Tải bản đầy đủ (.pdf) (293 trang)

luận án tiến sĩ kiểm toán xác định giá doanh nghiệp ở việt nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.84 MB, 293 trang )

iii

L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a
riêng tơi.
Các s li u, k!t qu# nêu trong Lu%n án là trung th&c, có
ngu(n g c rõ ràng và chưa t,ng đư-c ai cơng b trong b/t
c cơng trình nào khác.

Ngư i cam đoan

ðinh Th Hùng


iv

L I C M ƠN
Tác gi# xin bày t0 s& bi!t ơn sâu s2c t3i PGS.TS. Ngơ Trí Tu , PGS.TS.
ðinh Tr:ng Hanh – ngư=i hư3ng d?n khoa h:c, ñã nhi t tình hư3ng d?n Tác
gi# hồn thành lu%n án.
Tác gi# xin trân tr:ng c#m ơn s& hA tr- quý báu trong quá trình thu
th%p tài li u, thu th%p b#ng câu h0i ph0ng v/n c a các kiDm toán viên, các
cơng ty kiDm tốn đEc l%p như: Cơng ty TNHH dGch vH tư v/n tài chính k!
tốn kiDm tốn, Công ty TNHH UYH Vi t Nam, … Tác gi# cũng xin c#m ơn
các ñ(ng nghi p trong Khoa K! tốn và trong trư=ng đã hA tr- tìm ki!m tài
li u cũng như góp ý cho Tác gi# sOa chPa Lu%n án.
Cu i cùng, Tác gi# mu n bày t0 s& c#m ơn t3i gia đình đã đEng viên,
giúp đS Tác gi# trong su t quá trình nghiên c u và hoàn thành Lu%n án này.


vV1



M CL C
Trang phH bìa

ii

L=i cam đoan

iii

L=i c#m ơn

iv

MHc lHc

v

Danh mHc t, vi!t t2t

vi

Danh mHc các b#ng, biDu, sơ ñ(

vii

M

1


ð U

CHƯƠNG 1 NH NG V"N ð# LÝ LU%N CƠ B N V#
KI(M TOÁN XÁC ð,NH GIÁ TR, DOANH NGHI/P
1.1. LÝ LU%N CƠ B N V# KI(M TOÁN XÁC ð,NH GIÁ TR,
DOANH NGHI/P
1.1.1. B2n ch4t và s9 c:n thi;t c<a ki>m toán

11

11
11

1.1.1.1. B n ch t c a ki m toán

11

1.1.1.2. S c n thi t c a ki m toán trong n n kinh t th trư ng

15

1.1.2. Các cách phân loDi ki>m toán

17

1.1.2.1. Phân lo!i theo lĩnh v c ki m tốn

17

1.1.2.2. Phân lo!i theo đ&i tư'ng ki m toán


18

1.1.2.3. Phân lo!i theo t) ch*c b, máy ki m toán

21

1.2. ðEC ðI(M CFA HOGT ðHNG XÁC ð,NH GIÁ TR,
DOANH NGHI/P NH HƯ NG ðIN KI(M TOÁN XÁC ð,NH 25
GIÁ TR, DOANH NGHI/P.
1.2.1. Giá trK doanh nghiMp và s9 c:n thi;t cdoanh nghiMp trong nOn kinh t; thK trư ng.

25

1.2.1.1. Khái ni/m v giá tr doanh nghi/p

25

1.2.1.2. Khái ni/m v xác ñ nh giá tr doanh nghi/p

26


vV2

1.2.1.3. S

c n thi t c a ho!t ñ,ng xác ñ nh giá tr doanh


nghi/p trong kinh t th trư ng hi/n nay

28

1.2.2. NPi dung xác ñKnh giá trK doanh nghiMp

32

1.2.3. Trình t9 xác đKnh giá trK doanh nghiMp

35

1.2.4. ðUc ñi>m c

38

1.2.5. Các phương pháp xác ñKnh giá trK doanh nghiMp

40

1.2.5.1. Phương pháp tài s n

40

1.2.5.2. Phương pháp dòng ti n chi t kh u

42

1.2.5.3. Phương pháp ñ nh lư'ng l'i th thương m!i


42

1.2.5.4. Phương pháp ñ nh giá d a vào t: s& giá bán/ thu nh
43

1.2.5.5. Phương pháp l'i nhu
44

1.3.ðEC ðI(M, PHƯƠNG PHÁP VÀ QUY TRÌNH KI(M TỐN
XÁC ð,NH GIÁ TR, DOANH NGHI/P
1.3.1. ðUc đi>m ki>m tốn xác đKnh giá trK doanh nghiMp
1.3.2. Các phương pháp k] thu^t trong ki>m tốn xác đKnh giá
trK doanh nghiMp
1.3.2.1. ð>c đi m vki m tốn xác đ nh giá tr doanh nghi/p
1.3.2.2. Các kA thuxác đ nh giá tr doanh nghi/p

