Thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại từ thực tiễn tỉnh quảng nam

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGÔ BÁ KÔNG

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI
TỪ THỰC TIỄN TỈNH QUẢNG NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

HÀ NỘI, năm 2018


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGÔ BÁ KÔNG

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI
TỪ THỰC TIỄN TỈNH QUẢNG NAM

Chuyên ngành
Mã số

: Chính sách công
: 60.34.04.02

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

NGƢỜI HƢỚNGDẪN KHOA HỌC:
PGS.TS PHẠM QUÝ LONG

HÀ NỘI, năm 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của tôi dưới sự
hướng dẫn của PGS.TS. Phạm Quý Long, số liệu và kết quả nghiên cứu trong
luận này hoàn toàn trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình
nào khác, các thông tin tài liệu trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ
nguồn./.

Tác giả luận văn

NGÔ BÁ KÔNG


LỜI CÁM ƠN
Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn tôi đã nhận được sự
giúp đỡ nhiệt tình và tạo điều kiện thuận lợi của quý thầy cô giáo, các đồng
nghiệp, các cơ quan gia đình và bạn bè. Nhân dịp này tôi xin bày tỏ lòng biết
ơn sâu sắc đến:
- Ban Giám hiệu, khoa Chính sách công, Phòng Quản lý đào tạo cùng
quý thầy cô giáo của Học viện Khoa học xã hội và Cơ sở Học viện Khoa học
Xã hội tại Thành phố Đà Nẵng.
- UBND tỉnh Quảng Nam và Sở Nông nghiệp và phát triển Nông thôn
tỉnh Quảng Nam,chi cục phát triển nông thôn tỉnh, liên minh HTX tỉnh Quảng

Nam, phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Đại Lộc, HTX Nông
nghiệp và Dịch vụ kinh doanh tổng hợp Duy Đại Sơn.
Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Phạm Quý
Long đã nhiệt tình hướng dẫn giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện và hoàn
thành luận văn tốt nghiệp này.
Cảm ơn các thành viên trong gia đình đã động viên và giúp đỡ tôi trong
suốt thời gian qua./.
Tác giả luận văn

NGÔ BÁ KÔNG


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN
CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI Ở VIỆT
NAM ................................................................................................................. 8
1.1. Một số khía cạnh lý luận liên quan đến chính sách phát triển kinh tế
trang trại ............................................................................................................ 8
1.2. Cơ sở thực tiễn của việc thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang
trại .................................................................................................................... 25
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT
TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI Ở TỈNH QUẢNG NAM...................... 39
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội và hệ thống chính sách
phát triển kinh tế trang trại ở Quảng Nam ...................................................... 39
Các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế trang trại của tỉnh Quảng
Nam ................................................................................................................. 45
2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại ở
tỉnh Quảng Nam .............................................................................................. 45
2.3. Một số nhận xét rút ra .............................................................................. 59

CHƢƠNG 3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ, GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN
THIỆN VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ
TRANG TRẠI Ở TỈNH QUẢNG NAM ...................................................... 64
3.1. Cơ sở xây dựng kiến nghị ........................................................................ 64
3.2. Một số giải pháp ....................................................................................... 67
KẾT LUẬN .................................................................................................... 74
TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
GMP

: Tiêu chuẩn thực hành sản xuất tốt

HACCP

: Tiêu chuẩn kiểm tra, đánh giá an toàn thực phẩm

NN& PTNT : Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
UBND

: Ủy ban nhân dân

VietGAP

: Tiêu chuẩn thực hành sản xuất nông nghiệp tốt ở Việt Nam


DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Tổng đàn gia súc, gia cầm của tỉnh Quảng Nam ............................ 42
Bảng 2.2. Quy mô diện tích của các trang trại ................................................ 53
Bảng 2.3. Cơ cấu kinh tế của tỉnh Quảng Nam từ 2012-2016 ........................ 59


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong vài thập kỷ gần đây, ngành công nghiệp chế biến thực phẩm ở
Việt Nam đã có những bước tiến mạnh mẽ, kéo theo sự phát triển của nền sản
xuất nông nghiệp hàng hóa hay còn gọi là kinh tế trang trại. Việc hình thành
các trang trại được xem là nhân tố quyết định thúc đẩy phát triển sản xuất,
chăn nuôi hàng hóa. Những mô hình trang trại hiệu quả đó đã thúc đẩy sự
phát triển của nông, lâm, ngư, nghiệp. Những năm qua, nhiều hộ nông dân
trên cả nước đã phát huy tính tự chủ, sáng tạo trong việc phát triển kinh tế hộ
gia đình, từ đó thúc đẩy sản xuất nông nghiệp và kinh tế nông thôn. Mô hình
xây dựng kinh tế trang trại được nhiều người lựa chọn bởi tính phù hợp, nâng
cao được năng suất và tính cạnh tranh của sản phẩm nông sản, không những
giúp người nông dân nâng cao thu nhập mà còn giải quyết được lao động tại
địa phương, góp phần xây dựng nông thôn mới.
Việc phát triển kinh tế trang trại nhằm khai thác, sử dụng có hiệu quả
đất đai, vốn, kỹ thuật, kinh nghiệm quản lý, góp phần phát triển nông nghiệp
bền vững; tạo việc làm, tăng thu nhập; khuyến khích làm giàu đi đôi với xoá
đói giảm nghèo; phân bổ lại lao động, dân cư, xây dựng nông thôn mới. Phát
triển kinh tế trang trại đã góp phần quan trọng trong quá trình chuyển dịch,
tích tụ ruộng đất gắn liền với quá trình phân công lại lao động ở nông thôn,
từng bước chuyển dịch lao động nông nghiệp sang làm các ngành phi nông
nghiệp, thúc đẩy tiến trình công nghiệp hoá trong nông nghiệp và nông thôn.
Để nâng cao giá trị gia tăng trên một đơn vị diện tích đất, Nhà nước đã
có nhiều chính sách để khuyến khích phát triển những mô hình kinh tế trang
trại phù hợp gắn với đặc điểm của từng vùng, miền. Hiện nay, ở nước ta đã

