skkn một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động làm quen với thơ ca cho trẻ mẫu giáo 3 4 tuổi ở trường mầm non định bình, năm học 2017 2018

MỤC LỤC
TT

NỘI DUNG

TRANG

1
2
3
4
5
6
7
8

Mục lục
Phần I. Mở đầu
Lý do chọn đề tài
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu
Phần II. Nội dung
I. Cơ sở lý luận

01
02
02
03
03
03

04
04

9

II. Thực trạng việc tổ chức cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi làm quen

04

10

với tác phẩm thơ ca hiện nay
III. Một số biện pháp tổ chức hoạt động làm quen với thơ ca cho

05

trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi
11

IV. Kết quả đạt được trong quá trình tổ chức cho trẻ 3-4 tuổi làm

12

quen với thơ ca
12

PHẦN III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

13

13
14

Tài liệu tham khảo
Danh mục các đề tài sáng kiến kinh nghiệm

15
15

PHẦN I: MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
Bác Hồ kính yêu đã từng nói: “Dạy trẻ cũng như trồng cây non. Trồng cây
non được tốt thì sau này cây lên tốt. Dạy trẻ nhỏ tốt thì sau này các cháu thành
người tốt…”.
Điều đó cho thấy vai trò, tầm quan trọng của giáo dục đối với sự phát triển
của trẻ. Bởi trẻ em được ví như một “tờ giấy trắng”, sự tác động đúng hướng
1


ca giỏo dc cú nh hng rt ln i vi s phỏt trin v hỡnh thnh nhõn
cỏch ton din ca tr. Vỡ th, ng v nh nc ta luụn coi giỏo dc v o to
l quc sỏch hng u.
trng mm non hot ng làm quen với tác phẩm văn học gi
mt v trớ quan trng, nhằm mục đích góp phần hình thành và phát
triển toàn diện nhân cách trẻ. Sự tiếp xúc thờng xuyên với tác
phẩm văn học dới sự hớng dẫn của cô giáo sẽ mở mang nhận
thức, phát triển t duy, ngôn ngữ, trí tởng tợng sỏng to cho cỏc bộ;
hình thành ở trẻ những cảm xúc thẩm mỹ, tình cảm đạo đức,
thái độ và năng lực cảm thụ văn học nghệ thuật.
S nhy cm v d b tn thng ca tr mm non ũi hi quỏ trỡnh giỏo dc

giỏo viờn phi ht sc chỳ ý n tr. Trong t chc cỏc hot ng giỏo dc cn cú
s linh hot, ch ng v phỏt huy tớnh sỏng to.
T chc hot ng làm quen với tác phẩm văn học trng mm
non c bit l tr 3-4 tui l cụng vic quan trng i vi cụ giỏo, lm th no
giỳp tr tip cn vi ni dung truyn k, th ca, nhng bi ca dao ng dao,
khai thỏc c ý ngha giỏo dc va sc cho tr l c mt ngh thut m cụ giỏo
ch cú th thc hin thnh cụng khi cụ giỏo cú s hiu bit y v nú, bit khai
thỏc ni dung ca tỏc phm, nhng tỡnh hung thc tin , nhng yu t mang tớnh
giỏo dc, dn tõm huyt, tỡnh thng v tinh thn trỏch nhim i vi tr v nh
vy vn hc mi thc s thu hỳt tr bng nhng tỡnh tit, nhng hỡnh tng, nhng
nhõn vt ng nghnh v cnh sc thiờn nhiờn ti p.
i vi tr mu giỏo 3-4 tui khi tip cn vi th ca, mt trong nhng th loi
vn hc lụi cun tr khụng ch nhng cõu t d nh, d thuc; õm iu, nhp
iu vui ti m nhng hỡnh nh hin lờn trong th ca dnh cho tr mm non lung
linh cnh sc thiờn nhiờn, s sng ng ca th gii xung quanh ti p, gn gi,
thõn quen v ngp trn cm xỳc. Th ca khụng ch cung cp nhn thc, rốn lun k
nng cho tr m quan trong hn ú l ý ngha giỏo dc ca th rt gn gi, thit
thc v hiu qu; cú tỏc ng tớch cc n vic hỡnh thnh thỏi hnh vi cho tr.
Thc tin hin nay vic t chc cho tr 3- 4 tui làm quen với th ca cũn
nhiu hn ch, mt s giỏo viờn cha xỏc nh c v trớ, vai trũ ca mỡnh trong
cỏch t chc, hng dn tr theo quan im ly tr lm trung tõm; tit dy cha
sinh ng, cha lụi cun c tr tham gia hot ng mt cỏch tớch cc.
Do khụng cú ngun ti liu phong phỳ; tõm lý ngi a nhng ti mi
vo trong chng trỡnh nờn cỏc bi th thng lp i lp li, gõy nhm chỏn i
vi tr; dựng chi cũn thiu, tớnh thm m cha cao nờn cha thu hỳt c
s chỳ ý ca tr vo cỏc hot ng giỏo dc...
Vỡ vy, vic tỡm ra nhng bin phỏp tớch cc t chc cho tr lm quen vi cỏc
tỏc phm th ca l ht sc cn thit; nú khụng ch gúp phn nõng cao cht lng
cho tr lm quen th ca m cũn gúp phn giỏo dc phỏt trin ton din nhõn cỏch
tr. ú chớnh l nhng lý do m tụi chn ti Mt s kinh nghim t chc hot

ng lm quen vi th ca cho tr mu giỏo 3-4 tui trng mm non nh
Bỡnh, nm hc 2017-2018.
2


2. Mục đích nghiên cứu
Nhằm tìm ra một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động làm quen
với thơ ca cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi ở trường mầm non.
3. Đối tượng nghiên cứu
- Nội dung: Biện pháp tổ chức cho trẻ làm quan với thơ;
- Địa điểm: Trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi, trường mầm non Định Bình;
- Thời gian: Năm học 2017-2018.
4. Phương pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận: Đọc, nghiên cứu các loại tài liệu, tạp
chí, tạp san, chương trình GDMN… liên quan đến nội dung của đề tài.
4.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp thực hành – trải nghiệm
- Phương pháp đàm thoại
- Phương pháp thực nghiệm.

