Điều trị túi phình động mạch chủ bụng

Điều Trị Túi Phình Động Mạch Chủ Bụng
19/01/2010

Túi phình xảy ra phổ biến nhất ở động mạch chủ, là động mạch chính ở ngực
và bụng (Động mạch chủ là động mạch lớn nhất của cơ thể mang máu từ tim
đến tất cả các cơ quan quan trọng, cuối cùng là đến 2 chân và bàn chân).
Túi phình động mạch chủ xảy ra do sự suy yếu từ từ của thành động mạch chủ,
dẫn đến hậu quả là mạch máu bị nong lớn, hay phình ra như một trái bóng.
- Túi phình sẽ phát triển dần dần về kích thước và sau cùng là vỡ ra nếu không
được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
- Khi vỡ túi phình động mạch chủ thì cần thiết phải phẫu thuật khẩn cấp!


Túi phình động mạch chủ ngực (B) và bụng (C)
- Nhiều bệnh nhân thậm chí sống sót không đủ thời gian để kịp đến bệnh viện,
và trong số những người được phẫu thuật vỡ động mạch chủ, hơn một nửa cuối
cùng cũng sẽ chết do các biến chứng.
- Thật vậy, vỡ túi phình động mạch chủ là nguyên nhân đứng hàng thứ 13 gây
tử vong ở Mỹ, với hơn 15.000 người thiệt mạng mỗi năm.
- Mặt khác, nếu túi phình động mạch chủ được chẩn đoán và xử lý sớm, việc
điều trị sẽ an toàn, hiệu quả và giải quyết vấn đề một cách tận gốc.
- Trong khi trước đây phải cần đến đại phẫu để sửa chữa lại túi phình động
mạch chủ, thì các kỹ thuật mới gần đây, ít xâm nhập hơn, dựa trên công nghệ
sử dụng ống thông (catheter) ghép nội động mạch đã giúp việc điều trị ít phức
tạp hơn. Rõ ràng là khi kết hợp chẩn đoán hiệu quả với phương pháp điều trị
hiện đại sẽ có thể tránh được vô số các trường hợp tử vong do vỡ túi phình
động mạch chủ.
- Các yếu tố nguy cơ lớn nhất gây phình động mạch chủ bụng (PDMCB) bao
gồm:
+ Độ tuổi trên 60
+ Hút thuốc lá,

+ Và huyết áp cao.
- Tiền sử gia đình bị PDMCB là yếu tố liên quan đặc biệt , do đó nếu đã có thân
nhân trực tiếp bị túi phình, hãy cho bác sĩ biết để được chỉ định kiểm tra tầm
soát!
- Nguy cơ PDMCB gia tăng với tuổi tác và xảy ra phổ biến hơn ở nam giới so
với phụ nữ. Phần lớn các bệnh nhân không có triệu chứng tại thời điểm
PDMCB được phát hiện.
- Trong thực tế, PDMCB thường được phát hiện khi thực hiện các xét nghiệm
vì những lý do hoàn toàn khác. Mặc dù PDMCB có thể được phát hiện khi
thăm khám lâm sàng, hiện nay phần lớn được chẩn đoán bằng siêu âm hoặc CT
scan, là những thử nghiệm đơn giản, không xâm hại và có thể được thực hiện


trên cơ sở ngoại trú.

Hình ảnh túi phình động mạch chủ bụng đã vỡ qua CTscan
Những thử nghiệm này có thể cho chúng ta biết sự hiện diện của một PDMCB
và kích thước của nó - những yếu tố quan trọng để xác định sự cần thiết phải
điều trị.

Hình ảnh chụp mạch máu (angiogram) này cho thấy có một túi phình động
mạch chủ. Thành mạch máu giãn nở thành hình túi dễ bị vỡ.
Trong quá khứ, khi phẫu thuật lớn là cần thiết để sửa chữa một túi phình động
mạch chủ, quyết định để điều trị một TPDMC phụ thuộc vào việc so sánh các


nguy cơ khi vỡ túi phình với những rủi ro mà bản thân cuộc phẫu thuật có thể
đem lại. Hầu hết các bác sĩ đều nhất trí rằng một TPDMC 5 cm đường kính
(kích thước của một trái chanh) cần được điều trị trên một bệnh nhân nếu tình
trạng lâm sàng không tốt. Các TPDMC nhỏ hơn cũng có thể cần phải được điều

trị nếu gây ra các triệu chứng (ví dụ, đau lưng hay đau bụng) hoặc khi theo dõi
đã phát hiện có sự tăng trưởng nhanh chóng của các túi phình.
This image has been resized. Click this bar to view the full image.
The original image is sized 610x775.