hình thành nhiều mô hình trang trại như trang trại trồng trọt, trang trại chăn

1


nuôi, trang trại lâm nghiệp, trang trại nuôi trồng thuỷ sản, trang trại tổng
hợp...
Việc hình thành nhiều mô hình trang trại đã góp phần nâng cao hiệu
quả đầu tư, khai thác và sử dụng đất trống, đồi núi trọc, đất hoang hoá, ao, hồ,
đầm, bãi bồi ven sông… để sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp theo hướng
chuyên canh với tỷ suất hàng hoá cao. Đồng thời, việc hình thành nhiều mô
hình trang trại cũng đã góp phần nâng cao hiệu quả mô hình trang trại sử dụng
ít đất, sử dụng nhiều lao động, có tính thâm canh cao gắn với chế biến, thương
mại và dịch vụ, làm ra hàng hoá nông sản có giá trị kinh tế lớn.
Để các loại hình kinh tế trang trại hình thành và phát triển, Nhà nước
cũng đã ban hành nhiều chính sách để các trang trại phát triển có hiệu quả, như
chính sách về đất đai, thuế, đầu tư, tín dụng, lao động, về khoa học, công nghệ
và môi trường, thị trường…Việc ban hành những chính sách này đã làm cho
các mô hình kinh tế trang trại ở nước ta tăng nhanh về số lượng với nhiều thành
phần kinh tế tham gia. Nhiều trang trại đã sản xuất và cung ứng giống tốt, làm
dịch vụ, kỹ thuật, tiêu thụ sản xuất cho nông dân trong vùng, tạo nguồn cung
ổn định cho các cơ sở chế biến, tạo thêm nhiều sản phẩm chất lượng cao để
phục vụ xuất khẩu.
Tỉnh Quảng Nam là một trong các tỉnh có điều kiện thuận lợi để phát
triển kinh tế trang trại trong cả nước. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai
thực hiện vẫn còn những tồn tại cần sớm được khắc phục đó là: kinh tế trang
trại chủ yếu vẫn là trang trại hộ gia đình, các trang trại có quy mô diện tích
dưới mức hạn điền, có nguồn gốc đa dạng, đã gây không ít những bất cập
trong việc quản lý, sử dụng diện tích đất để phát triển kinh tế trang trại, các hộ
làm kinh tế trang trại không tập trung nên một số nơi có cơ sở hạ tầng chưa

đảm bảo… làm cho không ít trang trại gặp khó khăn trong quá trình sản xuất
và tiêu thụ sản phẩm, việc trang bị và áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến vào

2


quá trình sản xuất chưa nhiều và hạn chế việc tìm hiểu thị trường đầu ra cho
sản phẩm, dẫn đến năng suất, chất lượng sản phẩm làm ra chưa cao, sản phẩm
làm ra có lúc khó tiêu thụ….
Xuất phát từ những vấn đề trên, cùng với mong muốn góp một phần
nhỏ bé của mình vào việc triển khai và thực hiện chính sách phát triển kinh tế
trang trại của Đảng và Nhà nước trên địa bàn Tỉnh Quảng Nam, tôi đã chọn
đề tài “Thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại từ thực tiễn Tỉnh
Quảng Nam” làm luận văn tốt nghiệp lớp cao học chuyên ngành Chính sách
công của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
- Luận án Tiến sĩ Kinh tế của tác giả Trần Tú Khánh với đề tài “Chính
sách phát triển kinh tế trang trại theo hướng bền vững trên địa bàn tỉnh Nghệ
An” năm 2015. Luận án nghiên cứu chính sách phát triển kinh tế trang trại
theo hướng bền vững trên địa bàn tỉnh Nghệ An gồm: Quy hoạch phát triển
kinh tế trang trại, chính sách đất đai, tín dụng phục vụ phát triển kinh tế trang
trại, đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản
xuất, chính sách đào tạo nguồn nhân lực, phát triển hợp tác liên kết, chính
sách về thị trường và chính sách bảo vệ môi trường.
- Luận văn thạc sĩ kinh tế phát triển của tác giả Trần Đình Trân với đề
tài: “Phát triển kinh tế trang trại tỉnh Quảng Ngãi” năm 2011. Luận văn đã
phân tích thực trạng phát triển kinh tế trang trại ở tỉnh Quảng Ngãi qua đó chỉ
rõ những tồn tại, hạn chế và những tiềm năng phát triển của kinh tế trang trại
của tỉnh Quảng Ngãi, đồng thời đề xuất những giải pháp để phát triển kinh tế
trang trại ở tỉnh Quảng Ngãi trong thời gian tới.

