luận án tiến sĩ : Phát triển kinh doanh ngoại tệ trên thị trường quốc tế của các ngân hàng thương mại việt nam

i

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C KINH T QU C DÂN
0O0

PHÙNG TH LAN HƯƠNG

PHÁT TRI$N KINH DOANH NGO I T% TRÊN
TH TRƯ NG QU C T C'A CÁC NGÂN HÀNG
THƯƠNG M I VI%T NAM

LU)N ÁN TI N SĨ KINH T

Hà N-i 8/2012


i

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C KINH T QU C DÂN
0O0

PHÙNG TH LAN HƯƠNG

PHÁT TRI$N KINH DOANH NGO I T% TRÊN
TH TRƯ NG QU C T C'A CÁC NGÂN HÀNG
THƯƠNG M I VI%T NAM

LU)N ÁN TI N SĨ KINH T
Chuyên ngành : Kinh t Tài chính ngân hàng

Mã s<
: 62.31.12.01

Ngư>i hư?ng dAn khoa hEc: TS. ðHng NgEc ðIc
TS. NguyJn Xuân LuMt

Hà N-i 8/2012


i

L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a riêng tơi. Các s li u, k!t qu#
nêu trong lu$n án có ngu&n g c rõ ràng và trung th)c.

Nghiên cIu sinh

Phùng ThP Lan Hương


ii

M CL C
DANH M C CÁC BRNG...................................................................................................... vii
DANH M C CÁC ðT TH , SƠ ðT VÀ BI$U ðT........................................................... viii
MV ðWU .................................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1. NHXNG VYN ðZ CHUNG VZ PHÁT TRI$N KINH DOANH NGO I
T% TRÊN TH TRƯ NG QU C T C'A NGÂN HÀNG THƯƠNG M I ................... 1
1.1 Ho[t ñ-ng kinh doanh ngo[i t] trên thP trư>ng quthương m[i .................................................................................................................8

1.1.1

Th+ trư-ng qu c t! trong kinh doanh ngo/i t [31] ......................................8

1.1.1.1 Quá trình hình thành và phát tri6n c a th+ trư-ng ngo/i h i [31] .................8
1.1.1.2 Khái ni m th+ trư-ng ngo/i h i ...................................................................12
1.1.1.3 ð:c ñi6m th+ trư-ng ngo/i h i ....................................................................15
1.1.1.4 Vai trò c a th+ trư-ng ngo/i h i ..................................................................17
1.1.1.5 Các thành viên tham gia th+ trư-ng ngo/i h i.............................................19
1.1.2

Kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t! c a ngân hàng thương m/i...22

1.1.2.1 Khái ni m kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t! ..............................22
1.1.2.2 Các nghi p vB kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t! c a ngân hàng
thương m/i ........................................................................................................23
1.2 Phát tridn kinh doanh ngo[i t] trên thP trư>ng quthương m[i ...............................................................................................................28
1.2.1 Quan ni m vC phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t! c a
ngân hàng thương m/i.......................................................................................28
1.2.2 Ý nghĩa phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t! c a ngân hàng
thương m/i ........................................................................................................29
1.2.3 Qu#n tr+ r i ro trong kinh doanh ngo/i t c a ngân hàng thương m/i ..........32
1.2.3.1 Khái ni m r i ro trong kinh doanh ngo/i t c a ngân hàng thương m/i ....32
1.2.3.2 Các lo/i r i ro trong kinh doanh ngo/i t c a ngân hàng thương m/i ........33
1.2.3.3 Các ñiCu ki n áp dBng nhFm h/n ch! r i ro trong kinh doanh ngo/i t c a
Ngân hàng thương m/i ......................................................................................34


iii

1.2.4 Các chH tiêu ñánh giá phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t!
c a ngân hàng thương m/i ................................................................................36
1.2.5 Các nhân t #nh hưJng phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t!
c a ngân hàng thương m/i ................................................................................40
1.3 Kinh nghi]m vf phát tridn kinh doanh ngo[i t] caa m-t s< ngân hàng trên
th` gi?i và bài hEc ñ1.3.1 Kinh nghi m c a các ngân hàng MM.............................................................48
1.3.2 Kinh nghi m c a các ngân hàng Nh$t B#n ...................................................49
1.3.3 Kinh nghi m c a các ngân hàng Vương qu c Anh ......................................50
1.3.4 Kinh nghi m c a mPt s ngân hàng Châu Á khác........................................50
1.3.5 Bài hRc ñ i vSi các ngân hàng thương m/i Vi t Nam ..................................53
CHƯƠNG 2 .THjC TR NG PHÁT TRI$N KINH DOANH NGO I T% TRÊN TH
TRƯ NG QU C T C'A CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG M I VI%T NAM ............. 56
2.1. Khái quát chung vf các ngân hàng thương m[i Vi]t Nam .........................56
2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri6n c a ngân hàng thương m/i Vi t Nam.......56
2.1.2. Ho/t ñPng kinh doanh ch y!u c a ngân hàng thương m/i Vi t Nam .........57
2.2 Thmc tr[ng phát tridn kinh doanh ngo[i t] trên thP trư>ng qungân hàng thương m[i Vi]t Nam...........................................................................63
2.2.1 Ph/m vi, phương pháp ti!p c$n và các chH tiêu ñánh giá ..............................63
2.2.2 Th)c tr/ng phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t! c a các
ngân hàng thương m/i Vi t Nam ......................................................................65
2.3 ðánh giá thmc tr[ng phát tridn kinh doanh ngo[i t] trên thP trư>ng qut` caa ngân hàng thương m[i Vi]t Nam................................................................87
2.3.1 NhVng k!t qu# ñ/t ñưWc ................................................................................87
2.3.2 NhVng h/n ch! và nguyên nhân ....................................................................94
CHƯƠNG 3: GIRI PHÁP PHÁT TRI$N KINH DOANH NGO I T% TRÊN TH
TRƯ NG QU C T C'A CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG M I VI%T NAM ........... 106
3.1. Nhong thuMn lqi và khó khăn đtrên thP trư>ng qu

