoạt động trải nghiệm mang ý
nghĩa hết sức quan trọng. Đối với các hoạt động giáo dục của giáo viên bộ môn,
giáo viên chủ nhiệm lớp, tổng phụ trách, lãnh đạo trường…Cần phải tiến hành
những công việc hết sức tích cực, đa dạng về hình thức, phải cụ thể, thiết thực,

kiên trì, năng động và sáng tạo trên cở sở phát huy vai trò chủ động của học sinh,
khích lệ và động viên học sinh kịp thời. Các hoạt động cụ thể như
+ Đổi mới giờ chào cờ : Học sinh xây dựng các chương trình đổi mới giờ
chào cờ thay vì phê bình và tuyên dương. Giaos viên TPT Đội cần hướng dẫn các
em phát huy tính sáng tạo của mình để tạo nên các chương trình Đổi mới giờ chào
cờ như : Múa hát tập thể, Múa hát sân trường, Kể các câu truyện dân gian dân tộc
Tày, Nùng…Đóng kịch những văn bản đã học trong sách Ngữ văn, biểu diễn đàn
tính, hát then…
+ Tổ chức các đội tự quản của học sinh : Các Chi đội tổ chức bầu các em Đội
viên ưu tú vào đội Tự quản, đội Xung kích giúp giờ tự học được nghiêm túc và trật
tự hơn.


+ Thực hiện các hoạt động trải nghiệm theo từng tháng gắn với các chủ điểm
của Đội TNTPHCM. Thăm quan học tập kinh nghiệm ở những đơn vị khavs có
phong trào Đội, phong trào quản sinh Nội trú mạnh, sôi nổi ví dụ như Trường Nội
trú Bình gia..v.v
Để xây dựng được những tính mới, tính sáng tạo trong chuyên đề này cần:
3.1.1. Tổ chức tập huấn cho các anh chị Phụ trách Chi đội trong nhà trường
về:
+ Vai trò, tầm quan trọng của việc rèn kỹ năng sống cho học sinh.
+ Các kỹ năng sống cần thiết đối với học sinh THCS.
+ Các bài tập tình huống về kỹ năng sống và cách giải quyết.
+ Kỹ năng tổ chức các trò chơi, tổ chức câu lạc bộ…
+ Tổ chức rèn luyện kỹ năng sống mẫu trong tháng 9 và 10/2016 sau đó mỗi tháng
thực hiện một lần trong tiết sinh hoạt dưới cờ.
- Đưa giáo dục kỹ năng sống vào giờ sinh hoạt dưới cờ: - Kỹ năng tự bảo vệ - Kỹ
năng trình bày - Kỹ năng thuyết trình thuyết phục - Kỹ năng quản lý thời gian - Kỹ
năng tự điều chỉnh cảm xúc...
- Có nhiều hình thức trong tổ chức các hoạt động tập thể gắn với nội dung rèn

luyện kĩ năng như đã nêu ở phần trên.
- Gắn việc rèn luyện kĩ năng với những nội dung cụ thể của Phong trào thi đua
Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực như làm cho trường lớp xanh
sạch đẹp, đổi mới phương pháp học tập, chăm sóc các di tích lịch sử, văn hoá và
cách mạng, đưa tiếng hát dân ca và trò chơi dân gian vào trường học…
- Có sự động viên và khuyến khích kịp thời cá nhân và tập thể.