- Luận văn thạc sĩ kinh tế phát triển của tác giả Lê Quốc Thái với đề
tài: “Phát triển kinh tế trang trại trồng trọt trên địa bàn tỉnh Gia Lai” năm
2013. Luận văn đã đi sâu nghiên cứu về loại hình trang trại trọt trên địa bàn

3


tỉnh Gia Lai, qua đó đưa ra những giải pháp để trang trại trồng trọt trên địa
bàn tỉnh phát triển trong thời gian tới.
- Đề tài “Kinh tế trang trại - khu vực Nam Bộ - thực trạng và giải
pháp” do TS. Trương Thị Minh Sâm chủ biên năm 2002. Trong đề tài này, tác
giả đã đề cập đến đặc điểm thực trạng về quy mô hoạt động của kinh tế trang
trại, song chưa đi sâu nghiên cứu về thực trạng áp dụng các chính sách của
nhà nước đối với kinh tế trang trại.
- Trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh với kỷ yếu Hội thảo
“Kinh tế trang trại sau 01 năm thực hiện Nghị quyết 03/2000/NQ-CP” đã
đánh giá các chủ trương chính sách và các mặt phát triển của kinh tế trang trại
sau hơn 01 năm thực hiện Nghị quyết của Chính phủ về phát triển kinh tế
trang trại.
- Tác giả Nguyễn Đình Hương với công trình nghiên cứu: “Thực trạng
và giải pháp phát triển kinh tế trang trại trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện
đại hóa ở Việt Nam” đây là công trình nghiên cứu cấp Nhà nước, qua đó tác
giả đã đưa ra một số giải pháp cụ thể về đất đai, về vốn, về phát triển nguồn
nhân lực, về thị trường, về khoa học- công nghệ, về phát triển hạ tầng nông
thôn, về phát triển công nghệ chế biến và tăng cường sự quản lý của nhà nước
đối với kinh tế trang trại.
Nhìn chung, các tác giả đều tập trung phân tích thực trạng và giải pháp
phát triển kinh tế trang trại, chính sách phát triển kinh tế trang trại …chưa có
công trình nghiên cứu về thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại cụ
thể để từ đó đưa ra giải pháp cơ bản nhằm đổi mới, hoàn thiện việc thực hiện

chính sách phát triển kinh tế trang trại trong trong thời gian tới.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu, hệ thống hoá những vấn đề lý luận và thực tiễn về thực

4


hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại, từ đó đánh giá thực trạng tổ chức
thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại tại Tỉnh Quảng Nam và đề
xuất các giải pháp hoàn thiện, đẩy mạnh việc thực hiện chính sách phát triển
kinh tế trang trại ở địa phương.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu:
Luận văn trả lời các câu hỏi sau
Câu hỏi 1 : những vấn đề lý luận và thực tiễn về thực hiện chính sách
phát triển kinh tế trang trại ở Việt Nam như thế nào?
Câu hỏi 2: thực trạng thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại ở
Tỉnh Quảng Nam, có ưu điểm, bất cập, hạn chế và nguyên nhân của các bất
cập, hạn chế như thế nào?
Câu hỏi 3: phương hướng, giải pháp hoàn thiện, đẩy mạnh thực hiện
chính sách phát triển kinh tế trang trại ở địa phương lả gì?
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Quyết định 2277- QĐ/UBND ngày 20/8/2013 của UBND tỉnh về kế
hoạch hành động triển khai thực hiện Đề án “Tái cơ cấu ngành nông nghiệp
theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững” theo Quyết định
số 899/QĐ-TTg ngày 10/6/2013 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn tỉnh
Quảng Nam
Phạm vi không gian: Đề tài nghiên cứu ở tỉnh Quảng Nam
Phạm vi về thời gian: Từ năm 2013 đến năm 2017.