iv

3.2. Chi`n lưqc phát tridn kinh doanh ngo[i t] trên thP trư>ng qungân hàng thương m[i Vi]t Nam.................................................................111
3.3. Các giti pháp nhum phát tridn kinh doanh ngo[i t] trên thP trư>ng qut` caa các ngân hàng thương m[i Vi]t Nam...............................................114
3.3.1. Nhóm gi#i pháp vC nghi p vB .....................................................................114
3.3.1.1.ða d/ng hóa các lo/i ngo/i t kinh doanh ................................................114
3.3.1.2.MJ rPng, ña d/ng hóa các nghi p vB kinh doanh ngo/i t .......................116
3.3.2. Nhóm gi#i pháp vC nâng cao năng l)c ho/t ñPng c a ngân hàng...............119
3.3.2.1.Nâng cao năng l)c tài chính c a NHTM ..................................................119
3.3.2.2.Nâng cao trình đP và năng l)c c a ñPi ngũ kinh doanh ngo/i t .............122
3.3.2.3.Nâng cao năng l)c công ngh c a ngân hàng ..........................................124
3.3.2.4.Nâng cao năng l)c ñiCu hành và qu#n tr+ r i ro........................................125
3.3.3. Nhóm gi#i pháp vC phát tri6n th+ trư-ng .....................................................130
3.3.3.1.MJ rPng m/ng lưSi kinh doanh ngo/i t ..................................................130
3.3.3.2.Nâng cao uy tín c a NHTM Vi t Nam trên th+ trư-ng qu c t!................131
3.3.3.3. Chú trRng Marketing vC ho/t ñPng kinh doanh ngo/i t c a ngân hàng ñ:c
bi t trong vi c c^n xây d)ng chi!n lưWc khách hàng hi u qu# .......................132
3.3.4. Nhóm gi#i pháp h_ trW ................................................................................136
3.4. Ki`n nghP ....................................................................................................138
3.4.1. Ki!n ngh+ ñ i vSi Nhà nưSc........................................................................138
3.4.2. Ki!n ngh+ ñ i vSi Ngân hàng nhà nưSc ......................................................142
3.4.3. Ki!n ngh+ đ i vSi BP Tài chính...................................................................150
3.4.4. Ki!n ngh+ đ i vSi BP Công Thương ...........................................................151
K T LU)N ............................................................................................................................ 152
DANH M C CƠNG TRÌNH C'A TÁC GIR................................................................... 154
TÀI LI%U THAM KHRO.................................................................................................... 155

v

DANH M C CÁC KÝ HI%U, CHX CÁI VI T TyT

CHX VI T TyT
ACB
AGR
AUD
BIDV
BIS
CAD
CHF
CNY
DKK
EUR
GBP
HKD
INR
JPY
KDNT
KRW
KWD
LNTT
MYR
MHB
NHNN
NHTM
NHTMNN

NHTMCP
NHTW
NOK
SGD
SWIFT
TCKT
TCTD

NGUYÊN VĂN
Ngân hàng thương m/i cm ph^n Á Châu
Ngân hàng nông nghi p và phát tri6n nông thôn Vi t Nam
ðô la Úc
Ngân hàng thương m/i cm ph^n ñ^u tư và phát tri6n Vi t Nam
Ngân hàng thanh tốn qu c t! (Bank for international
settlements)
ð&ng đơ la Canada
ð&ng Franc ThBy Sĩ
ð&ng nhân dân t
ð&ng Krone c a ðan M/ch
ð&ng tiCn chung Châu Âu
ð&ng b#ng Anh
ð&ng đơ la H&ng Công
ð&ng Rupee c a sn ðP
ð&ng yên Nh$t
Kinh doanh ngo/i t
ð&ng Won c a Hàn Qu c
ð&ng Dinar c a Cô ét
LWi nhu$n trưSc thu!
ð&ng Ringgit c a Malaysia
Ngân hàng nhà đ&ng bFng sơng Cuu Long

Ngân hàng nhà nưSc
Ngân hàng thương m/i
Ngân hàng thương m/i nhà nưSc
Ngân hàng thương m/i cm ph^n
Ngân hàng trung ương
ð&ng Kroner c a Nauy
ð&ng đơ la Singapore
H th ng thanh tốn vivn thơng liên ngân hàng qu c t!
(Society for Worldwide Interbank Financial
Telecommunication)


vi

TECHCOMBANK
THB
TN KDNT
VCB
VIETINBANK
VND
USD
WTO

Tm ch c kinh t!
Tm ch c tín dBng
Ngân hàng thương m/i cm ph^n KM thương Vi t Nam
ð&ng bath Thái Lan
Thu nh$p kinh doanh ngo/i t
Ngân hàng Thương m/i cm ph^n Ngo/i thương Vi t Nam
Ngân hàng Thương m/i cm ph^n Công thương Vi t Nam

ð&ng Vi t Nam
ðô la MM
Tm ch c thương m/i th! giSi (World Trade Organization)


vii

DANH M C CÁC BRNG

B#ng 1.1 Doanh s bình quân ngày th+ trư-ng ngo/i h i toàn c^u ……………. 14
B#ng 2.1 Huy ñPng v n c a các NHTM Vi t Nam............................................. 58
B#ng 2.2 Tz l huy ñPng v n t{ khách hàng c a các NHTM Vi t Nam……….59
B#ng 2.3 H s an toàn v n c a NHTM Vi t Nam…………………………….59
B#ng 2.4 Dư nW tín dBng c a NHTM Vi t Nam................................................. 60
B#ng 2.5 Tz l nW x|u c a NHTM Vi t Nam...................................................... 62
B#ng 2.6 S lưWng chi nhánh, phòng giao d+ch c a NHTM Vi t Nam ............. 66
B#ng 2.7 Doanh s kinh doanh ngo/i t c a NHTM Vi t Nam……………… 68
B#ng 2.8 Tz trRng doanh s mua bán ngo/i t c a NHTM Vi t Nam chia theo
ñ i tưWng……………………………………………………………………….. 71
B#ng 2.9 Tz trRng doanh s mua bán ngo/i t c a Agribank chia theo ñ&ng
tiCn............................................................................................................... ........72
B#ng 2.10 Doanh s mua bán c a NHTM Vi t Nam chia theo giao d+ch........... 75
B#ng 2.11 Thu nh$p thu^n kinh doanh ngo/i t c a NHTM Vi t Nam………..77
B#ng 2.12 Tz l thu nh$p thu^n KDNT/LNTT c a NHTM Vi t Nam…..……..78
B#ng 2.13 ðP l ch tiêu chu~n thay ñmi tz giá/tháng c a mPt s ngo/i t c a
NHTM Vi t Nam…………………………….....................................................85
2
B#ng 2.14 H s r i ro ñ i vSi mPt s ngo/i t m/nh ( σ P )……………………86

B#ng 2.15 Tz trRng doanh s XNK c a NHTM Vi t Nam so vSi c# nưSc…….88

B#ng 2.16 Tz l thu nh$p KDNT/Doanh s mua bán c a NHTM Vi t Nam….96
B#ng 2.17 Tz trRng thu nh$p KDNT/V n CSH c a NHTM Vi t Nam………...97


viii

B#ng 2.18 V n t) có và tmng tài s#n c a NHTM Vi t Nam…………………... 97
B#ng 2.19 V n t) có và Tmng tài s#n c a mPt s ngân hàng năm 2010............. 98
B#ng 2.20 Tình hình cán cân thương m/i c a Vi t Nam..………………........103

DANH M C CÁC ðT TH , SƠ ðT VÀ BI$U ðT
Bi6u ñ& 2.1 S lưWng các NHTM Vi t Nam.......................................................57
Bi6u ñ& 2.2 Tăng trưJng tín dBng c a NHTM Vi t Nam ...................................61
Bi6u ñ& 2.3 S lưWng các ngân hàng ñ/i lý c a NHTM Vi t Nam .....................67
Bi6u ñ& 2.4 Tz trRng doanh s mua bán ngo/i t chia theo ñ&ng tiCn c a
VCB.....................................................................................................................73
Bi6u ñ& 2.5 Thu nh$p c a kinh doanh ngo/i t c a NHTM Vi t Nam................81
Bi6u ñ& 2.6 Tăng trưJng thu nh$p KDNT c a các NHTM Vi t Nam ............ ....82


1

MV ðWU
1. Tính c}p thi`t caa đf tài

HPi nh$p kinh t! qu c t! ñã trJ thành xu th! t|t y!u và ñang divn ra ngày
càng sâu rPng vC nPi dung và qui mô trên nhiCu lĩnh v)c. ð:c bi t t{ năm 2007,
Vi t Nam chính th c trJ thành thành viên th 150 c a Tm ch c Thương m/i th!
giSi (WTO), là d|u m c quan trRng trong s) nghi p cơng nghi p hóa và hi n đ/i
hóa đ|t nưSc, b‚t đ^u q trình hPi nh$p sâu rPng vSi th+ trư-ng qu c t! nói

chung và trong lĩnh v)c ngân hàng nói riêng. Cùng vSi áp dBng cơng ngh hi n
đ/i và s) tham gia c a các hi p ưSc qu c t! trong lĩnh v)c ngân hàng thì quan
ni m th+ trư-ng qu c t! đã đưWc mJ rPng, đó khơng chH là th+ trư-ng hRat ñPng
vưWt kh„i biên giSi qu c gia mà trong ph/m vi lãnh thm b|t kỳ ho/t ñPng nào có
y!u t qu c t! đưWc coi là th+ trư-ng qu c t!. Kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng
qu c t! th)c ch|t là kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng ngo/i h i. BJi vì, th+
trư-ng ngo/i h i là mPt d/ng c a th+ trư-ng qu c t!, là th+ trư-ng nơi divn ra
vi c mua bán, trao ñmi các ñ&ng tiCn khác nhau. ðây là th+ trư-ng tồn c^u, hRat
đPng liên tBc 24 gi- trong ngày và 6 ngày trong tu^n. Do đó, kinh doanh ngo/i t
trên th+ trư-ng qu c t! c a NHTM(KDNT) là hRat ñPng mua bán, trao ñmi các
ñ&ng tiCn khác nhau trên th+ trư-ng ngo/i h i.
Kinh doanh ngo/i t là mPt trong nhVng ho/t ñPng cơ b#n c a NHTM, có
mPt vai trị quan trRng và càng khơng th6 thi!u ñưWc trong ñiCu ki n ho/t ñPng
c a mPt ngân hàng hi n ñ/i. Ho/t ñPng kinh doanh ngo/i t ñưWc th)c hi n bJi
các ngân hàng vSi mBc ñích cung ng, chu chuy6n ngu&n v n và th)c hi n trung
gian thanh tốn, đáp ng các nhu c^u đa d/ng vC ngo/i t ñ6 phát tri6n nCn kinh
t!, qua ñó ñem l/i mPt kho#n lWi nhu$n lSn cho ngân hàng. Ho/t đPng kinh
doanh ngo/i t góp ph^n hồn thi n các chính sách vĩ mơ c a Chính ph vC qu#n
lý ngo/i h i, ñiCu ti!t quan h cung c^u ngo/i h i trên th+ trư-ng nhFm ñ#m b#o
mn ñ+nh ñ&ng b#n t và góp ph^n su dBng có hi u qu# ngu&n ngo/i t c a các tm
ch c kinh t! và c a qu c gia. Ho/t ñPng kinh doanh ngo/i t c a NHTM và th+


2

trư-ng ngo/i h i có mPt m i liên h hai chiCu, tác ñPng l†n nhau. Hi n nay th+
trư-ng ngo/i h i Vi t Nam mSi chH J giai đo/n đ^u c a q trình phát tri6n cịn
đã bPc lP nhiCu nhưWc ñi6m vC tm ch c th+ trư-ng, vC hàng hoá, và các nghi p vB
kinh doanh. Thêm vào đó, nhVng bi!n đPng trên th+ trư-ng ngo/i h i qu c t! và
s) gia tăng các lu&ng v n đ^u tư nưSc ngồi đã khi!n cho th+ trư-ng ngo/i h i

Vi t Nam divn bi!n ph c t/p, có nhVng th-i đi6m cung c^u ngo/i t m|t cân ñ i,
lúc th{a, lúc thi!u ngo/i t , là nhVng trJ ng/i khơng nh„ đ i vSi đ i vSi phát
tri6n kinh doanh ngo/i t các NHTM Vi t Nam.
Vì v$y vi c mJ rPng, vươn ra th+ trư-ng qu c t! c a các NHTM Vi t Nam
ngày càng c^n thi!t và có ý nghĩa quan trRng trong ho/t ñPng kinh doanh c a
ngân hàng nói riêng và nCn kinh t! nói chung. MPt m:t nó gi#i quy!t s) cân bFng
cung c^u ngo/i t trên th+ trư-ng ngo/i h i Vi t Nam. M:t khác cũng làm tăng
tính ch ñPng, tích c)c và h/n ch! r i ro cho NHTM Vi t Nam khi tham gia ho/t
ñPng kinh doanh qu c t!. Vì v$y đC tài “Phát tri n kinh doanh ngo i t trên th
trư"ng qu%c t c&a các ngân hàng thương m i Vi t Nam” ñưWc l)a chRn
nghiên c u nhFm xem xét, ñánh giá phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên th+
trư-ng qu c t! c a các ngân hàng thương m/i Vi t Nam trong th-i gian qua trên
cơ sJ đó có nhVng đC xu|t các gi#i pháp phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên th+
trư-ng qu c t! c a các ngân hàng thương m/i Vi t Nam trong th-i gian tSi.
2. M~c tiêu nghiên cIu caa luMn án

i. H th ng hóa nhVng v|n ñC cơ b#n vC phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên
th+ trư-ng qu c t! c a ngân hàng thương m/i, nghiên c u kinh nghi m phát tri6n
kinh doanh ngo/i t c a mPt s các ngân hàng trong khu v)c và th! giSi t{ đó rút
ra bài hRc ñ i vSi các ngân hàng thương m/i Vi t Nam
ii. Phân tích và đánh giá th)c tr/ng phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên th+
trư-ng qu c t! c a các ngân hàng thương m/i Vi t Nam, t{ đó rút ra đưWc nhVng
thành cơng, h/n ch! và nguyên nhân c a nhVng h/n ch! trong phát tri6n kinh
doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t! c a các ngân hàng thương m/i Vi t Nam.


3

iii. Nghiên c u ñC xu|t mPt s gi#i pháp và mPt s ki!n ngh+ nhFm phát tri6n
kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t! c a các ngân hàng thương m/i Vi t

Nam trong giai ño/n tSi.
3. ð
ð i tưWng nghiên c u c a lu$n án là phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên
th+ trư-ng qu c t! c a ngân hàng thương m/i Vi t Nam.
Ph/m vi nghiên c u c a lu$n án
Nghiên c u s) phát tri6n kinh doanh ngo/i t t/i 6 ngân hàng có v n ch
sJ hVu và tmng tài s#n lSn nh|t tính ñ!n th-i ñi6m 31/12/2011 g&m b n
NHTMNN Agribank, BIDV, VCB, Vietinbank và hai NHTMCP là ACB và
Techcombank trong th-i kỳ 2006‡2011. ðây là các ngân hàng có tính đ/i di n
cao cho hai nhóm ngân hàng NHTMNN và NHTMCP là nhVng ngân hàng có
quy mơ lSn, có bC dày trong ho/t đPng kinh doanh ngo/i t , có ngu&n l)c vC
cơng ngh và con ngư-i đ6 th)c hi n phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên th+
trư-ng qu c t!. Ngoài ra, lu$n án su dBng s li u và k!t qu# nghiên c u khác
như là bFng ch ng th)c nghi m.
Lu$n án nghiên c u phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t!
vì v$y trong ph/m vi lu$n án kinh doanh ngo/i t ñưWc hi6u kinh doanh ngo/i t
trên th+ trư-ng qu c t!.
4. Phương pháp nghiên cIu

ð6 phân tích phát tri6n kinh doanh ngo/i t rên th+ trư-ng qu c t! c a
ngân hàng thương m/i Vi t Nam, lu$n án su dBng mPt s phương pháp nghiên
c u cơ b#n :
‡ Phương pháp tmng hWp và phân tích
‡ Phương pháp so sánh
‡ Phương pháp logic bi n ch ng
‡ Phương pháp th ng kê
5. Ý nghĩa khoa hEc và thmc tiJn caa ñf tài nghiên cIu

4

H th ng hóa các v|n đC th+ trư-ng qu c t! và phát tri6n kinh doanh
ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t! c a ngân hàng thương m/i trên cơ sJ đó phân
tích các đ:c đi6m, ch c năng cũng như các thành viên tham gia th+ trư-ng.
Nghiên c u phát tri6n kinh doanh ngo/i t c a mPt s ngân hàng
thương m/i th! giSi và bài hRc ñ i vSi các ngân hàng thương m/i Vi t Nam.
Phân tích mPt cách có h th ng và khoa hRc th)c tr/ng phát tri6n kinh
doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t! c a các ngân hàng thương m/i Vi t Nam
trong th-i gian t{ 2006‡2011 qua trên cơ sJ k!t hWp giVa phân tích đ+nh tính và
đ+nh lưWng, tìm ra nhVng h/n ch! tác đPng tSi phát tri6n kinh doanh ngo/i t c a
ngân hàng thương m/i Vi t Nam.
ðC xu|t nhVng ñ+nh hưSng và gi#i pháp phát tri6n kinh doanh ngo/i t
trên th+ trư-ng qu c t! c a các ngân hàng thương m/i Vi t Nam trong giai đo/n
tSi.
Ki!n ngh+ vSi Chính ph và Ngân hàng nhà nưSc h_ trW và t/o ñiCu
ki n ñ6 có th6 áp dBng và th)c hi n thành cơng các gi#i pháp phát tri6n kinh
doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t! c a các ngân hàng thương m/i Vi t Nam.
6. T€ng quan các cơng trình nghiên cIu

Sam Y‡Cross(1998) trong cu n “All about the Foreign Exchange Market
in the United States” đã mơ t# th+ trư-ng ngo/i h i MM J góc đP vi mơ, nh|n
m/nh vC c|u trúc th+ trư-ng và s) thay ñmi trong c|u trúc th+ trư-ng, các thành
viên tham gia th+ trư-ng và cũng như các nghi p vB kinh doanh.
Nghiên c u c a Rajarshi Vijay Aroskar (2002) vSi ñC tài lu$n án ti!n sĩ
“Foreign exchange market eficiency in a rapidly changing world” ñã chH ra tác
ñPng c a kh ng ho#ng tài chính đ!n tính hi u qu# c a th+ trư-ng ngo/i h i bFng
vi c so sánh tính hi u qu# c a th+ trư-ng trong th-i kỳ có kh ng ho#ng tài chính
và th-i kỳ khơng có kh ng ho#ng tài chính. Nghiên c u c a giáo sư McGraw‡
Hill (1998) trong cu n « Foreign currency trading” mô t# các giao d+ch ngo/i h i

mPt cách chi ti!t, cB th6 cho th|y nhVng r i ro, lWi ích và nhVng cơ hPi có th6 t$n


5

dBng ñưWc t{ th+ trư-ng ngo/i h i. Phillip Gottelf (2003) trong cu n « Currency
trading » cung c|p nhVng ki!n th c trong vi c t$n dBng nhVng lWi th! bi!n ñPng
trong th+ trư-ng ngo/i h i nhFm thu lWi nhu$n. Nghiên c u c a Cornelius Luca
(2007) trong cu n « Trading in the Global Currency Market’’ đưa ra nhVng v|n
ñC tmng quan vC th+ trư-ng ngo/i h i, các công ngh mSi trong kinh doanh ngo/i
t và s) liên k!t thơng tin t{ các ho/t đPng kinh doanh ngo/i t th)c t! vSi nhVng
minh hRa vSi nhiCu bi6u đ& hình #nh nhFm gi#i thích nhVng cơ sJ c a ho/t ñPng
kinh doanh ngo/i t và các y!u t thúc ñ~y s) tăng trưJng c a ho/t ñPng kinh
doanh ngo/i t .
• Vi t Nam, mPt s nghiên c u ñC c$p nghi p vB kinh doanh ngo/i t c a
NHTM Vi t Nam. Nghiên c u c a tác gi# Nguyvn Th+ Chi!n (2002) vSi nPi
dung « NhVng gi#i pháp mJ rPng các nghi p vB kinh doanh ngo/i h i c a các
ngân hàng thương m/i Vi t Nam ». Nghiên c u c a tác gi# Nguyvn Th+ Chi!n
t$p trung ch y!u vào các ngân hàng thương m/i qu c doanh và ho/t ñPng c a
các NHTM trên th+ trư-ng trong nưSc, th+ trư-ng liên ngân hàng. Tuy nhiên
trong phân tích th)c tr/ng mJ rPng kinh doanh ngo/i h i c a NHTM Vi t Nam
tác gi# đã mơ t# th)c tr/ng các nghi p vB kinh doanh ngo/i h i c a NHTM Vi t
Nam trong th-i kỳ 1998‡2000, chưa đi sâu phân tích m c ñP mJ rPng hRat ñPng
kinh doanh ngo/i t c a NHTM Vi t Nam thông qua h th ng các chH tiêu đ+nh
tính và đ+nh lưWng.
Nghiên c u c a tác gi# Lê Tu|n Anh (2003) vSi nPi dung « Gi#i pháp mJ
rPng và nâng cao hi u qu# kinh doanh ngo/i t c a các ngân hàng thương m/i
qu c doanh Vi t Nam » l|y ngân hàng cơng thương Vi t Nam làm đi6n hình
nghiên c u đã phân tích mPt cách cB th6 vi c nâng cao hi u qu# kinh doanh
ngo/i t c a các ngân hàng thương m/i xét t{ yêu c^u phát tri6n kinh t! và mBc

tiêu lWi nhu$n cho ngân hàng, các nhân t tác đPng đ!n v|n đC đó. Tuy nhiên
trong vi c ñánh giá nâng cao hi u qu# kinh doanh ngo/i t tác gi# chưa ñC c$p
ñưWc các chH tiêu đ+nh lưWng đ6 lưWng hóa đưWc m c ñP c a mJ rPng hRat ñPng