3.1.2. Giải pháp: Tạo môi trường giáo dục lành mạnh phù hợp tâm ly
lứa tuổi.


a. Tạo lập mối quan hệ thân thiện thấu hiểu tâm sinh lý học sinh.
Như đã biết, học sinh ở giai đoạn thanh thiếu niên tuy các em đã phát triển
tương đối hoàn thiện về sinh lí, nhưng tâm lý của các em vẫn chưa được phát triển
toàn diện, cảm xúc của các em vẫn chưa ổn định, dễ kích động, khả năng tự kiềm
chế kém, tự nhận thức về bản thân chưa rõ ràng, thiếu kinh nghiệm xã hội. Điều
này yêu cầu nhà trường không chỉ là nơi cung cấp tri thức cho các em mà còn là nơi
bồi dưỡng, phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh.
Theo đó, cùng với việc dạy kiến thức văn hóa, nhà trường PTDTNT THCS
huyện Văn Lãng còn phải tăng cường giáo dục sức khỏe tinh thần học đường cho
học sinh. Về kiến thức này, ngay từ đầu năm học tôi đã phân công cho giáo viên
dạy bộ môn Sinh học và nhân viên y tế lên lớp tập huấn trong buổi sinh hoạt
chuyên môn, đồng thời định hướng những cách xử lí, ứng xử với một số những lỗi
vi phạm của học sinh để các giáo viên khỏi lúng túng và có cách giải quyết đúng
hướng, hết sức tránh việc tạo áp lực cho học sinh dẫn đến sự hoang mang tột độ rồi
các em nghĩ quẩn bỏ đi khỏi trường hoặc quyên sinh. Đối với học sinh đầu cấp,
trong tuần học đầu nhà trường có nhiều hoạt động cho các em làm quen với nề nếp
và học tập nội quy của nhà trường qua các buổi sinh hoạt tập thể và hoạt động
“Làm quen”; các em tự giới thiệu về mình và hoàn cảnh gia đình trước lớp học, từ
hoạt động đó GVCN nắm bắt thông tin của học sinh để có kế hoạch chủ nhiệm sát

với đối tượng học sinh. Nhà trường thường xuyên tổ chức lồng ghép giáo dục kiến
thức về tâm lý, dạy pháp luật, việc thực hiện pháp luật cho các em, giúp học sinh
học cách kiểm soát cảm xúc và hành vi của mình. Nhà trường cũng đã tổ chức các
buổi sinh hoạt ngoại khóa với chủ đề phòng chống bạo lực học đường, sưu tầm
những bài giảng của các chuyên gia tư vấn tâm lí và các bài diễn thuyết hay có tính
giáo dục về đạo làm người của các giảng sư.
Mặt khác, nhà trường tăng cường công tác quản lý an toàn trường học, thành
lập một đội chuyên trách gồm có Ban giám hiệu, giáo viên, phụ huynh học sinh và


học sinh, hoàn thiện những nội quy, quy tắc ứng xử và các quy định có liên quan.
Mời công an huyện đến trường chia sẻ cho học sinh kiến thức về pháp luật cũng
như cảnh báo cho học sinh về hậu quả hành vi bạo lực. Nhà trường tiến hành xây
dựng hồ sơ tâm lý đối với những học sinh có “truyền thống” gây ra hành vi bạo lực
cũng như những học sinh có nguy cơ bạo lực cao. Đối với những học sinh vi phạm
nội quy an toàn trường học, nhà trường cần có những chế tài xử phạt nghiêm minh,
đề cao tính răn đe, tạo cơ hội cho học sinh sửa sai và hoàn thiện nhân cách bản thân
theo hướng tích cực, đồng thời cũng nên khen thưởng những những lớp, cá nhân có
thành tích trong công tác đảm bảo an toàn trường học, phòng ngừa và can thiệp bạo
lực học đường.
Bên cạnh việc chú ý nâng cao thành tích học tập cho học sinh, nhà trường
cũng đã chú ý đến đời sống văn hóa, tinh thần của các em, cho các em có cơ hội để
thư giãn và giải tỏa những căng thẳng trong học tập. Ví dụ, tổ chức các cuộc thi văn
hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, dã ngoại, trò chơi dân gian, thành lập các câu lạc
bộ Hát then, câu lạc bộ Võ vivonam…làm chuyển hướng sự chú ý của học sinh đến
với những thói quen lành mạnh, tạo ra động cơ học tập tích cực, làm phong phú đời
sống tinh thần của nhà trường và tạo cơ hội cho học sinh được thể hiện mình, thực
hành kỹ năng làm việc tập thể, yêu thương đùm bọc lẫn nhau.
b.Công tác liên hệ phối hợp chặt chẽ với gia đình, xây dựng không khí gia
đình hạnh phúc.

