Biện pháp hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục tại trường tiểu học dân lập quốc tế việt úc thành phố hồ chí minh

BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

NGÔ THỊ LỢI
NGÔ THỊ LỢI

BIỆN PHÁP HOÀN THIỆN BỘ TIÊU CHÍ
ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC DÂN LẬP QUỐC TẾ
VIỆT ÚC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
BIỆN PHÁP HOÀN THIỆN BỘ TIÊU CHÍ
ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC DÂN LẬP QUỐC TẾ
VIỆT ÚC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS LẠI NGỌC HẢI

HÀ NỘI - 2013

HÀ NỘI - 2013


MỤC LỤC
Trang

MỞ ĐẦU

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN HOÀN THIỆN BỘ
TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC DÂN LẬP QUỐC TẾ VIỆT
ÚC, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
1.1.
Các khái niệm cơ bản
1.2.
Nội dung hoàn thiện Bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục tại
Trường Tiểu học Dân lập Quốc tế Việt Úc, Thành phố Hồ Chí
Minh hiện nay.
1.3.
Một số đặc điểm Trường Tiểu học Dân lập Quốc tế Việt Úc,
Thành phố Hồ Chí Minh liên quan đến việc xây dựng Bộ tiêu
chí đánh giá chất lượng giáo dục và xác định những biện
pháp hoàn thiện Bộ tiêu chí đó
1.4.
Thực trạng Bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục
Trường Tiểu học Dân lập Quốc tế Việt Úc, Thành phố Hồ
Chí Minh
Chương 2 NHỮNG YÊU CẦU VÀ BIỆN PHÁP HOÀN THIỆN

3
15

15
29

32

38

54

BỘ TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG GIÁO
DỤC TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC DÂN LẬP QUỐC
TẾ VIỆT ÚC, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN
NAY
2.1.
Những yêu cầu cơ bản trong xác định biện pháp hoàn
thiện Bộ tiêu chí
2.2.
Những biện pháp chủ yếu hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất
lượng giáo dục tại Trường Tiểu học Dân lập Quốc tế Việt Úc,
Thành phố Hồ Chí Minh
2.3.
Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

54
62

73
79
83

87


BẢNG CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết đầy đủ
Giáo dục - Đào tạo
Tiểu học Dân lập Quốc tế
Thành phố Hồ Chí Minh
Trung tâm Anh văn Hội Việt Mỹ (Vietnam USA

Chữ viết tắt
GD - ĐT
THDLQT
TP.HCM
VUS

Society English Centers)
Trường Tiểu học Dân lập Quốc tế Việt Úc
Tiểu học
Trung học cơ cở
Trung học phổ thông
Ban Chấp hành Trung ương
Quản lý giáo dục
Xây dựng lực lượng
Công an nhân dân
Khảo thí kiểm định chất lượng giáo dục
Phó Giáo sư Tiến sĩ
Quyết định – Bộ Giáo dục Đào tạo
Nghị định – Chính phủ

VAS
TH
THCS
THPT
BCHTW
QLGD
XDLL
CAND
KTKĐCLGD
PGS.TS
QĐ-BGDĐT
NĐ-CP


3
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đánh giá chất lượng giáo dục của toàn hệ thống và tại mỗi cơ sở giáo
dục là khâu, công việc giữ vai trò hết sức quan trọng trong tổng thể các hoạt
động quản lý giáo dục hướng tới tôn chỉ, mục tiêu của ngành giáo dục là nâng
cao chất lượng đáp ứng yêu cầu "nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài" cho đất nước; phản ánh trách nhiệm của cơ sở giáo dục đối
với xã hội. Mặt khác, thông qua hoạt động đánh giá chất lượng giúp cơ sở
giáo dục phát hiện những ưu điểm và hạn chế, từ đó có những biện pháp thích
hợp và cần thiết nhằm phát huy và tôn vinh những giá trị đã được xác lập,
điều chỉnh, khắc phục những tồn tại, thiếu hụt trong quá trình giáo dục để làm
cho chất lượng tại mỗi cơ sở giáo dục luôn phù hợp với tôn chỉ, mục đích đã
xác định, gia tăng vị thế và uy tín của nhà trường tại địa phương và xã hội.
Thực hiện Nghị quyết số 14/NQ-TW, ngày 11/01/1979 của Bộ Chính trị
BCHTW (khóa IV) về cải cách giáo dục, đặc biệt là những chủ trương về đổi mới

giáo dục từ khi đất nước mở cửa và hội nhập quốc tế, nền giáo dục Việt Nam tuy
còn nhiều vấn đề phải giải quyết, song đã có sự chuyển biến tích cực về tính phong
phú loại hình, quy mô phát triển và chất lượng đạt được. Một trong những biểu
hiện của những chuyển biến đó là sự xuất hiện ngày càng nhiều các cơ sở giáo dục,
đào tạo mang yếu tố quốc tế tại các địa phương, trong đó nhiều cơ sở tạo được uy
tín và xác định được chỗ đứng tại một số địa bàn.
Trong các hoạt động quản lý hướng tới mục tiêu đảm bảo và gia tăng chất
lượng giáo dục, hoạt động đánh giá, kiểm định chất lượng giáo dục ở nước ta đã
được các cơ sở giáo dục quan tâm. Trên cơ sở các quy định tạm thời về kiểm
định chất lượng và bộ kiểm định chất lượng do Bộ GD - ĐT ban hành, không
ít trường từ bậc tiểu học đến đại học đã cố gắng xây dựng bộ kiểm định, đánh
giá chất lượng riêng cho cơ sở mình.
Nằm trong hệ thống các cơ sở giáo dục phổ thông bậc tiểu học của Thành
phố Hồ Chí Minh, thời gian qua dưới sự chỉ đạo của Sở GD-ĐT, trên cơ sở "Bộ
tiêu chuẩn kiểm định chất lượng" của Bộ GD - ĐT, Trường THDLQT Việt Úc đã


4
bước đầu hình thành các tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục của Trường, phản
ánh tính đặc thù yêu cầu chất lượng của một trường dân lập có yếu tố quốc tế. Mặc
dù tính chất quốc tế mới chỉ thể hiện trong một số khâu, như thiết kế, lựa chọn
chương trình của môn tiếng Anh, tin học và điều kiện cơ sở vật chất đạt chuẩn
quốc tế (so sánh với Sigapore, hoặc Úc), hay tính phong phú của những môn học
năng khiếu như: đàn, họa, thể dục nhịp điệu, võ thuật, bơi lội nhằm phát triển năng
khiếu và rèn luyện thể chất của học sinh... nhưng nhờ sử dụng những tiêu chí đánh
giá chất lượng, nên việc xem xét, đánh giá chất lượng giáo dục theo tôn chỉ mục
tiêu, giá trị cốt lõi: “Đào tạo một thế hệ trẻ Việt Nam ưu tú, có đủ tri thức khoa
học ngang bằng với các học sinh ở các quốc gia phát triển, có vốn hiểu biết sâu
sắc về các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc, có kỹ năng sống thực tế, có nhân
sinh quan đúng đắn, có ý thức trách nhiệm của công dân toàn cầu và có đủ bản