6

kinh doanh ngo/i t c a các ngân hàng thương m/i Vi t Nam. M:t khác, nghiên
c u c a tác gi# t$p trung mJ rPng kinh doanh ngo/i t c a ngân hàng cơng
thương Vi t Nam, đ/i di n cho nhóm ngân hàng thương m/i cm ph^n nhà nưSc,
trong khi hi n nay h th ng ngân hàng thương m/i Vi t Nam đã có nhVng bưSc
phát tri6n ñáng k6 bao g&m NHTMNN và NHTMCP…
Nghiên c u c a tác gi# Ph/m Th+ Hương Giang(2010) vSi nPi dung “Gi#i
pháp nâng cao hi u qu# hRat ñPng kinh doanh ngo/i t t/i SJ giao d+ch ngân
hàng nông nghi p và phát tri6n nơng thơn Vi t Nam” đã đưa ra h th ng chH tiêu
ñánh giá hi u qu# hRat ñPng kinh doanh ngo/i t c a Agribank như kh# năng ñáp
ng nhu c^u c a khách hàng, su dBng các phương ti n phòng ng{a r i ro tz giá
h i đối, thúc đ~y các hRat đPng khác có liên quan hRat đPng kinh doanh ngo/i
t . Tuy nhiên trong phân tích hi u qu# kinh doanh ngo/i t c a Agribank tác gi#
chưa lưWng hóa hi u qu# hRat đPng kinh doanh ngo/i t thơng qua mPt s chH
tiêu hi u qu# như thu nh$p ròng kinh doanh ngo/i t , tz su|t thu nh$p
KDNT/V n kinh doanh…
Nghiên c u c a tác gi# Ph/m Th+ Thu HFng (2011) vSi nPi dung “Phát
tri6n kinh doanh ngo/i t

t/i Ngân hàng ð^u tư và Phát tri6n Vi t

Nam(BIDV)”ñã phân tích cB th6 th)c tr/ng phát tri6n kinh doanh ngo/i t c a
BIDV t/i hPi sJ chính thơng qua các chH tiêu thu nh$p, doanh s kinh doanh
ngo/i t , t c ñP tăng/gi#m c a thu nh$p kinh doanh ngo/i t , doanh s kinh

doanh ngo/i t , ñ&ng th-i so sánh doanh s mua bán ngo/i t c a BIDV vSi
VCB, Vietinbank, Eximbank, Sacombank ñ6 th|y ñưWc s) phát tri6n kinh doanh
ngo/i t c a BIDV. Tuy nhiên tác gi# chH giSi h/n phân tích s) phát tri6n kinh
doanh ngo/i t vSi hai chH tiêu chính, chưa ph#n ánh mPt cách ñ^y ñ s) phát
tri6n kinh doanh ngo/i t c a BIDV.
NhiCu lu$n văn th/c sĩ, ñC tài nghiên c u các c|p ñC c$p ñ!n ho/t ñPng
kinh doanh ngo/i t . Tuy nhiên nhVng nghiên c u này chH ñánh giá khái quát
ho/t ñPng kinh doanh ngo/i t c a t{ng ngân hàng riêng l•. Ngồi ra mPt s bài


7

trích đC c$p ho/t đPng kinh doanh ngo/i t riêng l• c a t{ng ngân hàng thương
m/i Vi t Nam. NhVng nghiên c u trên là ngu&n dV li u quan trRng trong phân
tích các nPi dung c a lu$n án.
7. Tên và k`t c}u caa luMn án

7.1 Tên lu n án : Phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t! c a
các Ngân hàng thương m/i Vi t Nam
7.2 K t c u c a lu n án
Ngồi ph^n mJ đ^u, k!t lu$n lu$n án g&m 3 chương :
Chương 1 ‡ NhVng v|n ñC chung vC phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên th+
trư-ng qu c t! c a ngân hàng thương m/i.
Chương 2 ‡Th)c tr/ng phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c
t! c a các ngân hàng thương m/i Vi t Nam.
Chương 3‡ Gi#i pháp phát tri6n kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c
t! c a các ngân hàng thương m/i Vi t Nam.


8

CHƯƠNG 1. NHXNG VYN ðZ CHUNG VZ PHÁT TRI$N KINH DOANH
NGO I T% TRÊN TH TRƯ NG QU C T C'A NGÂN HÀNG THƯƠNG M I

1.1 Ho[t ñ-ng kinh doanh ngo[i t] trên thP trư>ng quthương m[i
1.1.1 Th trư"ng qu%c t trong kinh doanh ngo i t [31]
Các quan ni m vC th+ trư-ng nói chung và th+ trư-ng qu c t! nói riêng có
th6 xét theo nhiCu giác đP khác nhau, t{ đó có nhVng quan ni m khác nhau. Theo
nghĩa h‘p, th+ trư-ng qu c t! là th+ trư-ng hRat ñPng vưWt kh„i biên giSi qu c
gia. Tuy nhiên theo nghĩa rPng th+ trư-ng qu c t! là th+ trư-ng mà trong đó b|t
kỳ ho/t đPng nào có y!u t qu c t! đưWc coi là th+ trư-ng qu c t!. Th+ trư-ng
qu c t! g‚n vSi hRat đPng kinh doanh ngo/i t chính là th+ trư-ng ngo/i h i. ð:c
bi t trong quá trình hPi nh$p kinh t! qu c t!, s) tham gia c a các hi p ưSc qu c
t! trong lĩnh v)c ngân hàng, vi c áp dBng công ngh hi n ñ/i trong hRat ñPng
kinh doanh các gianh giSi vC ph/m vi lãnh thm b+ xóa m-, ngay trong ph/m vi
lãnh thm cũng có th6 t&n t/i th+ trư-ng qu c t!.
VSi quan ni m trên, khi ñC c$p th+ trư-ng ngo/i h i là th+ trư-ng nơi divn ra
vi c mua bán, trao ñmi các ñ&ng tiCn khác nhau. ðây là mPt d/ng th+ trư-ng qu c
t!, là th+ trư-ng tồn c^u, hRat đPng liên tBc 24 gi- trong ngày và 6 ngày trong
tu^n. Vì v$y kinh doanh ngo/i t trên th+ trư-ng qu c t! c a NHTM là th)c ch|t
hRat ñPng mua bán, trao ñmi các ñ&ng tiCn khác nhau trên th+ trư-ng ngo/i h i.
Do ñó trong ph/m vi nghiên c u lu$n án, th+ trư-ng qu c t! ñưWc hi6u là th+
trư-ng ngo/i h i.
1.1.1.1 Quá trình hình thành và phát tri n c a th trư ng ngo#i h$i [31]
S) ra ñ-i và phát tri6n c a th+ trư-ng ngo/i h i g‚n liCn s) ra ñ-i và phát
tri6n c a ngo/i thương. Cách ñây kho#ng 4000 năm ñã divn ra bưSc ngo:t trong
thanh tốn qu c t! đó là vi c su dBng nhVng đ&ng xu có dán tem c a ngân hàng,
c a nhà vua và c a ngư-i buôn. Sau ñó nhVng ñ&ng tiCn kim lo/i d^n d^n phm
bi!n trong thanh tốn qu c t!. Ban đ^u giá tr+ c a nhVng ñ&ng xu ñưWc xác ñ+nh