44
44
50

50

53

1.3.3. Trình t9 ti;n hành mPt cuPc ki>m tốn


60

1.3.3.1. Giai đo!n l


60

1.3.3.2. Giai ño!n th c hi/n ki m toán

63

1.3.3.3. Giai ño!n k t thúc ki m tốn

64

CHƯƠNG 2 TH_C TRGNG KI(M TỐN XÁC ð,NH GIÁ TR,
DOANH NGHI/P TGI VI/T NAM HI/N NAY

69

2.1. TH_C TRGNG XÁC ð,NH GIÁ TR, DOANH NGHI/P TGI 69


vV3

VI/T NAM HI/N NAY
2.1.1. Nh`ng căn cb ñ> ti;n hành xác ñKnh giá trK doanh nghiMp 69
2.1.1.1. ð&i vEi các doanh nghi/p ti n hành c) ph n hóa
2.1.1.2. ð&i vEi các doanh nghi/p ti n hành xác ñ nh giá tr
doanh nghi/p cho các m?c đích khác
2.1.2. Hc sơ xác ñKnh giá trK doanh nghiMp


2.1.2.1. ð&i vEi các doanh nghi/p ti n hành xác ñ nh giá tr
doanh nghi/p ñ c) ph n hóa
2.1.2.2. ð&i vEi các doanh nghi/p ti n hành xác ñ nh giá tr
doanh nghi/p cho các m?c đích khác

69
71
72
72

73

2.1.3. NPi dung và phương pháp xác ñKnh giá trK doanh nghiMp 75
2.1.3.1. N,i dung xác ñ nh giá tr doanh nghi/p

75

2.1.3.2. Phương pháp xác ñ nh giá tr doanh nghi/p

77

2.1.4. ðánh giá v th c tr ng xác ñ nh giá tr doanh nghi$p hi$n
nay và s c)n thi t ph*i ki,m tốn xác đ nh giá tr doanh nghi$p
2.1.4.1. M,t s& ñánh giá v th c tr!ng xác ñ nh giá tr doanh
nghi/p hi/n nay
2.1.4.2. S c n thi t ph i có ki m tốn xác đ nh giá tr doanh
nghi/p
2.2. TH_C TRGNG KI(M TOÁN XÁC ð,NH GIÁ TR, DOANH
NGHI/P TGI VI/T NAM
2.2.1. NPi dung và phương pháp ki>m tốn xác đKnh giá trK

doanh nghiMp
2.2.2. Quy trình ki>m tốn xác đKnh giá trK doanh nghiMp

79

79

84

88

88
101

2.2.2.1. Giai đo!n l


101

2.2.2.2. Giai ño!n th c hi/n ki m toán

104

2.2.2.3. Giai ño!n k t thúc ki m toán

107


vV4

2.3. ðÁNH GIÁ V# TH_C TRGNG KI(M TOÁN XÁC ð,NH


GIÁ TR, DOANH NGHI/P TGI VI/T NAM HI/N NAY

108

2.3.1. Nh`ng thành t9u và k;t qu2 ñDt ñưfc

108

2.3.2. Nh`ng tcn tDi và hDn ch;

112

2.3.3. Nguyên nhân c<a nh`ng tcn tDi trong ki>m tốn xác
đKnh giá trK doanh nghiMp
2.4. KINH NGHI/M KI(M TỐN XÁC ð,NH GIÁ TR, DOANH
NGHI/P TGI MHT Si NƯjC TRÊN THI GIjI
CHƯƠNG 3 MHT Si GI I PHÁP HOÀN THI/N KI(M TOÁN
XÁC ð,NH GIÁ TR, DOANH NGHI/P
3.1. S_ C N THIIT VÀ QUAN ðI(M ð,NH HƯjNG ð( HỒN
THI/N KI(M TỐN XÁC ð,NH GIÁ TR, DOANH NGHI/P
3.1.1. S9 c:n thi;t hoàn thiMn ki>m tốn xác đKnh giá trK doanh
nghiMp
3.1.2. Quan đi>m đKnh hưlng và ngun tmc hồn thiMn ki>m
tốn xác đKnh giá trK doanh nghiMp
3.2. MHT Si GI I PHÁP HOÀN THI/N KI(M TỐN XÁC
ð,NH GIÁ TR, DOANH NGHI/P
3.2.1. Hồn thiMn mnc tiêu c<a ki>m tốn xác đKnh giá trK
doanh nghiMp
3.2.2. Hồn thiMn nPi dung ki>m tốn xác đKnh giá trK doanh
nghiMp

3.2.2.1. Ki m tốn tn th các quy đ nh trong xác đ nh giá tr
doanh nghi/p
3.2.2.2. Ki m tốn báo cáo k t qu xác ñ nh giá tr doanh nghi/p
3.2.3. Hồn thiMn trình t9 ki>m tốn xác đKnh giá trK doanh
nghiMp