lĩnh, tự tin để hội nhập với nền giáo dục thế giới” [ 3, tr.3 ] đã được thực hiện, có
tác dụng tốt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục tại Nhà trường.
Những kết quả đó mới chỉ là bước khởi đầu, hoạt động quản lý giáo dục, chất
lượng giáo dục của Nhà trường vẫn còn những vấn đề phải tiếp tục giải quyết. Một
trong những hoạt động quản lý giáo dục hướng tới mục tiêu tôn vinh chất lượng là
hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục trong Nhà trường. Tuy nhiên vẫn
còn những bất cập, đó là việc sử dụng các tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục với
tính cách là bộ "thước đo" chưa thực sự đáp ứng yêu cầu là những "khuôn mẫu", hay
"chuẩn" theo đúng nghĩa cần có đối với một số nội dung thuộc nội hàm mỗi tiêu chí ở
tính cụ thể, nên khi sử dụng ("đo") các vấn đề thuộc về chất lượng giáo dục không chỉ
những người làm công tác quản lý, mà cả các đối tượng khác cũng thấy: xét về hình
thức, công tác giáo dục tại nhà trường đã có chất lượng nhất định, song xem xét một
cách nghiêm túc và thấu đáo thì chất lượng đó chưa thực sự đáp ứng đúng, đủ những
yêu cầu của những thang, bậc "chuẩn" theo đúng nghĩa của nó.
Để tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục, việc tìm những biện pháp phù
hợp có tính khả thi hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục tại các
cơ sở trên toàn Thành phố Hồ Chí Minh nói chung, việc hoàn thiện bộ tiêu chí
đánh giá chất lượng giáo dục (đã bước đầu được xây dựng) tại Trường


5
THDLQT Việt Úc nói riêng, thực sự đang là vấn đề bức thiết, làm cho hoạt
động quản lý giáo dục và công tác đánh giá chất lượng ngày càng đi vào chiều
sâu, phù hợp hơn nữa với đặc điểm, tính chất tôn chỉ, mục đích, nhiệm vụ
giáo dục, làm cho bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục tại đây thực sự là
công cụ hữu hiệu nâng cao chất lượng giáo dục của Nhà trường.
Từ những lí do trên, để góp phần đảm bảo chất lượng giáo dục của
Trường THDLQT Việt Úc, xác định vị thế và uy tín của Nhà trường, tác giả
lựa chọn vấn đề "Biện pháp hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo
dục tại Trường Tiểu học Dân lập Quốc tế Việt Úc, Thành phố Hồ Chí Minh"

làm đề tài luận văn thạc sĩ.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Đánh giá chất lượng (hoặc đánh giá và kiểm định) chất lượng trong giáo
dục là nội dung quan trọng của hoạt động quản lý giáo dục và hoạt động dạy học,
vì thế nhiều nước trên thế giới đã rất quan tâm đến vấn đề này ở cả hai phương
diện nghiên cứu lý thuyết như: những vấn đề thuộc về lý luận và cơ sở lý luận,
những nội dung thuộc phạm trù chất lượng giáo dụng cần đánh giá và hình thành
các công cụ (các tiêu chí, các chuẩn) đánh giá, nội dung cấu trúc các tiêu chí, các
chuẩn...; và tiến hành đánh giá, kiểm định trong thực tiễn (vận dụng các tiêu chí,
các chuẩn vào xem xét kết quả giáo dục đạt được trong thực tiễn). Có thể kể đến
một số công trình nghiên cứu trong và ngoài nước như sau:
Một số công trình nghiên cứu về đánh giá chất lượng giáo dục trường
tiểu học
Trong tác phẩm Xây dựng chương trình học – Hướng dẫn thực hành
(2002), NXB Giáo dục (Nguyễn Kim Dung dịch), hai tác giả Wiles và Bondi
Jon Wiles cho rằng chất lượng giáo dục của một trường học thể hiện ở 15 vấn
đề chính được chia thành 5 nhóm yếu tố như sau:1- Định hướng hướng dẫn:
bao gồm triết lí giáo dục, chiến lược giảng dạy, các biện pháp tổ chức cán bộ;
2- Các điều kiện quản lí gồm có: tổ chức học sinh, quy tắc và quy định, các
hình thức kỉ luật và báo cáo tiến bộ của học sinh; 3- Các chương trình học tập:
cấu tạo kiến thức và sử dụng tài liệu học tập; 4- Môi trường học tập: không


6
gian lớp học, các tòa nhà và sân trường, sự tham gia của cộng đồng; 5-Vai trò
của những người tham gia: người quản lí, giáo viên và học sinh.
Nghiên cứu khoa học của Elizabeth Leu (2005) The Role of Teachers,
Schools, and Communities in Quality Education: A Review of the Literature,
Academy for Educational Development -Global Education Center nói về vai
trò của giáo viên, trường học và cộng đồng trong chất lượng giáo dục đã tập

trung xem xét vai trò của giáo viên, nhà trường, cộng đồng và phương pháp
dạy ở cấp độ địa phương trong việc tạo ra chất lượng giáo dục ở các nước
kém phát triển. Việc xem xét được hiểu rằng những gì đang xảy ra trong các
trường học và các phòng học là một điều kiện tiên quyết cho việc hình thành
các chiến lược nâng cao chất lượng hiệu quả hơn. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng
một trong những tính năng quan trọng của chất lượng là nó được địa phương
xác định, tại các trường học và cấp độ cộng đồng, không chỉ ở cấp huyện và
cấp quốc gia. Hơn nữa, nghiên cứu cho thấy các chính sách và chương trình
nhằm cải thiện chất lượng giáo dục cần phải tập trung vào các trường học và
giáo viên, hỗ trợ bởi sự giám sát mạnh, các chính sách linh hoạt, hiệu quả
quản lý và sự tham gia của cộng đồng, do đó chất lượng giáo dục liên kết đến
các khái niệm về phân cấp. Một yếu tố quan trọng đối với chất lượng giáo dục
là giáo viên. Nội dung và mức độ phù hợp của chương trình cũng là một yếu
tố tác động đến chất lượng.
Các nghiên cứu về xây dựng tiêu chuẩn/ tiêu chí đánh giá CLGD
“Nghiên cứu xây dựng tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục tại các
trường mẫu giáo” (2005),Viện Chiến lược & Chương trình giáo dục là một đề
tài cấp Bộ của Trần Thị Bích Trà. Nội dung chính của đề tài là nghiên cứu cơ
sở lý luận của việc đánh giá chất lượng giáo dục tại các trường mẫu giáo, cơ
sở thực tiễn của việc xây dựng tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục trẻ ở
trường mẫu giáo, trên cơ sở đó xây dựng tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục
tại các trường mẫu giáo. Đề tài đã sử dụng nhiều phương pháp để tiến hành
nghiên cứu như phương pháp nghiên cứu lý luận, phương pháp chuyên gia,
phương pháp điều tra quan sát, phương pháp tổng kết kinh nghiệm. Sản phẩm


