Kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại công ty TNHH xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại việt linh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.35 MB, 107 trang )
i
B GIO DC V O TO
TRNG I HC THNG MI
===========
NGUYễN QUốC CƯờNG
Kế TOáN QUảN TRị CHI PHí SảN XUấT Và GIá THàNH SảN PHẩM TạI
CÔNG TY TNHH XÂY DựNG TƯ VấN KHảO SáT THIếT Kế Và THƯƠNG MạI
VIệT LINH
LUậN VĂN THạC Sĩ KINH Tế
H NI, nm 2016
ii
B GIO DC V O TO
TRNG I HC THNG MI
===========
NGUYễN QUốC CƯờNG
Kế TOáN QUảN TRị CHI PHí SảN XUấT Và GIá THàNH SảN PHẩM TạI
CÔNG TY TNHH XÂY DựNG TƯ VấN KHảO SáT THIếT Kế Và THƯƠNG MạI
VIệT LINH
Chuyờn ngnh: K toỏn
Mó s: 60340301
LUậN VĂN THạC Sĩ KINH Tế
Ngi hng dn khoa hc:
PGS,TS. NGUYN PH GIANG
H NI, nm 2016
iii
LỜI CAM ĐOAN
Tác giả xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tác giả thực hiện. Các tư
liệu, tài liệu trong luận văn là nguồn từ công ty mà tác giả thu thập được, kết quả
nghiên cứu là quá trình lao động trung thực của tác giả.
Tác giả xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Hà Nội, ngày 02 tháng 08 năm 2016
TÁC GIẢ LUẬN VĂN
Nguyễn Quốc Cƣờng
ii
LỜI CẢM ƠN
Đầu tiên tác giả xin được bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới cô giáo hướng dẫn :
PGS TS. Nguyễn Phú Giang đã hướng dẫn nhiệt tình và định hướng khoa học cho
tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu, thu thập số liệu, khảo sát thực tế giúp tác giả
hoàn thiện được luận văn của mình
Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy giáo, cô giáo giảng dạy tại
Khoa Sau đại học trường Đại học Thương Mại đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi
để tác giả hoàn thành tốt quá trình học tập cũng như nghiên cứu trong thời gian theo
học tại trường.
Tác giả xin chân thành cảm ơn tới Ban lãnh đạo, các cán bộ nhân viên phòng
Tài chính – Kế toán cùng các cán bộ phòng ban khác trong Công ty TNHH Xây
dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh đã nhiệt tình giúp đỡ tác giả
trong việc cung cấp số liệu, tài liệu làm cơ sở thực tế hoàn thành luận văn.
Tác giả xin cảm ơn các thầy, cô giáo và các bạn đã quan tâm đọc luận văn
này, mong nhận được ý kiến đóng góp để luận văn không chỉ có ý nghĩa về mặt lý
luận mà còn có ý nghĩa trong thực tế.
Trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 02 tháng 08
năm 2016
TÁC GIẢ LUẬN VĂN
Nguyễn Quốc Cƣờng
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ii
MỤC LỤC................................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT...........................................................viii
DANH MỤC BẢNG BIỂU………………………………………………………...x
DANH MỤC SƠ ĐỒ...............................................................................................xii
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI................................ 1
1.1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu kế toán quản trị chi phí sản xuất và
giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp ............................................. 1
1.2. Phƣơng pháp nghiên cứu............................................................................ 2
1.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu .............................................................. 2
1.2.1.1. Phương pháp điều tra, phỏng vấn.................................................... 2
1.2.1.2. Phương pháp quan sát ..................................................................... 4
1.2.1.3. Phương pháp nghiên cứu tài liệu ..................................................... 4
1.2.2. Phương pháp phân tích xử lý dữ liệu ................................................... 5
1.3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu .................................................................. 5
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................... 5
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 5
1.4. Tổng quan các công trình đã nghiên cứu về kế toán quản trị chi phí sản
xuất và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp ................................ 6
1.5. Kết cấu của luận văn................................................................................... 9
CHƢƠNG 2: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN
XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG DOANH NGHIỆP XÂY LẮP
.............................................................................................................................. 11
2.1. Một số định nghĩa, khái niệm cơ bản liên quan đến kế toán quản trị chi
phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp................................................... 11
2.1.1. Khái niệm chi phí ................................................................................ 11
2.1.2. Khái niệm chi phí sản xuất xây lắp .................................................... 12
iv
2.1.3. Khái niệm giá thành sản phẩm xây lắp.............................................. 12
2.1.4. Kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp ...... 13
2.2. Nội dung kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây
lắp ..................................................................................................................... 15
2.2.1. Phân loại chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp ............... 15
2.2.1.1. Phân loại chi phí sản xuất xây lắp ................................................. 15
2.2.1.2. Phân loại giá thành sản phẩm xây lắp ........................................... 21
2.2.2. Định mức chi phí sản xuất xây lắp ..................................................... 25
2.2.2.1. Khái niệm định mức chi phí sản xuất xây lắp................................. 25
2.2.2.2. Các hình thức định mức chi phí ..................................................... 25
2.2.2.3. Phương pháp xây dựng định mức chi phí....................................... 26
2.2.3. Dự toán chi phí sản xuất xây lắp ........................................................ 31
2.2.4. Phương pháp xác định giá phí của sản phẩm xây lắp ........................ 33