Gia đình là tế bào của xã hội, là cái nôi của tình yêu thương , là nơi ta đã
được sinh ra và lớn lên trong vòng tay yêu thương của cha và mẹ. Bởi vậy, phương
pháp giáo dục của gia đình, không khí gia đình, kết cấu gia đình và trình độ văn
hóa của bố mẹ,…đều có ảnh hưởng trực tiếp đến nhận thức về hành vi đạo đức của
học sinh. Nhà trường đã tuyên truyền đến phụ huynh trong các buổi họp phụ huynh
về việc làm thế nào để tạo dựng một không khí gia đình hạnh phúc, thường xuyên
quan tâm đến sự phát triển của trẻ về mặt tinh thần, tình cảm, tăng cường chia sẻ,


nói chuyện với các em để thấu hiểu con em mình. Động viên giáo viên chủ nhiệm
lớp thường xuyên tiếp xúc, trao đổi với phụ huynh học sinh về phương pháp giáo
dục học sinh để thuận tiện trong việc kết hợp giáo dục các em. Trong năm học này,
để tiện trong việc trao đổi thông tin giữa nhà trường và gia đình, nhà trường đã
thống nhất với phụ huynh thiết lập sổ liên lạc điện tử, từ đó việc cập nhật thông tin
về con em mình được thường xuyên và kịp thời hơn kể cả về điểm số và quá trình
rèn luyện đạo đức.
c. Công tác tham mưu với đảng ủy, chính quyền địa phương- Cải thiện môi
trường văn hóa xã hội.
Sống trong thời đại bùng nổ thông tin như hiện nay, những hoạt động văn
hóa giải trí như phim ảnh, sách báo, truyện tranh, trò chơi online, mạng internet là
một trong những nguyên nhân quan trọng ảnh hưởng đến sự hình thành và rèn
luyện phẩm chất đạo đức của học sinh, là nguyên nhân của những hành vi bạo lực
học đường. Việc kiểm soát, phát huy mặt tích cực và hạn chế mặt tiêu cực của
những yếu tố này là một vấn đề cần làm trong quá trình phòng ngừa những tác hại
xấu đến sự hình thành nhân các của các em học sinh.
Muốn ngăn chặn và xóa bỏ hành vi bạo lực học đường cùng những tác nhân
ảnh hưởng xấu đến sự phát triển nhân cách học sinh, nhà giáo cần nắm bắt được
tình hình và giáo dục các em trước những nguy cơ của những loại văn hóa phẩm
đồi trụy, trước những trò game bạo lực nguy hiểm, những nguy cơ tiềm ẩn của các
trang mạng xã hội Facebook, zalo…có thể tác động xấu trở lại với bản thân các em

nếu quá lạm dụng nó. Để hạn chế việc các em tiếp xúc với những phương tiện
mang nội dung đó, ngoài sự can thiệp của nhà nước và nhất là để bảo vệ con em và
học sinh khỏi những nơi như quán Internet, những chiếc điện thoại thông minh kết
nội mạng Wifi, 3G…là điều cần thiết. Tại trường PTDTNT THCS huyện Văn Lãng
việc phối kết hợp và vào cuộc của địa phương (thôn Thâm mè A, Thâm Mè B) rất
tốt, trong việc hỗ trợ nhà trường nắm bắt và thông báo đến nhà trường đối tượng


học sinh bỏ trốn ra ngoài chơi game, vì vậy có sự can thiệp kịp thời và giảm số
lượng đội tượng học sinh, nhờ đó mà môi trường ngoài nhà trường không có các
quán Internet kinh doanh trong mấy năm gần đây. Trong năm học 2016-2017, nhà
trường cũng quyết liệt hơn trong việc nghiêm cấm học sinh sử dụng điện thoại hiện
đại có kết nối wifi, 3G, nếu học sinh cố tình sử dụng sẽ bị tịch thu, ghi biên bản và
thông báo đến gia đình. Để phụ huynh cùng vào cuộc nhà trường cũng đã tuyên
truyền và cho gia đình thực hiện kí cam kết với nhà trường không giao điện thoại
cho học sinh ngoài ra nhà trường cũng hết sức tạo điều kiện cho học sinh sử dụng
điện thoại bàn để liên lạc với gia đình. Nhà trường cũng tuyên truyền đến các bậc
phụ huynh cũng nên quan tâm, giám sát hợp lý đối với việc con cái sử dụng mạng
internet trong gia đình. Chính vì vậy đã tạo ra môi trường lành mạnh trong khu dân
cư, trong môi trường gia đình, nhà trường đã có tác động rất lớn trong việc giáo dục
đạo đức hành vi của học sinh.
Giải pháp này giúp các em có được môi trường sinh hoạt và học tập thân
thiện, lành mạnh có ý nghĩa giáo dục tư tưởng tình cảm và ý thức chấp hành kỷ luật
của các em rõ ràng hơn. Ngoài ra, tạo điều kiện cho việc phối kết hợp cả ba môi
trường giáo dục được hài hòa, thống nhất hơn.
3.1.3.Tổ chức qua các hoạt động cụ thể: (HĐNGLL-Hoạt động ngoạikhóa)
* Tổ chức truyền thông cho học sinh nhà trường :
+ Vào các buổi chào cờ đầu tuần, hoặc các buổi sinh hoạt Đội.
+ Tiếp tục lồng ghép vào các ngày lễ lớn, các cuộc thi.
+ Người thực hiện: Chủ yếu là TPT, GVCN và các em đội viên cốt cán đã

được tập huấn.
+ Nội dung truyền thông: Các kỹ năng sống theo từng chủ đề của tháng, chú
trọng các hoạt động trải nghiệm.