9

theo giá tr+ c a kim lo/i làm lên chính ñ&ng xu ñó. Sau ñó khi kh i lưWng nhVng
ñ&ng xu trong lưu thông tăng lên theo nhu c^u c a thương m/i và vSi vai trò
phương ti n trao ñmi tăng lên xu|t hi n nhVng nhà ñmi tiCn chuyên nghi p vào
th-i cm J Trung ðông. VSi mPt lưWng đ&ng xu nh|t đ+nh nhVng nhà bn chun
nghi p có th6 đmi l|y mPt lưWng tương ng các đ&ng xu khác. ðây là d|u hi u
ñ^u tiên ñánh d|u s) ra ñ-i c a vi c kinh doanh ngo/i h i và th+ trư-ng ngo/i
h i.
Sau đó khi đ! qu c Rơm sBp đm, trong su t th-i kỳ ñ^u c a th-i trung cm,
cùng vSi các ñiCu ki n chính tr+, tài chính khơng mn đ+nh, các giao d+ch thương
m/i qu c t! gi#m sút thì kinh doanh ngo/i h i cũng sBp gi#m theo. Sau đó vào
th! kz 11, khi các lu&ng thương m/i, tư b#n qu c t! tăng lên, vi c kinh doanh
ngo/i h i trJ lên th+nh vưWng hơn thì các giao d+ch ngo/i h i bFng đ&ng xu có
nhVng h/n ch!, và ngày càng gi#m d^n. ð6 kh‚c phBc h/n ch! trên ñ&ng th-i ñáp
ng yêu c^u c a thương m/i qu c t! ñã t/o ñiCu ki n cho s) ra ñ-i và phát tri6n
c a ngân hàng qu c t!. Các ngân hàng qu c t! có chi nhánh và mJ rPng m i
quan h vSi các ngân hàng ñ/i lý J các nưSc b/n hàng là ñ i tác. H i phi!u ra
đ-i trJ thành cơng cB chuy6n nhưWng đưWc. NhVng ngư-i hưJng lWi h i phi!u
chuy6n nhưWng h i phi!u cho bên th ba. B‚t ñ^u t{ ñây mPt hình th c tiCn t
mSi đưWc t/o ra, đã giúp cho th+ trư-ng trJ nên linh ho/t hơn, kh i lưWng giao
d+ch ngo/i h i gia tăng nhiCu hơn. Khi các giao d+ch chuy6n kho#n giVa các
ngân hàng ngày càng gia tăng ñã thúc ñ~y th+ trư-ng ngo/i h i phát tri6n. Th+
trư-ng ngo/i h i ñã th)c s) chuy6n t{ h th ng tiCn m:t hVu hình sang th+
trư-ng dưSi d/ng h_n hWp giVa tiCn m:t và tín dBng.
Trong nhVng năm sau 1800, cuPc cách m/ng truyCn thông giVa Châu Âu và
B‚c MM là khJi đi6m cho s) hình thành và phát tri6n th+ trư-ng ngo/i h i có tính
ch|t tồn c^u.

ð^u th! kz 20, hai cuPc đ/i chi!n th! giSi ñã làm gián ño/n s) phát tri6n th+
trư-ng ngo/i h i. Tuy nhiên sau ñ/i chi!n, ho/t ñPng c a th+ trư-ng ngo/i h i trJ


10

nên vơ cùng sơi đPng. Các ho/t đPng trao đmi thương m/i đi kèm vSi nó là vi c
mua bán ngo/i t vSi m c ñP r i ro cao, các bi n pháp t) b#o hi6m bFng hWp
ñ&ng kỳ h/n trJ nên phm bi!n. Trong th)c t! vi c su dBng hWp ñ&ng kỳ h/n phm
bi!n ñ!n m c trong mPt s lĩnh v)c, nó trJ thành mPt bP ph$n b‚t buPc c a hWp
đ&ng thương m/i. ðiCu đó có nghĩa là trong các ho/t đPng thương m/i b‚t buPc
ph#i có hWp đ&ng ngo/i h i kỳ h/n thì mSi có giá tr+. Tuy nhiên có mPt s quan
đi6m c a nhVng ch ngân hàng và mPt s nhà ho/t đPng chính tr+ cho rFng hWp
đ&ng kỳ h/n vSi b#n ch|t là ho/t đPng đ^u cơ và khơng ng hP s) phát tri6n c a
th+ trư-ng kỳ h/n. Tuy nhiên, xu|t phát t{ yêu c^u c a thương m/i qu c t! thì th+
trư-ng kỳ h/n v†n phát tri6n.
Vào năm 1931, s) đình chH c a ch! đP b#n v+ vàng cùng vSi s) sBp ñm
c a các ngân hàng, nhVng khó khăn trong thanh tốn đ i vSi mPt s ñ&ng tiCn ñã
gây trJ ng/i ñ i vSi s) phát tri6n c a th+ trư-ng ngo/i h i. Tuy nhiên các ho/t
ñPng c a th+ trư-ng cũng d^n ñi vào mn ñ+nh ngay sau ñó. London ñã trJ thành
trung tâm giao d+ch ngo/i h i lSn nh|t trong th-i kỳ này bên c/nh s) phát tri6n
m/nh m“ c a các trung tâm khác như Paris, Amsterdam, NewYork.
Th-i kỳ sau ñ/i chi!n th! giSi l^n th hai, th+ trư-ng ngo/i h i v†n ti!p
tBc phát tri6n. ð&ng USD v†n đóng vai trị là đ&ng tiCn ch đ/o trong các giao
d+ch ngo/i h i. S) tham gia c a chính ph vào th+ trư-ng ngo/i h i ngày càng
trJ nên rõ r t và thư-ng xuyên hơn. Th-i kỳ này ñánh d|u s) phát tri6n mn ñ+nh
c a th+ trư-ng ngo/i h i khi mà giá tr+ c a các ñ&ng tiCn ñưWc ki6m soát ch:t ch“
và tz giá giVa các ñ&ng tiCn chH giao ñPng trong mPt biên ñP h‘p.
Vào năm 1944, th„a thu$n Bretton Woods ñã mang l/i s) mn ñ+nh và tr$t
t) mSi trên th+ trư-ng. ð&ng ñô la MM ñưWc các Ngân hàng Trung ương trên th!

giSi chRn làm ñ&ng tiCn d) trV qu c t!, bJi vì nưSc MM cam k!t s“ chuy6n đmi đơ
la MM thành vàng không h/n ch! theo tz giá c ñ+nh 1ounce vàng = 35 USD.
Vào tháng 8/1971, h th ng tiCn t Bretton Wood ñã sBy ñm. Ch! ñP b#n
v+ vàng ñã ch|m d t. Vàng ñưWc trao ñmi vSi tz l là 38$/ounce và các ñ&ng tiCn