PHẦN II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
I. Cơ sở lý luận
1. Tầm quan trọng của việc cho trẻ làm quen với thơ ca
Thơ ca là một trong những loại hình văn học rất quan trọng đối với trẻ mầm
non, là phương tiện phát triển ngôn ngữ cho trẻ; giúp trẻ có đủ vốn từ để nói năng
lưu loát, diễn đạt gãy gọn biết sử dụng từ đúng lúc, đúng chỗ… Không những thế
mà việc dạy trẻ làm quen với những từ ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng
thanh giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy độc lập
3

trong suy nghĩ. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị
nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng
thú dối với văn học, có ấn tượng về những hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp
của tác phẩm. Thông qua nội dung các tác phẩm thơ ca giáo dục trẻ biết yêu quý
người hiền lành, biết ơn và kính yêu ông bà, bố mẹ, anh chị, bạn bè, biết nhường
nhịn em nhỏ... Xuất phát từ tầm quan trọng đó mà hoạt động cho trẻ làm quen với
thơ ca là môn học không thể thiếu trong trương trình chăm sóc giáo dục trẻ.
Mặt khác, ông cha ta xưa có câu “Trẻ lên 3 cả nhà học nói” nên việc cho trẻ
tiếp xúc với thơ ca ở giai đoạn này có ý nghiã rất lớn trong việc làm giàu vốn từ
cho trẻ. Thông qua hoạt động làm quen với thơ giúp ngôn ngữ của trẻ phát triển;
đặc biệt là các từ tượng thanh, tượng hình… Từ đó phát triển khả năng tư duy, giúp
trẻ cảm nhận cái hay, cái đẹp của thế giới xung quanh
2. Đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 3-4 tuổi trong hoạt động làm quen với thơ
Ở độ tuổi mẫu giáo 3-4 tuổi, xuất hiện mâu thuẫn, đó là mâu thuẫn giữa một
bên là tính độc lập đang phát triển mạnh mẽ và một bên là cơ thể trẻ còn quá non
nớt. Để giải quyết vấn đề này, trẻ tìm sang một hoạt động mới: hoạt động vui chơi,
mà thực chất là trò chơi đóng vai theo chủ đề. Hoạt động vui chơi đóng vai trò chủ
đạo trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách trẻ. Trẻ thích tìm hiểu, khám
phá những điều mới lạ trong cuộc sống xung quanh thông qua hoạt động vui chơi.
Chính vì vậy, việc dạy trẻ làm quen với thơ là một việc làm quan trọng. Bởi
vì, thơ ca góp phần thỏa mãn hoạt động vui chơi cho trẻ, nó nuôi dưỡng tâm hồn
các em khôn lớn, giáo dục trẻ biết yêu cái đẹp, bảo vệ cái đẹp và có nhu cầu tạo ra
cái đẹp, hướng trẻ tới “Chân-Thiện-Mỹ”.
Để trẻ làm quen với thơ đạt hiệu quả cao nhất thì vai trò của giáo viên là vô
cùng quan trọng. Vì thế, cô giáo phải không ngừng học tập, nâng cao trình độ
chuyên môn, nghiên cứu tài liệu, mạng Internet… có thể viết lời mới cho các bài
thơ, sáng tạo ra những trò chơi sinh động, hấp dẫn, thu hút sự hứng thú của trẻ; tổ
chức các hoạt động cho trẻ làm quen với thơ phù hợp với trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi;

khơi gợi hứng thú, kích thích tò mò và giúp trẻ cảm thụ được tác phẩm thơ ca một
cách tốt nhất.
II. Thực trạng việc tổ chức cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi làm quen với
tác phẩm thơ ca hiện nay
1. Đặc điểm tình hình
Định Bình là một xã thuần nông, nằm phía Đông Nam của huyện Yên
Định, giáp với huyện Thiệu Hóa. Đời sống nhân dân mặc dù có nhiều chuyển
biến nhưng mức thu nhập bình quân đầu người còn thấp so với một số xã trong
huyện.
Nhà trường có tổng số 23 cán bộ giáo viên. Đội ngũ giáo viên trẻ, đã
được biên chế nên đời sống kinh tế ổn định. Số học sinh toàn trường là 316 trẻ,
trong đó trẻ mẫu giáo 265 trẻ, nhà trẻ 51 trẻ. Nhìn chung trẻ khỏe mạnh, ngoan
ngoãn.
4


Nhà trường đã đạt chuẩn quốc gia từ năm 2008 và được UBND tỉnh công
nhận lại năm 2015.
1.1. Thuận lợi
- Luôn nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của ban giám hiệu về chuyên môn.
- Bản thân là một giáo viên nhiệt tình, năng động, yêu nghề, mến trẻ; được
tham gia học tập, bồi dưỡng các chuyên đề do phòng GD&ĐT tổ chức.
- Lớp mẫu giáo 3-4 tuổi do tôi phụ trách được phân chia đúng độ tuổi.
- Trẻ ngoan ngoãn, thích khám phá sự vật hiện tượng xung quanh, thích nghe
cô đọc thơ và đọc thuộc thơ…
- Bản thân sử dụng thành thạo công nghệ thông tin và biết soạn giáo án điện
tử để dạy trẻ làm quen với thơ phù hợp với từng đề tài.
- Phụ huynh luôn tin tưởng tôi nên tỷ lệ trẻ đi học thường xuyên cao hơn so
với các nhóm lớp khác trong trường.
Đây là điều kiện thuận lợi để tôi tổ chức, hướng dẫn trẻ làm quen với thơ.