+ Giáo dục đạo đức và giá trị đạo đức trong cuộc sống qua các câu ca
dao,thành ngữ, tục ngữ.
+ Hình thức truyền thông: Diễn thuyết, thi tìm hiểu, sân khấu hoá, tiểu phẩm,
thông qua trò chơi, thăm quan trải nghiệm.
Ngay từ đầu năm học, để giúp các em trong việc thực hiện tốt những kỹ năng
sống cơ bản, bản thân tôi đã lên kế hoạch cụ thể để giúp các em làm được tốt những
việc như : Thực hiện tốt nề nếp sinh hoạt hằng ngày, tăng khả năng tự tin thể hiện
mình trước đám đông, có nhiều kỹ năng ứng sử hơn trong cuộc sống để trưởng
thành hơn. Nội dung công việc cụ thể như sau:
+ Tháng 9: ổn định nề nếp học sinh. Thực hiện buổi Ngoại khóa hướng dẫn
các em học sinh về các Quy định trong trường Nội trú, về giờ giấc sinh hoạt trong
ngày.
+ Tháng 10: thực hiện buổi ngoại khóa Tham quan và học tập cách gấp chăn
màn, cách chăm sóc vườn rau của các chú bộ đội trong Ban Chỉ Huy Quân sự
huyện để về thực hiện tại trường.
+ Tháng 11: Thực hiện buổi ngoại khóa hướng dẫn các em thể hiện tấm lòng
tri ân đến các thầy cô giáo, khẳng định việc phải tôn trọng, kính yêu các thầy cô
giáo là bổn phận của các em. Hướng dẫn các em cách trả lời lễ phép, cách giao tiếp
sao cho phải đạo đối với bố mẹ, thầy cô, người lớn..v..v
+ Tháng 12 : Phối hợp với Ban Quản sinh thực hiện buổi ngoại khóa Cuộc
thi văn nghệ chào mừng ngày thành lập Quân Đội Nhân Dân Việt Nam. Thông qua
cuộc thi sẽ giúp các em tăng sự tự tin, dám thể hiện mình trước đám đông để khẳng
định tài năng của mình.
+ Tháng 1 : Phối hợp với đ.c y tế học đường thực hiện buổi ngoại khóa về
cách nhận biết và phòng tránh các bệnh truyền nhiễm, bệnh ngoài da.

+ Tháng 2 : Phối hợp cùng tổ Văn của nhà trường thực hiện buổi ngoại khóa
Cách giao tiếp, ứng sử khéo léo trong cuộc sống hằng ngày của học sinh trường
Nội trú.