5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn vận dụng cách tiếp cận đa ngành, liên ngành kinh tế học và
phương pháp nghiên cứu chính sách công. Đó là cách tiếp cận về chu trình
chính sách từ khâu hoạch định, xây dựng, thực hiện và đánh giá chính sách

5


công có sự tham gia của các chủ thể chính sách.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thu thập thông tin, khảo sát, phương pháp phân tích và
tổng hợp, thống kê và so sánh được sử dụng để thu thập, phân tích và khai
thác thông tin từ các nguồn có sẵn liên quan đến đề tài nghiên cứu, bao gồm
các văn kiện, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, bộ, ngành ở Trung ương và địa
phương; các tài liệu, công trình nghiên cứu, các báo cáo, thống kê của chính
quyền, ban, ngành đoàn thể, tổ chức, cá nhân liên quan trực tiếp hoặc gián
tiếp đến vấn đề thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại của nước ta
nói chung , tỉnh Quảng Nam nói riêng. Đồng thời, thu thập, tìm hiểu và vận
dụng các lý thuyết của ngành chính sách kinh tế liên quan đến vấn đề thực
hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Các kết quả, kết luận, kiến nghị, đề xuất của luận văn góp phần bổ sung
hoàn thiện những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách công nói chung, thực
hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại ở tỉnh Quảng Nam. Đề xuất các
phương hướng và giải pháp để nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phát
triển kinh tế trang trại.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Các kết luận, các giải pháp do tác giả luận văn kiến nghị có thể sử dụng

như tài liệu tham khảo có giá trị góp phần hoàn thiện, nâng cao hiệu quả tổ
chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại tại tỉnh Quảng Nam.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn thực hiện chính sách phát triển
kinh tế trang trại ở Việt Nam.

6


Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại
ở Tỉnh Quảng Nam.
Chương 3: Một số kiến nghị giải pháp nhằm hoàn thiện và đẩy mạnh
việc thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại ở tỉnh Quảng Nam.

7


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI Ở VIỆT NAM

1.1. Một số khía cạnh lý luận liên quan đến chính sách phát triển
kinh tế trang trại
1.1.1. Khái niệm trang trại và kinh tế trang trại
Quan điểm của Mác đã khẳng định: Điểm cơ bản của trang trại gia đình
là sản xuất hàng hoá, khác với kinh tế tiểu nông là sản xuất tự cấp tự túc,
nhưng có điểm giống nhau là lấy gia đình làm cơ sở làm nòng cốt.
Theo Lênin đã phân biệt kinh tế trang trại “Người chủ trang trại bán ra
thị trường hầu hết các sản phẩm làm ra, còn người tiểu nông thì dùng đại bộ

phận sản phẩm sản xuất được, mua bán càng ít càng tốt”.
Ở các nước tư bản phát triển như Mỹ, Anh và một số vùng lãnh thổ ở
Châu Á: như Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc và một số nơi khác trong khu
vực. Họ quan niệm: “Trang trại là loại hình sản xuất nông – lâm – ngư
nghiệp của hộ gia đình nông dân sau khi phá vỡ vỏ bọc sản xuất tự cấp, tự túc
khép kín của hộ tiểu nông, vươn lên sản xuất nhiều nông sản, hàng hoá, tiếp
cận với thị trường, từng bước thích nghi với nền kinh tế cạnh tranh” [11].
- Ở Việt Nam có nhiều khái niệm về kinh tế trang trại, theo TS.
Trương Thị Minh Sâm, "Kinh tế trang trại là một hình thức tổ chức sản xuất
kinh doanh trong nông nghiệp, được hình thành và phát triển trên cơ sở kinh
tế hộ gia đình nông dân có mức độ tích tụ và tập trung cao hơn về đất đai,
vốn, lao động, kỹ thuật .... nhằm tạo ra khối lượng hàng hóa nông sản lớn
hơn, với lợi nhuận cao hơn theo yêu cầu của kinh tế thị trường, có sự điều tiết
của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa " [25].

8


Theo Nghị quyết số 03/2000/NQ-CP ngày 02/02/2000 của Chính phủ
về kinh tế trang trại: “Kinh tế trang trại là hình thức tổ chức sản xuất hàng
hóa trong nông nghiệp, nông thôn chủ yếu dựa vào hộ gia đình nhằm mở
rộng quy mô và nâng cao hiệu quả sản xuất trong lĩnh vực trồng trọt, chăn
nuôi, nuôi trồng thủy sản, trồng rừng gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ
nông, lâm, thủy sản” [6].
1.1.2. Chính sách phát triển kinh tế trang trại
Từ cách tiếp cận về trang trại, kinh tế trang trại, có thể hiểu về chính
sách phát triển kinh tế trang trại như sau:
Chính sách phát triển kinh tế trang trại là tập hợp các quyết định của
Nhà nước nhằm đưa ra các giải pháp, công cụ thực hiện để giải quyết các vấn
đề có liên quan đến việc nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức sản xuất, kinh

doanh nông nghiệp trong các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy
sản, trồng rừng, gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ nông, lâm, thủy sản.
Thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại là toàn bộ quá trình
huy động, bố trí sắp xếp các nguồn lực để đưa chính sách phát triển kinh tế
trang trại vào đời sống thực tế theo một trình tự thủ tục chặt chẽ và thống nhất
nhằm đạt được mục tiêu của chính sách phát triển kinh tế trang trại.
1.1.3. Ý nghĩa, tầm quan trọng của việc thực hiện chính sách phát
triển kinh tế trang trại
Tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại là một khâu
cấu thành chu trình chính sách phát triển kinh tế trang trại, là toàn bộ quá
trình chuyển hóa ý chí của chủ thể chính sách phát triển kinh tế trang trại
thành hiện thực với các đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu nhất định. Tổ
chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại là trung tâm kết nối các
khâu trong chu trình chính sách phát triển kinh tế trang trại thành một hệ
thống. Hoạch định được chính sách phát triển kinh tế trang trại đúng, có chất