1.2. Tồn tại, hạn chế
- Phương pháp tổ chức hoạt động cho trẻ 3-4 tuổi làm quen với thơ vẫn còn
mang tính áp đặt, chưa vận dụng được quan điểm “lấy trẻ làm trung tâm” vào trong
quá trình tổ chức hoạt động. Giáo viên chỉ chú trọng dạy trẻ đọc thuộc, học thuộc
mà chưa chú ý dạy trẻ đọc diễn cảm tác phẩm thơ ca. Đa số trẻ chỉ biết đọc đúng,
đọc thuộc, mà chưa thể hiện được sắc thái tình cảm phù hợp đối với nội dung.
- Giọng đọc chưa truyền cảm, còn lỗi phát âm.
- Do không có nguồn tài liệu phong phú, tâm lý ngại đưa những đề tài mới
vào trong chương trình nên các bài thơ thường lặp đi lặp lại, gây nhàm chán đối
với trẻ.
- Nhà trường đã xây dựng đạt chuẩn từ năm 2008 nên cơ sở vật chất xuống
cấp, diện tích chật hẹp.
- Đồ dùng, tranh ảnh phục vụ cho hoạt động làm quen với thơ còn thiếu, tính
thẩm mỹ chưa cao nên chưa thu hút được sự chú ý của trẻ vào các hoạt động làm
quen với thơ.
III. Một số biện pháp tổ chức hoạt động cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi làm
quen với thơ.
Biện pháp 1. Khảo sát, đánh giá ban đầu việc tổ chức cho trẻ làm quen
với thơ ca.
Để đánh giá một cách đúng đắn kết quả các biện pháp tác động, trước khi
thực hiện đề tài tôi tiến hành khảo sát thực tiễn các nội dung cần thiết về việc tổ
chức hoạt động cho trẻ làm quen với thơ ca ở trường mầm non. Đồng thời, đây
cũng là cơ hội để nắm vững mức độ hứng thú, khả năng ghi nhớ, hiểu và thể hiện
được nội dung tác phẩm thơ của trẻ, từ đó có biện pháp dạy trẻ phù hợp, hiệu quả.
Kết quả cụ thể cho thấy:
5


i
S

tng lng

Tr
mu
giỏo
3-4
tui

Cỏc ni dung ỏnh giỏ.

Tr hiu ni
dung tỏc
phm
25 tr

S TR
T L

t
21
84

C.
t
4
16

Th hin
c ngụn
ng rừ

rng mch
lc ca tỏc
phm

t
21
84

C.
t
4
16

Th hin
c sc
thỏi biu
cm v thỏi
hnh vi
ỳng n
i vi tỏc
phm

t
20
80

C.
t
5
20

Hng thỳ,
t tin trong
hot ng

t
20
80

C.
t
5
20

Kt qu
chung

t
21
84

C.
t
4
16

Kt qu trờn cho thy cht lng t chc hot ng cho tr 3-4 tui lm
quen vi th ca cũn nhiu hn ch, t l tr t cũn khiờm tn: 28%; tr cha t
cũn nhiu: 16%. nõng t l tr hiu ni dung tỏc phm, bit th hin ngụn ng
ca tỏc phm ỳng, rừ rng, mch lc v biu hin c cm xỳc, thỏi , hnh vi

ỳng n khi tip cn th ca, gim thiu t l tr cha t yờu cu tụi ó tỡm cỏc
bin phỏp tỏc ng nhm nõng cao hiu qu cht lng cho tr lm quen vi th ca
ngay lp mỡnh ph trỏch trong nm hc 2017- 2018.
Trờn c s kt qu ú, trong nm hc tụi ó quan tõm t chc hot ng theo
phng chõm tip cn n tng nhúm nh v cỏ nhõn tr. Tr cha t ni dung
no tụi tp trung hng dn ni dung ú. Nh vy m n cui nm kh nng cm
th tỏc phm th v th hin li tỏc phm khỏ ng u gia cỏc tr; ng thi tụi
cng phỏt huy c t cht ca tr nng khiu.
Bin phỏp 2. Tỡm hiu nội dung tác phẩm, xác định ngữ
điệu ging c v th hin nghệ thuật đọc diễn cảm
Nh chỳng ta ó bit s cm th tỏc phm th ca ca tr ph thuc ch yu
l t cụ giỏo, tr mu giỏo 3-4 tui cú kh nng bt chc v ghi nh mỏy múc v
vy vic c din cm cho tr nghe khi dy tr c ỳng mt vai trũ ht sc quan
trng. Giỏo viờn mun c th din cm thỡ trc khi c cn phi xỏc nh c
ni dung, ng iu, vn iu ch o ca bi th.
Trc khi c bi th Bú hoa tng cụ, giỏo viờn cn xỏc nh c ni dung
bi th l núi lờn tm lũng em bộ trong bi th by t ni nim kớnh yờu gi ti cụ
giỏo nhõn ngy 8/3 qua v p ca cỏc loi hoa ca ng quờ. Mu sc, dỏng v
ca mi loi hoa c tỏc gi miờu t bng nhng t lỏy: vng ti, hng
hng, rc, tim tớm. Vỡ vy giỏo viờn cn c rừ rng, nhn mnh vo cỏc
t lỏy giỳp tr cm nhn v p ca cỏc loi hoa thay cho li yờu thng gi
ti cụ giỏo ca bn nh mt cỏch rừ nột hn.
Mt khỏc, da trờn ng iu ch o ca bi th, giỏo viờn xỏc nh õm
iu, nhp iu, vn iu v cú cỏch trỡnh by bi th mt cỏch hp dn, to cho tr
s hng thỳ khi nghe cụ c.
6