2.2.4.1. Đối tượng tính giá thành sản phẩm xây lắp ................................... 33
2.2.4.2. Kỳ tính giá thành sản phẩm xây lắp............................................... 33
2.2.4.3.Phương pháp tính giá thành sản phẩm xây lắp ............................... 34
2.2.5. Phân tích chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp
xây lắp phục vụ cho nhà quản trị ................................................................. 35
Kết luận chƣơng 2 ..…………………………………………………………..43
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT
VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM XÂY LẮPTẠI CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG
TƢ VẤN KHẢO SÁT THIẾT KẾ VÀ THƢƠNG MẠI VIỆT LINH…………42
3.1. Tổng quan về Công ty TNHH Xây dựng tƣ vấn khảo sát thiết kế và
thƣơng mại Việt Linh ...................................................................................... 44
3.1.1. Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh tại Công ty TNHH Xây dựng
tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh......................................... 44
3.1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển .................................................... 44
3.1.1.2. Tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh......................................... 45
3.1.2. Đặc điểm tổ chức quản lý.................................................................... 45
3.1.3. Đặc điểm tổ chức công tác kế toán...................................................... 46
3.1.3.1. Tổ chức bộ máy kế toán ................................................................. 46
v
3.1.3.2. Các chính sách kế toán áp dụng .................................................... 46
3.2. Thực trạng kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây
lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tƣ vấn khảo sát thiết kế và thƣơng mại Việt
Linh .................................................................................................................. 47
3.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản
phẩm xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và
thương mại Việt Linh ................................................................................... 47
3.2.2. Phân loại chi phí sản xuất xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn
khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh .................................................... 47
3.2.3. Định mức chi phí sản xuất xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tư
vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh ............................................. 49
3.2.4. Dự toán chi phí sản xuất xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn
khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh .................................................... 50
3.2.4.1. Căn cứ lập dự toán chi phí sản xuất xây lắp tại Công ty TNHH Xây
dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh ............................... 50
3.2.4.2. Phương pháp lập dự toán chi phí sản xuất xây lắp tại Công ty
TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh ............. 51
3.2.5. Phương pháp xác định giá phí tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn
khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh .................................................... 54
3.2.5.1. Đối tượng tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Xây dựng tư
vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh ............................................ 54
3.2.5.2. Kỳ tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn
khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh .................................................. 55
3.2.5.3. Phương pháp tính giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty TNHH
Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh ........................ 55
3.2.6. Thu thập, xử lý và cung cấp thông tin về chi phí sản xuất và giá thành
sản phẩm xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và
thương mại Việt Linh ................................................................................... 57
3.2.6.1. Thu thập, xử lý thông tin về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại
Việt Linh .................................................................................................... 57
vi
3.2.6.2. Cung cấp thông tin về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây
lắp phục vụ yêu cầu quản trị doanh nghiệp .............................................. 611
3.3. Đánh giá thực trạng kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản
phẩm xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tƣ vấn khảo sát thiết kế và
thƣơng mại Việt Linh ...................................................................................... 62
3.3.1. Ưu điểm ............................................................................................... 62
3.3.2. Tồn tại ................................................................................................. 64
3.3.3. Nguyên nhân tồn tại............................................................................ 66
Kết luận chƣơng 3 ……………………………………………………………..67
CHƢƠNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN KẾ
TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM XÂY
LẮP TẠI CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG TƢ VẤN KHẢO SÁT THIẾT KẾ
VÀ THƢƠNG MẠI VIỆT LINH ........................................................................ 68
4.1. Yêu cầu hoàn thiện kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản
phẩm xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tƣ vấn khảo sát thiết kế và
thƣơng mại Việt Linh .................................................................................... 678
4.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán quản trị chi phí sản xuất và
giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tƣ vấn khảo sát
thiết kế và thƣơng mại Việt Linh .................................................................... 69
4.2.1. Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá
thành sản phẩm xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết
kế và thương mại Việt Linh ........................................................................ 690
4.2.2. Hoàn thiện việc xác định định mức, dự toán chi phí sản xuất và giá
thành sản phẩm xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết
kế và thương mại Việt Linh .......................................................................... 74
4.2.3. Hoàn thiện việc thu thập, xử lý các thông tin kế toán quản trị chi phí
sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn
khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh .................................................... 76
4.2.4. Hoàn thiện việc phân tích sự biến động của chi phí sản xuất và giá
thành sản phẩm xâylắp tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế
và thương mại Việt Linh ............................................................................. 788
vii
4.2.5. Hoàn thiện việc cung cấp thông tin kế toán quản trị chi phí sản xuất
và giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát
thiết kế và thương mại Việt Linh ................................................................ 812
4.3. Điều kiện thực hiện các giải pháp .......................................................... 866
4.3.1. Về phía Nhà nước ............................................................................. 866
4.3.2. Về phía công ty .................................................................................. 888
Kết luận chƣơng 4 …………………………………………………………… 89
KẾT LUẬN CHUNG......................................................................................... 890
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 91
PHỤ LỤC
viii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
STT
Chữ viết tắt
Nội dung
1
BHXH
Bảo hiểm xã hội
2
BHYT
Bảo hiểm y tế
3
BHTN
Bảo hiểm thất nghiệp
4
BXD
Bộ xây dựng
5
CCDC
Công cụ dụng cụ
6
CPNVLTT
Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
7
CPNCTT
Chi phí nhân công trực tiếp
8
CP
Cổ phần
9
CPSXKD
Chi phí sản xuất kinh doanh
10
CPSX
Chi phí sản xuất
11
CPSXC
Chi phí sản xuất chung
12
CPSXKDDD
Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang
13
CPSDMTC
Chi phí sử dụng máy thi công
14
CT
Công trình
15
CVP
Chi phí – khối lượng – lợi nhuận
16
DNSX
Doanh nghiệp sản xuất
17
DNXL
Doanh nghiệp xây lắp
18
GTGT
Giá trị gia tăng
19
GTSP
Giá thành sản phẩm
20
HMCT
Hạng mục công trình
21
KC
Kết chuyển
22
KPCĐ
Kinh phí công đoàn
231
KTQT
Kế toán quản trị
24
KTTC
Kế toán tài chính
25
MTC
Máy thi công
26
NCTT
Nhân công trực tiếp
27
NVL
Nguyên vật liệu
ix
STT
Chữ viết tắt
Nội dung
28
QLDA
Quản lý dự án
29
TK
Tài khoản
30
TM
Thương mại
31
TNHH
Trách nhiệm hữu hạn
32
TTBDCT
Trung tâm bồi dưỡng chính trị
33
TSCĐ
Tài sản cố định
34
SP
Sản phẩm
35
SXC
Sản xuất chung
36
SXKD
Sản xuất kinh doanh
x
DANH MỤC BẢNG BIỂU
STT
Trang
Số bảng
Tên bảng biểu
(phần
phụ lục)
1
Bảng 1.01
Mẫu phiếu khảo sát
1
2
Bảng 1.02
Danh sách khảo sát
7
3
Bảng 1.03
Danh sách những người được gửi phiếu khảo sát
8
4
Bảng 1.04
Danh sách những người được phỏng vấn
9
5
Bảng 1.05
Tổng hợp kết quả khảo sát thực tế
10
6
Bảng 1.06
Tổng hợp kết quả phỏng vấn tại doanh nghiệp
13
7
Bảng 3.01
Bảng tổng hợp kinh phí dự toán công trình: KĐT mới
ăn Phú - ạng mục: Nhà ở thấp tầng
17
Sổ chi tiết tài khoản 621 quý 4/2014 Công ty TNHH
8
Bảng 3.02
Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt
18
Linh
Sổ chi tiết tài khoản 622 quý 4/2014 Công ty TNHH
9
Bảng 3.03
Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt
20
Linh
Sổ chi tiết tài khoản 623 quý 4/2014 Công ty TNHH
10
Bảng 3.04
Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt
22
Linh
Sổ chi tiết tài khoản 627 quý 4/2014 Công ty TNHH
11
Bảng 3.05
Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt
24
Linh
Sổ chi tiết tài khoản 154 quý 4/2014 Công ty TNHH
12
Bảng 3.06
Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt
26
Linh
Báo cáo chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm quý
13
Bảng 3.07
4/2014 tại Công ty Công ty TNHH Xây dựng tư vấn
khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh
28
xi
Dự toán chi phí sản xuất kinh doanh theo mức độ
14
Bảng 4.01
15
Bảng 4.02
16
Bảng 4.03
17
Bảng 4.04
18
Bảng 4.05
19
Bảng 4.06
20
Bảng 4.07
21
Bảng 4.08
Phân tích biến động về chi phí chung
37
22
Bảng 4.09
Phiếu chi phí công việc
38
23
Bảng 4.10
Sổ chi phí sản xuất kinh doanh
39
24
Bảng 4.11
24
Bảng 4.12
Báo cáo chi phí sản xuất theo mức độ hoạt động
40
26
Bảng 4.13
Báo cáo trách nhiệm của trung tâm chi phí
41
27
Bảng 4.14
Báo cáo trách nhiệm của trung tâm lợi nhuận
42
28
Bảng 4.15
Báo cáo trách nhiệm của trung tâm đầu tư
43
29
Bảng 4.16
hoạt động
Phiếu xuất kho
30
31
Phiếu theo dõi lao động đối với công nhân trực tiếp
sản xuất
Bảng tổng hợp chi phí sản xuất
32
33
Nội dung các tài khoản chi tiết sử dụng trong kế toán
quản trị
34
Phân tích biến động về chi phí NVL trực tiếp, chi phí
nhiên liệu – năng lượng
35
Phân tích biến động về chi phí nhân công trực tiếp,
chi phí nhân công điều khiển máy
36
Báo cáo chi phí sản xuất theo nội dung, tính chất kinh
tế của chi phí
40
Báo cáo hoạt động sản xuất kinh doanh theo mức độ
hoạt động của từng bộ phận
44
xii
DANH MỤC SƠ ĐỒ
STT
Số sơ đồ
Tên sơ đồ
Trang
(phần phụ lục)
1
Sơ đồ 3.01
Quy trình hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp xây lắp
15
Sơ đồ khái quát mô hình tổ chức quản lý tại
2
Sơ đồ 3.02 Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết
16
kế và thương mại Việt Linh
Sơ đồ khái quát mô hình tổ chức quản lý tại
3
Sơ đồ 3.03 Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết
16
kế và thương mại Việt Linh
4
Sơ đồ 4.01
Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán theo mô hình
kết hợp KTTC và KTQT
29
1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu kế toán quản trị chi phí sản xuất
và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp
Nền kinh tế nước ta đang ngày càng phát triển, chuyển từ một nền kinh tế tập
trung, quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế thị trường dưới sự quản lý của nhà nước.