9


lượng là rất quan trọng, nhưng thực hiện đúng chính sách phát triển kinh tế
trang trại còn quan trọng hơn. Có chính sách phát triển kinh tế trang trại đúng
nhưng tổ chức thực hiện thực hiện không tốt sẽ trở thành khẩu hiệu suông,
không những không có ý nghĩa, mà còn ảnh hưởng đến uy tín của chủ thể
hoạch định và ban hành chính sách phát triển kinh tế trang trại. Nếu chính
sách không được thực hiện đúng sẽ dẫn đến sự thiếu tin tưởng và sự phản ứng
của Nhân dân đối với Nhà nước. Điều này hoàn toàn bất lợi về mặt chính trị
và xã hội, gây những khó khăn, bất ổn cho Nhà nước trong công tác quản lý.
Qua thực hiện mới biết được chính sách phát triển kinh tế trang trại có đúng,
phù hợp và đi vào cuộc sống hay không. Quá trình thực hiện sẽ góp phần điều
chỉnh, bổ sung và hoàn thiện chính sách phát triển kinh tế trang trại cho phù

hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu của cuộc sống. Đồng thời, việc phân tích,
đánh giá chính sách phát triển kinh tế trang trại chỉ có cơ sở đầy đủ, sức
thuyết phục sau khi được thực hiện. Thực tiễn là chân lý, kết quả thực hiện
chính sách phát triển kinh tế trang trại là thước đo, là cơ sở đánh giá một cách
chính xác, khách quan chất lượng và hiệu quả của chính sách phát triển kinh
tế trang trại. Việc đưa chính sách phát triển kinh tế trang trại vào thực tiễn
cuộc sống là một quá trình phức tạp đầy biến động, chịu sự tác động của
nhiều yếu tố giúp các nhà hoạch định và tổ chức thực hiện chính sách phát
triển kinh tế trang trại có kinh nghiệm để đề ra được các giải pháp hữu hiệu
trong thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại.
Trong thời gian qua, có một số chính sách phát triển kinh tế trang trại tổ
chức thực hiện chưa kịp thời, chưa đồng bộ nên ảnh hưởng không tốt đến sự
phát triển kinh tế của đất nước nói chung và các địa phương nói riêng. Thực
hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại hiện nay là yêu cầu tất yếu khách
quan để góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển nói chung và kinh tế nông
nghiệp nông thôn nói riêng.

10


1.1.4. Nội dung các bước thực hiện chính sách phát triển kinh tế
trang trại
Với ý nghĩa và tầm quan trọng của việc thực hiện chính sách phát triển
kinh tế trang trại nêu trên, các cơ quan cần đặc biệt quan tâm chỉ đạo chặt chẽ
công tác tổ chức triển khai thực hiện chính sách. Để tổ chức, điều hành có
hiệu quả công tác thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại cần phải
thực hiện các bước sau đây:
Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách phát triển kinh tế
trang trại
Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách phát triển kinh tế

trang trại, đây là bước cần thiết và quan trọng vì tổ chức thực hiện chính sách
là quá trình phức tạp, lại diễn ra trong thời gian dài do đó phải có kế hoạch để
các cơ quan nhà nước triển khai thực hiện chính sách một cách chủ động. Kế
hoạch này phải được xây dựng trước khi đưa chính sách phát triển kinh tế
trang trại vào cuộc sống, các cơ quan triển khai từ Trung ương đến địa
phương đều phải lập kế hoạch thực hiện. Kế hoạch triển khai thực hiện chính
sách phát triển kinh tế trang trại bao gồm những nội dung cơ bản sau:
- Lập kế hoạch tổ chức điều hành cần đảm bảo những dự kiến về hệ
thống các cơ quan chủ trì và phối hợp triển khai thực hiện chính sách phát
triển kinh tế trang trại; số lượng và chất lượng nhân sự tham gia tổ chức thực
hiện; những dự kiến về cơ chế trách nhiệm của cán bộ quản lý và công chức
thực hiện; cơ chế tác động giữa các cấp thực hiện chính sách phát triển kinh tế
trang trại.
- Xác định kế hoạch cung cấp các nguồn vật lực như dự kiến về các cơ
sở kiến trúc, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ cho tổ chức thực hiện chính sách
phát triển kinh tế trang trại; các nguồn lực tài chính, các vật tư văn phòng
phẩm...