Khi đọc cho trẻ nghe bài thơ “ong và bướm”, ngữ điệu vui nhịp điệu nhanh,
khi đọc cần phải có sự thay đổi cho phù hợp với nội dung của từng đoạn thơ. Đối

với đoạn thơ miêu tả con bướm đang dạo chơi, cô đọc một cách nhẹ nhàng, rõ
ràng, nhấn mạnh vào các từ “lượn vườn hồng, để giúp trẻ nhận biết về hình dáng,
đặc điểm của con bướm trắng. Khi đọc đến câu thơ: “Gặp con ong đang bay vội”
thì lại cần phải đọc với giọng cao hơn để người nghe cảm nhận được sự vội vã, bận
rộn làm việc của con ong. Những câu thơ thể hiện niềm vui của con ong khi làm
việc cần mẫn, không đi chơi khi làm việc chưa xong. Với sự thay đổi âm điệu, nhịp
điệu và có cách trình bày độc đáo sẽ tạo sự hấp dẫn đối với trẻ, trẻ hứng thú trong
quá trình nghe cô đọc qua đó cảm nhận nội dung và có ấn tượng sâu sắc với bài thơ
này.
Giáo viên cũng cần xác định ngữ điệu, nhịp điệu, vần điệu phù hợp cho từng
câu, từng đoạn trong bài thơ, trong quá trình đọc thơ cho trẻ nghe, giáo viên cần
thể hiện mối quan hệ xúc cảm và sự hiểu biết sâu sắc về tác phẩm làm sao khi đọc
tăng thêm sức truyền cảm, tạo cho trẻ có cảm hứng thích thú với nội dung bài thơ
khi nghe cô đọc.
Bài thơ “Tết đang vào nhà” có nội dung nói lên niềm vui của mọi người khi
xuân về, tết đến. Khi đọc, giáo viên cần thể hiện sự náo nức chuẩn bị của mọi
người trong gia đình để đón một cái tết thật vui vẻ. Giọng đọc của giáo viên phải
thể hiện hết cảm xúc thông qua nội dung bài thơ để giúp trẻ cảm nhận được không
khí vui tươi, đầm ấm của ngày tết cổ truyền dân tộc.
Mặt khác, thái độ, cử chỉ, điệu bộ của cô giáo khi đọc thơ là biểu hiện cảm
xúc của cô giáo với nội dung bài thơ. Trẻ vừa nghe bài thơ, vừa nhận ra những cảm
xúc thơ trên nét mặt cô giáo. Trẻ kết hợp quan sát sắc mặt thay đổi của cô giáo
tương ứng với nội dung bài thơ.
Với bài thơ “Chú giải phóng quân” khi đọc đến câu thơ: Mỹ thua cũng khóc
như nhiều trẻ con” giáo viên có thể kết hợp động tác minh họa: đưa tay lên lau
nước mắt như trẻ con khóc để trẻ thấy được sự tủi nhục khi bị thua trận của kẻ thù.
Đối với ca dao đồng dao, hiểu được nội dung tác phẩm, những sắc thái tình
cảm trong ca dao và ý nghĩa giáo dục thiết thưc, sự hóm hĩnh, ngộ nghĩnh của
những bài đồng dao kết hợp những trò chơi hứng thú, nghệ thuật đọc, truyền đạt
nội dung và các biện pháp kích thích hứng thú giúp trẻ tiếp cận tác phẩm một cách

có hiệu quả hơn và ý nghĩa giáo dục trở nên gần gũi, sát thực và lý thú.
“Xỉa cá mè” chẳng gì khác cho trẻ niềm vui trong khi chơi kết hợp lời ca và ý
nghĩa giáo dục lao động, vệ sinh thật hóm hĩnh
“Bầu và bí” với sắc thái tình cảm đậm nét qua cách thể hiện và truyền đạt trẻ
được bồi giáo dục tình yêu thương một cách tự nhiên.
Biện pháp 3. Chú ý sửa sai và khắc phục những khuyết điểm của trẻ khi
thể hiện tác phẩm thơ ca
Để giúp trẻ thể hiện thơ ca một cách diễn cảm thì trong quá trình dạy trẻ, giáo
viên phải chú ý sửa sai và khắc phục những khuyết điểm của trẻ khi đọc, giáo viên
phải nắm bắt được khả năng của các cháu để từ đó có những biện pháp phù hợp
7


với từng trẻ. Đối với những trẻ có kỹ năng đọc thơ tốt nhưng chưa biết thể hiện
cảm xúc trên nét mặt, chưa thể hiện được điệu bộ, cử chỉ minh hoạ để làm cho việc
đọc sinh động, hấp dẫn người nghe thì giáo viên cần nhắc nhở, động viên trẻ cố
gắng thể hiện tình cảm của mình qua nét mặt, điệu bộ, cử chỉ minh hoạ khi đọc để
người nghe cảm nhận được tình cảm của trẻ đối với nội dung tác phẩm.
Khi đọc bài thơ “Bác Hồ của em” trẻ đã biết đọc với giọng trang trọng nhưng
chưa thể hiện được tình cảm sắc thái trên nét mặt, chưa chú ý thể hiện một số
động tác minh hoạ cho nội dung bài thơ. Khi đó giáo viên cần khắc phục khuyết
điểm của trẻ bằng cách nói với trẻ: “Con có giọng đọc rất hay, rất diễn cảm, nếu
như con cố gắng thể hiện tình cảm của mình qua nét mặt, ánh mắt hoặc có cử chỉ
minh hoạ cho bài thơ khi đọc thì mọi người sẽ nhận thấy rõ hơn tình cảm của con
đối với Bác Hồ kính yêu”. Với cách nhắc nhở, khích lệ nhẹ nhàng sẽ làm nảy sinh
ở trẻ mong muốn thể hiện hết khả năng của mình để trình bày bài thơ một cách
sinh động, hấp dẫn người nghe hơn.
Đối với những trẻ còn nhiều hạn chế trong khi đọc thì giáo viên cần thường
xuyên gần gũi, động viên, hướng dẫn để khắc phục, uốn nắn những khuyết điểm
của trẻ.