MSCT scan thực hiện những mặt cắt ngang bụng được dùng để phát hiện
PDMCB và đo chính xác kích thước của nó. Hình ảnh do MSCT dựng lại trên
đây cho thấy có một túi phình lớn ở động mạch chủ bụng.


Phẫu thuật điều trị PDMCB đã được thực hiện thường xuyên trong vòng 50
năm trở lại đây. Trong phẫu thuật, phần tổn thương của động mạch chủ được
thay thế bằng một miếng ghép Dacron hoặc Teflon được chọn sao cho phù hợp
với động mạch chủ bình thường và khâu lại bởi các bác sĩ phẫu thuật.

Sửa chữa túi phình động mạch chủ bụng bằng phẫu thuật hở ghép ống GoreTex
- Tuy điều trị tận gốc, nhưng đây lại là một phẫu thuật đòi hỏi một vết rạch lớn
ở bụng và gây mê toàn phần, thời gian nằm viện trung bình 7-10 ngày đối với
hầu hết bệnh nhân.
- Ngay cả sau khi không xảy ra biến chứng phẫu thuật, cũng phải cần đến 6-8
tuần trước khi bệnh nhân có thể trở lại sinh hoạt đầy đủ và bình thường.


Rạch một đường ở bụng (A), bộc lộ túi phình (B). Kẹp động mạch chủ ở vị trí
trên túi phình, cắt ngang động mạch chủ (C). Lấy các cục máu đông (D). Một
miếng ghép bằng sợi tổng hợp được may vào để thay thế phần động mạch bị
phình (E). Sau cùng, động mạch chủ được may trùm lên miếng ghép (F).

- Gần đây những tiến bộ dựa trên công nghệ sử dụng catheter đã dẫn đến
phương pháp đột phá trong điều trị túi phình động mạch chủ. Hiện nay, công

nghệ ghép nội mạch (endovascular graft) cho phép bác sĩ phẫu thuật sửa chữa
những PDMCB bằng cách đưa vào động mạch qua vết rạch nhỏ ở bẹn một
miếng ghép bắc cầu, thay vì thực hiện phẫu thuật mở truyền thống.
- Phương pháp nội mạch (endovascular), được FDA chấp thuận vào mùa thu
năm 1999, cho phép đưa một miếng ghép được bọc ép chặt qua một ống thông
vào động mạch bẹn. Trong phòng mổ, với x-quang dùng để định vị, miếng ghép
này được đưa an toàn vào đúng vị trí và cố định lại bằng cách bơm phồng một
quả bóng để nong rộng miếng ghép đến kích cỡ cần thiết, ngăn chặn dòng máu


đi vào túi phình.

Stent nội mạch trong lòng ống thông (catheter) được đưa vào vị trí túi phình
qua động mạch bẹn. Catheter sau đó được rút ra từ từ. Stent nội mạch bung ra
và nằm cố định ở vị trí mới, ép sát vào thành động mạch. Dòng chảy máu mới
sẽ đi qua stent.
- Đối với hầu hết bệnh nhân, chỉ cần ở lại qua đêm tại bệnh viện và sẽ phục hồi
lại công việc và sinh hoạt hàng ngày trong khoảng một tuần.
- Ngay cả đối với những bệnh nhân có nhiều vấn đề về sức khỏe, thường được
cho là "quá yếu để trải qua cuộc phẫu thuật sửa chữa TPDMCB truyền thống"
vẫn có thể được điều trị bằng phương pháp nội động mạch, và xuất viện về nhà
vào ngày hôm sau.


Sửa chữa túi phình động mạch chủ bằng một miếng ghép nội mạch cũng được
thực hiện tại phòng mổ. Bác sĩ phẫu thuật sử dụng ống thông catheter, và dùng
x quang để xác định vị trí ghép.


Túi phình động mạch chủ bụng đã sửa chữa xong, chụp kiểm tra bằng MSCT.

- Việc điều trị TPDMCB bằng phương pháp nội động mạch (endovascular
repair) đang được thực hiện thường xuyên tại các trung tâm mạch máu lớn trên
thế giới.
- Một nhóm chuyên gia chọn lọc bao gồm các bác sĩ phẫu thuật mạch máu và
bác sĩ X quang can thiệp sẽ thực hiện những biện pháp tiếp cận đa chuyên khoa
để điều trị.
- Họ cần phải có các kỹ năng đặc biệt để xử lý những tình huống và vấn đề
phức tạp nhất.
- Khi phát hiện túi phình động mạch chủ, và nếu tình trạng sức khỏe còn tốt,
nên xem xét đến việc điều trị.