117

119

128

128

128

130

133

133

135

135
138
144


3.2.3.1. Giai đo!n l



144

3.2.3.2. Giai ño!n th c hi/n ki m toán

148

3.2.3.3. Giai ño!n k t thúc ki m tốn

152

vV5

3.2.4. Hồn thiMn phương pháp ki>m tốn xác đKnh giá trK
doanh nghiMp
3.2.4.1. Hồn thi/n vi/c đánh giá tính h'p lý c a phương pháp
xác đ nh giá tr doanh nghi/p
3.2.4.2. Hồn thi/n vi/c đánh giá h/ th&ng ki m sốt n,i b,
trong giai đo!n l

3.2.4.3. Hồn thi/n vi/c th c hi/n th t?c phân tích trong ki m
tốn xác đ nh giá tr doanh nghi/p
3.3. ðI#U KI/N TH_C HI/N CÁC GI I PHÁP HỒN THI/N
KI(M TỐN XÁC ð,NH GIÁ TR, DOANH NGHI/P

155

155

158


166

169

3.3.1. ðoi vli các cơ quan nhà nưlc

169

3.3.2. ðoi vli các đơn vK ki>m tốn

172

KIT LU%N

174

DANH M C CƠNG TRÌNH NGHIÊN CqU CFA TÁC GI

viii

DANH M C TÀI LI/U THAM KH O

ix

PH L C

x


vi


DANH M C CÁC Tr VIIT TsT
BCTC

Báo cáo tài chính

BTC

BE Tài chính

CP

Chính ph

GTGT

Giá trG gia tăng

HðQT

HEi đ(ng qu#n trG

KTV

KiDm tốn viên

SXKD

S#n xu/t kinh doanh


TNHH

Trách nhi m hPu h`n

TSCð

Tài s#n c ñGnh

XDCB

Xây d&ng cơ b#n


vii

DANH M C SƠ ðt B NG BI(U
Trang
Sơ ñc 3.1: Trình t9 ki>m tốn xác đKnh giá trK doanh nghiMp

156

B2ng 3.1: B2ng câu hvi vO hM thong ki>m soát nPi bP ñoi vli

160

xác ñKnh giá trK doanh nghiMp


1


M

ð U

Trong nan kinh t! thG trư=ng, vi c mua bán, chia tách, gi#i thD, phá s#n
hobc sáp nh%p các doanh nghi p là mEt ho`t ñEng dicn ra thư=ng xuyên v3i
nhiau v/n ña ph c t`p. Theo s li u nghiên c u m3i nh/t va ho`t ñEng mua
bán và sáp nh%p t`i Vi t Nam c a Pricewaterhouse Coopers va “Ho!t ñ,ng
mua bán và sáp nh

dGch va mua bán và sáp nh%p thành công trong năm 2009 là 295 giao dGch đ`t
m c 1,138 tri u đơ la Mi và tăng so v3i 128 giao dGch c a năm 2008 tăng
tương đương 77%. Q trình mua bán, chia tách, sáp nh%p, gi#i thD, phá s#n
địi h0i ph#i có các thơng tin đáng tin c%y va giá trG doanh nghi p ñD gi#i
quy!t các m i quan h kinh t! c a giPa nhPng ngư=i góp v n cũng như các
nhà đmu tư. Thêm vào đó, trong nhPng năm gmn đây, ho`t đEng cn phmn hố
doanh nghi p nhà nư3c là mEt v/n ña ñã và ñang ñư-c ð#ng và Nhà nư3c đbc
bi t quan tâm vì cn phmn hóa khơng cho giúp gi#m b3t gánh nbng cho ngân
sách nhà nư3c khi ph#i n2m giP các doanh nghi p kinh doanh khơng hi u qu#
mà cịn giúp nâng cao hi u qu# kinh doanh, t`o thu nh%p cho Nhà nư3c.
Trong q trình ti!n hành cn phmn hóa thì mEt v/n ña quan tr:ng ñư-c ñbt ra
là cmn ph#i xác ñGnh ñư-c giá trG c a doanh nghi p ñD chuyDn ñni hình th c
doanh nghi p. Tuy nhiên, ho`t ñEng xác ñGnh giá trG doanh nghi p trong nan
kinh t! thG trư=ng là công vi c r/t ph c t`p, khó khăn. Nó càng ph c t`p và
khó khăn hơn nPa trong ñiau ki n p Vi t Nam vì đây là mEt lĩnh v&c m3i mr,
chưa có nhiau kinh nghi m c# va lý lu%n cũng như ho`t ñEng th&c ticn.
Hi n nay, Vi t Nam ñã hình thành nhiau đơn vG, tn ch c đEc l%p th&c
hi n cơng vi c xác đGnh giá trG doanh nghi p cũng như BE Tài chính đã ban
hành H th ng tiêu chusn va thsm ñGnh giá ñD làm căn c th&c hi n cơng vi c
xác đGnh giá trG. Nhưng, trong th=i gian qua ho`t đEng này cịn nhiau h`n ch!