Đối với những trẻ có giọng đọc yếu, không mạnh dạn khi đọc, giáo viên cần
thường xuyên cho trẻ đọc trước lớp, động viên trẻ đọc to, rõ ràng để các bạn nghe
rõ hơn, kịp thời khen trẻ lúc trẻ đọc hay, đọc đúng, mạnh dạn đọc bài thơ.
Sau nhiều lần đợc đọc trước lớp, được cô giáo nhắc nhở, động viên trẻ sẽ
khắc phục được những khuyết điểm của mình. Khi trẻ đã mạnh dạn, có kỹ năng
đọc thì giáo viên nên khuyến khích trẻ thể hiện tình cảm của mình qua nét mặt, cử
chỉ, điệu bộ phù hợp.
Biện pháp 4. Khuyến khích trẻ bộc lộ, thể hiện ấn tượng của mình về tác
phẩm thơ ca một cách hồn nhiên.
Điều quan trọng nhất trong việc dạy trẻ đọc thơ diễn cảm là không kìm hãm
sự phát triển tự nhiên của trẻ trong việc bộc lộ cảm xúc của mình trong khi thể hiện
các tác phẩm thơ ca.
Khi đọc thơ, mỗi trẻ có một cách thể hiện cảm xúc riêng của mình, giáo viên
không nên yêu cầu trẻ phải thể hiện theo một khuôn mẫu nhất định, không áp đặt
phải làm những điệu bộ, cử chỉ giống như cô, mà hãy để trẻ thể hiện hứng thú theo
khả năng của mình. Cần khích lệ trẻ bộc lộ hết cảm xúc của mình đối với nội dung
bài thơ theo cách riêng để phát triển những cảm xúc tích cực, sáng tạo của trẻ trong
quá trình thể hiện. Nếu không sẽ làm mất hứng thú của trẻ, mất cảm xúc tích cực
của trẻ trong hoạt động.
Bài thơ “ong và bướm” khi đọc đến câu thơ “Đang bay vội!” cô làm điệu bộ
minh hoạ đưa 2 tay ra làm động tác bay nhanh của con ong, cô không nên áp đặt
tất cả trẻ phải bắt chước điệu bộ minh hoạ giống cô mà nên khích lệ trẻ thể hiện
bằng nhiều hình thức khác nhau. Hoặc chỉ thể hiện qua giọng đọc của mình tuỳ
theo hứng thú cảm xúc của trẻ.
8


Với bài đồng dao “Cây mía” tôi khuyến khích trẻ bộc lộ niềm vui khi mẹ đi
chợ về và biết mô tả cây mía cong, dài mẹ mua một cách tự nhiên không gò bó,
gượng ép theo ý cô, cứ như vậy ý nghĩa giáo dục tình cảm mới trở nên thiết thực

với bé.
Biện pháp 5. Khích lệ trẻ thể hiện giọng đọc bằng nhiều hình thức một
cách tự tin và diễn cảm.
Khi trẻ đã thuộc thơ, đã cảm nhận được phần nào chất thơ, cô giáo khéo léo tổ
chức cho trẻ “học mà chơi, chơi mà học”, đưa trẻ vào hoạt động văn học nghệ
thuật. Giáo viên nên tổ chức cho trẻ thi đua đọc theo nhóm, từng cá nhân bài thơ
mà trẻ đã bắt đầu thuộc một cách diễn cảm.
Khi muốn cho trẻ thi đua đọc thơ theo nhóm, giáo viên có thể dựa vào một số
đặc điểm của trẻ như quần áo, đầu tóc, cô có thể nói: “Mời các bạn có áo màu
xanh” hay “mời các bạn gái có mái tóc dài”... đọc thơ thật hay cho cô và các bạn
nghe.
Với hình thức đọc thơ theo nhóm, theo tôi giáo viên chỉ giới thiệu nhẹ nhàng
như vậy cũng góp phần khích lệ, tạo sự hứng thú cho trẻ, trẻ sẽ cố gắng thể hiện
hết cảm xúc của mình đối với bài thơ trước cô giáo và bạn bè.
Đối với hình thức cá nhân, khi trẻ vừa đọc hết bài thơ, giáo viên có thể mời
một trẻ trong lớp nhận xét về giọng đọc, hình thức thể hiện của bạn đã phù hợp với
nội dung bài thơ hay chưa. Trong quá trình nghe bạn đọc, nhận xét bạn đọc chính
là lúc trẻ cũng cố việc đọc của mình. Riêng đối với trẻ chưa mạnh dạn, giáo viên
cần khích lệ trẻ thi đua đọc trước lớp một cách tự tin và ngày càng hay hơn giống
như một số bạn trong lớp…
Biện pháp 6. Làm giàu cảm xúc cho trẻ thông qua các môn học và ở mọi
lúc mọi nơi trên hoạt động hàng ngày.
Muốn đọc thơ diễn cảm thì người đọc phải có cảm xúc. Để làm giàu cảm xúc
cho trẻ, giáo viên cần cho trẻ tiếp nhận thế giới hiện thực bằng tai, bằng mắt qua
các môn học và hoạt động hàng ngày của trẻ. Thế giới đó hiện trước mắt trẻ đa
dạng hơn và đầy đủ các chi tiết cụ thể, khơi gợi những xúc cảm thẩm mỹ, những
rung động tâm hồn trong trẻ, giúp trẻ hình thành những cảm xúc tích cực đối với
những hình ảnh có trong nội dung tác phẩm.
Để giúp trẻ có cảm xúc khi đọc bài thơ “Bó hoa tặng cô” giáo viên có thể cho
trẻ làm quen với một số loài hoa được nói đến trong bài thơ qua môn học: “Làm