Trước sự cạnh tranh gay gắt của nền kinh tế thị trường, mối quan tâm hàng đầu của
các doanh nghiệp chính là lợi nhuận. Lợi nhuận là chỉ tiêu quyết định sự sống còn
của doanh nghiệp. Từ tình hình thực tế đó, các doanh nghiệp phải thường xuyên
điều tra, tính toán, cân nhắc để lựa chọn phương án kinh doanh tối ưu sao cho chi
phí bỏ ra là thấp nhất nhưng đem lại hiệu quả kinh tế cao nhất mà vẫn đảm bảo
được chất lượng, quy cách sản phẩm. Để đáp ứng được yêu cầu này đòi hỏi các nhà
quản lý phải kiểm soát và quản lý tốt chi phí để đưa ra chiến lược kinh doanh hợp lý
nhằm giảm thiểu chi phí và tối đa hóa lợi nhuận, tăng tính cạnh tranh trên thị
trường. Trợ thủ đắc lực giúp các nhà quản lý đưa ra được các quyết định đúng đắn
và hiệu quả chính là kế toán quản trị. Kế toán quản trị cung cấp rất nhiều thông tin
hữu hiệu cho các nhà quản trị trong việc ra quyết định trong kinh doanh. Một trong
những nội dung của kế toán quản trị mà nhà quản trị nào cũng quan tâm hàng đầu
đó là kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm.
Đối với các doanh nghiệp xây lắp, do đặc thù sản xuất kinh doanh là phải thi
công các công trình, hạng mục công trình trong thời gian dài, địa điểm thi công lại
không cố định và cách xa trụ sở hoạt động của công ty nên vấn đề quản lý chi phí
sản xuất và giá thành sản phẩm gặp khó khăn hơn. Chính vì lẽ đó, kế toán quản trị
chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là một hoạt động thiết yếu trong các doanh
nghiệp xây lắp.
Tuy nhiên đối với các doanh nghiệp xây lắp Việt Nam, việc vận dụng kế toán
quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm phục vụ cho lãnh đạo trong việc ra
quyết định còn chưa phổ biến, nhiều bất cập. Điều này có thể do các doanh nghiệp
chưa có bộ phận kế toán quản trị riêng tách biệt với kế toán tài chính. Vì thế mà các
thông tin kế toán quản trị cung cấp còn chưa bám sát với thực tế tình hình sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp.
2
Với mục đích là khảo sát, kiểm nghiệm từ thực tế tại Công ty TNHH Xây
dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh đã và đang áp dụng kế toán
quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm như thế nào? Làm thế nào để các
thông tin kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp cung cấp
linh hoạt, kịp thời, hiệu quả nhất theo yêu cầu của các nhà quản trị doanh nghiệp?
Đề tài: “Kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại Công ty
TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh” sẽ góp phần
giải quyết được những vấn đề đặt ra cả về lý luận và thực tiễn hiện nay giúp cho các
doanh nghiệp xây lắp đánh giá được thực trạng chung kế toán quản trị chi phí sản
xuất và giá thành sản phẩm và phương hướng để hoàn thiện kế toán quản trị chi phí
sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp để kiểm soát được chi phí giá thành, nâng
cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.
1.2. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trong suốt quá trình nghiên cứu, tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên
cứu khác nhau để lựa chọn các thông tin phù hợp với đề tài nghiên cứu. Đó là
phương pháp thu thập dữ liệu và phương pháp phân tích xử lý dữ liệu.
1.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu
Để có được các thông tin cũng như các tài liệu sử dụng cho nghiên cứu kế
toán quản trị chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây
lắp, tác giả đã sử dụng một số phương pháp thu thập dữ liệu chủ yếu sau:
- Phương pháp điều tra, phỏng vấn
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu
1.2.1.1. Phương pháp điều tra, phỏng vấn
Phương pháp điều tra là dùng một hệ thống câu hỏi theo những nội dung xác
định, được sắp xếp theo thứ tự quan trọng của vấn đề nhằm thu thập những thông
tin khách quan nói lên nhận thức và thái độ của một đối tượng nào đó về một vấn
đề.