7
của đề tài là bộ tiêu chí đánh giá chấtlượng giáo dục tại các trường mẫu giáo
được đánh giá là có tính khả thi.
Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ "Xây dựng tiêu chí đánh giá chất

lượng học tập cho học sinh THPT" (2011) của tác giả Nguyễn Kim Dung, Viện
Nghiên cứu giáo dục – Đại học Sư phạm TP.HCM được thực hiện với qui mô
lớn và mang tính ứng dụng cao. Đề tài đã tiến hành thực hiện xây dựng bộ
công cụ các tiêu chí đánh giá chất lượng học tập của học sinh trung học phổ
thông theo các mặt: các tiêu chí đánh giá đầu vào, đánh giá quá trình, đầu ra,
các tiêu chí khác (có liên quan đến chất lượng học tập); điều tra chất lượng và
đánh giá thực trạng chất lượng học tập của học sinh thông qua khảo sát tình
hình học tập của học sinh trung học phổ thông tại TP. HCM; bước đầu triển
khai tập huấn cho giáo viên về bộ công cụ đánh giá chất lượng học tập ở các
trường và hướng dẫn sử dụng các phần mềm trắc nghiệm; đánh giá chất lượng
học tập của học sinh ở cấp trung học phổ thông ở một số trường trung học phổ
thông tại TP. HCM theo các tiêu chí của bộ công cụ; xây dựng website bộ tiêu
chí đánh giá chất lượng học tập học sinh THPT hỗ trợ những thông tin về tiêu
chí đánh giá các nhóm môn: khoa học xã hội, khoa học tự nhiên, toán, ngôn
ngữ và các môn khác đồng thời ra đề thi theo rubrics cho giáo viên, học sinh
phổ thông và các thành phần có quan tâm tham khảo.
Ở các nước có nền giáo dục phát triển thuộc Châu Âu, Bắc Mỹ, Đông
Bắc Á hay Nam Thái Bình Dương như Anh, Pháp, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn
Quốc, New Zeland, Australia, ... đánh giá chất lượng giáo dục và đào tạo đã
được triển khai nghiên cứu từ khá sớm. Từ thập niên 70 của thế kỷ trước,
trong một số ấn phẩm về giáo dục đào tạo của các nước này (một số đã được
dịch sang tiếng Việt), các tác giả đã bàn đến mục đích giám sát quá trình giáo
dục, con đường biện pháp đánh giá chất lượng giáo dục, sử dụng những kết
quả giám sát quá trình giáo dục để dự đoán chất lượng giáo dục, những biện
pháp điều chỉnh để nâng cao chất lượng giáo dục. Người ta cũng đã bàn đến
tính đồng bộ của hoạt động đánh giá chất lượng giáo dục. Theo đó hai
phương diện của đánh giá chất lượng giáo dục đã được bàn đến: một là, xây


8

dựng bộ thước đo (với tính cách là công cụ của nhà quản lý giáo dục sử dụng
trong đánh giá; và hai là, thực hành việc đánh giá "đo, đếm" chất lượng giáo
dục theo các chuẩn đã được xác định (việc vận dụng các chuẩn đã được xác
định - hay là sử dụng bộ thước đo) đã có trong thực tiễn... đã được bàn luận
đến. Một vấn đề khác đáng chú ý là, các kết quả nghiên cứu lý thuyết làm nổi
bật tư tưởng cho rằng: một cơ sở giáo dục (dù đó là cấp học nào: tiểu học,
trung học cơ sở, trung học phổ thông hay đại học), trong thời đại hiện nay,
muốn nâng cao chất lượng giáo dục tại cơ sở, phải có trong tay công cụ
(phương tiện) đánh giá chất lượng giáo dục và vì thế phải xây dựng cho mình
những công cụ cần thiết (xây dựng những bộ thước đo - các tiêu chí, các
chuẩn đánh giá riêng phù hợp với điều kiện của nhà trường) và việc làm đó
không phải chỉ tiến hành một lần là xong, cần phải hoàn thiện nó theo mỗi
khoảng thời gian nhất định. Ở các nước có nền giáo dục phát triển đã nêu ở
trên, các cơ sở giáo dục đều tiến hành xây dựng và tiến hành việc hoàn thiện
bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục tại mỗi cơ sở..
Ở Việt Nam, về phương diện nghiên cứu lý thuyết, đã có nhiều tác giả đề
cập đến kiểm định, đánh giá chất lượng giáo dục cả ở bậc học phổ thông và
giáo dục, nổi lên là những ý kiến của các nhà quản lý giáo dục, đó là:
"Một số ý kiến về đảm bảo chất lượng đào tạo ở các cơ sở" của Nguyễn
Công Toàn, Đại học mở bán công, Thành phố Hồ Chí Minh - Tài liệu tham
khảo tại Hội nghị giáo dục toàn quốc 3/1999, Hà Nội.
Giáo dục đại học thế kỷ XXI: tầm nhìn và hành động của tác giả Vũ
Anh, Tạp chí Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp, số 4, 5-1999.
Nguyễn Công Khanh về “Tiêu chuẩn kiểm định khoá đào tạo giáo viên
tiểu học”, Trần Khánh Đức “Quản lý và kiểm định chất lượng đào tạo nhân
lực theo ISO&TQM”.
Góp ý kiến cho chiến lược giáo dục đào tạo của Chính phủ giai đoạn 2001 2010 (dự thảo), nguyên Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình có bài phát biểu ý
kiến khá toàn diện về chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo của đất nước:

9
"Chất lượng phát triển giáo dục và đào tạo 2001 - 2010 phải đạt tới một nền giáo
dục thực tiễn, đại chúng và hiệu quả", Tạp chí công tác khoa giáo số 12/2001.
Có một số công trình, các tác giả bàn luận về đánh giá chất lượng giáo
dục ở các bậc học cao hơn như đào tạo đại học và sau đại học, tuy khách thể
của vấn đề được đề cập khác với khách thể mà bộ tiêu chí ở đề tài này hướng
tới (chỉ là bậc tiểu học) nhưng xét từ góc độ phương pháp luận, phương pháp
tư duy và cách thức các tác giả đó nêu về các vấn đề được trình bày tại mỗi
công trình, hoàn toàn có thể là những gợi ý cho tác giả khảo cứu và kế thừa.
Loại các công trình và bài viết này có thể kể đến:
Tác giả Phạm Sĩ Tiến (Bộ Giáo dục và Đào tạo) với: "Xây dựng hệ thống
đảm bảo chất lượng, một giải pháp để phát triển đào tạo sau đại học", Tạp chí
Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp, 3/1999 và "Đảm bảo chất lượng đào tạo
sau đại học ở Việt Nam", Tạp chí Giáo dục số 18 (12/2001).
Các tác giả Nguyễn Đức Chính với “Kiểm định chất lượng trong giáo
dục đại học”, Đặng Bá Lãm với “Kiểm tra và đánh giá trong dạy - học đại
học”; Viện Chiến lược và Chương trình giáo dục, cùng với trung tâm kiểm
định chất lượng giáo dục Đại học Quốc gia Hà Nội đã triển khai nghiên cứu
đề tài cấp Nhà nước về “Xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá chất lượng dùng cho
các trường đại học, cao đẳng ở Việt Nam”.
Đề tài khoa học cấp cơ sở "Nghiên cứu giải pháp tự đánh giá chất
lượng giáo dục, đào tạo ở Học viện Chính trị hiện nay" của tác giả Nguyễn
Văn Phán và tập thể Ban khảo thí Học viện chính trị. Đề tài "Nghiên cứu xây
dựng bộ tiêu chí kiểm định chất lượng giáo dục, đào tạo ở Học viện Chính trị
hiện nay", do tác giả Phùng Văn Thiết làm chủ nhiệm...là những gợi ý quan
trọng cho tác giả luận văn về phương pháp tiếp cận về việc hoàn thiện bộ tiêu
chí đánh giá chất lượng giáo dục tại cơ sở giáo dục tác giả đang công tác.
Về phương diện các văn bản pháp quy về đánh giá, kiểm định chất
lượng giáo dục đào tạo, một số quyết định, thông tư đã được Bộ GD-ĐT ban
hành. Loại hình này có thể kể đến:

10
Quyết định số: 04/2008/QĐ-BGDĐT ngày 04 tháng 02 năm 2008, của Bộ
GD-ĐT, quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục trường tiểu học.
Quyết định số: 76/2007/QĐ - BGDĐT ngày 14/12/2007, "Ban hành Quy
định về quy trình và chu kỳ kiểm định chất lượng giáo dục trường đại học,
cao đẳng và trung học chuyên nghiệp"
Về phương diện thực tiễn, từ năm 2002 Bộ GD-ĐT đã quan tâm xây dựng
cơ quan kiểm định chất lượng giáo dục, từ đây hệ thống kiểm định chất lượng
giáo dục ở nước ta được hình thành và đi vào hoạt động. Tháng 1/2002 thành
lập Phòng Kiểm định chất lượng đào tạo thuộc Vụ đại học và sau đại học; tiếp
đó Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục được thành lập theo Nghị
định số 85/2003/NĐ-CP ngày 18/7/2003 của Chính phủ. Sau cơ quan chức
năng này, Trung tâm Đảm bảo chất lượng đào tạo và Nghiên cứu phát triển giáo
dục của Đại học Quốc gia Hà Nội và Trung tâm Khảo thí - Đánh giá chất lượng
giáo dục của Đại học Quốc gia TP.HCM cũng được thành lập.
Các công trình nghiên cứu lý thuyết về kiểm định, đánh giá chất lượng
giáo dục, đặc biệt ở bậc đại học và kinh nghiệm hoạt động thực tiễn về lĩnh
vực này của một số cơ sở giáo dục tại TP.HCM là cơ sở thực tiễn quan trọng
cho việc nghiên cứu triển khai đề tài luận văn của tác giả "Biện pháp hoàn
thiện bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục tại Trường Tiểu học Dân lập
Quốc tế Việt Úc, Thành phố Hồ Chí Minh" hiện nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích
Luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn làm cơ sở cho việc xác định
những biện pháp chủ yếu hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục
tại Trường THDLQT Việt Úc, TP.HCM, góp phần nâng cao chất lượng giáo
dục, đáp ứng yêu cầu tôn chỉ, mục đích mà Nhà trường đã xác định.
Nhiệm vụ nghiên cứu

Luận giải khái quát một số vấn đề cơ sở lý luận về chất lượng giáo dục, tiêu
chí đánh giá chất lượng giáo dục và biện pháp hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất
lượng giáo dục.


11
Khảo sát, đánh giá chất lượng bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục
tại Trường THDLQT Việt Úc đã được xây dựng thời gian qua, chỉ rõ nguyên
nhân và những vấn đề đặt ra cần giải quyết.
Đề xuất những biện pháp chủ yếu hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất
lượng giáo dục tại Nhà trường thời gian tới.
4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu
Quản lý chất lượng giáo dục Trường THDLQT Việt Úc, TP.HCM
Đối tượng nghiên cứu
Nội dung, biện pháp hoàn thiện Bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục
tại Trường THDLQT Việt Úc, TP.HCM
Phạm vi nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu biện pháp hoàn thiện Bộ tiêu chí đánh giá chất lượng
giáo dục Trường THDLQT Việt Úc, TP.HCM với các nội dung Bộ tiêu chí
theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục tại cơ sở giáo dục tiểu học đặt
trong điều kiện một trường dân lập có yếu tố quốc tế tại TP.HCM
Thời gian khảo sát đánh giá, xem xét đánh giá thực trạng tình hình
khoảng từ 5 năm trở lại đây.
5. Giả thuyết khoa học
Nếu thực hiện đồng bộ, có hiệu quả những biện pháp hoàn thiện Bộ tiêu
chí đánh giá chất lượng giáo dục phù hợp với các quyđịnh của Nhà nước và
điều kiện thực tiễn của Trường THDL QT Việt Úc thì sẽ xây dựng được một
Bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục đáp ứng được đòi hỏi của thực tiễn,
góp phần đảm bảo và nâng cao chất lượng giáo dục của Nhà trường.

6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận
Đề tài luận văn được thực hiện dựa trên những tư tưởng của các nhà kinh
điển của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng giáo dục của chủ tịch Hồ Chí Minh,
quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục - đào tạo, về mở rộng hợp
tác quốc tế trong giáo dục, về nâng cao chất lượng giáo dục và chất lượng hoạt
động quản lý giáo dục trong các nhà trường. Đồng thời, đề tài cũng tiếp cận


12
vấn đề nghiên cứu dựa trên các quan điểm cơ bản trong nghiên cứu khoa học
như: quan điểm hệ thống - cấu trúc; quan điểm thực tiễn; quan điểm lịch sử lôgic.
Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học quản
lý giáo dục; bao gồm các phương pháp cụ thể sau đây:
Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Nghiên cứu các tác phẩm của các nhà kinh điển Mác - Lênin, Chủ tịch
Hồ Chí Minh, văn kiện nghị quyết của Đảng, chính sách luật pháp của Nhà
nước về chất lượng giáo dục và chất lượng quản lý giáo dục.
Nghiên cứu các chỉ thị, hướng dẫn Bộ GD-ĐT về xây dựng bộ tiêu
chí đánh giá chất lượng giáo dục .
Nghiên cứu các công trình của một số nhà khoa học giáo dục trong và
ngoài nước về đánh giá, kiểm định chất lượng giáo dục.
Trên cơ sở phân tích, hệ thống hoá những kết quả nghiên cứu của các
công trình đó rút ra những vấn đề cần kế thừa, bổ sung phát triển để làm sáng tỏ
những vấn đề lý luận về xây dựng, hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất lượng
giáo dục.
Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Trưng cầu ý kiến bằng phiếu: Đối tượng trưng cầu ý kiến bao gồm cán bộ
lãnh đạo quản lý của Trường THDLQT Việt Úc, TP.HCM 50 phiếu, giáo viên

100 phiếu, phụ huynh học sinh 100 phiếu. Nội dung trưng cầu ý kiến tập trung
vào các vấn đề nhận thức về vai trò, tiêu chuẩn, sự cần thiết hoàn thiện Bộ tiêu
chí đánh giá chất lượng giáo dục tại Nhà trường; thực trạng việc xây dựng bộ tiêu
chí trong thời gian qua, nguyên nhân, kinh nghiệm và biện pháp xây dựng bộ
tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục tại cơ sở hiện nay.
Tổ chức trao đổi, toạ đàm với cán bộ lãnh đạo, quản lý và giáo viên ở một
số bộ phận thuộc tổ chức của Nhà trường.


13
Nghiên cứu các báo cáo tổng kết đánh giá chất lượng giáo dục của Nhà
trường những năm qua làm cơ sở cho những nhận định, kết luận trong luận văn.
Phương pháp chuyên gia
Tổ chức xin ý kiến một số giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục tại Trường.
Phương pháp thống kê toán học, sử dụng phương pháp thống kê toán học
lập các biểu bảng xử lý các số liệu thu nhận được từ các phiếu điều tra.
Phương pháp khảo nghiệm, dựa vào bộ tiêu chí đã được xây dựng, tác
giả sẽ lập các bảng hỏi (Anket) và tiến hành lấy ý kiến theo mẫu, và xử lý kết
quả khảo nghiệm. Trên cơ sở kết quả xử lý mẫu phiếu điều tra, tác giả sẽ đưa
ra những kết luận cần thiết.