quen với môi trường xung quanh” để trẻ tận mắt được nhìn thấy hình ảnh vàng tươi
của hoa cúc áo, đỏ rực của hoa rong riềng, tim tím của hoa bìm bìm.... Từ đó trẻ sẽ
khắc sâu những biểu tượng về vẽ đẹp của các loài hoa, hình thành những rung
động và cảm xúc về vẻ đẹp của các loài hoa. Những điều đó sẽ giúp trẻ đọc thơ
diễn cảm. Trẻ sẽ thể hiện những rung động và cảm xúc mà trẻ cảm nhận được khi
đọc bài thơ.
Để trẻ cảm nhận được vẻ đẹp và sự gần gũi của ông mặt trời, giúp trẻ có cảm
xúc khi đọc bài thơ “ Ông mặt trời”, giáo viên có thể cho trẻ quan sát ông mặt trời
vào buổi sáng, trò chuyện, gợi hỏi để trẻ nói lên vẻ đẹp của ông mặt trời. Qua đó
9


trẻ sẽ cảm nhận được vẻ đẹp lung linh của những tia nắng ấm áp toả ra từ ông mặt
trời làm cho con người trở nên vui tươi, hoa lá tươi đẹp hơn, trẻ sẽ thấy được sự
gần gũi thân thiết của ông mặt trời, của thiên nhiên đối với con người. Những cảm
nhận của trẻ về ông mặt trời sẽ giúp trẻ có cảm xúc tích cực, có ấn tượng sâu sắc
khi đọc bài thơ ông mặt trời. Nó sẽ giúp trẻ đọc, hứng thú, diễn cảm bài thơ hơn.
Tóm lại: Tổ chức hoạt động cho trẻ 3-4 tuổi làm quen với tác phẩm thơ ca ở
trường mầm non là một quá trình sư phạm hợp tác hành động của tập thể trẻ với
cô giáo. Quá trình dạy trẻ cô giáo cần phát triển ở trẻ thái độ, ý thức với hoạt động,
chú ý thể hiện tác phẩm một cách diễn cảm, chú ý quá trình từ bắt chước người lớn
đến ngôn ngữ, hành động, thái độ hành vi thực sự của trẻ khi tiếp cận với nghệ
thuật thơ ca mà cô giáo là người hướng dẫn, khích lệ trẻ hoạt động.
Biện pháp 7. Tự nghiên cứu, tham khảo trên mạng và viết lời mới cho
một số bài thơ.
Do tài liệu tham khảo còn thiếu, trong khi nhu cầu tìm hiểu khám phá của trẻ
rất lớn; tâm lý trẻ thường thích những điều mới lạ... Những gì đã làm quen nhiều
lần sẽ không hấp dẫn trẻ nữa. Do đó, tôi đã tham khảo trên mạng, suy nghĩ và viết
lời thơ mới dựa trên những bài thơ quen thuộc nhằm thu hút sự chú ý tìm tòi, khám
phá cái mới của trẻ.

Bài thơ: 1
Giữ gìn vệ sinh
Cháu ơi! Ăn chín uống sôi
Vệ sinh sạch sẽ đồ chơi, đồ dùng
Tập trung ăn ngủ, sạp giường
Cùng nhau giữ sạch môi trường quanh ta.
Bài thơ: 2

Con ngoan trò giỏi
Đến trường bé tự xúc ăn
Tự đi lấy gối, giặt khăn, cất đồ.
Vâng lời cô giáo, ông bà
Ở nhà, đến lớp thật là bé ngoan.
Bài thơ 3:
Bé quét nhà
Ve vẻ vè ve
Cái vè quét rác
Nhà sạch thì mát
Bát sạch ngon cơm
Chổi rễ, chổi rơm
Bé quét sạch sẽ.
(…) và nhiều bài thơ khác nữa cũng đã được tôi sáng tác mang âm điệu, vần
điệu dễ nhớ, dễ thuộc, phù hợp với trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi và chủ đề thực hiện. Nhờ
cách làm đó tôi đã khơi gợi được hứng thú của trẻ và vận dụng tổ chức thực hiện
các chủ đề một cách sinh động, hấp dẫn.
Biện pháp 8: Xây dựng môi trường “thơ” phong phú bên trong và ngoài
lớp học. Coi trọng việc sử dụng đồ dùng trực quan trong việc tổ chức hoạt
độngcho trẻ 3-4 tuổi làm quen với văn học.
10

Như chúng ta đã biết, đặc điểm tư duy của trẻ lứa tuổi này là tư duy trực
quan hình tượng nếu như cô chỉ kể cho trẻ nghe nhiều lần bằng lời thì trẻ sẽ nhanh
chán và tiết học sẽ không thu được kết quả cao.
Vì thế, việc sử dụng tranh ảnh, đồ dùng đồ chơi đẹp phong phú, đa dạng có
vai trò quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển ngôn ngữ cho trẻ, nhất là
cho trẻ làm quen với thơ. Những đồ dùng, đồ chơi, tranh ảnh đẹp, sinh động, hấp
dẫn, giàu sức biểu cảm sẽ thu hút sự chú ý của trẻ, trẻ sẽ nhớ nhanh và lâu hơn.
Đặc biệt, nhà trường rất thiếu thốn tranh ảnh, đồ dùng phục vụ hoạt động
làm quen với thơ. Trong khi trẻ 3-4 tuổi, khi tri giác tổng thể tác phẩm, trẻ khó
nhận ra những điểm chính quan trọng, chưa hiểu bức tranh một cách phù hợp, chưa
biết xác lập mối quan hệ giữa các yếu tố. Trẻ nhìn tranh vẽ không như người lớn.
Đối với trẻ, tranh vẽ là một sự lặp lại hiện thực, trẻ 3-4 tuổi tin hiện thực phản ánh
tác phẩm như hiện thực cuộc sống.
Với những màu sắc ấy đã gợi ở trẻ thái độ cảm xúc. Chính những màu sắc
đẹp, hình dạng đặc biệt gây ấn tượng hấp dẫn trẻ 3-4 tuổi. Cho nên việc sử dụng
tranh có màu sắc rực rỡ gây thu hút, sự chú ý ở trẻ. Trẻ hứng thú đọc, lật giở từng
trang trong cuốn sách xem đi xem lại. Khi xem tranh, trẻ bộc lộ, thể hiện thái độ,
hành động yêu-ghét đối với những nhân vật trong bài thơ.
Nhận thức được điều đó, nên tôi đã tạo môi trường cho trẻ làm quen với thơ
theo hướng “mở”.
Ví dụ: Tôi cho trẻ cắt dán tranh ảnh của sách báo cũ, đồng thời khuyến khích
trẻ tham gia để trẻ hiểu được ý nghĩa của việc làm đồ dùng đồ chơi, tranh ảnh, biết
sử dụng tranh hợp lý, đạt hiệu quả cao. Hay những cuốn bài tập trong những năm
trước tạo thành lô tô, sử dụng vào hoạt động làm quen với thơ và gắn với tranh mở
trên tường theo yêu cầu của cô; hoặc cho trẻ cắt dán tranh tạo thành abum về các
bài thơ phù hợp từng đề tài, chủ đề cụ thể.
Đồng thời, tôi phối hợp với phụ huynh tìm kiếm, sưu tầm nguyên vật liệu,
sách báo, tranh ảnh cũ để làm đồ dùng đồ chơi, tranh ảnh, tạo môi trường cho trẻ
làm quen với thơ một cách sinh động, đa dạng và đầy màu sắc.