11


- Xác định thời gian triển khai thực hiện thông qua dự kiến về thời gian
duy trì chính sách phát triển kinh tế trang trại; dự kiến các bước tổ chức triển
khai thực hiện từ tuyên truyền chính sách đến tổng kết rút kinh nghiệm. Mỗi
bước đều có mục tiêu cần đạt được và thời gian dự kiến cho việc thực hiện
mục tiêu. Có thể dự kiến mỗi bước cho phù hợp với một chương trình cụ thể
của chính sách phát triển kinh tế trang trại.
- Xây dựng kế hoạch kiểm tra thực hiện chính sách phát triển kinh tế
trang trại là những dự kiến về tiến độ, hình thức, phương pháp kiểm tra, giám
sát tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại.

- Dự kiến nội quy, quy chế trong thực hiện chính sách phát triển kinh tế
trang trại bao gồm nội quy, quy chế về tổ chức, điều hành; về trách nhiệm,
nghĩa vụ và quyền hạn của cán bộ, công chức và các cơ quan nhà nước tham
gia tổ chức điều hành chính sách phát triển kinh tế trang trại; về các biện pháp
khen thưởng, kỷ luật cá nhân, tập thể trong tổ chức thực hiện chính sách phát
triển kinh tế trang trại...
- Kế hoạch triển khai thực hiện ở cấp nào do lãnh đạo cấp đó xem xét
thông qua. Sau khi được quyết định thông qua, kế hoạch thực hiện chính sách
mang giá trị pháp lý, được mọi người chấp hành thực hiện. Việc điều chỉnh kế
hoạch cũng do cấp có thẩm quyền thông qua kế hoạch quyết định.
Phổ biến, tuyên truyền chính sách phát triển kinh tế trang trại
Phổ biến, tuyên truyền chính sách phát triển kinh tế trang trại là công
đoạn tiếp theo sau khi chính sách đã được thông qua. Việc trước tiên cần làm
trong bước này là tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia thực hiện chính
sách phát triển kinh tế trang trại. Đây là một hoạt động quan trọng, có ý nghĩa
lớn với cơ quan nhà nước và các đối tượng thực hiện chính sách phát triển
kinh tế trang trại. Phổ biến, tuyên truyền chính sách phát triển kinh tế trang
trại tốt giúp cho chủ trang trại, doanh nghiệp và mọi người dân tham gia thực

12


hiện hiểu rõ về mục đích, yêu cầu của chính sách phát triển kinh tế trang trại;
về tính đúng đắn của chính sách phát triển kinh tế trang trại trong điều kiện
hoàn cảnh nhất định và về tính khả thi của chính sách phát triển kinh tế trang
trại... để họ tự giác thực hiện theo yêu cầu quản lý của nhà nước. Đồng thời
còn giúp cho mỗi cán bộ, công chức có trách nhiệm tổ chức thực hiện, nhận
thức được đầy đủ tính chất, trình độ, quy mô của chính sách với đời sống xã
hội để chủ động tích cực tìm kiếm các giải pháp thích hợp cho việc thực hiện
mục tiêu chính sách phát triển kinh tế trang trại và triển khai thực hiện có

hiệu quả kế hoạch tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại
được giao. Việc làm này cần được tăng cường đầu tư về trình độ chuyên môn,
phẩm chất chính trị, về trang thiết bị kỹ thuật... nhằm nâng cao chất lượng
tuyên truyền, vận động.
Trong thực tế có không ít cơ quan, địa phương do thiếu năng lực tuyên
truyền, vận động đã làm cho một số chính sách bị biến dạng, làm cho lòng tin
của nhân dân vào Nhà nước bị giảm sút. Tuyên truyền, vận động thực hiện
chính sách cần được thực hiện thường xuyên, liên tục, kể cả khi chính sách
phát triển kinh tế trang trại đang được thi hành, để mọi đối tượng cần được
tuyên truyền luôn củng cố lòng tin vào chính sách phát triển kinh tế trang trại
và tích cực thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại. Khi tuyên truyền
phải sử dụng nhiều hình thức tuyên truyền phù hợp với từng đối tượng như:
tiếp xúc trực tiếp, gián tiếp trao đổi, thông qua các phương tiện đại chúng, hội
nghị... Hình thức tuyên truyền phổ biến không phù hợp có thể phản tác dụng.
Phân công, phối hợp thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại
Chính sách phát triển kinh tế trang trại được thực hiện trên diện rộng và
liên quan đến nhiều Bộ, ngành, tổ chức và người dân, do đó phải có sự phối
hợp, phân công hợp lý, cụ thể cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan;
xác định cơ quan, tổ chức, người chịu trách nhiệm chính và những cơ quan, tổ