Tác giả thực hiện phương pháp điều tra thông qua việc gửi các phiếu khảo
sát tới những người trực tiếp làm công tác kế toán nói chung và kế toán quản trị chi
phí sản xuất và giá thành sản phẩm nói riêng, tới các nhà quản lý tại Công ty TNHH
3
Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại iệt Linh đã được tác giả chọn để
khảo sát.
- Quy trình điều tra:
Bước 1: Phát phiếu điều tra
Bước 2: Thu thập phiếu điều tra
Bước 3: Tổng hợp kết quả
Mẫu phiếu khảo sát (Bảng 1.01 – Phần phụ lục)
Tác giả đã gửi trực tiếp phiếu điều tra đến đơn vị được chọn điều tra, đại diện
cho Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh.
Nội dung của các phiếu khảo sát là đưa ra các câu hỏi trắc nghiệm liên quan đến
thực trạng kế toán nói chung và công tác kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá
thành sản phẩm nói riêng tại công ty được tiến hành khảo sát. Tổng số phiếu phát ra
là 10, số phiếu nhận về là 10.
Thông qua các phiếu điều tra tác giả đã khái quát tình hình thực tế tại công
ty, biết được thông tin về hệ thống kế toán sử dụng và công tác kế toán quản trị chi
phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại đơn vị được khảo sát.
Danh sách đơn vị được khảo sát, danh sách những người được gửi phiếu
khảo sát và kết quả khảo sát thực tế:
Cụ thể chi tiết ở bảng 1.02, bảng 1.03, bảng 1.05 – Phần phụ lục.
Ngoài việc phát phiếu điều tra, tác giả còn dùng hệ thống các câu hỏi miệng
(trực tiếp) để phỏng vấn các cán bộ làm công tác kế toán, đặc biệt là các cán bộ làm
công tác kế toán quản trị chi phí và tính giá thành sản phẩm và một số nhà quản lý
của đơn vị xây lắp này. Nội dung của các câu hỏi phỏng vấn này là hỏi xem trong
công ty có tổ chức bộ máy kế toán quản trị tách riêng với kế toán tài chính không?
Vai trò của kế toán quản trị đặc biệt là kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành
sản phẩm xây lắp như thế nào? Thông tin kế toán quản trị cung cấp có phục vụ đắc
lực cho việc ra các quyết định kinh tế? Tổng số người được phỏng vấn là 4 người, là
kế toán trưởng và nhân viên kế toán của công ty.
Thông qua các cuộc phỏng vấn này tác giả có cái nhìn đầy đủ và tổng quan
hơn về thực trạng kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại Công
ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh
4
Danh sách những người được phỏng vấn và kết quả phỏng vấn:
Chi tiết ở Bảng 1.04, 1.06 – Phần phụ lục.
1.2.1.2. Phương pháp quan sát
Phương pháp quan sát là một phương pháp thu thập dữ liệu đơn giản, dễ thực
hiện nhưng rất hữu ích. Tác giả đã tiến hành quan sát trực tiếp tại văn phòng công
ty, phòng kế toán của công ty về công tác tổ chức bộ máy quản lý, công tác tổ chức
bộ máy kế toán, khả năng hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. Và quan sát
gián tiếp kết quả của quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh để so sánh đối chiếu
với các kết quả thu được từ phương pháp phỏng vấn tại công ty.
Thông qua việc quan sát, tác giả đã khảo sát thực trạng về công tác kế toán
quản trị chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty, nguồn thông tin
cung cấp trong đề tài nghiên cứu có độ chính xác cao.
Từ các thông tin thu thập được, tác giả đã tiến hành tổng hợp các dữ liệu có
liên quan như: chứng từ, sổ kế toán, các báo cáo kế toán liên quan đến kế toán quản
trị chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn
khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh. Một số dữ liệu chính sử dụng trong luận
văn là: các bảng định mức chi phí sản xuất, bảng dự toán xây lắp, báo cáo giá thành,
phiếu theo dõi công việc … ngoài ra, tác giả cũng tham khảo thêm giáo trình kế
toán quản trị chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm của nhiều tác giả, các
chính sách thuế hiện hành, các công trình nghiên cứu, các bài báo có liên quan đến
chủ đề nghiên cứu của luận văn.
1.2.1.3. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Phương pháp nghiên cứu tài liệu là cơ sở đưa ra một số vấn đề lý luận về kế
toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp từ đó so sánh được thực
trạng tại công ty được khảo sát với lý luận và đưa ra các giải pháp hoàn thiện kế
toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm công ty được khảo sát. Tác giả
đã thực hiện nghiên cứu tài liệu qua nhiều kênh thông tin khác nhau: công trình
nghiên cứu khoa học, đọc các bài viết có liên quan đặc biệt là các bài viết đăng trên
tạp chí kế toán, tạp chí kiểm toán, tạp chí nghiên cứu tài chính kế toán, chính sách
thuế hiện hành, luật kế toán, giáo trình kế toán quản trị chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm của nhiều tác giả…
5
Kết quả của quá trình nghiên cứu tài liệu là tác giả đã thu thập được các tài
liệu, chứng từ, bảng định mức, dự toán công trình xây dựng, các báo cáo giá
thành… có liên quan đến kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
chủ yếu tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt
Linh.
