Máy xây dựng và kỹ thuật thi công - Chương 1

Chỉång I: Khại niãûm chung vãư mạy xáy dỉûng


1

CHỈÅNG I: KHẠI NIÃÛM CHUNG VÃƯ MẠY XÁY DỈÛNG

1.1- Phán loải mạy xáy dỉûng
1.1.1- Täø mạy phạt lỉûc
1.1.2- Mạy váûn chuøn
1.1.3- Mạy lm âáút
1.1.4- Mạy gia cäng âạ
1.1.5- Mạy phủc vủ cäng tạc bãtäng v bãtäng cäút thẹp
1.1.6- Mạy gia cäú nãưn mọng
1.1.7- Cạc loải mạy chun dng
Ngoi cạch phán loải trãn, chụng ta cọ thãø phán loải mạy xáy
dỉûng theo ngưn âäüng lỉûc nhỉ: mạy dáùn âäüng bàòng âäüng cå âäút
trong, âäüng cå âiãûn, âäüng cå thy lỉûc. Theo cạch di chuøn: bàòng
bạnh läúp, bạnh xêch, chảy trãn âỉåìng sàõt hồûc chảy trãn s lan. Theo
phỉång phạp âiãưu khiãøn: cå khê thy lỉûc, khê nẹn, âiãûn tỉì.
Háưu hãút cạc loải mạy xáy dỉûng bao gäưm cạc bäü pháûn sau:
a. Âäüng cå
b. Củm truưn âäüng
c. Cå cáúu cäng tạc
d. Cå cáúu di chuøn
e. Cå cáúu quay
f. Hãû thäúng âiãưu khiãøn
g. Khung v bãû mạy
h. Cạc thiãút bë phủ
1.2- u cáưu chung
Âãø âạp ỉïng quạ trçnh cäng nghãû trong xáy dỉûng, mạy xáy dỉûng phi

âm bo cạc u cáưu thiãút úu sau:
1) u cáưu nàng lỉåüng
2) Kêch thỉåïc, cäng nàng
3) u cáưu vãư kãút cáúu - k thût
4) u cáưu khai thạc
5) Sỉí dủng thûn tiãûn, an ton, tỉû âäüng hoạ âiãưu khiãøn
6) Bo âm khäng ä nhiãøm mäi trỉåìng trong khi lm viãûc
7) u cáưu kinh tãú ( giạ thnh sỉí dủng tháúp)

Chỉång I: Khại niãûm chung vãư mạy xáy dỉûng


2
1.3- Thiãút bë âäüng lỉûc ca mạy xáy dỉûng
1.3.1- Âäüng cå âäút trong: l loải âäüng cå nhiãût hoảt âäüng theo ngun
l biãún nhiãût nàng sang cå nàng, theo nhiãn liãûu âäút chạy ta gàûp
âäüng cå xàng v âäüng cå Âiãzen; theo säú chu k hay hnh trçnh
pittäng chia ra lm âäüng cå bäún chu k ( trủc khuu quay 720
âäü, bäún hnh trçnh pittäng)v âäüng cå hai chu k( trủc khuu
quay 360 âäü, hai hnh trçnh pittäng)
Chu k hoảt âäüng ca âäüng cå âäút trong gäưm nảp, nẹn, näø, x.
- Âäüng cå âäút trong thỉåìng dng trong cạc mạy di chuøn nhiãưu (
mạy váûn chuøn xa), mạy lm âáút ...
- Hiãûu sút tỉì 30 âãún 37%
- Cọ hãû säú thay âäøi täúc âäü λ låïn tỉì 2,5 âãún 5
- Nhỉåüc âiãøm cå bn ca âäüng cå Âiezel l chëu quạ ti kẹm
1.3.2- Âäüng cå âiãûn
- Âỉåüc sỉí dủng räüng ri trãn cạc mạy cäú âënh hồûc di chuøn ngàõn,
theo qu âảo nháút âënh ( nhỉ mạy nghiãưn sng âạ, mạy träün bã
täng, cáưn trủc).

- Hiãûu sút 70-97%
- Âäüng cå âiãûn gn nhẻ, chëu vỉåüc ti tỉång âäúi täút, thay âäøi chiãưu
quay v khåíi âäüng nhanh, giạ thnh hả, dãù tỉû âäüng hoạ, êt gáy ä
nhiãùm mäi trỉåìng.
- Hãû säú thay âäøi täúc âäü: λ =1,3
- Nhỉåüc âiãøm: khọ thay âäøi täúc âäü quay, moment khåi âäüng nh,
phi cọ ngưn v mảng lỉåïi cung cáúp âiãûn.
1.3.3- Cạc loải båm thy lỉûc
a) Båm bạnh ràng
- Lỉu lỉåüng äøn âënh, thỉåìng lm viãûc våïi säú vng quay 500 ÷
2500 vng/phụt.
- Lỉu lỉåüng: Q=2.π.Ζ.m
2
.b.n, cm
3
/phụt
Z: säú ràng ca bạnh ràng ch âäüng
m: modul àn khåïp
b: chiãưu räüng bạnh ràng, cm
n: täúc âäü quay ca bạnh ràng ch
âäüng(vng/phụt)
Hiãûu sút η = 0.65-0.85
p sút cháút lng cäng tạc p = 10 Mpa
Chỉång I: Khại niãûm chung vãư mạy xáy dỉûng