2
do các văn b#n pháp lu%t liên quan v?n còn chưa ñmy ñ , các ñơn vG, tn ch c
ti!n hành xác ñGnh giá trG doanh nghi p theo các phương pháp, thông tin khác
nhau, thi!u s& th ng nh/t trong quy trình xác đGnh giá trG doanh nghi p. ðiau
này d?n ñ!n mEt s h`n ch! như: mEt s doanh nghi p ñư-c ñánh giá giá trG
quá cao gây ra khó bán cn phmn, b/t l-i trong vi c chia cn phmn ưu đãi trong
nEi bE, trong khi đó mEt s doanh nghi p l`i bG ñánh giá giá trG quá th/p d?n
t3i Nhà nư3c bG th/t thoát tài s#n, ngân sách, các ch sp hPu bG m/t v n khi
chia tách, gi#i thD, phá s#n. Chính điau này ñã d?n t3i ho`t ñEng xác ñGnh giá
trG doanh nghi p còn chưa sát v3i th&c t!, các k!t qu# khơng th ng nh/t và
làm ti!n trình cn phmn hóa các doanh nghi p nhà nư3c hi n nay bG ch%m trc
cũng như gây khó khăn cho vi c chia tách, sáp nh%p, gi#i thD và phá s#n
doanh nghi p. Thêm vào đó, các h`n ch! này làm cho các cơ quan qu#n lý,
các nhà ñmu tư, nhPng ngư=i mua cn phi!u, nhPng ngư=i đóng góp v n thi!u
các thơng tin tin c%y va giá trG c a doanh nghi p đD làm căn c ra quy!t đGnh.
Chính vì v%y, mEt u cmu đbt ra là cmn ph#i có ho`t đEng kiDm tốn làm
trung gian đD xác nh%n tính trung th&c c a vi c xác ñGnh giá trG doanh nghi p.
Tuy nhiên, ho`t đEng kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p còn r/t m3i mr
và còn nhiau v/n ña cmn ph#i nghiên c u như va quy trình, nEi dung và h
th ng phương pháp kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p. T, đó, Tác gi#
đã l&a ch:n đa tài “Ki,m tốn xác đ nh giá tr doanh nghi$p t i Vi$t Nam”
làm ña tài nghiên c u lu%n án ti!n sĩ.
M C ðÍCH NGHIÊN CqU
♦ Nghiên c u và làm sáng t0 nhPng v/n ña lý lu%n cơ b#n va kiDm toán
xác ñGnh giá trG doanh nghi p như mHc tiêu, phương pháp, quy trình kiDm tốn
xác đGnh giá trG doanh nghi p. NhPng nghiên c u va lý lu%n này là cơ sp ñD
ñGnh hư3ng ti!p c%n trong phân tích th&c tr`ng và ña xu/t nhPng gi#i pháp p
các chương sau.



3
♦ ðánh giá th&c tr`ng cơng tác kiDm tốn xác ñGnh giá trG doanh nghi p t`i
các công ty kiDm tốn đEc l%p t`i Vi t Nam và phân tích nhPng t(n t`i trong cơng
tác kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p và các nguyên nhân c a t(n t`i.
♦ Xây d&ng h th ng nhPng quan ñiDm cơ b#n và ña xu/t nhPng gi#i
pháp ch y!u nhtm hồn thi n cơng tác nEi dung, quy trình và phương pháp
kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p góp phmn nâng cao ch/t lư-ng ho`t
đEng kiDm tốn xác ñGnh giá trG doanh nghi p t`i Vi t Nam hi n nay.
ðiI TƯyNG VÀ PHGM VI NGHIÊN CqU
W ð&i tư'ng nghiên c*u
Cơng tác kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p t`i các cơng ty kiDm
tốn đEc l%p t`i Vi t Nam.
W Ph!m vi nghiên c*u
Ho`t ñEng kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p nhtm phHc vH cho
nhiau mHc tiêu khác nhau c a nhPng ngư=i sO dHng thơng tin như đD mua bán,
sáp nh%p, gi#i thD, phá s#n, chia tách hobc là ñD cn phmn hóa. Do đó, trong
Lu%n án, Tác gi# nghiên c u va cơng tác kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh
nghi p t`i các cơng ty kiDm tốn đEc l%p t`i Vi t Nam trong nhPng năm t,
2006 ñ!n nay. Lu%n án t%p trung nghiên c u vào vi c kiDm tốn xác đGnh giá
trG doanh nghi p đ i v3i các doanh nghi p nhà nư3c khi cn phmn hóa và các
doanh nghi p khi ti!n hành mua bán, sáp nh%p, phá s#n.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CqU
Lu%n án ñư-c nghiên c u trên cơ sp ti!p c%n các v/n ña lý lu%n va kiDm
tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p và bn sung cho phù h-p v3i nghiên c u va
lĩnh v&c kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p t`i Vi t Nam hi n nay. Lu%n
án sO dHng các phương pháp nghiên c u ch y!u sau ñây:
• Phương pháp duy v%t bi n ch ng và duy v%t lGch sO c a ch nghĩa Mác
V Lênin. Trong Lu%n án, khi ti!n hành nghiên c u, phân tích đánh giá va ho`t



4
ñEng xác ñGnh giá trG doanh nghi p cũng như kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh
nghi p, Tác gi# xem xét các ho`t ñEng này trong m i quan h bi n ch ng v3i
các ho`t ñEng khác ñD th/y rõ nhưng tác ñEng qua l`i giPa chúng. T, ñó, Tác
gi# rút ra ñư-c các k!t lu%n quan tr:ng làm cơ sp ñưa ra các ý ki!n c a b#n
thân va v/n đa kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p.
• Lu%n án sO dHng ch y!u va phương pháp điau tra, th ng kê, tnng h-p,
phân tích ñD ñánh giá th&c tr`ng kiDm toán xác ñGnh giá trG doanh nghi p t`i
Vi t Nam. Sau đó, phương pháp kh#o sát th&c t! sw ñư-c sO dHng ñD làm rõ
nét th&c tr`ng ho`t ñEng xác ñGnh giá trG doanh nghi p và s& cmn thi!t ph#i
ti!n hành kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p phHc vH cho các mHc đích
khác nhau trong kinh t! thG trư=ng hi n nay. Tác gi# ñã gOi các b#ng ph0ng
v/n t3i các cơng ty kiDm tốn đEc l%p và tr&c ti!p ph0ng v/n mEt s giám đ c
và kiDm tốn viên c a mEt s cơng ty kiDm tốn va ho`t đEng kiDm tốn xác
đGnh giá trG doanh nghi p hi n nay. K!t qu# là tác gi# gOi ñi 20 B#ng ph0ng
v/n t3i các cơng ty kiDm tốn đEc l%p và ñã nh%n l`i ñư-c 14 b#ng tr# l=i
chi!m 70% s B#ng ph0ng v/n đư-c gOi đi, cịn l`i có 6 cơng ty khơng tr# l=i.
Thơng qua k!t qu# c a b#ng điau tra, tác gi# đã phân tích ñánh giá ñD làm rõ
th&c tr`ng ho`t ñEng kiDm toán xác ñGnh giá trG doanh nghi p t`i Vi t Nam
hi n nay.
• Ngồi các phương pháp trên, trong Lu%n án còn sO dHng các phương
pháp khác như tnng h-p, phân tích, so sánh. D&a vào k!t qu# c a các phương
pháp trên, Tác gi# ñã sO dHng phương pháp tnng h-p, phân tích và so sánh đD
cho ra nhPng ưu ñiDm và các h`n ch! c a ho`t ñEng kiDm tốn xác đGnh giá trG
doanh nghi p. T, đó, Lu%n án đưa ra các gi#i pháp đD hồn thi n ho`t đEng
kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p t`i các cơng ty kiDm tốn đEc l%p t`i
Vi t Nam hi n nay.



5
TzNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CqU
Xác đGnh giá trG doanh nghi p là mEt cơng cH đD các bên có thD xác ñGnh
ñư-c giá trG giao dGch, căn c vào giá trG doanh nghi p ñư-c ñGnh giá và các
ñiau ki n cH thD khác mà các bên tham gia giao dGch có thD đàm phán và
thương lư-ng các m c giá giao dGch trong chia tách, gi#i thD, phá s#n hobc sáp
nh%p các doanh nghi p khác nhau. Nhiau quan ñiDm cho coi tr:ng vi c ñGnh
giá doanh nghi p c a bên mua, tuy nhiên khi xem xét rEng hơn p khái ni m
xác ñGnh giá trG giao dGch thì bên bán cũng chính là bên có nhu cmu cmn ph#i
xác đGnh giá trG doanh nghi p khơng kém bên mua. N!u bên bán khơng đGnh
giá doanh nghi p và khơng có cơ sp đD tính tốn giá trG c a mình là bao nhiêu
thì sw r/t b/t l-i trong ñàm phán giao dGch va chia tách, gi#i thD, phá s#n hobc
sáp nh%p các doanh nghi p. Hobc ngư-c l`i, có thD gây ra nhPng khó khăn
khơng cmn thi!t, th%m chí là b0 lS cơ hEi giao dGch va chia tách, gi#i thD, phá
s#n hobc sáp nh%p các doanh nghi p khi ñưa ra nhPng m c giá q cao,
khơng có cơ sp. Hi n nay, kiDm tốn là mEt lĩnh v&c phát triDn chưa lâu t`i
Vi t Nam nhưng đã góp phmn làm lành m`nh nan tài chính trong nư3c. Ho`t
đEng kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p là mEt lĩnh v&c m3i, mEt nhu
cmu m3i n#y sinh trong quá trình phát triDn kinh t! thG trư=ng t`i nư3c ta do đó
các nghiên c u va v/n đa này chưa nhiau và cmn đư-c hình thành, hồn thi n
trong q trình ho`t đEng.
Trên th! gi3i, có nhiau cơng trình nghiên c u liên quan đ!n phương pháp
ñGnh giá doanh nghi p. Năm 1994, tác gi#i Robert Bergeth ñã ña c%p ñ!n
phương pháp so sánh giá trG thG trư=ng qua /n phsm How to sell your
company for the most profit xu/t b#n bpi Prentice Hall. Năm 1997, các tác gi#
Palepu, Bernard và Healy thuEc ð`i h:c Ohio ñã gi3i thi u các nghiên c u
c a mình va phân tích kinh doanh và giá trG doanh nghi p (Introduction to
Business Analysis & Valuation). Năm 1998, hai tác gi# G.Baker and G.Smith



6
thuEc ð`i h:c Cambridge đã trình bày các nghiên c u c a mình qua bài vi!t
“T!o d ng giá tr doanh nghi/p thơng qua vi/c đ nh giá các tài s n vơ hình”.
Năm 2000, Nhà xu/t b#n McKinsey & Company Inc ñã xu/t b#n các cu n
sách va ñGnh giá giá doanh nghi p như Valuation Measuring and Managing
the Value of companies c a các tác gi# Tom Copeland, Tim Koller, Jack
Murring, cu n Investment Valuation c a tác gi# Aswath Darmoleran và cu n
Value Investing: A Balanced Approach c a tác gi# Martin J.Whitman. Hmu
h!t các công trình nghiên c u trên ch y!u đa c%p đ!n phương pháp đGnh giá
doanh nghi p mHc đích mua bán, sáp nh%p (Merger and Acquisition). Gmn ñây
nh/t, tháng 8 năm 2006, tác gi# Fredrick Sjoholm thuEc The European
Institute of Japanese Studies, Stockholm School of Economic đã có các
nghiên c u c a mình va doanh nghi p nhà nư3c và cn phmn hóa p Vi t Nam.
Tuy nhiên, nghiên c u này cho công b mEt s thông tin liên quan đ!n doanh
nghi p nhà nư3c và cn phmn hóa p Vi t Nam. Va kiDm toán, trong cu n
Auditing W an integrated approach do nhà xu/t b#n PrenticeVHall International,
Inc phát hành năm 1990, hai tác gi# Alvin A.Arens, James K.Loebbecke đã
trình bày nhPng v/n đa cơ b#n liên quan đ!n ho`t đEng kiDm tốn nói chung.
Tác gi# Jack C.Robertson v3i cu n Auditing và hai tác gi# O.Ray Whittington
và Kurt Pany v3i cu n Principles of Auditing đã trình bày va các cơng vi c
trong mEt cuEc kiDm tốn báo cáo tài chính (BCTC) cơ b#n trong đó có ña
c%p t3i vi c kiDm toán xác ñGnh giá trG tài s#n, và giá trG c a doanh nghi p.
† Vi t Nam, b2t ñmu t, năm 1990 ñ!n nay ñã có mEt s nghiên c u va
lĩnh v&c ñGnh giá doanh nghi p nhưng t%p chung nhiau vào phương pháp ñGnh
giá mà chưa nghiên c u và ña c%p t3i quy trình, cách th c ti!n hành đGnh giá
cũng như va kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p. Các nghiên c u cũng
m3i cho d,ng l`i p vi c ña c%p ñ!n vi c ñGnh giá doanh nghi p khi ti!n hành
cn phmn hóa mà chưa đa c%p đ!n vi c kiDm tốn l`i k!t qu# xác ñGnh giá trG