11

khác ñưWc phép dao ñPng 2,25%, chH hơn 1% so vSi h th ng tiCn t Bretton
Wood. Sau đó mPt s nưSc quy!t ñ+nh bãi b„ tz l trao ñmi này và ñ6 ñ&ng tiCn
c a hR th# nmi. Các Ngân hàng trung ương c a các nưSc có đ&ng tiCn giao d+ch
trên th+ trư-ng ngo/i h i theo dõi sát sao và can thi p vào th+ trư-ng mJ thư-ng
xun hơn nhFm duy trì các ho/t đPng trên th+ trư-ng ngo/i h i có tr$t t) hơn và
khi c^n thi!t có th6 điCu chHnh tz giá theo mong mu n c a mình.
Th-i kỳ nhVng năm 1990, th+ trư-ng ngo/i h i đã có nhVng phát tri6n hơn
và trJ nên ph c t/p hơn, khó d) đốn hơn. NhVng ch ngân hàng và nhVng kinh
doanh ln mRi cách đ6 gia tăng t c ñP luân chuy6n c a tiCn. S) tham gia ngày
càng nhiCu c a các thành viên vào th+ trư-ng khi!n cho th+ trư-ng càng trJ nên
bi!n ñPng nhiCu hơn. Các thành viên c a th+ trư-ng ln tìm ki!m cơ hPi sinh l-i
khi có s) bi!n ñPng tz giá. Cơ sJ h/ t^ng truyCn thông c#i ti!n ñáng k6 ñã liên
k!t c# th! giSi trong mPt m/ng c a nhVng sWi cáp. Các thành viên c a th+ trư-ng
mà ch y!u là các ngân hàng, các nhà đ^u tư chun nghi p v†n đóng vai trị ch
đ/o trên th+ trư-ng. Các cơng ty tham gia vào th+ trư-ng nhFm qu#n lý r i ro
ngo/i h i và tr)c ti!p kinh doanh ngo/i h i. Tuy nhiên nhVng #nh hưJng c a các
công ty lên th+ trư-ng v†n J m c khiêm t n. Ngoài ra nhVng nhVng cá nhân có
th6 #nh hưJng đ!n th+ trư-ng khi hR su dBng ngo/i h i vSi các cơ ch! khác nhau.
NhVng bi!n ñPng c a tz giá là cơ hPi đ6 các thành viên c a th+ trư-ng tìm
ki!m lWi nhu$n. Dù th+ trư-ng bi!n ñPng theo hưSng nào thì các nhà kinh doanh
chun nghi p, các cơng ty qu#n lý quM, các ngân hàng, các cá nhân có th6 thu
l-i n!u xác ñ+nh ñúng xu hưSng v$n ñPng c a th+ trư-ng. Vi c di chuy6n các

ñ&ng tiCn chính đ6 cân đ i tr/ng thái dư th{a và thi!u hBt trong cán cân thương
m/i và d+ch vB giVa các qu c gia cũng là y!u t làm cho th+ trư-ng ngo/i h i
bi!n ñPng m/nh. Các ngu&n tài chính t{ các quM đ^u tư, các quM hưu trí s—n sàng
ñ^u tư vào các ñ&ng tiCn khác nhau nhFm tìm ki!m lWi nhu$n. Như v$y, s) di
chuy6n c a các lu&ng t{ ñ&ng tiCn này sang ñ&ng tiCn khác ñã #nh hưJng lSn s)
bi!n ñPng c a tz giá. S) bi!n ñPng c a tz giá c a h^u h!t các đ&ng tiCn cịn b+


12

tác ñPng bJi s) bi!n ñPng giá c a USD, là ñ&ng tiCn ñưWc ưa chuPng nh|t. S)
n‚m giV ngày càng nhiCu các tài s#n bFng ñ&ng USD c a ngư-i nưSc ngồi làm
cho th+ trư-ng ngo/i h i có nhVng bi!n ñPng m/nh m“ và ñ/t tSi s) phát tri6n
như ngày nay vSi quy mô lSn chưa t{ng th|y.
1.1.1.2 Khái ni%m th trư ng ngo#i h$i
a. Khái ni%m ngo#i h$i
Ngo/i h i bao g&m các phương ti n thanh tốn đưWc su dBng trong thanh
tốn qu c t!. Trong đó phương ti n thanh tốn là nhVng th có s—n đ6 chi tr#,
thanh tốn l†n cho nhau. Tùy thuPc vào m_i qu c gia, ngo/i h i có th6 g&m:
• Ngo#i t%: là đ&ng tiCn nưSc ngồi (bao g&m c# ñ&ng tiCn chung c a các
nưSc và quyCn rút v n ñ:c bi t SDR), là phương ti n chi tr# có hi u l)c trong
thanh tốn qu c t!. Ngo/i t có th6 là tiCn kim lo/i, tiCn gi|y, tiCn trên tài kho#n,
séc du l+ch, tiCn ñi n tu và các phương ti n khác xem như tiCn.
• Các gi|y t- có giá ghi bFng ngo/i t như séc thương m/i, kỳ phi!u, h i
phi!u, cm phi!u, trái phi!u và các gi|y t- có giá khác.
• Vàng tiêu chu~n: ðây là vàng đưWc su dBng vSi vai trị là tiCn trong thanh
tốn qu c t!
Tóm l/i, ngo/i h i là hàng hóa đưWc mua bán trên th+ trư-ng ngo/i h i,
nhưng th)c t! ngư-i ta chH giao d+ch mua bán ngo/i t . Như v$y ñ i tưWng mua
bán trên th+ trư-ng ngo/i h i chH g&m mua bán các ñ&ng tiCn khác nhau và mua

bán vàng tiêu chu~n qu c t!. Tuy nhiên do vai trò tiCn t c a vàng gi#m đáng k6,
vì v$y khi nói ñ!n th+ trư-ng ngo/i h i ngư-i ta thư-ng hi6u ñó là th+ trư-ng mua
và bán các ñ&ng tiCn khác nhau hay mua bán ngo/i t . [31, trang 11‡12]
b. Th trư ng ngo#i h$i
Th+ trư-ng ngo/i h i là nơi divn ra giao d+ch liên quan ñ!n ngo/i t , th)c
ch|t là vi c mua bán, trao ñmi giVa các ñ&ng tiCn khác nhau nhFm ñáp ng các
nhu c^u c a các ch th6 trong nCn kinh t!.
• Th trư ng ngo#i h$i ñư*c phân chia theo nghi%p v- kinh doanh g0m:


13

th trư ng giao ngay, th trư ng kỳ h#n, th trư ng quy6n ch7n, th trư ng hốn
đ8i ti6n t% và th trư ng tương lai
Th+ trư-ng giao ngay bao g&m các trao ñmi ngo/i h i ñưWc th)c hi n trong
vòng hai ngày làm vi c vSi tz giá do quan h cung c^u trên th+ trư-ng quy!t
ñ+nh. Hi n nay doanh s bình quân ngày c a các giao d+ch trên th+ trư-ng ngo/i
h i giao ngay toàn c^u chi!m mPt tz trRng lSn 37% doanh thu ngo/i h i toàn c^u
vào 4/2010, tăng t{ 1 tz USD vào 4/2007 lên 1,5 tz USD vào tháng 4/2010[43].
Bên c/nh th+ trư-ng giao ngay, th+ trư-ng kỳ h/n là th+ trư-ng giao d+ch các hWp
ñ&ng mua bán ngo/i t có kỳ h/n, mPt hWp đ&ng mua bán mà vi c chuy6n giao
ngo/i t ñưWc th)c hi n sau mPt th-i gian nh|t ñ+nh k6 t{ khi th„a thu$n hWp
ñ&ng.
Th+ trư-ng kỳ h/n có ý nghĩa quan trRng trong ho/t ñPng kinh doanh c a
các nhà ñ^u tư. ðây là mPt cơng cB b#o hi6m, phịng ch ng r i ro do s) bi!n
ñPng tz giá. Th-i ñi6m giao nh$n ngo/i h i có kỳ h/n tính t{ ngày giao nh$n
ngay cPng vSi s ngày kỳ h/n c a hWp ñ&ng. Trong th+ trư-ng kỳ h/n, các thành
viên tham gia bao g&m các ngân hàng thương m/i, các công ty ña qu c, các nhà
ñ^u tư trên th+ trư-ng tài chính qu c t! và các cơng ty xu|t nh$p kh~u t c là
nhVng ngư-i mà ho/t ñPng c a hR thư-ng xuyên ch+u #nh hưJng mPt cách ñáng