+ Tháng 3 : Đẩy mạnh các trò chơi tập thể trong các buổi sinh hoạt Đội để
nâng cao tinh thần đoàn kết trong các em học sinh.
+ Tháng 4 : Tổ chức cuộc thi viết thư “ Điều em muốn nói” trong toàn
trường, qua đó tìm ra những bức thư hay nhất cũng như là hiểu thêm được những
tâm tư, nguyện vọng của các em hay những rắc rồi trong cuộc sống hằng ngày để
cùng các em giải quyết. Việc đó sẽ giúp khoẳng cách giữa thầy và trò được rút ngắn
hơn và giúp các em bớt những rắc rối để an tâm học hành hơn.
+ Tháng 5: Tổng kết những công việc đã làm, rút kinh nghiệm những thiếu
sót để hoàn thiện trong năm học sau.
* Tổ chức thông qua hoạt động ngoại khóa , văn nghệ ,thể dục thể thao
các cuộc thi
- Thời điểm tiến hành được gắn vào việc kỷ niệm các ngày lễ lớn trong năm
học: (2/9,tết trung thu ,20/11,22/12,tết dương lịch,tết nguyên đán…) đi tham quan
học tập trải nghiệm hàng năm: Thăm trường PTDT NT Bình Gia, thăm lăng bác
Hồ, Thực hiện lồng ghép trong các buổi sinh hoạt đội và sinh hoạt nội trú ….)
Tổ chức giao lưu rộng rãi giữa các lớp, các trường. Trong lớp, tổ chức các
buổi sinh hoạt tập thể, đi tham quan, dã ngoại để giáo dục tinh thần tập thể cho mỗi
học sinh. Tổ chức các buổi giao lưu văn nghệ, thể dục thể thao giữa các lớp trong
toàn khối, toàn trường để các em hiểu và gần gũi nhau hơn. Giáo viên cần phối hợp
với gia đình và các tổ chức như Đoàn thanh niên của trường phát hiện ra thủ lĩnh
của các nhóm không chính thức trong tập thể học sinh để giao những nhiệm vụ cụ
thể của trường, lớp nhằm phát huy vai trò “chỉ huy” của những cá nhân đó. Đồng
thời, phải kịp thời định hướng, điều chỉnh các hành vi của những em này vào các
hoạt động tích cực của tập thể.
Tổ chức các giờ vui chơi “sắm vai” về tình huống bày tỏ lòng yêu thương và

sự tôn trọng nhau. Ban đầu thầy cô, có thể thiết kế nhiều tình huống “sắm vai” để
các em thể hiện trước lớp. Sau đó, để phát huy tính tích cực, sáng tạo của các em,


người lớn tạo điều kiện cho các em tự thiết kế các tình huống. Sau mỗi lần diễn
kịch, cần có sự phân tích, đánh giá mỗi cách ứng xử, giúp các em lựa chọn cách
ứng xử tốt nhất. Đây là cách làm hay để hình thành kỹ năng sống phù hợp với
chuẩn mực đạo đức cho các em.
Làm gương cho các em. Ở lứa tuổi học sinh phổ thông, từ ngưỡng mộ tới
thần tượng chỉ là một bước ngắn. Vì thế, thầy cô giáo, cha mẹ phải làm gương cho
các em thấy cách ứng xử khéo léo của mình để các em khâm phục và làm theo một
cách có ý thức. Nhà trường cần tổ chức các cuộc thi ứng xử linh hoạt và huy động
nhiều giáo viên và học sinh tham gia. Qua đó, các em sẽ cảm nhận và thẩm thấu
những hành vi ứng xử có văn hoá.
Tạo cho các em cơ hội thể hiện lòng yêu thương và tôn trọng người khác.
Khi tham gia các mối quan hệ xã hội rộng mở, các em sẽ học hỏi và thiết lập các
mối quan hệ tích cực cho sự phát triển tâm lý . Nhà trường cần phối hợp với gia
đình và các tổ chức khác tạo điều kiện cho các em được bày tỏ lòng thương yêu và
tôn trọng người khác, như tham gia các hoạt động tập thể đi thăm các gia đình
thương binh liệt sĩ, thăm người ốm đau … để các em biết được giá trị cao cả của
lòng yêu thương và sự chia sẻ.
Giải pháp này có ưu điểm là chỉ rõ cách thức thực hiện GTS, KNS cho giáo
viên. Cùng sự giúp đỡ, kèm cặp của bạn bè, người thân và giáo viên giúp các em dễ
dàng trao đổi tìm kiếm sự gúp đỡ kịp thời. Điều này đã được nhà trường thực hiện
tuy nhiên giải pháp này chỉ rõ hơn cách thực hiện ra sao và cách tiến hành cụ thể
hơn. Nội dung và hình thức thực hiện phong phú giúp việc lĩnh hội ở các em một
cách tự nhiên không gò bó, gượng ép.
3.2. Khả năng áp dụng, nhân rộng.
Trong những năm học gần đây được sự quan tâm của các cấp các ngành,
cùng với việc tiếp tục thực hiện nội dung phong trào thi đua “Xây dựng trường học

thân thiện, học sinh tích cực” hầu như ở tất cả các trường trong huyện, tỉnh đều đã


có những thay đổi tích cực, nhất là trong mối quan hệ thầy - trò, trò với trò có sự
thân thiện, cởi mở hơn. Tuy nhiên theo phương tiện thông tin đại chúng các vụ bạo
lực học đường đang có chiều hướng gia tăng và có phần manh động hơn, không chỉ
cá nhân với cá nhân mà là một nhóm người với một người, đáng tiếc là những em
học sinh cho rằng mình không liên quan đến vụ việc lại chỉ biết đứng xem mà chưa
biết cách tìm kiếm sự giúp đỡ can thiệp từ người lớn. Để ngăn chặn và phòng ngừa
những hành vi bạo lực đó xảy ra thì việc giáo dục GTS, KNS cần được đẩy mạnh
hơn nữa và thực hiện có chiều sâu hơn. Như đã trình bày ở trên, xuất phát từ thực tế
của trường, tôi đề xuất những giải pháp thực hiện giáo dục GTS, KNS ở trường
PTDTNT THCS huyện Văn Lãng dựa trên những hạn chế của các em học sinh từ
các xã tựu trường, vây nên khả năng ứng dụng rộng rãi vào các trường trong
huyện, tỉnh rất khả thi. Mô hình này rất dễ dàng thực hiện dành cho học sinh các
trường THCS với các hình thức thực hiện phong phú, làm cho các em cảm nhận
được bản thân cần trau dồi những kỹ năng sống, giá trị sống đó là yêu cầu cơ bản
để bản thân đứng vững trước những thử thách của cuộc sống. Nó có thể xem là
hành trang hết sức cần thiết cho các em trong cuộc sống hiện tại và sau này, là
những vốn sống không thể thiếu của một người lao động chân chính trong thời kỳ
đất nước ta đang hội nhập với nền kinh tế thế giới, đang tiến hành công nghiệp
hóa và hiện đại hóa đất nước.
Mục tiêu đối với các trường khi áp dung giáo dục GTS, KNS trước mắt là
giúp cho các em tích cực học tập, có mục đích học tập rõ ràng, có ý thức muốn
vươn lên trong học tập và rèn luyện có năng lực tự học và biết tự điều chỉnh hành
vi, tự giác chấp hành tốt nội qui nhà trường và pháp luật của Nhà nước. Vậy nên
áp dụng sáng kiến kinh nghiệm này là khả thi và thiết thực.
. Biên pháp giáo dục GTS, KNS ở trường PTDTNT THCS huyện Văn Lãng
là mô hình hoạt động mang tính lâu dài và bền vững, bởi hoạt động giáo dục giá trị
sống rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường hiện nay là một hoạt

động thiết thực mang tính chiến lược nhằm xây dựng nguồn nhân lực phát triển
toàn diện về cả trí tuệ lẫn tâm hồn, phục vụ cho quá trình xây dựng đất nước phồn
thịnh.
Để áp dụng có hiệu quả, việc triển khai không khó khăn tại các đơn vị
trường, chỉ yêu cầu có kế hoạch cụ thể, sự phối hợp chặt chẽ và sự quyết tâm hoàn
thành kế hoạch đề ra của tập thể sư phạm là được.
3.3. Hiệu quả
a. Hiệu quả đối với trường học:
Mặc dù những đổi mới trong sáng kiến kinh nghiệm được áp dụng là năm
đầu tiên thực hiện ở trường PTDTNT THCS huyện Văn Lãng nhưng đã tạo được
bước chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động trong toàn thể học sinh,
chuyên đề đã phần nào cùng với nhà trường hình thành nhân cách, đạo đức, lối
sống, cách ứng xử, cách quan tâm, chia sẻ và những kỹ năng cần thiết trong học
tập, sinh hoạt tại môi trường tập thể nội trú, ở gia đình và cộng đồng.
Chỉ với một chút sự nhạy bén của người quản lý, việc xây dựng kế hoạch cụ
thể chi tiết, cùng với sự đồng tâm, nhiệt tình của hội đồng sư phạm nhà trường việc
giáo dục GTS, KNS trong nhà trường sẽ có những thành công nhất định. Việc xây
dựng môi trường thân thiện và đoàn kết giúp cho giáo viên và học sinh có sự thấu
hiểu, gần gũi dễ trao đổi thông tin chia sẻ tâm tư nguyện vọng, tạo được sự nhất trí
cao, tránh được những khúc mắc, bất đồng dẫn đến xích mích, xô xát không đáng
có đồng thời các em biết chia sẻ hỗ trợ, tạo dựng môi trường tập thể hòa bình, tôn
trọng lẫn nhau, giảm thiểu được những hành vi xấu như dọa nạt, “khủng bố” tinh
thần, trộm đồ của nhau, về nề nếp sinh hoạt Nội trú được tăng lên đáng kể cụ thể ở
việc các phòng ở Nội trú được khen nhiều hơn và tăng dần qua từng tháng, giảm
thiểu các phòng ở bị phê bình, việc tự học vào buổi tối cũng mang lại hiệu quả tốt
hơn…nếu có các hành vi xấu cũng được phát hiện sớm để có sự can thiệp kịp thời.
Việc tổ chức các hình thức tuyên truyền giáo dục và sự phối kết hợp cả ba môi