7
doanh nghi p cũng như vi c ñGnh giá doanh nghi p khi ti!n hành chia tách,
gi#i thD, phá s#n và sáp nh%p các doanh nghi p. Như tác gi# Nghiêm Sĩ
Thương năm 2000, ñã nghiên c u lu%n án ti!n si v3i đa tài Xác đ nh mơ hình
đ nh giá Doanh nghi/p nhà nưEc trong quá trình c) ph n hoá t!i Vi/t Nam.
Lu%n án c a tác gi# Nguycn Minh Hoàng năm 2001 va Phương pháp xác ñ nh
giá tr doanh nghi/p b Vi/t Nam, trong ñó tác gi# m3i cho nghiên c u va hoàn
thi n phương pháp ñGnh giá doanh nghi p. V3i lu%n án Luphương pháp ñ nh giá c) phi u trên th trư ng ch*ng khoán Vi/t Nam, tác gi#
Vũ ThG Kim Liên năm 2003 ñã ñưa ra các lu%n c ñD ti!n hành ñGnh giá cn
phi!u. Tác gi# Nguycn Th! LEc năm 2006 v3i lu%n án ð nh giá tài s n và xác
ñ nh l'i nhuy!u. Gmn ñây nh/t năm 2007, tác gi# Trmn Văn Dũng v3i lu%n án Hoàn thi/n
cơng tác đ nh giá doanh nghi/p b Vi/t Nam đã có các đánh giá va cơng tác
đGnh giá và đưa ra các gi#i pháp đD hồn thi n cơng tác đGnh giá t`i Vi t Nam.
Cịn trong lĩnh v&c kiDm tốn cũng đã có các nghiên c u khác nhau
nhưng chưa có nghiên c u cH thD va kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p
như lu%n án c a tác gi# Mai Vinh năm 2000 va Hoàn thi/n t) ch*c ki m toán
báo cáo quy t toán ngân sách c p b,. Tác gi# ThGnh Văn Vinh năm 2001 ñã
nghiên c u lu%n án v3i ña tài Phương pháp ki m tốn báo cáo quy t tốn
cơng trình xây d ng cơ b n hồn thành. Năm 2003, tác gi# ðồn ThG Ng:c
Trai đã nghiên c u lu%n án v3i đa tài Hồn thi/n t) ch*c ki m tốn báo cáo
tài chính doanh nghi/p t!i Vi/t Nam. Năm 2007, tác gi# Ph`m Văn Nhiên ñã
nghiên c u lu%n án v3i đa tài Hồn thi/n h/ th&ng ki m tra W ki m soát c p
tenh trong lĩnh v c kinh t W tài chính b Vi/t Nam. Các nghiên c u này m3i cho
nghiên c u va mEt s lĩnh v&c cH thD trong ho`t ñEng kiDm tốn t`i Vi t Nam
mà chưa đa c%p t3i kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p.


8

Ngồi ra cịn nhiau bài vi!t, lu%n văn th`c si có đa c%p đ!n phương pháp
đGnh giá doanh nghi p, va kiDm toán, tuy nhiên các bài vi!t này cho đa c%p đ!n
mEt phmn khía c`nh liên quan đ!n cơng tác xác đGnh giá trG doanh nghi p, va
kiDm tốn trong các lĩnh v&c khác mà chưa ña c%p t3i kiDm tốn xác đGnh giá
trG doanh nghi p. Chính vì v%y, Tác gi# ñã l&a ch:n ña tài này ñD đưa ra quy
trình kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p.
NH NG ðI‡M MjI CFA LU%N ÁN
Nh`ng đóng góp mli vO mUt h|c thu^t, lý lu^n
T, lý lu%n va vai trị và s& cmn thi!t c a kiDm tốn trong nan kinh t! thG
trư=ng, Lu%n án đã trình bày cơ sp lý lu%n va nEi dung, quy trình kiDm tốn
xác đGnh giá trG doanh nghi p và cho ra ñư-c các ñbc trưng, phương pháp ñbc
thù ñư-c áp dHng trong kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p. CH thD:
V NEi dung kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p có nhPng điDm khác
v3i nEi dung kiDm tốn tài chính đó là nEi dung c a kiDm tốn tài chính t%p
trung ch y!u vào các kho#n mHc hobc các chu trình tài chính trong doanh
nghi p. Trong khi đó, nEi dung kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p l`i t%p
trung vào vi c xác ñGnh tính trung th&c h-p lý c a thơng tin va giá trG doanh
nghi p ñư-c xác ñGnh phù h-p v3i Pháp l nh va giá và ñánh giá vi c tuân th
các tiêu chusn va thsm ñGnh giá ñã ñư-c ban hành trong q trình xác đGnh giá
trG doanh nghi p;
V KiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p có mEt đbc trưng riêng là
khơng có khái ni m “cuEc kiDm tốn năm sau” và “ho`t đEng liên tHc” là do
ho`t ñEng xác ñGnh giá trG doanh nghi p cho ti!n hành mEt lmn ñ i v3i mEt
doanh nghi p và g2n v3i t,ng th=i ñiDm ho`t ñEng c a doanh nghi p. Chính
vì v%y, chu kỳ th&c hi n khơng lbp l`i như đ i v3i ho`t đEng s#n xu/t kinh
doanh (SXKD) và kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p cũng cho dicn ra
trong mEt năm tài chính duy nh/t;