13


chức người tham gia phối hợp trong thực hiện chính sách phát triển kinh tế
trang trại nhằm hạn chế tình trạng trùng chéo nhiệm vụ và không rõ trách
nhiệm. Phải có sự chỉ đạo từ Trung ương đến địa phương, sự phối hợp nhịp
nhàng, đồng bộ giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan.
Mặt khác, các hoạt động thực hiện mục tiêu của chính sách là hết sức
đa dạng, phức tạp liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực, chúng đan xen, thúc đẩy,
kìm hãm lẫn nhau. Vì vậy cần có sự phân công, phối hợp cụ thể, rõ ràng giữa các

cấp, ngành để thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại một cách chủ
động, khoa học, sáng tạo thì sẽ có hiệu quả cao và duy trì ổn định.
Duy trì chính sách phát triển kinh tế trang trại
Đây là bước làm cho chính sách phát triển kinh tế trang trại tồn tại và
phát huy tác dụng trong môi trường thực tế. Để duy trì được chính sách phát
triển kinh tế trang trại đòi hỏi phải có sự đồng tâm, hiệp lực của nhiều yếu tố
như Nhà nước và người tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang
trại phải tạo điều kiện và môi trường để chính sách phát triển kinh tế trang
trại được thực hiện tốt như: chính sách đất đai, chính sách tín dụng, nghĩa
vụ nộp thuế của các chủ trang trại, công tác chuyển giao khoa học công
nghệ, thị trường…. Đối với chủ trang trại phải có trách nhiệm trong việc
thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại và người dân tích cực tham
gia phát triển kinh tế theo hướng trang trại. Các hoạt động trên được tiến
hành đồng bộ thì việc duy trì chính sách phát triển kinh tế trang trại là một
tất yếu khách quan.
Điều chỉnh chính sách phát triển kinh tế trang trại
Điều chỉnh chính sách phát triển kinh tế trang trại là việc làm cần thiết
và diễn ra thường xuyên trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách phát
triển kinh tế trang trại. Trong quá trình thực hiện chính sách nếu gặp khó khăn
do môi trường thực tế thay đổi, do chính sách còn những bất cập, hạn chế

14


chưa phù hợp với thực tiễn cần phải có những điều chỉnh nhất định để đáp
ứng yêu cầu quản lý và phù hợp với tình hình thực tế. Điều chỉnh chính sách
phát triển kinh tế trang trại được thực hiện bởi các cơ quan nhà nước có thẩm
quyền. Do đó, đội ngũ cán bộ điều chỉnh chính sách phải am hiểu, nắm chắc
các quy định, các công cụ thực hiện; phải có kiến thức, kỹ năng phân tích các
hạn chế, bất cập, các yêu cầu thực tiễn đặt ra; phải tâm và có tầm trong tham

mưu điều chỉnh biện pháp, cơ chế để chính sách phát triển kinh tế trang trại có
hiệu quả, bảo đảm mục tiêu đã đề ra.
Theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện chính sách phát triển kinh tế
trang trại
Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách phát triển kinh tế
trang trại là cần thiết; phải kiểm tra, đôn đốc để đảm bảo các chính sách phát
triển kinh tế trang trại được thực hiện đúng và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn
lực. Tổ chức kiểm tra thường xuyên, định kỳ nhằm đảm bảo cho việc thực
hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại theo đúng quy định, đồng thời
giúp nhà quản lý nắm vững được tình hình thực hiện chính sách phát triển
kinh tế trang trại từ đó có những điều chỉnh cho phù hợp và xử lý kịp thời các
vi phạm trong quá trình thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại.
Đồng thời qua kiểm tra cũng giúp cho các đối tượng thực hiện nhận ra những
hạn chế của mình để điều chỉnh bổ sung, hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả
của chính sách phát triển kinh tế trang trại.
Tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm việc thực hiện chính sách phát triển
kinh tế trang trại
Tổng kết, đánh giá rút kinh nghiệm chính sách phát triển kinh tế trang
trại, được tiến hành liên tục trong thời gian duy trì chính sách phát triển kinh
tế trang trại Việc xem xét, đánh giá tổng kết về chỉ đạo, điều hành thực hiện
chính sách phát triển kinh tế trang trại của các cơ quan nhà nước trong hệ

15


thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở. Nội dung đánh giá, tổng kết công tác
chỉ đạo, điều hành là Nghị quyết, kế hoạch được xây dựng để thực hiện chính
sách phát triển kinh tế trang trại và các văn bản hướng dẫn phối hợp khác để
xem xét tình hình phối hợp chỉ đạo, điều hành thực hiện chính sách phát triển
kinh tế trang trại. Cùng với việc đánh giá đối với cả các cơ quan nhà nước còn

phải đánh giá đối với các đối tượng tham gia thực hiện chính sách phát triển
kinh tế trang trại bao gồm các đối tượng thụ hưởng lợi ích trực tiếp và gián
tiếp từ chính sách phát triển kinh tế trang trại.
1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách phát triển
kinh tế trang trại
Quá trình thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại diễn ra trong
thời gian dài và liên quan đến nhiều tổ chức, cá nhân; vì thế kết quả thực hiện
chính sách phát triển kinh tế trang trại cũng phải chịu sự ảnh hưởng của nhiều
yếu tố.
Yếu tố khách quan
Yếu tố khách quan là những yếu tố xuất hiện và tác động đến tổ chức
thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại từ bên ngoài, độc lập với ý
muốn của chủ thể quản lý. Các yếu tố này tồn tại và vận động theo quy luật
khách quan, ít tạo ra sự biến đổi bất thường, do đó không gây được chú ý của
các nhà quản lý, nhưng tác động của chúng đến các quá trình thực hiện chính
sách phát triển kinh tế trang trại rất lớn. Những yếu tố khách quan tác động
đến tổ chức thực hiện chính sách bao gồm:
- Tính chất của vấn đề chính sách phát triển kinh tế trang trại: Chính
sách phát triển kinh tế trang trại là chính sách đa ngành liên quan đến nhiều
chính sách khác: chính sách tín dụng, chính sách đất đai, chính sách tài
nguyên môi trường, thuế, thị trường, xúc tiến thương mại, khoa học - công
nghệ... Do đó để thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại thành công

16


thì các chính sách liên quan phải triển khai thực hiện đồng bộ và kịp thời hỗ
trợ cho các hộ, doanh nghiệp làm kinh tế trang trại.
- Môi trường thực hiện chính sách là yếu tố khách quan tạo tác động
mạnh đến tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại. Môi

trường thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại là các yếu tố liên quan
đến các hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội, môi trường tự nhiên … Nếu các
bộ phận cấu thành môi trường thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang
trại vận động phù hợp với trình độ tổ chức điều hành của các cơ quan nhà
nước, với các cơ chế chính sách đang tồn tại sẽ có tác dụng thúc đẩy các hoạt
động tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại. Ngược lại, nó
sẽ kìm hãm, cản trở các hoạt động này, dẫn đến thực hiện chính sách phát
triển kinh tế trang trại kém hiệu quả. Do đó trong tổ chức thực hiện chính sách
phải chú ý đến môi trường thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại,
phải biết tận dụng tác động tích cực của môi trường thực hiện chính sách phát
triển kinh tế trang trại và hạn chế các tác động tiêu cực của môi trường thực
hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại. Điều quan trọng là phải biết tạo ra
và tận dụng được môi trường thuận lợi để tổ chức thực hiện chính sách phát
triển kinh tế trang trại.
- Mối quan hệ giữa các đối tượng thực hiện chính sách phát triển kinh
tế trang trại cũng là yếu tố khách quan tác động đến kết quả tổ chức thực hiện
chính sách phát triển kinh tế trang trại. Mối quan hệ này thể hiện ở sự thống
nhất về lợi ích của các đối tượng trong quá trình thực hiện mục tiêu và triển
khai kế hoạch thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại. Do đó, trong
thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại cần phải chú ý đến mối quan
hệ này. Làm thế nào để tạo được sự đồng thuận và thống nhất cao về lợi ích
giữa các đối tượng trong tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang
trại. Cần phải tuyên truyền nâng cao nhận thức của các đối tượng tham gia tổ

17


chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại về mục đích, ý nghĩa,
tầm quan trọng của việc thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại.
Thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại là nhằm thúc đẩy sự phát

triển kinh tế của các hộ gia đình, tạo việc làm mới góp phần hoàn thành chỉ
tiêu phát triển kinh tế, xã hội ổn định.
Tiềm lực của các nhóm đối tượng chính sách phát triển kinh tế trang
trại cũng là yếu tố khách quan tác động đến hiệu quả tổ chức thực hiện chính
sách phát triển kinh tế trang trại. Tiềm lực của các nhóm đối tượng chính sách
phát triển kinh tế trang trại hay các nhóm lợi ích trong chính sách phát triển
kinh tế trang trại được thực hiện trên các phương diện kinh tế, văn hóa, xã
hội… . Do đó, khi triển khai tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế
trang trại phải đặc biệt chú ý đến đặc điểm và tiềm lực các nhóm đối tượng
chính sách phát triển kinh tế trang trại để lựa chọn hình thức tổ chức, phương
pháp tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại một cách hợp lý
để cho kết quả mong đợi.
Yếu tố chủ quan
Ngoài việc tôn trọng, tính đến các yếu tố khách quan trong tổ chức thực
hiện chính sách phát triển kinh tế trang trại cần phải quan tâm chú ý đến các
yếu tố chủ quan sau:
- Thực hiện đúng, đầy đủ các bước trong quy trình tổ chức thực hiện
chính sách phát triển kinh tế trang trại. Việc tuân thủ quy trình cũng là một
nguyên tắc hành động của các nhà quản lý, các chủ thể tổ chức thực hiện
chính sách phát triển kinh tế trang trại. Mỗi bước trong quy trình đều có vị trí,
ý nghĩa to lớn đối với quá trình thực hiện chính sách phát triển kinh tế trang
trại. Các bước trong quy trình tổ chức thực hiện chính sách phát triển kinh tế
trang trại gắn kết chặt chẽ với nhau, tác động và bổ sung cho nhau, làm tốt các
bước này sẽ có tác động và ảnh hưởng đến kết quả, hiệu quả thực hiện bước

18