Chương III: Những vấn đề cơ bản về tiền tệ (Tài chính doanh nghiệp)

CHƯƠNG II

Những vấn đề cơ bản về
tiền tệ

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp


2

CHƯƠNG II
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TIỀN TỆ

Bộ môn Tài chính Doanh Nghiệp


Nội dung chính
3

2.1. Lịch sử ra đời và phát triển của tiền tệ (TT)
2.2. Chức năng và vai trò của TT
2.3. Các chế độ lưu thông TT
2.4. Cung cầu TT
2.5 Lạm phát và thiểu phát

Bộ môn Tài chính Doanh Nghiệp


2.1. Lịch sử ra đời và phát triển của TT
2.1.1 Nguồn gốc ra đời của tiền tệ (TT)
- Gắn với sự phát triển của sản xuất và trao đổi

hàng hóa (HH)
- Kết quả quá trình phát triển của các hình thái giá
trị trong trao đổi


2.1.2 Khái niệm tiền tệ
- Theo Mark:” TT là một loại HH đặc biệt, tách ra
khỏi thế giới HH, được dùng làm vật ngang giá
chung để đo lường và biểu hiện giá trị của tất cả
các HH khác và thực hiện trao đổi giữa chúng”.
- Theo quan điểm hiện đại: “TT là bất cứ thứ gì
được chấp nhận chung trong thanh toán để đổi lấy
HH, dịch vụ (DV) và thực hiện các nghĩa vụ TC”.

Bộ môn Tài chính Doanh Nghiệp


2.1.3 Các hình thái tiền tệ

Các hình thái tiền tệ

HÓA TỆ

TÍN TỆ

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp


2.1.3.1 Hóa tệ
7

- Khái niệm: HH đóng vai trò là tiền tệ.
- Bao gồm:
+Hóa tệ phi kim loại
+Hóa tệ kim loại

Bộ môn Tài chính Doanh Nghiệp


Hóa tệ phi kim loại
Khoảng 2000 năm trước công nguyên, vật ngang giá
chung trong trao đổi thường được chọn là loại hàng hoá
có các tiêu chuẩn sau:
 Có giá trị sử dụng cần thiết chung cho nhiều người
 Có thể bảo tồn lâu ngày
 Mang tính chất phổ biến, đặc trưng cho địa
phương, khu vực nơi diễn ra quan hệ trao đổi

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp


Nhược điểm của hóa tệ phi kim loại là gì?
 Tính không đồng nhất
 Khó bảo quản
 Khó vận chuyển
 Khó phân chia hay gộp lại.

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp

Hóa tệ kim loại
• kim loại có thuộc tính tự nhiên gì ?
• Bạc và vàng có ưu điểm gì vượt trội so
với các kim loại khác?

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp


Nhược điểm của hóa tệ kim loại là gì?
 Cồng kềnh
 Khó chuyên chở
 Nguồn khai thác có hạn

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp


2.1.3.2 Tín tệ
12

- Khái niệm: Là loại tiền không mang giá trị nội
tại đầy đủ song được tín nhiệm của dân chúng và
được chấp nhận trong lưu thông.
- Bao gồm:
+ Tín tệ kim loại
+ Tiền giấy
+ Bút tệ
+ Tiền điện tử

Bộ môn Tài chính Doanh Nghiệp

Tín tệ kim loại
+ Chất liệu: sắt, đồng, kẽm, thiếc…
+ So sánh hoá tê kim loại và tín tệ kim
loại?

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp


Tiền giấy khả hoán và tiền giấy bất khả hoán
Tiền giấy khả hoán

Tiền giấy bất khả hoán

là loại tiền giấy được ấn định
tiêu chuẩn giá cả bằng vàng
và có thể trực tiếp chuyển đổi
ra vàng theo hàm lượng Nhà
nước đã công bố.

tiền giấy được ấn định tiêu
chuẩn giá cả bằng pháp luật,
bắt buộc lưu hành và không
thể trực tiếp chuyển đổi ra
vàng theo tiêu chuẩn Nhà
nước quy định.