1.2.2. Phương pháp phân tích xử lý dữ liệu
Sau khi thu thập các dữ liệu, tác giả tiến hành phân loại, sắp xếp và tổng hợp
dữ liệu thông qua việc sử dụng phương pháp chỉ số thống kê, phương pháp so sánh,
phương pháp loại trừ … để phân tích các thông tin liên quan từ đó nêu lên được
thực trạng kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại Công ty
TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh. Thêm vào đó,
phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa diễn giải với quy nạp, giữa bảng biểu với sơ
đồ minh hoạ cũng được sử dụng trong nghiên cứu đề tài. Thông qua quá trình phân
tích xử lý dữ liệu tác giả hiểu được những vấn đề tồn tại trong kế toán quản trị chi
phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp cũng như đề ra được các phương hướng
để giải quyết các khó khăn, tồn tại trong công tác kế toán quản trị chi phí sản xuất
và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp.
1.3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh
ngoài hoạt dộng xây lắp còn có các hoạt động dịch vụ khác. Tuy nhiên hoạt động
xây lắp của công ty vẫn là chủ yếu. Vì vậy, đề tài sẽ đi sâu vào nghiên cứu, phân
tích thực trạng kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp tại
Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh, đồng
thời đưa ra một số giải pháp để hoàn thiện kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá
thành sản phẩm xây lắp cho Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và
thương mại Việt Linh.
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi không gian: Đề tài nghiên cứu về kế toán quản trị chi phí sản xuất
và giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và
thương mại Việt Linh.
6
Phạm vi thời gian: Các thông tin, số liệu thực tế sử dụng trong đề tài nghiên
cứu được thu thập năm 2014, 2015.
Trọng tâm của luận văn là tổng hợp, đánh giá thực trạng kế toán quản trị chi
phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp của Công ty TNHH Xây dựng tư vấn
khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh. Chính vì thế, luận văn không đi sâu vào
phân tích, đánh giá trên góc độ kế toán quản trị chi phí và giá thành các hoạt động
dịch vụ khác, và kế toán tài chính của công ty này.
1.4. Tổng quan các công trình đã nghiên cứu về kế toán quản trị chi phí
sản xuất và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp
Kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH
Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh trong những năm gần
đây đang là một đề tài khá mới mẻ. Tác giả xin điểm qua một số công trình nghiên
cứu trước:
Luận văn thạc sỹ: “Hoàn thiện tổ chức kế toán quản trị chi phí sản xuất và
giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp xây lắp thuộc Tổng công ty
VINACONEX” do học viên Hoàng Thị Việt
à (năm 2004) thực hiện. Luận văn đã
phân tích lý luận về tổ chức kế toán quản trị nói chung và kế toán quản trị chi phí
sản xuất và giá thành sản phẩm nói riêng. Luận văn cũng đã đi sâu vào phân tích
thực trạng tổ chức kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các
doanh nghiệp xây lắp thuộc Tổng công ty
INACONEX. Trong chương cuối, luận
văn cũng đưa ra một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác kế toán quản trị
chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp.
Luận văn thạc sỹ: “Tổ chức kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành
sản phẩm xây lắp tại các doanh nghiệp xây lắp thuộc tập đoàn Cavico Việt Nam”
do học viên Phan Thị Mai ương (năm 2011) thực hiện. Luận văn đã tập trung làm
sáng tỏ những vấn đề lý luận cơ bản về tổ chức kế toán quản trị chi phí sản xuất và
giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp. Thông qua tìm hiểu tình hình thực tế
doanh nghiệp, tác giả đã phân tích tình hình phát triển kế toán nói chung và kế toán
quản trị chi phí và giá thành sản phẩm nói riêng trong các doanh nghiệp xây lắp
thuộc tập đoàn Cavico
iệt Nam. Luận văn cũng đã đưa ra các kết luận về tổ chức
kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp xây lắp
7
thuộc tập đoàn Cavico
iệt Nam và đề xuất một số giải pháp để hoàn thiện tổ chức
kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm.
Luận văn thạc sỹ:“Kế toán quản trị chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm xây lắp tại các doanh nghiệp thuộc Tổng công ty xây dựng và phát triển hạ
tầng” do học viên Nguyễn Thị Thu Trang (năm 2012) thực hiện. Luận văn đã đưa
ra cái nhìn tổng quan về kế toán quản trị nói chung và kế toán quản trị chi phí sản
xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp trong các doanh nghiệp xây lắp nói riêng.