Mặt khác, xuất phát từ đặc điểm nhận thức của trẻ mầm non là tư duy trực
quan hình tượng nên trong quá trình dạy trẻ tôi thường kết hợp giữa vật thật, tranh
ảnh với mô hình với nhau. Đồ dùng trực quan phải đủ, đẹp, hấp dẫn, phù hợp với
từng tiết học, đúng chủ điểm, trẻ phải có đồ dùng trực quan như cô để thao tác và
sử dụng cùng một lúc với cô nhịp nhàng, chính vì thế ngoài việc đọc kể tác phẩm
diễn cảm tôi còn làm thêm rất nhiều các loại đồ dùng trực quan như: sa bàn quay
để tạo cho trẻ một tâm trạng vui vẻ, phấn khởi khơi gợi tính tò mò ham hiểu biết
của trẻ. Từ những nghuyên vật liệu như bìa cứng, giấy vẽ, màu nước, bút chì … để
làm thành bức tranh trong câu chuyện “Củ cải trắng” tranh được vẽ nền, bối cảnh
có nhân vật nào thì nhân vật đó xuất hiện. Các nhân vật có thể di chuyển từ chỗ
này sang chỗ khác như ở đoạn Dê con đem củ cải đến nhà cho các bạn. Thao tác
cô đưa ra trực quan phải rõ ràng, dứt khoát để trẻ không lúng túng khi làm theo cô.
11


Với sân khấu tôi trang trí sân khấu với nội dung câu chuyện, phù hợp với
hoạt cảnh nhân vật trong truyện. Tùy theo nội dung truyện có thể sử dụng rối que
để di chuyển trên sân khâu giúp trẻ tập trung nghe cô kể, hướng thú tham gia các
hoạt động, trẻ nhớ và hiểu nội dung câu chuyện nhanh hơn. Tôi còn làm những
chiếc mũ phù hợp với từng nhân vật để trẻ có thể đội và đóng vai các nhân vật đó.
Qua việc sử dụng những đồ dùng trực quan tôi thấy trẻ tập trung chú ý hứng thú
hơn khi tham gia hoạt động làm quen với văn học.
IV. Kết quả đạt được trong quá trình tổ chức cho trẻ 3-4 tuổi làm quen
với thơ ca
Sau một năm thực hiện các biện pháp dạy trẻ làm quen với
thơ ca, các cháu có nhiều tiến bộ rõ rệt. Cụ thể như sau:
Đối
Số
tượng lượng

Trẻ
mẫu
giáo
3-4
tuổi

Các nội dung đánh giá.

Trẻ hiểu nội
dung tác phẩm
25 trẻ

SỐ TRẺ
TỶ LỆ

Đạt
25
100

C.
đạt
0
0

Thể hiện
được ngôn
ngữ rõ ràng
mạch lạc
của tác
phẩm

Đạt
24
96

C.
đạt
1
4

Thể hiện
được sắc
thái biểu
cảm và thái
độ hành vi
đúng đắn
đối với tác
phẩm

Đạt
24
96

C.
đạt
1
4

Hứng thú,
tự tin trong

hoạt động

Đạt
24
96

C.
đạt
1
4

Kết quả
chung

Đạt
24
96

C.
đạt
1
4

Kết quả trên cho thấy hiệu quả của các biện pháp tác động góp phần nâng cao
chất lượng tổ chức cho trẻ 3-4 tuổi làm quen với thơ ca một cách rõ rệt: Tỷ lệ trẻ
đạt yêu cầu tăng từ 32% lên 48%; tỷ lệ trẻ không đạt giảm từ 16% còn 4%. Trong
hoạt động, trẻ mạnh dạn, tự tin bộc lộ cảm xúc của mình và thể hiện sự hiểu biết về
thơ ca bằng ngôn ngữ mạch lạc.
PHẦN III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận

Sau một năm tìm tòi, nghiên cứu và thực hiện các phương pháp, biện pháp
tổ chức hoạt động làm quen với thơ ca cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi ở trường mầm
non một cách linh hoạt, sáng tạo tôi thấy việc tổ chức hoạt động làm quen với
thơ có chất lượng là cơ sở để giúp trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động khác
để tiếp thu, lĩnh hội một cách tốt nhất những kiến thức, kỹ năng từ cuộc sống
xung quanh, hình thành cho trẻ thái độ, hành vi đúng đắn.
Thông qua việc tổ chức hoạt động giúp trẻ tiếp nhận các tác phẩm thơ một
cách đầy màu sắc và giàu cảm xúc, với cách nhìn ngây thơ giản đơn về văn học
nghệ thuật và đời sống, trẻ cho rằng thế giới nghệ thuật trong tác phẩm cũng là
hiện thực đời sống hàng ngày. Vì vậy các bé dễ dàng chia sẻ thường ngày và lập
12


tức có những thái độ, hành vi biểu lộ phản ứng của mình trước sự kiện hoàn
cảnh trong tác phẩm. Trẻ tiếp nhận tác phẩm thơ ít bị ràng buộc bởi lý trí và
kinh nghiệm mà chứa đựng khả năng tưởng tượng mạnh mẽ.
Có thể nói rằng việc tổ chức cho trẻ 3-4 tuổi làm quen với thơ ca là một nội
dung quan trọng ở trường Mầm non, thông qua đó cung cấp cho trẻ những hiểu
biết về thế giới xung quanh phù hợp độ tuổi, rèn luyện những kỹ năng cần thiết về
ngôn ngữ, tư duy, trí tuệ, hình thành những tình cảm trong sáng, giáo dục thái độ
hành vi đúng đắn của trẻ đối với gia đình, bạn bè, cô giáo, với thế giới tự nhiên và
hoạt động xã hội xung quanh trẻ. Những tác phẩm thơ ca qua từng chr đề thấm
đẫm tính nhân văn, tình thân ái, lòng biết ơn và cách ứng xử thân thiện của trẻ đối
với thế giới tự nhiên và xã hội xung quanh trẻ. Những dấu ấn đẹp đẽ ấy sẽ theo trẻ
suốt cuộc đời và lung linh sắc màu huyền thoại góp phần hình thành phát triển
nhân cách trẻ thơ. Các biện pháp tác động mà tôi đã áp dụng sẽ góp một phần nhỏ
bé vào quá trình giáo dục trẻ được khai thác trong tổ chức hoạt động làm quen với
thơ ca ở trường mầm non thể hiện ở kết quả sau.
Bài học kinh nghiệm
Có được kết quả trên là nhờ sự tác động đúng hướng của các biện pháp tổ

chức hoạt động làm quen với thơ ca ở trường mầm non chúng tôi, trường mầm non
Định Bình. Quá trình tác động cho tôi những bài học thực tiễn quý giá:
1. Cô giáo cần phải chuẩn bị nội dung bài dạy thật chu đáo, cô cần năng động,
sáng tạo, tìm tòi những kiến thức phù hợp để tích hợp vào bài dạy và sáng tạo làm
ra đồ dùng đẹp, đồ chơi phục vụ tiết học.
2. Tạo tình huống để thu hút sự chú ý của trẻ và để trẻ tích cực hoạt động,
tham gia một cách hứng thú vào hoạt động.
3. Cô phải hiểu được tâm lý trẻ để có những xử lý tình huống hợp lý.
4. Thường xuyên học hỏi, tìm tòi nâng cao trình độ chuyên môn qua chuyên
đề bồi dưỡng thường xuyên, qua sách, báo, ti vi, tập san và đồng nghiệp, từ đó tìm
ra biện pháp hình thức phù hợp trong tổ chức hoạt động.
5. Làm tốt công tác phối kết hợp với gia đình, nhà trường để hiểu trẻ hơn,
khám phá năng lực của từng trẻ, tuyên truyền với gia đình, tạo điều kiện cho trẻ
được tiếp xúc với thơ ca thường xuyên và hiệu quả.
2. Kiến nghị
* Đối với nhà trường
Cung cấp thêm tài liệu, phương tiện và các điều kiện về cơ sở vật chất, trang
thiết bị để thực hiện hoạt động giáo dục trong trường mầm non.
* Đối với Phòng GD&ĐT
Tiếp tục tập huấn chuyên môn, chú trọng hoạt động thực hành để giáo viên dự
và rút kinh nghiệm.

13


Trên đây là những kinh nghiệm tôi đã ứng dụng thành công trong năm học
2017- 2018. Tôi rất mong những kinh nghiệm của mình có ý nghĩa thiết thực trong
tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ ở trường mầm non.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ

TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Định Bình, ngày 16 tháng 4 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
Không sao chép nội dung của người khác.
Người viết sáng kiến

Phạm Thị Tỉnh
Ý KIẾN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP HUYỆN
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….

PHỤ LỤC
* TÀI LIỆU THAM KHẢO.
1. Phương pháp tổ chức hoạt động làm quen với tác phẩm văn học - TS.
Nguyễn Thị Ánh Tuyết- Nhà xuất bản giáo dục- 1998
2. Phương pháp dạy trẻ học nói như thế nào Tác giả Kha - Hai - Nơ - Đích.
NXBGD- 1990.
3. Tạp chí, chuyên đề
4. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên
5. Chương trình GDMN ban hành theo Thông tư 28/2016.
* DANH MỤC ĐỀ TÀI SKKN ĐÃ ĐƯỢC XẾP LOẠI
TT

Tên đề tài SKKN

Cấp đánh giá
xếp loại
(Ngành GD cấp

Kết quả
đánh giá xếp
loại

Năm học
đánh giá xếp
loại

14


huyện/tỉnh; Tỉnh...)

1.
2.
3.

4.

Một số biện pháp phát triển
ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi.
Một số biện pháp giúp trẻ 45 tuổi khám phá khoa học
Một số biện pháp giúp trẻ 45 tuổi phát triển vận động
Một số kinh nghiệm tổ chức
hoạt động làm quen với thơ
ca cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi
ở trường mầm non Định
Bình, năm học 2017-2018”.

Ngành GD cấp
Huyện
Ngành GD cấp
Huyện
Ngành GD cấp
Huyện
Ngành GD cấp
Huyện

(A, B, hoặc C)

C

2014-2015

B

2015-2016

A

2016-2017

A

2017-2018

15