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp

Bút tệ
• Bút tệ hay còn gọi là tiền ghi sổ, chỉ tạo
ra khi cung cấp tín dụng thông qua
ngân hàng
• Bút tệ không có hình thái vật chất và chỉ
là những con số trả tiền hay chuyển tiền
thể hiện trên tài khoản ngân hàng

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp


Tiền điện tử
Tiền điện tử là thứ tiền được sử dụng qua
hệ thống thanh toán tự động hay còn gọi là
hộp ATM.

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp


Tóm lược các hình thái tiền tệ
Hóa tệ phi kim loại
Hóa
tệ
Hóa tệ kim loại
Các
hình
thái
tiền tệ

Tín tệ kim loại

Tín
tệ

Tiền giấy khả hoán
Tiền giấy
Tiền giấy bất khả hoán
Bút tệ
Tiền điện tử
Bộ môn Tài chính doanh nghiệp


2.2. Chức năng và vai trò của tiền tệ
18

2.2.1. Chức năng của TT
a. Chức năng thước đo giá trị
b. Chức năng phương tiện trao đổi và thanh toán
c. Chức năng phương tiện cất trữ giá trị

Bộ môn Tài chính Doanh Nghiệp


Chức năng thước đo giá trị
19

• Tiền tệ thực hiện chức năng này khi đo lường và
biểu hiện giá trị của các hàng hóa khác.
• Giá trị của tiền trở thành chuẩn mực để giá trị của
các hàng hoá khác phải so sánh giá trị với nó
• Các hàng hóa biểu hiện giá trị của mình thành

những lượng có cùng tên, giống nhau về chất và
có thể so sánh được với nhau về lượng

Bộ môn Tài chính Doanh Nghiệp


Điều kiện tiền thực hiện chức năng
thước đo giá trị
 Tiền phải có đầy đủ giá trị
 Tiền phải có tiêu chuẩn giá cả

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp


Tiêu chuẩn giá cả?
• Khái niệm: Tiêu chuẩn giá cả là
một trọng lượng vàng (hoặc kim
loại tiền khác) được luật pháp quy
định cho tiền đơn vị và tên gọi của
nó.

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp


Ví dụ
• Tiền đơn vị của hợp chủng quốc Hoa
Kỳ (USA)
– Tên gọi: đô-la (dolla)
– Ký hiệu quốc tế là USD.
– Tiêu chuẩn giá cả của đồng tiền này là:

1USD = 0.736662 gr vàng ròng (1973)

=

0.736662 gr vàng ròng

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp


Hệ thống thước đo giá trị
• Theo nguyên lý chung, hệ thống
thước đo giá trị bao gồm:
– Tiền đơn vị
– Tiền ước số
– Tiền bội số

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp


Ý nghĩa chức năng
+ Chuyển đổi giá trị của các hàng hóa khác về 1
chỉ tiêu duy nhất là tiền, giúp các hoạt động và
giao lưu kinh tế được thực hiện thuận lợi hơn.
+ Nhờ có chức năng thước đo giá trị mà người
ta có thể xác định được chi phí đầu vào và kết
quả đầu ra của mọi quá trình sản xuất kinh
doanh.
+ Tạo điều kiện để thực hiện quy luật giá trị - quy
luật phổ biến của nền sản xuất hàng hóa.

Bộ môn Tài chính doanh nghiệp


b. Chức năng phương tiện trao đổi và
thanh toán
-

-

-

Tiền tệ thực hiện chức năng phương tiện trao đổi và
thanh toán này khi nó xuất hiện trong lưu thông với tư
cách làm môi giới trung gian cho quá trình trao đổi hàng
hoá và là phương tiện để thực hiện quan hệ thanh toán
các khoản nợ và các nghĩa vụ tài chính.
Điều kiện:
•
Phải có sức mua ổn định hoặc không suy giảm
quá nhiều trong 1 khoảng thời gian nhất định
•
Số lượng tiền tệ phải được cung ứng đầy đủ cho
nhu cầu lưu thông hàng hóa trong nền kinh tế.
Ý nghĩa:
•
Thúc đẩy hiệu quả của nền kinh tế qua việc loại
bỏ nhiều thời gian chi phí phải trao đổi hàng hóa
dịch vụ vàà̀ thúc đẩy quá trình CM hóa
•
Tiết kiệm chi phí lưu thông xã hội

•
Tạo điều kiện cho hệ thống ngân hàng và các
phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt phát
triển
Bộ môn Tài chính doanh nghiệp