Bằng phương pháp thu thập dữ liệu và xử lý phân tích dữ liệu, luận văn đã chỉ ra
thực trạng kế toán quản trị chi phí và giá thành sản phẩm xây lắp tại các doanh
nghiệp xây lắp thuộc Tổng công ty xây dựng và phát triển hạ tầng với các nội dung
cụ thể: phân loại chi phí sản xuất sản phẩm xây lắp, xây dựng dự toán chi phí sản
xuất và tính giá thành sản phẩm, phân tích thông tin chi phí sản xuất và giá thành
sản phẩm xây lắp phục vụ cho quản lý tại các doanh nghiệp thuộc Tổng công ty xây
dựng và phát triển hạ tầng. Qua đó, luận văn đã đánh giá được những kết quả đạt
được cũng như những tồn tại và đề xuất các giải pháp để hoàn thiện kế toán quản trị
chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp thuộc Tổng công
ty xây dựng và phát triển hạ tầng.
Luận văn thạc sỹ kinh tế: “Xây dựng kế toán quản trị trong doanh nghiệp sản
xuất tại thành phố Hồ Chí Minh” do học viên Hồ Thị Huệ (năm 2011) thực hiện.
Luận văn đi sâu vào nghiên cứu thực trạng việc ứng dụng KTQT trong các doanh
nghiệp sản xuất tại thành phố Hồ Chí Minh và đưa ra một số nguyên nhân dẫn đến
việc chưa xây dựng mô hình KTQT để sử dụng và xác định nhu cầu thông tin của
nhà quản lý. Qua đó, luận văn đã xây dựng một số mô hình KTQT cho các doanh
nghiệp sản xuất tại thành phố Hồ Chí Minh.
Luận văn thạc sỹ: “Kế toán quản trị doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh
tại các công ty cổ phần xây lắp trên địa bàn Hà Nội” do tác giả Đinh Thị Kiên
Giang (năm 2013) thực hiện. Luận văn đã nêu ra một số vấn đề lý luận chung về kế
toán quản trị doanh thu, chi phí và kết quả tại các công ty cổ phần xây lắp và nghiên
cứu thực trạng kế toán quản trị chi phí, doanh thu và kết quả tại Công ty TNHH Xây
dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh. Thêm vào đó, luận văn đã
8
đưa ra một số kết luận về kế toán quản trị chi phí, doanh thu và kết quả tại các công
ty cổ phần xây lắp trên địa bàn Hà Nội và giải pháp hoàn thiện.
Luận án tiến sỹ: “Xây dựng mô hình kế toán quản trị chi phí trong các doanh
nghiệp sản xuất dược phẩm Việt Nam” do tác giả Phạm Thị Thủy (năm 2007) thực
hiện. Tác giả đã hệ thống hóa và phát triển các lý luận chung về kế toán quản trị chi
phí phục vụ hiệu quả cho nhà quản trị, đồng thời phân tích, đánh giá thực trạng hệ
thống kế toán chi phí trong các doanh nghiệp sản xuất dược phẩm Việt Nam, từ đó
xây dựng mô hình kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp sản xuất dược
phẩm Việt Nam theo hướng hệ thống kế toán quản trị chi phí hiện đại, có thể cung
cấp thông tin hữu ích cho nhà quản trị trong việc ra các quyết định kinh doanh.
Luận án tiến sỹ: “Xây dựng kế toán quản trị trong doanh nghiệp sản xuất
kinh doanh ở Việt Nam” do tác giả Huỳnh Lợi (năm 2008) thực hiện. Luận án đã
trình bày về quan điểm, mục tiêu xây dựng kế toán quản trị sao cho phù hợp với các
doanh nghiệp sản xuất kinh doanh ở Việt Nam, mô hình và cơ chế vận hành mô
hình kế toán quản trị trong các doanh nghiệp Việt Nam. ơn thế, luận án còn đưa ra
những giải pháp hỗ trợ cần thiết để đảm bảo xây dựng khả thi kế toán quản trị trong
doanh nghiệp sản xuất kinh doanh ở Việt Nam.
Ngoài ra, tác giả còn nghiên cứu thêm một số bài viết liên quan khác như:
Báo cáo khoa học “Vài nét về thực trạng công tác kế toán quản trị chi phí và
giá thành tại một số doanh nghiệp sản xuất ở Hà Nội” của TS Nguyễn Thị Minh
Tâm đăng trên Tạp chí Khoa học Đ QG N, Kinh tế và kinh doanh 26 (2010). Báo
cáo đã nêu lên điều kiện hình thành và phát triển kế toán quản trị ở Việt Nam và
phân tích, đánh giá thực trạng kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành tại các
doanh nghiệp sản xuất Việt Nam. Thông qua đó, báo cáo đã đưa ra một số nhận xét,
đánh giá và kiến nghị để KTQT phát huy tác dụng trong hoạt động sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp sản xuất ở Việt Nam.
Bài viết “Mô hình tổ chức kế toán quản trị của một số nước trên thế giới –
Bài học kinh nghiệp đối với các doanh nghiệp Việt Nam” trên trang web Khoa kế
toán – kiểm toán _ Trường đại học Tài chính – Marketing. Bài viết đã đưa ra các mô
hình tổ chức kế toán quản trị tại một số nước trên thế giới như Mỹ, Pháp, ... và chỉ
9
ra bài học kinh nghiệm tổ chức KTQT chi phí cho các doanh nghiệp Việt Nam nên
theo mô hình kết hợp KTQT và KTTC trong cùng một hệ thống kế toán.