7. Ý nghĩa của đề tài luận văn
Nếu xác định được nội dung và biện pháp hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá
chất lượng giáo dục tại Trường THDLQT Việt Úc, thì sẽ đánh giá xác thực được
chất lượng giáo dục tại Nhà trường qua mỗi định kỳ nhất định, góp phần tích cực
vào việc nâng cao chất lượng giáo dục của Nhà trường.
8. Kết cấu của đề tài luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và
phụ lục, luận văn được kết cấu thành 2 chương (7 tiết)

14
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN HOÀN THIỆN BỘ TIÊU CHÍ
ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC
DÂN LẬP QUỐC TẾ VIỆT ÚC, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
1.1. Các khái niệm cơ bản
Biện pháp hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục dù ở cấp
độ nào, bao giờ cũng là hoạt động mang tính chủ quan của các chủ thể quản lý
đối với toàn bộ hệ thống, hay mỗi cơ sở giáo dục. Mặc dù là sản phẩm của các
hoạt động mang tính chủ quan, song khi được xác định đúng, những biện
pháp đó có ý nghĩa thực tiễn hết sức quan trọng trong tạo dựng các giá trị mới
mang tính cách mạng đối với chất lượng giáo dục nói chung. Do đó, những
biện pháp hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục phải được xác
định dựa trên căn cứ xác đáng về mặt lý luận, cũng như thực tiễn. Vấn đề đặt
ra là cần phải chỉ rõ những phạm trù, khái niệm nào sẽ được lựa chọn làm căn
cứ lý luận cho việc xác định những biện pháp nói trên.
1.1.1.Chất lượng giáo dục
Chất lượng giáo dục là phạm trù cơ bản trong khoa học giáo dục và
quản lý giáo dục. Chất lượng giáo dục được tiếp cận từ nhiều góc độ, tùy theo
các khía cạnh cần xem xét. Theo đó, có nhiều khái niệm liên quan đến phạm
trù chất lượng giáo dục, chẳng hạn như: nhận thức chung về chất lượng, đánh
giá chất lượng, tiêu chí đánh giá chất lượng, quản lý chất lượng...chúng hợp
thành nội dung hướng tới của các chủ thể quản lý trong nỗ lực nâng cao chất
lượng giáo dục. Mặt khác, chất lượng giáo dục khi được nhìn nhận là mục
đích theo đuổi trong hoạt động của các chủ thể quản lý tại mỗi cơ sở giáo dục,
chúng đòi hỏi tất cả các cấp học theo đuổi, trong đó có giáo dục tiểu học. Vì
vậy, chất lượng giáo dục là khái niệm cơ bản trước tiên cần nhận thức làm cơ
sở cho việc xác định biện pháp hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất lượng
giáo dục tại mỗi cơ sở giáo dục không chỉ ở quy mô quốc gia - tất cả các

trường học ở Việt Nam, mà còn ở quy mô nhỏ và hẹp hơn chẳng hạn các cơ
sở GD-ĐT tại Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay, trong đó có Trường Tiểu học


15
Dân lập Quốc tế Việt Úc.
Chất lượng giáo dục là phạm trù phái sinh của phạm trù chất lượng. Do
đó nội hàm của phạm trù chất lượng giáo dục chịu sự quy định nhất định bởi
phạm trù chất lượng.
Chất lượng là khái niệm được dùng phổ biến ở rất nhiều lĩnh vực của
đời sống xã hội, để chỉ về kết quả hay các giá trị đạt được trong hoạt động của
con người có tính trừu tượng cao, thường được xem xét ở góc độ định tính
như: kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa, giáo dục, quốc phòng - an ninh... Theo
quan niệm truyền thống, chất lượng được hiểu là một sản phẩm được con
người, cá nhân hay tổ chức làm ra đạt đến ngưỡng hoàn thiện, tạo ra sự tôn
vinh cho người sở hữu nó; chất lượng là sự xuất sắc (xuất sắc đươc coi như sự
khiếm khuyết bằng không). Chất lượng "Cái tạo nên phẩm chất giá trị của
một con người, của một sự vật, sự việc như đánh giá chất lượng sản phẩm,
nâng cao chất lượng giảng dạy..." [41, tr.139]. Tuy nhiên, theo cách hiểu trên,
có thể hiểu chất lượng đã được tuyệt đối hóa và rất khó đo lường trong thực
tiễn, hầu như không thể tiếp cận được [25, tr.150].
Vậy chất lượng giáo dục là gì? Đã có nhiều ý kiến bàn về chất lượng
trong giáo dục, tập trung phổ biến ở việc bàn về chất lượng giáo dục đào tạo ở
bậc đại học và thường được gắn liền với các cách tiếp cận đánh giá (chẳng hạn
chất lượng được đánh giá bằng "đầu vào”, "đầu ra", bằng chuỗi "gia tăng giá
trị", bằng "kiểm toán"). Song cũng có quan niệm nhìn nhận chất lượng, hay
chất lượng giáo dục nói chung ở cấp độ phổ quát. Tuy nhiên, do tính phong phú
của phạm trù chất lượng nên người ta chia thành các nhóm quan niệm như
"chất lượng là sự vượt trội", chất lượng là "sự hoàn hảo nhất quán", chất lượng
là “sự so sánh kết quả đạt được với chi phí” (nhìn nhận chất lượng từ góc độ

tính hiệu quả).
Có một nhóm quan niệm có tính phổ quát hơn trong nhìn nhận chất
lượng giáo dục đó là chất lượng là sự “tuân theo các chuẩn quy định”; chất
lượng là “sự phù hợp với mục tiêu” (theo cách hiểu là kết quả đạt được của
giáo dục phù hợp với mục tiêu đã xác định) [ 17 ]. Quan niệm này được các
nhà giáo dục Việt Nam coi là một định nghĩa phù hợp nhất đối với ngành giáo


16
dục Việt Nam [ 14, tr.181]. Theo Tổ chức đảm bảo chất lượng giáo dục đại học
Quốc tế (INQUAHE - International Network of Quality Assurance in Higher
Education) thì chất lượng giáo dục được quan niệm là sự “tuân theo các tiêu
chuẩn quy định" và là sự "đạt được các mục tiêu đề ra”. Như vậy, có thể hiểu,
khi xem xét chất lượng giáo dục phải có những tiêu chuẩn, hoặc tiêu chí về
nhiều góc độ, khía cạnh, lĩnh vực để so sánh với mục tiêu của từng lĩnh vực
cần đánh giá. Như vậy, có thể nói rằng chất lượng giáo dục được đánh giá,
kiểm định căn cứ vào các tiêu chuẩn, hoặc tiêu chí để so sánh với mục tiêu đã
xác định [ 17]
Từ những quan niệm như vậy về chất lượng giáo dục đại học, nói riêng
và suy rộng ra là chất lượng giáo dục nói chung, có thể thấy chất lượng giáo
dục (hay đánh giá chất lượng giáo dục) là vấn đề không hề đơn giản. Ở nước ta
hiện nay, trong lĩnh vực giáo dục vẫn tồn tại những khác biệt nhất định trong
cách hiểu và cách tiếp cận về đánh giá chất lượng giáo dục nói chung và chất
lượng tại các cơ sở giáo dục nói riêng. Có thể nêu lên các khía cạnh sau:
Khía cạnh thứ nhất được bàn thảo, đó là: chất lượng giáo dục có bao
trùm cả nội dung hiệu quả giáo dục không? bởi lẽ hiện tại, quan niệm về chất
lượng giáo dục được nhìn nhận, đồng thời với nó là quan điểm về mục tiêu
giáo dục, là nội hàm về những kiến thức, năng lực, phẩm chất mà một nền
giáo dục nói chung, hay một cấp học, một bậc học cụ thể phải cung cấp, bồi
dưỡng cho người học.