trường trong việc giáo dục GTS, KNS cho học sinh THCS sẽ giúp ích cho các em
trong nhận thức và sự chuyển biến trong hành động và suy nghĩ ở các em. Kết quả
xếp loại hạnh kiểm, học lực qua hai năm học:
Học kỳ I/
Năm học

Tổng
số
HS

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

2015-2016

220

196

89,09

18

8,18

6

2,72

0

0

2016-2017

220

209

95

9

4,09

2

0,91

Tăng +, giảm -

-5

Tốt

Khá

+ 4,21%

TB

- 1,59%

Yếu

- 2,61%

0

Học lực TB

Học lực yếu

*Kết quả xếp loại học lực
Học kỳ I/
Năm học

Tổng
số
HS

Học lực giỏi

Học lực khá

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

2015-2016

220

42

19,09

158

71,81

20

9,09

0

0

2016-2017

220

70

31,82

140

63,64

10

4,55

0

0

Tăng +, giảm -

0

+ 12,73%

- 8,17%

- 4,54%

0

Đặc biệt nhà trường không có vụ đánh nhau mất đoàn kết nào nghiêm trọng
xảy ra, không có học sinh vi phạm pháp luật và vướng vào các tệ nạn xã hội. Số
học sinh chậm tiến bộ hoặc cần rèn luyện thêm trong hè không có.
b. Hiệu quả về mặt xã hội.
Nhà trường tạo lập được môi trường giáo dục lành mạnh, an toàn. Học sinh
an tâm học tập tại trường, ngoan ngoãn lễ phép với thầy cô và người lớn tuổi.
Những trường hợp còn hay phát ngôn bừa bãi, đôi khi nói lời khiếm nhã được giáo
viên nhắc nhở, tư vấn rút kinh nghiệm có tiến bộ rõ. Sau khi được tham gia trong
các hoạt động sinh hoạt tập thể, những buổi ngoại khóa và nhất là tham gia trong
các Câu lạc bộ của nhà trường các em mạnh dạn, tự tin hơn hẳn đầu năm. Các em
nhanh nhẹn chủ động hơn trong học tập và công việc được giao. Đặc biệt tinh thần
đoàn kết, tương trợ lẫn nhau được các em phát huy và nhân rộng; những hành động
đẹp “nhặt được của rơi trả lại người mất” được các em thực hiện rất tốt, từ đầu năm

tới giờ các em đã có 11 lần nhặt được tiền của bạn rơi và gửi lại BGH để trả lại cho
bạn (có lần số tiền nhặt được là 250.000đ). Qua những hành động đẹp đó nhà
trường đã tuyên dương nên khuyến khích được các em tự giác và có nhu cầu hoàn
thiện mình. Học sinh nhà trường được khách quan và giáo viên các trường bạn
nhận xét, đánh giá là những học sinh chăm ngoan, lễ phép, hiếu học, cầu tiến trong
những dịp hội giảng tại trường hoặc đi ôn tại trường bạn - trường THCS thị trấn Na
Sầm.
Phụ huynh học sinh an tâm khi gửi con em đến trường học tập, sự phối hợp
giáo dục giữa nhà trường và phụ huynh học sinh hiệu quả, thông tin hai chiều cơ
bản kịp thời. Chất lượng hai mặt giáo dục hằng năm tăng, cơ chế chính sách được
thực hiện công bằng đúng pháp luật, nhà trường đang từng bước nâng cao thương
hiệu của trường.
Trên đây là báo cáo Sáng kiến kinh nghiệm của bản thân đã áp dụng tại
trường PTDTNT THCS huyện Văn Lãng, rất mong nhận được sự góp ý của các cấp
lãnh đạo và bạn bè đồng nghiệp.
Thủ trưởng đơn vị xác nhận

Văn Lãng, ngày 29 tháng 3 năm 2017
Người viết báo cáo

Hà Mai Hương