Bài viết “Xây dựng kế toán quản trị trong doanh nghiệp sản xuất kinh doanh
ở Việt Nam” trên webketoan. Bài viết đã góp phần làm sáng tỏ thêm về lý luận và
thực tiễn xây dựng kế toán quản trị trong các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh ở
Việt Nam. Đồng thời bài viết còn đưa ra giải pháp để xây dựng KTQT trong các
doanh nghiệp sản xuất kinh doanh ở Việt Nam phải hướng đến tính linh hoạt, hữu
ích và quyền lựa chọn ở doanh nghiệp.
Bài viết: “Kế toán quản trị trong doanh nghiệp sản xuất: từ kinh nghiệm thế
giới đến áp dụng vào Việt Nam” của thạc sỹ Huỳnh Lợi – Đại học kinh tế TP Hồ
Chí Minh trên tạp chí Kế toán (2008). Tác giả đã chỉ ra những kinh nghiệm tổ chức
KTQT trong các doanh nghiệp ở Anh, Mỹ, các nước Châu Âu, Nhật, Trung Quốc,
các nước khu vực Đông Nam Á và định hướng áp dụng kế toán quản trị vào Việt
Nam...
Những luận văn, luận án, báo cáo, bài viết nêu trên các tác giả đã tập
trung phân tích, đánh giá thực trạng công tác kế toán quản trị và kế toán quản trị chi
phí tại các doanh nghiệp, đã đưa ra được những phương hướng ứng dụng kế toán
quản trị vào các ngành cụ thể. Tuy vậy, tất cả các công trình nghiên cứu về kế toán
quản trị đã được công bố đều chưa đi sâu nghiên cứu về kế toán quản trị chi phí và
giá thành sản phẩm cho một doanh nghiệp xây lắp cụ thể nào cả. Vì vậy luận văn
“kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Xây
dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh” mà tác giả nghiên cứu là
một biểu hiện cụ thể đóng góp vào ngành xây lắp đầy đủ hơn về kế toán quản trị chi
phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong ngành xây lắp ở Việt Nam.
1.5. Kết cấu của luận văn
Ngoài lời cam đoan, lời cảm ơn, mục lục, danh mục bảng biểu, danh mục sơ
đồ, danh mục chữ viết tắt, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung của luận văn được
chia thành 4 chương:
Chương 1: Tổng quan nghiên cứu của đề tài
Chương 2: Lý luận chung về kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành
sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp
10
Chương 3: Thực trạng kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản
phẩm xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn khảo sát thiết kế và thương mại
Việt Linh
Chương 4: Một số giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện kế toán quản trị chi
phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty TNHH Xây dựng tư vấn
khảo sát thiết kế và thương mại Việt Linh.
11
CHƢƠNG 2: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ
CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM
TRONG DOANH NGHIỆP XÂY LẮP
2.1. Một số định nghĩa, khái niệm cơ bản liên quan đến kế toán quản trị
chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp
2.1.1. Khái niệm chi phí
Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp phải đảm bảo có
được 3 yếu tố cơ bản: tư liệu lao động, đối tượng lao động và sức lao động. Các yếu
tố lao động này sẽ tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp dẫn
đến sự hình thành các hao phí tương ứng: hao phí tư liệu lao động, hao phí đối
tượng lao động, hao phí sức lao động để tạo ra được sản phẩm, lao vụ, dịch vụ....
Toàn bộ các hao phí này được biểu hiện bằng thước đo tiền tệ, gọi là chi phí của
doanh nghiệp.
Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam, chuẩn mực kế toán số 01 – “Chuẩn mực
chung”, ban hành và công bố theo Quyết định số 165/2002/QĐ-BTC ngày 31 tháng
12 năm 2002 của Bộ trưởng Bộ Tài chính, và có hiệu lực thi hành từ ngày
01/01/2003, “Chi phí bao gồm các chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh trong quá
trình hoạt động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp và các chi phí khác”.
Một khoản chi ra được gọi là chi phí khi khoản chi đó làm giảm lợi ích kinh tế trong
kỳ kế toán dưới hình thức các khoản tiền chi ra, các khoản khấu trừ tài sản hoặc
phát sinh các khoản nợ dẫn đến làm giảm vốn chủ sở hữu, không bao gồm khoản
phân phối cho cổ đông hoặc chủ sở hữu.
Chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh
thông thường của doanh nghiệp bao gồm các khoản như: chi phí nguyên vật liệu
trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sử dụng máy thi công, chi phí sản xuất
chung, giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí lãi
tiền vay, và những chi phí liên quan đến hoạt động cho các bên khác sử dụng tài sản
sinh ra lợi tức, tiền bản quyền,... Những chi phí này phát sinh dưới dạng tiền và các
khoản tương đương tiền, hàng tồn kho, khấu hao tài sản cố định.
Chi phí khác bao gồm các chi phí ngoài các chi phí sản xuất, kinh doanh,
như: chi phí về thanh lý, nhượng bán tài sản cố định, các khoản tiền bị khách hàng