9

V Vi c áp dHng các ki thu%t kiDm toán có nhPng đbc điDm khác bi t trong
kiDm tốn xác ñGnh giá trG doanh nghi p. Khi th&c hi n kiDm toán, kiDm toán
viên (KTV) sO dHng thO nghi m kiDm sốt là ch y!u trong t/t c# các giai
đo`n c a cuEc kiDm toán và thO nghi m cơ b#n ch y!u ñư-c sO dHng là ki
thu%t kiDm tra tài li u, phân tích, đánh giá, tính tốn, ph0ng v/n, xác nh%n còn
các ki thu%t kiDm kê, quan sát ít ñư-c áp dHng ñD thu th%p btng ch ng.
Nh`ng ñO xu4t mli rút ra t• k;t qu2 nghiên cbu
Lu%n án sO dHng phương pháp ñiau tra kh#o sát ñ i v3i th&c tr`ng kiDm
tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p t`i mEt s cơng ty kiDm tốn đEc l%p hi n
nay và cho th/y kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p là mEt yêu cmu t/t
y!u trong nan kinh t! thG trư=ng nhtm ñáp ng nhu cmu thông tin va giá trG
doanh nghi p c a nhPng ngư=i quan tâm. K!t qu# nghiên c u cho th/y cơng
tác kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p t`i các cơng ty kiDm tốn đEc l%p
hi n nay chưa có mEt chương trình kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p cH
thD và vi c v%n dHng các phương pháp kiDm tốn cịn nhiau h`n ch!.
Vì v%y, đD ho`t đEng kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p phát triDn
ñáp ng ñư-c nhu cmu c a ngư=i sO dHng thơng tin, lu%n án đa xu/t các gi#i
pháp v3i các nEi dung sau:
1. Xây d&ng h th ng mHc tiêu và nEi dung cH thD ñD ti!n hành kiDm
tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p.
2. Xây d&ng mEt quy trình kiDm tốn và các phương pháp ki thu%t ng
dHng trong kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p.
3. Nhà nư3c cmn s3m hư3ng d?n th&c hi n Lu%t kiDm tốn đEc l%p đD
t`o ra cơ ch! qu#n lý t t ho`t đEng kiDm tốn.
NHI DUNG CFA LU%N ÁN
Ngồi phmn mp đmu, k!t lu%n, danh mHc tài li u tham kh#o, lu%n án ñư-c
k!t c/u thành 3 chương:


10

Chương 1: NhPng v/n ña lý lu%n cơ b#n va kiDm tốn xác đGnh giá trG
doanh nghi p.
Chương 2: Th&c tr`ng kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh nghi p t`i Vi t
Nam hi n nay.
Chương 3: MEt s gi#i pháp hồn thi n kiDm tốn xác đGnh giá trG doanh
nghi p t`i Vi t Nam.


11

CHƯƠNG 1
NH NG V"N ð# LÝ LU%N CƠ B N V#
KI(M TOÁN XÁC ð,NH GIÁ TR, DOANH NGHI/P
1.1. LÝ LU%N CƠ B N V# KI(M TOÁN XÁC ð,NH GIÁ TR,
DOANH NGHI/P
1.1.1. B*n ch3t và s c)n thi t c4a ki,m toán
1.1.1.1. B n ch t c a ki m toán
Ho`t ñEng kiDm toán ñã phát triDn t, r/t lâu trên gi3i g2n lian v3i quá
trình phát triDn kinh t! V xã hEi lồi ngư=i và đã trp thành mEt ho`t ñEng cmn
thi!t trong nan kinh t! thG trư=ng. Trên th! gi3i hi n nay có nhiau khái ni m,
quan điDm khác nhau va kiDm toán thD hi n s& ti!p c%n và nh%n th c khác
nhau va kiDm toán. T, quan điDm cho rtng kiDm tốn chính là kiDm tra k!
tốn t(n t`i trong điau ki n kiDm tra chưa phát triDn đ!n quan điDm va kiDm
tốn là kiDm tốn b#ng khai tài chính t`i mEt s nư3c trên th! gi3i. CH thD:
Trong cu n Ki m toán W m,t liên k t tác gi# Alvin A. Aren có đưa ra khái
ni m va kiDm toán như sau:
KiDm toán là mEt q trình mà qua đó mEt ngư=i đEc l%p, có nghi p
vH t%p h-p và đánh giá rõ ràng va thơng tin có thD lư-ng hố có liên
quan đ!n mEt th&c thD kinh t! riêng bi t nhtm mHc ñích xác ñGnh và
báo cáo m c ñE phù h-p giPa thơng tin có thD lư-ng hố v3i nhPng

tiêu chusn ñã ñư-c thi!t l%p.[1]
Hobc như trong L=i mp ñmu "Gi i thích v các chugn m c ki m tốn"
c a Vương qu c Anh có đưa ra quan điDm va kiDm toán như sau: "Ki m toán
là s ki m tra ñ,c l




×