k6 bJi s) bi!n ñPng c a tz giá.
Tương t) th+ trư-ng giao ngay, doanh s bình quân ngày trên th+ trư-ng
kỳ h/n toàn c^u liên tBc gia tăng qua các năm. So sánh doanh s bình quân ngày
4/2010 vSi năm 4/2007, gia tăng 31,2% tương ng tăng t{ 362 tri u USD lên tSi
475 tri u USD. Trong su t th-i kỳ 1998‡2010, doanh s bình quân ngày c a th+
trư-ng kỳ h/n tồn c^u đã tăng 38.9% tương đương vSi s tiCn là 86.75 tz
USD.[43]


14

Btng 1.1 Doanh s< bình quân ngày caa thP trư>ng ngo[i hðơn v tính tương đương t< USD
Giao dPch

1998

2001

2004

2007

2010

Giao d+ch giao ngay

568

386

631

1,005

1,490

Kỳ h/n

128

130

209

362

475

Hốn đmi ngo/i t

734

656

954

1,714

1,765

Hốn đmi tiCn t

10

7

21

31

43

QuyCn chRn và các công cB khác

87

60

119

212

207

C-ng

1,527

1,239

1,934

3,324

3,981

(Ngu0n Báo cáo khBo sát ba năm mEt lFn c a Ngân hàng thanh toán qu$c t 2010)[43]
Th+ trư-ng quyCn chRn là s) k!t hWp giVa th+ trư-ng giao ngay và th+
trư-ng kỳ h/n thơng qua các hWp đ&ng đưWc ký k!t dưSi d/ng quyCn l)a chRn.
Trong th+ trư-ng ngo/i h i quyCn chRn chH ñC c$p các hWp ñ&ng quyCn chRn mua
ho:c bán lo/i ngo/i t cB th6 và vàng tiêu chu~n qu c t!.
Th+ trư-ng hốn đmi tiCn t là th+ trư-ng trao ñmi mPt kho#n nW bFng mPt
ñ&ng tiCn này cho mPt kho#n nW bFng đ&ng tiCn khác. BFng cách hốn đmi này
các bên tham gia có th6 thay th! dịng tiCn t ph#i tr# bFng ñ&ng tiCn này sang
mPt ñ&ng tiCn khác.
Th+ trư-ng tương lai là th+ trư-ng giao d+ch các hWp ñ&ng mua bán ngo/i
t giao sau. HWp ñ&ng mua bán ngo/i t giao sau là mPt th„a thu$n mua bán mPt
s lưWng ngo/i t ñã bi!t theo tz giá c đ+nh t/i th-i đi6m hWp đ&ng có hi u l)c
và vi c chuy6n giao ngo/i t ñưWc th)c hi n vào mPt ngày trong tương lai ñưWc
xác ñ+nh bJi sJ giao d+ch.
• Th trư ng ngo#i h$i có th phân chia theo cách thNc t8 chNc giao d ch
bao g0m th trư ng liên ngân hàng và th trư ng khách hàng
Th+ trư-ng liên ngân hàng trong đó các ngân hàng thương m/i có quan h
vSi nhau. Các ngân hàng thương m/i có th6 mJ tài kho#n thanh tốn t/i các ngân
hàng khác đưWc gRi là tài kho#n ngân hàng ñ/i lý. Trong th+ trư-ng ngo/i h i


15

qu c t! h^u h!t các giao d+ch mua bán ngo/i t ñCu ñưWc th)c hi n trên th+
trư-ng liên ngân hàng, ðây là th+ trư-ng tài chính qu c t! lSn nh|t th! giSi. ðây
là th+ trư-ng t$p trung các tư b#n tài chính tồn c^u. Các giao d+ch ngo/i h i trên
th+ trư-ng tiCn t liên ngân hàng là các giao d+ch lSn. H^u h!t các giao d+ch liên
ngân hàng là các giao d+ch mua ñi bán l/i ngo/i t ñã t/o nên mPt th+ trư-ng
ngo/i h i th)c s) sơi đPng. Trong các giao d+ch ngo/i t , các nhà kinh doanh
ln c g‚ng tìm ki!m lWi nhu$n thơng qua vi c phán đốn chính xác bi!n ñPng
tz giá ñ6 có th6 ki!m l-i t{ chênh l ch tz giá. Các nhà kinh doanh có th6 ph„ng
đốn ý ñ& kinh doanh c a các nhà kinh doanh khác thơng qua lưWng ngo/i t mà
hR đang n‚m giV. Như v$y, y!u t tâm lý cũng có vai trị tương ñ i quan trRng
trong kinh doanh tiCn t .
ð i vSi th+ trư-ng khách hàng hay th+ trư-ng bán l• thì các giao d+ch
ngo/i t ch y!u divn ra giVa các ngân hàng nh„ vSi khách hàng và vSi các
doanh nghi p.
• Th trư ng ngo#i h$i có th phân chia theo hình thNc t8 chNc bao g0m
th trư ng ngo#i h$i t p trung và th trư ng ngo#i h$i không t p trung
Th+ trư-ng ngo/i h i t$p trung là th+ trư-ng ngo/i h i có tm ch c, ho/t
ñPng theo quy ñ+nh c a pháp lu$t, có đ+a đi6m nh|t đ+nh, có các thành viên nh|t
đ+nh và có các giao d+ch divn ra trong nhVng kho#ng th-i gian nh|t đ+nh.
Th+ trư-ng ngo/i h i khơng t$p trung là th+ trư-ng ngo/i h i có tm ch c,
ho/t ñPng theo quy ñ+nh c a pháp lu$t nhưng khơng có đ+a đi6m nh|t đ+nh, các
giao d+ch trao đmi, mua bán đưWc thơng qua h th ng đi n tho/i, telex, h th ng
máy vi tính.
1.1.1.3 ðPc đi m th trư ng ngo#i h$i
Theo h th ng Anh‡MM, th+ trư-ng ngo/i h i có tính ch|t bi6u tưWng, chH
các giao d+ch ngo/i h i thư-ng xuyên giVa mPt s ngân hàng và các nhà môi giSi
qua các phương ti n thơng tin hi n đ/i. Như v$y, theo h th ng này th+ trư-ng
ngo/i h i không ph#i là mPt ñ+a ñi6m cB th6 mà là mPt m/ng lưSi thông tin liên