Với một nền giáo dục nói chung, hay mỗi cơ sở giáo dục, việc đánh
giá chất lượng giáo dục được hiểu là sự xem xét hoạt động giáo dục đã thực
hiện đến đâu mục tiêu giáo dục đề ra. Trong khi đó, nói đến hiệu quả giáo
dục là nói đến tác dụng của giáo dục đối với xã hội, tới đất nước mà nền
giáo dục, hay cơ sở giáo dục đó có sứ mạng phục vụ. Hiệu quả của giáo
dục phụ thuộc vào chất lượng giáo dục, song chưa bao hàm hết chất lượng
giáo dục. Hiện nay công tác kiểm định chất lượng giáo dục chủ yếu được
xác định ở việc đánh giá sản phẩm của chất lượng giáo dục tạo ra đã đảm
bảo được về khối lượng kiến thức, năng lực, phẩm chất mà mục tiêu giáo
dục đặt ra chưa, đạt được đến đâu. Việc đổi mới nội dung kiểm định đánh


17
giá này ở cấp vĩ mô, trách nhiệm chủ yếu thuộc về công việc của các cơ
quan quản lý Nhà nước về giáo dục; còn ở cấp vi mô trách nhiệm đó có
một phần không nhỏ thuộc về các chủ thể giáo dục trong nhà trường [ 28 ].
Khía cạnh thứ hai được bàn đến là tính ổn định và tính động của chất
lượng giáo dục. Chất lượng giáo dục như quan niệm đã nêu, là vấn đề vừa
mang tính ổn định vừa mang tính động. Vậy việc đánh giá, kiểm định nó cũng
đòi hỏi có bộ tiêu chuẩn và mục tiêu giáo dục hội tụ hai đặc tính trên một cách
tương ứng. Tuy nhiên, các văn bản quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất
lượng trường các cấp do Bộ GD-ĐT ban hành, chưa thấy có sự phân định nội
dung nào mang tính ổn định, nội dung nào mang tính đặc thù của từng lĩnh
vực và nội dung nào mang tính động cần phải thay đổi khi tình hình thực tiễn
có những biến động, hoặc thay đổi. Do vậy dẫn đến tình trạng là các cơ sở
giáo dục khác nhau có những số liệu đánh giá có thể khác nhau, nhưng cuối
cùng lại có kết luận mức độ chất lượng giống nhau. Như vậy, vấn đề đặt ra là
ngoài những hướng dẫn chung và trên cơ sở của những hướng dẫn chung đó,
các cơ sở giáo dục cần nghiên cứu để lồng ghép những đặc điểm riêng, yêu
cầu riêng của cơ sở mình vào các tiêu chí của Bộ GD-ĐT thành tiêu chí áp

dụng cho cơ sở mình, hoặc xây dựng bổ sung thêm những yêu cầu, những tiêu
chuẩn hay tiêu chí riêng của cơ sở mình. Các tiêu chí được xây dựng cần bao
gồm cả các tiêu chí mang tính động và các tiêu chí mang tính ổn định. Theo
đó, khi tình hình thực tiễn có những biến động, hoặc thay đổi, chủ thể quản lý
có thể tiến hành bổ sung, điều chỉnh, thay thế một số tiêu chí mang tính động,
giữ lại những tiêu chí mang tính ổn định. Nhờ vậy, việc đánh giá chất lượng
không bị gián đoạn và việc hoàn thiện bộ tiêu chí cũng không quá phức tạp,
các biện pháp được sử dụng hoàn thiện bộ tiêu chí cũng không quá nặng nề.
Khía cạnh thứ ba được bàn thảo là đặc trưng của kiểm định, đánh giá
chất lượng giáo dục. Theo đó vấn đề được nêu lên là có thể tiến hành ở phạm
vi cơ sở giáo dục hay loại hình khác tương ứng nhằm tập trung, đánh giá
không chỉ các yếu tố đầu vào mà còn tập trung vào cả quá trình đào tạo và
chất lượng học sinh qua mỗi định kỳ đánh giá nhất định.


18
Xét vấn đề ở cấp độ bản chất của hoạt động đánh giá, các cơ sở giáo dục
là địa điểm vận dụng và phục vụ đánh giá việc xác định và thực hiện sứ mạng,
mục đích và mục tiêu của giáo dục có đúng đắn, phù hợp hay không. Qua đó,
cho thấy việc tập trung nghiên cứu để xác định và xây dựng (và sau đó căn cứ
vào tình hình thực tiễn xác định các biện pháp tiếp tục hoàn thiện) bộ tiêu chí
đánh giá chất lượng tại mỗi cơ sở giáo dục là điều hết sức cần thiết.
Do đó, chất lượng giáo dục - tiếp cận từ cấp độ phổ quát, cần được hiểu
là sự tuân theo các chuẩn đã định và là so sánh kết quả đạt được với mục tiêu
đã xác định. Theo quan niệm của Bộ GD-ĐT thì chất lượng giáo dục một
trường hay một cơ sở giáo dục nào đó là sự đáp ứng mục tiêu do nhà trường
đề ra, đảm bảo các yêu cầu về mục tiêu giáo dục của Luật giáo dục, phù hợp
với yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của địa
phương và cả nước [ 7 ].
Mặc dù còn có những nhận thức khác nhau như đã nêu, nhiều vấn đề

cần được tiếp tục làm rõ, nghiên cứu, bổ sung, song xét một cách chung và
bao trùm có thể hiểu chất lượng giáo dục không gì khác hơn là kết quả đạt
được của hoạt động giáo dục so với mục tiêu đã xác định.
Phạm trù "kết quả đạt được của hoạt động giáo dục" là một phạm trù
vừa mang tính trừu tượng, lại vừa thể hiện tính cụ thể, phản ánh tính chất
tương đối của sự vật, hiện tượng. Khi kết qủa đạt được của giáo dục được tiếp
cận là hệ thống những giá trị thì, kết quả giáo dục mang tính trừu tượng. Còn
khí kết quả đạt được thể hiện những dấu hiệu đã được lượng hóa thì nó lại
mang tính cụ thể. Nói kết quả giáo dục mang tính tương đối là theo hàm nghĩa
nói trên.
Còn về phạm trù “mục tiêu” của giáo dục, lại được phân ra thành nhiều
nhiều cấp độ, song ở cấp độ các cơ sở giáo dục, mục tiêu của hoạt động giáo
dục mà mỗi cơ sở đề ra và phấn đấu, thường được tích hợp từ những mục tiêu
bộ phận như chất lượng dạy, chất lượng học, chất lượng đội ngũ nhà giáo,
chất lượng của hoạt động sư phạm, chất lượng của các hoạt động ngoại khóa,
chất lượng của hệ thống cơ sở vật chất....mà mỗi cơ sở đạt hoặc có được. Tất
cả các mục tiêu bộ phận đó hợp thành mục tiêu chung được cơ quan quản lý


19
giáo dục cấp trên thẩm định, xét duyệt và cho phép áp dụng. Những nỗ lực
của cơ sở trong một thời gian nhất định (một quá trình) để phấn đấu theo các
mục tiêu đó và đạt được những kết quả tốt.
Sự luận giải trên đây thể hiện, chất lượng giáo dục - vấn đề đang được
bàn luận thuộc đề tài luận văn này, được nhìn nhận là vấn đề mang tính tổng
hợp, với tính cách một hệ thống, chứa đựng trong đó những chất lượng bộ
phận cụ thể nhất định. Dù các nội dung bộ phận và cụ thể đó là gì thì trước hết
phải nhìn nhận vấn đề mang tính chung nhất và ở tính tổng hợp của nó. Mặt
khác, khi tiếp cận vấn đề từ góc độ tư duy logic, thấy rằng, để có thể nhận thức
được đầy đủ nội dung của chất lượng giáo dục như đã nêu ở trên, cần có thêm

các công cụ tư duy khác nữa, để thông qua phạm trù, khái niệm công cụ đó có
thể nhận thức chính xác và đầy đủ hơn về chất lượng giáo dục. Đó chính là
phạm trù đánh giá chất lượng giáo dục.
1.1.2. Đánh giá chất lượng giáo dục.
Đánh giá chất lượng giáo dục bao giờ cũng được tiến hành bởi một chủ
thể quản lý giáo dục nhất định đối với một khách thể, một đối tượng nào đó. Đối
tượng đó có thể là một cá nhân, hay một tổ chức nhất định. Nội dung của đánh giá
chất lương giáo dục bao gồm tổng thể những nhận định, đánh giá của các chủ
thể quản lý giáo dục, của xã hội, hoặc của cộng đồng dân cư (tùy ở các cấp độ
khác nhau) đối với hoạt động giáo dục thuộc các đối tượng tương ứng.
Đánh giá chất lượng giáo dục - vấn đề cụ thể đang bàn luận ở đây là
đánh giá của các tổ chức giáo dục: đánh giá của các cơ quan chức năng về
quản lý giáo dục cấp trên đối với các cơ sở giáo dục thuộc quyền; hoặc của
các nhà lãnh đạo, quản lý thuộc cơ sở giáo dục đối đối với chất lượng giáo
dục thuộc các bộ phận cấu thành cơ sở giáo dục của chính họ.
Đánh giá chất lượng giáo dục khi tiếp cận là các hoạt động, sẽ bao gồm
nhiều hoạt động bộ phận, thường diễn ra theo những kế hoạch đã được xác định
với những chuỗi hoạt động nhằm thông qua các hoạt động đánh giá (như kiểm tra
định kỳ, đột xuất), hoặc kiểm định thông qua hệ thống các thông số nhất định đã
được xác định, giúp các tổ chức giáo dục được đánh giá nhận thức đúng những
phẩm chất, giá trị, hay chuỗi giá trị trong hoạt động giáo dục của cơ sở mình -


20
những giá trị, hoặc chuỗi giá trị đó là những so sánh kết quả đạt được với mục
tiêu đã xác định trong hoạt động giáo dục của cơ sở và chúng được hiểu là chứa
đựng những chất lượng giáo dục nhất định.
Để đánh giá chất lượng giáo dục dù ở cấp độ nào đó (cấp độ quốc gia, địa
phương, hay một cơ sở nào đó), cần có những công cụ nhất định. Một trong
những công cụ được sử dụng rộng rãi trong đánh giá chất lượng giáo dục đó là

tiêu chí. Đây được các nhà khoa học cho là thiết thực hơn, thực tế hơn thay vì bắt
đầu với một định nghĩa đơn lẻ.
1.1.3. Tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục
Tiêu chí (Criterian), hiểu theo nghĩa phổ quát nhất là dấu hiệu làm căn cứ để
nhận biết, xếp loại một sự vật, khái niệm nào đó. Tiêu chí đánh giá chất lượng
giáo dục - cái được bàn luận ở luận văn này, được tiếp cận dưới góc độ là
"thước đo" kết quả hoạt động giáo dục. Theo quan niệm chính thống trong
quản lý Nhà nước về giáo dục hiện nay, tiêu chí khác tiêu chuẩn dù chúng đều
được quan niệm là những "bộ thước đo", được dùng làm căn cứ để đánh giá. Theo
các văn bản quy định về đánh giá chất lượng giáo dục hiện hành, phạm trù tiêu
chuẩn được xác định có nội hàm rộng hơn phạm trù tiêu chí, bao trùm lên tiêu chí.
Tiêu chuẩn là căn cứ để xác định nội dung, mức độ yêu cầu trong các hoạt động:
Kiểm định chất lượng giáo dục trường, đánh giá chất lượng tối thiểu của trường,
công nhận trường có đạt chuẩn quốc gia hay không?… Theo đó trong mỗi tiêu
chuẩn có các tiêu chí và trong mỗi tiêu chí có nhiều chỉ số.
Trong Thông tư số: 67/2011/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, ban
hành ngày 30 tháng 12 năm 2011 về "Quy định về Tiêu chuẩn đánh giá trường
tiểu học", tại điều 3, mục "Giải thích thuật ngữ", bản Thông tư viết: "1. Tiêu
chuẩn đánh giá trường tiểu học là các yêu cầu đối với nhà trường để đảm bảo
chất lượng giáo dục. Mỗi tiêu chuẩn bao gồm các tiêu chí đánh giá trường tiểu
học; 2. Tiêu chí đánh giá trường tiểu học là yêu cầu đối với nhà trường ở từng
nội dung cụ thể của mỗi tiêu chuẩn. Mỗi tiêu chí có các chỉ số đánh giá
trường tiểu học; 3. Chỉ số đánh giá trường tiểu học là yêu cầu đối với nhà
trường ở từng nội dung cụ thể của mỗi tiêu chí" [13].


21
Điều đó có nghĩa là việc xác định bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục
tại Trường THDLQT Việt Úc, TP. HCM hay một cơ sở giáo dục nào khác đều
hết sức cần thiết, dù việc làm đó khá phức tạp và chắc chắn sẽ tốn kém công sức

và tiền bạc. Nếu xây dựng được các tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục tại mỗi
cơ sở giáo dục nó sẽ giúp chúng ta “đo” được chất lượng giáo dục tại mỗi cơ sở,
mà thực chất là đánh giá chất lượng của hoạt động này qua từng khoảng thời
gian xác định hàng năm hoặc dài hơn, qua đó so sánh với thời gian cùng kỳ xem
chất lượng tăng lên hay giảm đi.
Bộ tiêu chí đánh giá chất lượng Trường THDLQT Việt Úc, TP. HCM
được hiểu là: chúng gồm một hệ thống các tiêu chí biểu thị những yêu cầu cần
đạt tới phù hợp với những tiêu chuẩn quy định của Bộ GD-ĐT; đồng thời cũng
phản ánh trong Bộ tiêu chí đó những yêu cầu riêng xuất phát từ tính đặc thù của
Nhà trường. Bộ tiêu chí đó chỉ giới hạn ở phạm vị đánh giá chất lượng giáo dục
trong Nhà trường, nghĩa là chỉ giới hạn ở những yêu cầu đánh giá chất lượng
giáo dục, không bao hàm nội dung như “đo” mức độ trường đạt tiêu chuẩn
quốc gia, hay những nội dung khác nữa. Bộ tiêu chí đó bao gồm những chỉ số
(hoặc nhóm chỉ số) và được sử dụng trong một tổng thể thống nhất những dấu
hiệu có cùng bản chất để đo chất lượng giáo dục tại Nhà trường.
Với quan niệm như vậy, có thể hiểu tiêu chí đánh giá chất lượng giáo
dục là hệ thống (tập hợp) những dấu hiệu làm căn cứ để nhận định, xếp loại chất
lượng giáo dục của một nền giáo dục, một cơ sở giáo dục, thậm chí đối với hoạt
động sư phạm của một cá nhân nào đó.
Bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục Trường THDLQT Việt Úc,
TP. HCM là hệ (tập hợp) những dấu hiệu - hệ thống các chỉ số làm căn cứ để
đánh giá chất lượng giáo dục trong Nhà trường.
Giáo dục là một tập hợp nhiều hoạt động phức tạp của tổ chức, hoặc nhà
giáo dục, do đó tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục thường được xây dựng bởi
một số hoặc một hay nhiều nhóm chỉ số để xem xét, nhận định ở các hoạt động
sư phạm khác nhau, được thiết kế trong mối liên hệ chặt chẽ với nhau như một
hệ thống (và thường là hệ thống mở), do đó người ta thường gọi chúng là “bộ
tiêu chí” hoặc “hệ tiêu chí”. Do những vận động của đời sống xã hội và những

22
tác động bởi các điều kiện khách quan và chủ quan, các tiêu chí đánh giá chất
lượng giáo dục thường sau mỗi một khoảng thời gian nhất định sẽ bộc lộ những
bất cập nhất định, vì vậy cần được bổ sung, điều chỉnh, tức cần được hoàn thiện.
Nghĩa là việc hoàn thiện hệ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục tại một cơ sở
nào đó là một đòi hỏi khách quan, xét trên cả hai bình diện lý luận và thực tiễn.
1.1.4. Hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục và biện
pháp hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục
Bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục tại cơ sở giáo dục là do cơ sở
tự xác định, tự xây dựng. Những căn cứ để mỗi cơ sở giáo dục tiến hành xác
định bộ tiêu chí để đo chất lượng giáo dục trong cơ sở mình là bộ tiêu chuẩn
kiểm định chất lượng trường các cấp (tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ
thông...). Cùng với căn cứ nói trên, các cơ sở giáo dục cần bám sát những đặc
điểm riêng của trường mình, những nhiệm vụ chính trị trung tâm được giao,
tôn chỉ mục đích hoạt động của nhà trường và thực lực hiện có để tiến hành
xác định các tiêu chí và các nội dung cụ thể (các chỉ số) của mỗi tiêu chí.
Nội dung của mỗi tiêu chí bao gồm hệ thống các chỉ số, các tiêu chí
hợp thành bộ tiêu chí. Nói đến tiêu chuẩn, tiêu chí hay bộ tiêu chí là nói đến
nội dung cấu thành chúng. Một sự vật, hiện tượng không có nội dung thì sẽ
không có sự tồn tại với tính cách là một sự vật, hay một hiện tượng nào đó.
Do đó nói đến hoàn thiện , hay bổ sung điều chỉnh, thậm chí là đổi mới
chúng, thì đó không gì khác hơn là hoàn thiện, hay bổ sung điều chỉnh, đổi
mới mới nội dung của chúng. Do đó, nói hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất
lượng giáo dục tại một cơ sở giáo dục nào đó, thì chính là việc hoàn thiện nội
dung bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục tại chính cơ sở đó.
Điều đó có nghĩa là sẽ có bộ tiêu chuẩn kiểm định chất lượng trường
chung của quốc gia cho từng loại trường (tiểu học, trung học cơ sở, trung học
phổ thông, đại học... ) nhưng không thể mang bộ tiêu chí đánh giá chất lượng
của cơ sở giáo dục này để đo chất lượng giáo dục tại một cơ sở khác, mặc dù
chúng cùng là một bậc học. Bởi lẽ tuy cùng bậc học (chẳng hạn cùng là bậc

tiểu học) nhưng các trường công lập khác các trường dân lập; các trường có
yếu tố nước ngoài khác các trường không có các yếu tố nước ngoài. Các


23
trường thuộc vùng đồng bằng có các đặc điểm không giống các trường vùng
sâu, vùng núi cao, biên giới hải đảo; các trường miền xuôi không giống các
trường dân tộc nội trú…. Tôn chỉ mục đích của mỗi loại hình riêng đó không
giống nhau, mặc dù chúng đều là các trường tiểu học. Chẳng hạn không thể
đem bộ tiêu chí đánh giá chất lượng của Trường THDLQT Việt Úc, TP. HCM
dùng để "đo" chất lượng giáo dục của một trường tiểu học nào đó ở vùng
nông thôn, càng không thể so sánh với một trường dân tộc nội trú nào đó ở
Tây Nguyên, Tây Bắc hay Tây Nam bộ.
Đặt vấn đề như vậy không có nghĩa là xem thường chất lượng của các
loại trường có điều kiện khác nhau, mà vấn đề là ở chỗ phải tôn trọng tính đặc
thù của các cơ sở giáo dục với quan điểm là chất lượng giáo dục là một phạm
trù có tính xã hội lịch sử. Một trường đại học cỡ như Đại học Quốc gia Hà
Nội hay Đại học Quốc gia TP. HCM có điểm xuất phát và tôn chỉ mục tiêu
đào tạo (nhìn từ góc độ chất lượng) sẽ khác không ít so với một trường đại
học có điểm xuất phát và đứng chân ở một địa bàn có nhiều khó khăn chẳng
hạn Đại học Bạc Liêu. Các trường nói trên không thể có chung một dấu hiệu
chất lượng. Và bộ thước đo chất lượng của chúng không thể giống nhau.
Cách đặt vấn đề đã nêu ở trên đưa đến một quan niệm về hoàn thiện
bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục của một cơ sở giáo dục nào đó
chẳng hạn Trường THDLQT Việt Úc, TP. HCM là việc các cơ sở giáo dục
xác định hệ thống các nội dung, yêu cầu, mức độ đạt được về chất lượng
giáo dục thông qua hệ thống các chỉ số phản ánh các nội dung, yêu cầu và
mức độ cần đạt được về chất lượng giáo dục. Cách đặt vấn đề như đã nêu ở
trên đưa đến một quan niệm về hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất lượng
giáo dục của một cơ sở giáo dục nào đó ở hai khía cạnh sau đây:

Một là, hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục của một cơ
sở giáo dục là việc các thực thể giáo dục của Nhà trường căn cứ các quy định
trong bộ tiêu chuẩn đánh giá trường tiểu học của Bộ GD-ĐT và tính đặc thù
của Nhà trường để xây dựng một bộ tiêu chí đánh giá chất lượng để đo chất
lượng giáo dục của nhà trường. Bộ tiêu chí đó không hạ thấp các tiêu chuẩn
của Bộ GD-ĐT, nhưng nó phản ảnh những nét riêng, những yêu cầu riêng,