3
b) Båm pittäng
- Lỉu lỉåüng loải nhiãưu hån mäüt pittäng:
Q=0.785.d

2
.i.D
o
.n.tg(γ), cm
3
/phụt
- Lỉu lỉåüng loải mäüt pittäng: Q=0.785.d
2
.S.n.K
tg
, cm
3
/phụt
d: âỉåìng kênh xilanh, cm
i: säú lỉåüng xilanh
S: hnh trçnh ca pittäng
D
0
: dỉåìng kênh vng trn näúi cạc tám xilanh, cm
n: täúc âäü quay ca trủc båm, vng/phụt
γ: gọc nghiãng ca mám
- p sút nẹn: 40 âãún 50 Mpa
- Hiãûu sút η = 0.85-0.95
- Nàng sút båm âảt 750lêt/ph v säú vng quay 1000 ÷ 3000
vng/phụt
c) Båm cạnh quẹt
- Lỉu lỉåüng: Q=2.π.n.b.(r
s
2
-r

r
2
), cm
3
/phụt
n: täúc âäü quay ca roto, vng/phụt
b: chiãưu räüng cạnh quẹt, cm
r
s
,r
r
:bạn kênh stato- roto, cm
- Hiãûu sút: η=0,8 ÷ 0,93
- p sút nẹn: 16 ÷ 25 Mpa
- Säú vng quay tỉì 800 - 3000vng/phụt









Så âäư cáúúu tảo cạc loải båm thy lỉûc
a) Båm bạnh ràng; b) Båm pittong hỉåïng trủc; Båm cạnh quẹt
1,2. bạnh ràng; 3. v båm; 4. pittong; 5. tay biãn; 6. mám nghiãng; 7.
khoang phán phäúi; 8. räto; 9. cạnh quẹt.

Chỉång I: Khại niãûm chung vãư mạy xáy dỉûng

4
1.3.4- Mạy nẹn khê
Mạy nẹn khê ch úu cung cáúp cho âäüng cå khê nẹn ca cạc thiãút bë
dng khê nẹn, âãø sån hay cung cáúp cho hãû thäúng âiãưu khiãøn mạy.
Mạy khê nẹn cạc kiãøu sau: kiãøu pittong, kiãøu roto v kiãøu vêt. Cạc loải
mạy nẹn khê thỉåìng tảo ra ạp sút 0,8-1,5 Mpa v nàng sút tåïi
10m
3
/giåì.
1.4- Truưn âäüng trong mạy xáy dỉûng
Truưn âäüng l mäüt kháu trung gian âãø truưn chuøn âäüng hồûc
cäng sút tỉì âäüng cå âãún cạc bäü pháûn cå cáúu cäng tạc ca mạy.
Theo cạch truưn nàng lỉåüng, truưn âäüng trong mạy xáy dỉûng
chia ra dảng: truưn âäüng cå khê, truưn âäüng thy lỉûc, truưn âäüng
âiãûn, truưn âäüng khê nẹn, v dảng häùn håüp.
1.4.1-
Truưn âäüng cå khê
Truưn âäüng cå khê l dảng truưn âäüng cå hc, truưn âäüng âỉåüc
thỉûc hiãûn l nhåì cå nàng.
Theo ngun l lm viãûc, truưn âäüng cå khê âỉåüc chia lm hai loải:
a) Truưn âäüng ma sạt
• Trỉûc tiãúp giỉỵa cạc bạnh ma sạt
• Giạn tiãúp nhåì âai truưn
b) Truưn âäüng àn khåïp trỉûc tiãúp
• Truưn trỉûc tiãúp bàòng bạnh ràng, bạnh vêt
• Truưn giạn tiãúp bàòng xêch
Cạc thäng säú ch úu âàûc trỉng cho bäü truưn:
Hiãûu sút:

T säú truưn:
Moment xồõn:
M=9,55.10
6
.N/n, (N.mm)
N: cäng sút (kW.)
n: säú vng quay trong mäüt phụt
M: moment xồõn (N.mm)
Moment xồõn trãn trủc bë dáùn:
M
2
= M
1
.i.η
η: hiãûu sút bäü truưn
i: t säú truưn

1
2
N
N
=
η
2
1
n
n
i =
Chỉång I: Khại niãûm chung vãư mạy xáy dỉûng

5
* Trong bäü truưn ma sạt
Lỉûc ma sạt trỉåüt ca hai váût chuøn âäüng tỉång âäúi våïi nhau:
F=f.Q
f: hãû säú ma sạt, phủ thüc vo váût liãûu
Q: lỉûc phạp tuún tải tiãúp âiãøm
Giạ trë f âäúi våïi thẹp v gang khi ma sạt khäng bäi trån f=0,12 âãún
0,18. Thẹp hay gang âäúi våïi cháút do thç hãû säú f=0,25 âãún 0,45. Âäúi våïi thẹp
v gang ma sạt våïi nhau trong dáưu f=0,03 âãún 0,05.


Tè säú truưn i =
2
1
n
n
=
1
2
d
d

n
1
,n
2
: Säú vng quay trong mäüt phụt ca bạnh dáùn v bạnh bë
dáùn

d
1
,d
2
: Âỉåìng kênh ca bạnh ch âäüng v bạnh bë âäüng
Loải truưn âäüng ny cọ ỉu âiãøm: cáúu tảo âån gin, lm viãûc ãm cọ
kh nàng âiãưu chènh vä cáúp täúc âäü nhỉng lỉûc tạc dủng lãn äø v trủc khạ
låïn dãø gáy ra trỉåüt.
• Truưn âäüng âai: