SKKN nâng cao chất lượng quản lý bán trú và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong trường tiểu học

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Mục tiêu giáo dục Tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ
sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất,
thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để tiếp tục học lên các cấp học trên.
Muốn có cơ sở vững chắc cho sự hình thành nhân cách và sự phát
triển con người toàn diện thì cần phải có sự kết hợp hài hoà giữa nuôi dưỡng
chăm sóc sức khoẻ với các hoạt động giáo dục .
Ngày nay cùng với sự phát triển chung của xã hội, mỗi gia đình đều có
cuộc sống đầy đủ, trình độ dân trí cũng ngày được nâng cao. Chính vì vậy
công tác bán trú trường học đã và đang được cả xã hội đặc biệt quan tâm.
Vậy quan tâm như thế nào để cho các em thật sự có một cơ thể khoẻ mạnh,
phát triển cân đối. Đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng của ngành
giáo dục, nhằm đáp ứng nhu cầu của đông đảo phụ huynh học sinh, góp phần
thực hiện tốt công tác xã hội hóa giáo dục. Đặc biệt, góp phần to lớn trong
việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
Hiện nay vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm đang là mối quan tâm lớn
nhất của toàn xã hội , chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm liên quan từ
khâu sản xuất đến khâu tiêu dùng , nên công việc này đòi hỏi phải có tính
liên ngành của các cấp có thẩm quyền và là trách nhiệm của toàn dân. Đối
với các trường học có bếp ăn bán trú thì vệ sinh an toàn thực phẩm cũng là
vấn đề quan tâm của các trường tiểu học . Vì nếu thức ăn, nước uống không
an toàn thì sức khỏe của học sinh sẽ không được đảm bảo, đồng thời có thể
ảnh huởng đến niềm tin của phụ huynh đối với nhà trường. Vì sức khoẻ là
vốn quý nhất của con người. Có một câu danh ngôn "Không thể có một trí
tuệ minh mẫn trong một cơ thể gầy còm..."
Năm học này, tôi tiếp tục được Hiệu trưởng phân công trực tiếp chỉ đạo
công tác quản lý bán trú. Với những kinh nghiệm tích lũy được trong nhiều

1

năm tham gia quản lý bán trú và sự tìm tòi, nghiên cứu, học hỏi của bản thân,
tôi chọn sáng kiến kinh nghiệm "Nâng cao chất lượng quản lý bán trú và
đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong trường tiểu học. " với mong
muốn nâng cao chất lượng hoạt động bán trú, đảm bảo tốt các điều kiện về ăn,
ở, vệ sinh an toàn thực phẩm, an toàn cháy nổ, bảo đảm sức khỏe và an toàn
tuyệt đối cho học sinh, tạo môi trường học tập, ăn ngủ, vui chơi an toàn, lành
mạnh cho học sinh bán trú, tạo niềm tin lâu dài trong phụ huynh.
Đề tài này được thực hiện trong phạm vi Trường Tiểu học Gia Cẩm
trong năm học 2011-2012.

II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1- Cơ sở lý luận:
Căn cứ vào mục tiêu giáo dục tiểu học không chỉ giúp cho học sinh
phát triển kỹ năng học tập (nghe, nói, đọc, viết). Mà còn hình thành một số
kỹ năng sống như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng ứng sử, kỹ năng tự phục vụ ...
Căn cứ vào pháp lệnh vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2003 của Nước
Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam.
Căn cứ vào thông tư liên tịch số 08/2008/TTLT/BYT-BGD&ĐT ngày
08/7/2008 về hướng dẫn công tác đảm bảo VSATTP trong các cơ sở giáo dục.
Theo kế hoạch của Trường Tiều học Gia Cẩm đối với công tác bán trú
cần tập trung:
Thực hiện công tác bán trú đảm bảo theo đúng quy định, đáp ứng nhu
cầu đông đảo các bậc cha mẹ học sinh và phù hợp với điều kiện của nhà
trường. Tổ chức bán trú đảm bảo an toàn tuyệt đối về vệ sinh an toàn thực
phẩm, an toàn cháy nổ, an toàn tính mạng cho học sinh và CB-GV-NV. Xây
dựng kế hoạch cụ thể cho tất cả các hoạt động bán trú. Tăng cường khâu
kiểm tra giám sát việc thực hiện công tác bán trú. Thiết lập và lưu trữ đầy đủ

2

hồ sơ công tác bán trú. Thành lập tổ kiểm tra giám sát công tác bán trú
trường học.
Các văn bản trên đã hướng dẫn, quy định cụ thể các yêu cầu để đảm
bảo nâng cao chất lượng quản lý bán trú và đảm bảo vệ sinh an toàn thực
phẩm trong nhà trường.
Sức khỏe tốt là một mục tiêu quan trọng của giáo dục toàn diện học
sinh. Chăm sóc, bảo vệ và giáo dục sức khỏe cho thế hệ trẻ ở các trường học
không chỉ là mối quan tâm của Đảng, nhà nước mà còn là mối quan tâm của
gia đình, nhà trường và xã hội.
Nhân cách, kỹ năng sống của học sinh không chỉ có kỹ năng học tập
cơ bản như nghe, nói, đọc, viết và tính toán mà học sinh tiểu học được dạy từ
kỹ năng nhỏ nhất như thưa gửi, đi đứng, ăn mặc cho đến kỹ năng tự phục vụ,
tự bảo vệ và các kỹ năng trong giao tiếp....
“Một bữa ăn học đường cân đối cho tất cả trẻ em là sự đầu tư tốt
nhất mà chúng ta có thể làm được vì sức khỏe, sự giáo dục và phát triển xã
hội toàn cầu trong tương lai”. (George Mc Govern).
Nhiều nghiên cứu khác nhau trên thế giới trong các thập kỷ qua và
kinh nghiệm thực tiễn ở những quốc gia tiên tiến có triển khai bữa ăn nhà
trường, cho thấy bữa ăn học đường là yếu tố quan trọng tác động đến tốc độ
tăng trưởng cũng như khả năng học tập sáng tạo của trẻ thơ.
Học sinh tiểu học là lứa tuổi chuyển tiếp, phát triển nhanh về thể lực lẫn
trí tuệ nên việc tổ chức bữa ăn bán trú phải được chú ý và quan tâm đúng mức.
2. Thực trạng của vấn đề:
Năm học 2011- 2012 100% lớp học bán trú với số lượng học sinh bán
trú đông. Mặt khác, tình hình giá cả thị trường có nhiều biến động do ảnh
hưởng bởi thiên tai, dịch bệnh kéo dài, thức ăn khan hiếm làm biến động giá
cả thị trường đã gây khó khăn cho nhà trường trong việc lựa chọn thực

3

phẩm, lên thực đơn, tổ chức các bữa ăn đảm bảo dinh dưỡng và duy trì đều
đặn các hoạt động bán trú.
Khó khăn nữa là: ngay từ đầu năm, tình hình dịch chân tay miệng ở
trẻ em hoành hành ở nhiều nơi trên các tỉnh thành trong cả nước, gây ảnh
hưởng đến các trường học, nhất là đối với các trường bán trú.
Vì vậy, việc đảm bảo sức khỏe và an toàn tuyệt đối cho học sinh là
nhiệm vụ trọng tâm và cấp bách đòi hỏi phải đề ra nhiều biện pháp tích cực
để duy trì và nâng cao các hoạt động bán trú, tạo môi trường giáo dục an
toàn, lành mạnh.
Từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên, tôi nghĩ rằng để tổ chức tốt và nâng
cao các hoạt động bán trú, đáp ứng được nguyện vọng của các bậc cha mẹ
học sinh đòi hỏi phải có kế hoạch tổ chức các hoạt động bán trú phù hợp với
tình hình thực tế của nhà trường, chọn nguồn cung cấp thực phẩm sạch, an
toàn, trang bị đầy đủ cơ sở vật chất phục vụ bán trú, phân công công việc cụ
thể cho những người tham gia công tác bán trú, có kế hoạch kiểm tra giám
sát mọi hoạt động bán trú và đề ra nội quy, những quy định đối với người
tham gia phục vụ bán trú. Thường xuyên theo dõi, nắm bắt tình hình hoạt
động bán trú để có biện pháp điều chỉnh, rút kinh nghiệm kịp thời. Đối với
các bộ phận tham gia phục vụ công tác bán trú như: lên thực đơn, lưu mẫu
thức ăn, sơ chế, chế biến thực phẩm, tổ chức bữa ăn cho học sinh,... phải
nhiệt tình, trách nhiệm trong công việc được giao, có sự phối hợp nhịp
nhàng, đồng bộ giữa các bộ phận để hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Việc tổ chức và quản lý bán trú vô cùng quan trọng, quyết định chất
lượng mọi hoạt động chăm sóc và nuôi dưỡng học sinh tại truờng.
Chính vì thế, tôi đã suy nghĩ tìm và tổ chức thực hiện nhiều biện pháp
để nâng cao chất lượng công tác bán trú của nhà trường ngày càng phát triển

4

một cách bền vững.
3. Các biện pháp đã tiến hành
Để thực hiện sáng kiến này, tôi đã tiến hành các biện pháp sau :
a) Biện pháp 1: Lập kế hoạch thực hiện nâng cao chất lượng quản lý bán
trú và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong trường tiểu học.
Trước tiên, để thực hiện có hiệu quả việc chăm sóc sức khỏe cho học
sinh tôi đã lập một kế hoạch thực hiện nâng cao chất lượng công tác bán trú
năm học 2011-2012 cụ thể. Trong kế hoạch thể hiện rõ mục đích, yêu cầu nôị
dung của công tác bán trú. Từ kế hoạch đó mới xác định các nội dung tập
trung cần phải thực hiện.
Bếp ăn tập thể có vị trí quan trọng trong trường học bán trú. Ngay từ
đầu năm, tôi đã chỉ đạo các bộ phận rà soát lại các điều kiện, cơ sở vật chất,
các trang thiết bị phục vụ bán trú tại bếp ăn và các phòng học. Trên cơ sở đó,
đã tham mưu mua sắm bổ sung và sửa chữa kịp thời các trang thiết bị phục
vụ bán trú.
Hiện nay bếp ăn của trường được bố trí sắp xếp theo quy trình bếp ăn
một chiều, có khu vực tiếp nhận, sơ chế thực phẩm riêng, khu chế biến, phân
chia thức ăn riêng. Cung cấp nước sạch để sử dụng chế biến, vệ sinh dụng cụ
ăn uống, .. trang bị toàn bộ các dụng cụ phục vụ ăn uống cho lớp một bằng
inox. Bếp ăn được lắp đặt hệ thống ga, điện đảm bảo an toàn. Trang bị đầy
đủ các loại bảng biểu theo quy định của nhà bếp như: bảng thực đơn hằng
ngày, bảng phân công nhiệm vụ, nội quy phòng cháy chữa cháy, bình chữa
cháy, hướng dẫn vận hành tủ cơm, vận hành hệ thống ga ...
Ngoài ra tôi chỉ đạo tổ nuôi thiết lập đầy đủ các loại hồ sơ của bếp ăn
bán trú như: sổ giao nhận thực phẩm, sổ phân chia thức ăn, sổ xuất, nhập
kho, sổ theo dõi xuất ăn, báo giá thực phẩm theo tuần, sổ chấm công, sổ theo

5

dõi học sinh vắng, sổ lưu mẫu thức ăn, thực đơn hằng tuần, sổ kiểm thực.
Các phòng học bán trú đều trang bị đầy đủ các trang thiết bị phục vụ
cho học sinh ăn, ngủ, nghỉ, sinh hoạt tại lớp như: bàn ăn, bàn ngủ, giá treo
quần áo, giá treo khăn, ti vi, đầu đĩa phục vụ học tập và giải trí, chăn gối ...
Để đảm bảo tốt công tác bán trú, tôi xây dựng kế hoạch thực hiện công
tác bán trú cả năm học, hằng tháng, hằng tuần, phân công nhiệm vụ cụ thể
cho từng bộ phận. Cuối mỗi tuần, mỗi tháng đều họp đánh giá rút kinh
nghiệm kịp thời trong quá trình tổ chức thực hiện.
Thật vậy, việc trang bị đầy đủ cơ sở vật chất sẽ giúp cho công tác bán
trú thuận lợi và đem lại hiệu quả cao.
b) Biện pháp 2: Nâng cao chất lượng bữa ăn v à VSATTP cho học sinh:
Đối với BGH:
Lên kế hoạch chỉ đạo sâu sát, phân công theo dõi kiểm tra chế độ ăn
của học sinh hằng ngày, hằng tuần, hằng tháng .
Phó hiệu trưởng phụ trách bán trú lên thực đơn hằng ngày để đảm bảo cung
cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho HS đảm bảo an toàn về vệ sinh thực phẩm.
Tổ chức các chuyên đề về vệ sinh ăn uống,và cách phòng chống các
bệnh về đường tiêu hóa, về an toàn vệ sinh thực phẩm , phòng chống ngộ
độc thức ăn.Để phụ huynh an tâm làm việc, tin tưởng gửi con em vào trường,
nhiệm vụ hàng đầu của nhà trường là tạo điều kiện thật tốt về công tác bán
trú để các em đầy đủ sức khỏe học tốt. Do đó nhiệm vụ của công tác bán trú
được đề ra cụ thể như sau:
Suất ăn HS đầy đủ về số lượng và chất lượng. ( Theo thời giá)
Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Với khoản tiền 12 000đ/1 bữa ăn, nhà trường giao cho bộ phận nhà
bếp tính toán và lên thực đơn khẩu phần ăn cho học sinh hàng ngày. Nhà

6

trường thường xuyên kiểm tra, đối chiếu thực đơn về số lượng, chất lượng.
Tuyệt đối không để xẩy ra tình trạng bớt xén khẩu phần, hoặc không đảm
bảo chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm. Cân đo khối lượng các loại thực
phẩm, lương thực và kiểm tra độ tươi, mới của thực phẩm; khẩu phần ăn của
học sinh phải có được 3 món chính (Thịt/ cá + trứng chiên/ rau xào, thịt +
canh), được thay đổi hàng ngày, đủ cho học sinh ăn no và ngon miệng.
Hợp đồng với các đơn vị bộ đội làm kinh tế cung cấp rau xanh.
Mời khách hàng về ký hợp đồng cung cấp thực phẩm như thịt, rau,
gạo và gia vị. Nguồn thực phẩm phải rõ nguồn gốc, đảm bảo tươi sống,
nguồn cung cấp phải thường xuyên và có trách nhiệm trước pháp luật về chất
lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm, giá cả phải hợp lý, ổn định theo thị
trường.
Tuân thủ nghiêm ngặt chế độ kiểm thực theo ba bước.
Gia vị phải có nhãn mác, có hạn sử dụng, có đăng kiểm của cơ sở y tế.
Có tủ lạnh lưu mẫu thức ăn hằng ngày theo quy định . Mẫu thức ăn
hàng ngày được lưu vào tủ lạnh. Tuy nhiên, việc lưu mẫu thực phẩm sau khi
chế biến ở một số trường có bếp ăn chưa phản ánh đúng ý nghĩa của nó. Các
thực phẩm để lưu mẫu thường được đặt trong ngăn mát của tủ lạnh, ở điều
kiện nhiệt độ như vậy sẽ giúp cho vi khuẩn phát triển. Vậy nên lưu mẫu như
thế nào? Thức ăn sau khi chế biến, trước khi phục vụ, tất cả các món ăn phải
được lấy mẫu giữ trong các dụng cụ bảo quản đã được tiệt trùng (100ºC
trong 15 phút) rồi đặt ngay vào tủ đông (từ 0ºC trở xuống âm độ). Với điều
kiện bảo quản như vậy, mẫu thức ăn sẽ được giữ nguyên hiện trạng nhằm
phục vụ cho việc kiểm tra mặt vệ sinh an toàn thực phẩm, ngoài ra còn giúp
cơ quan chức năng điều tra tìm ra nguyên nhân ngộ độc nếu có xảy ra. Phải
lưu mẫu thức ăn trong tủ lạnh sau 24 giờ mới hết thời gian lưu trữ và được
ghi ngày tháng , tên người lưu.

7


Thức ăn phải được bảo quản nóng sốt đến giờ học sinh ăn; có lồng bàn
che đậy. Phòng tránh tối đa việc ngộ độc thực phẩm do công tác chế biến
hoặc do mất vệ sinh của nhà bếp gây nên. Trong những năm qua, nhà trường
chưa có vụ ngộ độc thức ăn nào xẩy ra.
Phân phối cân đo đong theo đúng lượng và chất của thực phẩm, bảo
đảm chất lượng khẩu phần ăn của học sinh.
Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và nước uống trong nhà trường .
Có nước uống sạch đủ đáp ứng cho nhu cầu tất cả HS bán trú.
Hợp đồng với người nấu ăn có đủ tư cách pháp nhân. Nhân viên cấp
dưỡng đã được tập huấn qua lớp kỹ thuật nấu ăn và qua khóa học VSAT thực
phẩm do TTYTDP tổ chức .
Tổ chức tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức và ý thức chấp
hành các quy định về đảm bảo chất lượng VSATTP cho học sinh và giáo
viên, cán bộ nhân viên nhà trường
Đối với nhân viên cấp dưỡng:
Đối với người phục vụ nhà bếp, phải được khám sức khoẻ định kì ,
nếu trường hợp người nào bị các loại bệnh truyền nhiễm, thì yêu cầu nghỉ để
điều trị khỏi mới được tiếp tục phục vụ hậu cần cho học sinh bán trú.
Nhân viên cấp dưỡng chịu trách nhiệm chế biến thực phẩm, an toàn vệ
sinh cho học sinh, thực hiện đúng qui chế khi chế biến thức ăn: Mặc đồng phục,
tạp dề, mũ, khẩu trang, bao tay. Đội ngũ nhân viên phục vụ phải có sức khoẻ tốt,
không mắc bệnh truyền nhiễm, có kiến thức về an toàn vệ sinh thực phẩm.
Nhân viên cần khám sức khỏe theo quy định để phát hiện kịp thời
những nhân viên đang mắc bệnh truyền nhiễm thì tạm thời nghỉ việc hoặc bố
trí công việc khác để không tiếp xúc với học sinh, phòng tránh sự lây nhiễm.

8

Nhân viên cấp dưỡng phải có thói quen khi làm việc phải mặc trang
phục đúng quy định, tóc chải gọn gàng, tránh rơi tóc vào thức ăn, móng tay
cắt ngắn, không đeo nữ trang, thói quen tự giác rửa tay bằng xà phòng trước
khi chế biến thực phẩm, sau khi đi vệ sinh, khi tay bẩn, khi làm việc phải đeo
khẩu trang, mặc trang phục, mang găng tay, mũ, ...
Mọi tư trang đều để ở phòng kho của bếp ngăn nắp gọn gàng. Không
mang những vật dễ cháy nổ, dễ lây lan dịch bệnh vào khu vực bếp ăn, phòng ăn.
Trong quá trình làm việc không mang theo thực phẩm, hàng hoá riêng
đến bếp cũng như lúc ra về.
Ngoài giờ làm việc nếu không có phận sự thì không được mở cửa vào
khu vực bếp ăn bán trú.
Nhân viên cấp dưỡng thực hiện công việc chế biến thức ăn đảm bảo
dinh dưỡng; đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; an toàn cháy nổ; thực hiện
tốt vệ sinh các lớp theo phân công.
Nhân viên cấp dưỡng thực hiện phân chia, vận chuyển thức ăn đảm bảo
thời gian, hợp vệ sinh.
Nhân viên cấp dưỡng thực hiện đúng theo phân công, có tinh thần
trách nhiệm trong công việc, trung thực thẳng thắn giữ đoàn kết, giúp đỡ lẫn
nhau, thương yêu học sinh.
Hằng ngày giám sát nguồn thực phẩm nhận vào đúng nơi đã hợp đồng
hay không. Giám sát thực phẩm có tươi hay không, đảm bảo chất lượng
không, nếu thực phẩm đóng gói thì xem còn hạn sử dụng không.
Để nâng cao chất lượng nuôi dưỡng và chăm sóc học sinh bán trú, đối
với nhân viên trực tiếp làm công tác chế biến thức ăn phải thường xuyên trau
dồi kiến thức về vệ sinh an toàn thực phẩm. Trong năm học này, tôi đã tổ chức

9

cho các cô tổ nuôi được bồi dưỡng kiến thức vệ sinh an toàn thực phẩm.

Đối với Giáo viên:
Hàng ngày, mỗi bữa ăn của học sinh, 100% giáo viên chủ nhiệm đều
phải có mặt để theo dõi khẩu phần, quản lí và giúp đỡ học sinh ăn.
Hướng dẫn các em học sinh thực hiện ăn chín, uống sôi và rửa tay
trước khi ăn, ăn phải đảm bảo đủ no, đủ chất.
Đối với phụ huynh:
Ngay từ đầu năm học nhà trường đã quy định với phụ huynh nếu gia
đình nào có điều kiện đón con về không ở lại bán trú thì phải viết giấy xin
phép với giáo viên chủ nhiệm . Có như vậy mới quản lý được học sinh một
cách chặt chẽ, hạn chế được các tệ nạn xã hội như chơi game, chơi các trò
chơi không lành mạnh khác
Phụ huynh được trực tiếp kiểm tra khẩu phần, cách thức tổ chức cho
học sinh ăn, nghỉ. Đặc biệt là công tác vệ sinh, an toàn thực phẩm bán trú.
Đối với Quản lí tài chính :
Thu chi đúng qui định, đúng định mức, chứng từ sổ sách rõ ràng đầy
đủ, cập nhật hằng ngày và kết toán hằng tuần .
Đảm bảo đúng , đủ chế độ định mức khẩu phần ăn của học sinh.
Công khai thực đơn tài chính hằng ngày thực hiện bằng bảng thông tin
Thanh quyết toán chế độ kinh phí đầy đủ, chi trả tiền đúng thời hạn
cho người nấu ăn hợp đồng .
Theo dõi giá cả thị trường để việc thu chi phù hợp tương xứng
Biện pháp 3: Quản lý học sinh bán trú

10


Trước hết nhà trường phải tạo ra một môi trường thân thiện, an toàn và

nền nếp cho HS ở bán trú, quản lý cơ sở vật chất bán trú hiệu quả, an toàn,
tiết kiệm.
GVCN trực tiếp quản lý giờ ăn, giờ ngủ trưa của học sinh, và theo dõi
hoạt động của học sinh lớp mình phụ trách để nắm được tính cách, sở thích
và khẩu phần ăn của học sinh để có biện pháp chăm sóc chu đáo và phù hợp
với từng học sinh. Tạo điều kiện thật tốt cho học sinh có sức khoẻ tốt để học
tập và vui chơi.
Rèn cho học sinh nề nếp khi ăn uống . Ăn uống chậm rãi, thong thả
nhai kỹ, không đùa giỡn trong khi ăn, và ăn hết khẩu phần ăn của mình. Đặc
biệt chú ý đến những em ăn chậm những em tăng cân nhanh dễ dẫn đến béo
phì. Rèn cho học sinh có ý thức biết rửa tay trước và sau khi ăn. Biết giữ gìn
đồ dùng cá nhân như khăn, cốc chén, bàn chải đánh răng. Biết giữ vệ sinh
chung, vệ sinh cá nhân .
GVCN phải ăn cơm, nghỉ ngơi cùng các em học sinh tại phòng học.
Buổi trưa sau khi ăn xong, GVCN tổ chức cho HS nghỉ ngơi khoa học:
đọc sách, báo, xem chương trình dành cho thiếu nhi tại lớp. GV quán xuyến
HS không cho các em chơi các trò chơi nguy hiểm, không chạy ngoài mưa;
ngoài nắng, không xem những băng đĩa có nội dung không lành mạnh.
Tổ chức cho học sinh ngủ đúng giờ giấc . Chăn, gối gấp gọn sau khi
ngủ dậy.
Khi có học sinh ốm đau đột xuất GVCN đưa ngay xuống phòng y tế .
Nếu cần phải báo ngay với lãnh đạo nhà trường, liên hệ với gia đình, bệnh
viện để sơ cấp cứu kịp thời.
GV dạy tiết cuối khi ra về phải kiểm tra học sinh, phải đóng cửa, tắt
điện, quạt.

11


Giáo dục cho học sinh không ăn quà, không nên ăn những loại có

phẩm màu.
Hướng dẫn cho học sinh biết giữ gìn vệ sinh chung, không vứt rác ra
nền lớp, sau lớp, trước cửa mà cho vào thùng rác
Tạo dựng được môi trường học tập nề nếp, kỷ cương và có chất lượng.
Giáo dục học sinh tính năng động, sáng tạo, tự chủ, sống biết chia sẻ và hòa
nhập tốt trong cộng đồng, có khả năng giải quyết vấn đề để vượt qua rào cản
tâm lí và sự hạn chế về phương diện kinh tế, lối sống còn lạc hậu của gia
đình và của địa phương.
HS tuân thủ nghiêm túc nội quy, giữ vệ sinh cá nhân và vệ sinh chung,
bảo quản cơ sở vật chất; đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau.
Xây dựng nề nếp sinh hoạt cho HS khi học, ăn, ngủ và vui chơi . Có
như vậy tâm lý phụ huynh sẽ yên tâm hơn khi có cô giáo người mẹ hiền thứ
hai trực tiếp chăm sóc và hướng dẫn mọi nề nếp.
Chính vì vậy giáo viên chủ nhiệm lớp không chỉ là người dạy chữ,
truyền thụ kiến thức cho học sinh mà còn là người dạy cho các em từ cách
ăn, lời nói, cử chỉ, hành vi ứng xử, cách sinh hoạt có nề nếp. Chính là giáo
viên đã xây dựng cho các em các kỹ năng sống. Giáo dục cho các em có ý
thức biết lao động tự phục vụ bản thân và biết giúp đỡ bạn bè , mọi người ở
xung quanh. Rèn luyện kỹ năng sống hoà nhập thân thiện với môi trường,
từng bước hình thành các tiêu chí của phong trào xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực.
Biện pháp 4: Tăng cường truyền thông trong các hoạt động nội, ngoại khoá.
Để từng ngày, từng giờ tác động trực tiếp đến học sinh và làm cho môi
trường giáo dục ngày càng sinh động hơn , tôi đã tham mưu với hiệu trưởng
nhà trường cho làm các tấm panô tuyên truyền cho học sinh biết cách phòng

12


tránh các dịch bệnh đang xảy ra để các em tự bảo vệ mình như bệnh

CúmAHN1, bệnh tiêu chảy, bệnh răng miệng, bệnh chân tay miệng...
Với học sinh tiểu học, các em còn rất nhỏ, hiếu động, thích mầu sắc, vì
vậy tôi cũng đầu tư, thiết kế các tấm panô vừa đẹp về hình thức, vừa cô
đọng về nội dung. Mỗi pa nô có một họa tiết trang trí khác nhau. Có như
vậy mới thu hút sự chú ý của các em.
Hình thức và nội dung tuyên truyền cũng phải thường xuyên thay
đổi.Có như vậy mới thu hút được sự chú ý của các em. Để làm được điều
này, tôi đã cùng với nhân viên y tế và Tổng phụ trách Đội đầu tư tổ chức
tuyên truyền bằng nhiều hình thức: phiên bản của chương trình “Rung
chuông vàng”, viết kịch bản để tập cho các em biễu diễn minh họa, tuyên
truyền bằng giáo án điện tử, giáo dục ngoài trời...
Các họat động mà tôi đã tổ chức: Sinh hoạt ngoại khóa với chủ đề "
Chúng em nói không với tai nạn, thương tích”, “ Hưởng ứng ngày thế giới
rửa tay bằng xà phòng”, Truyền thông “ Sức khỏe - Vệ sinh môi trường”. “
Cách phòng tránh bệnh tiêu chảy”, “ Phòng tránh CúmAH1N1”” Cách
phòng tránh bệnh cận thị”...
Một sân chơi đã thu hút học sinh và nhân viên phục vụ bán trú cùng
tham gia sôi nổi và đem lại hiệu quả cao là: Hội thi " Kiến thức Vệ sinh, y tế
trường học". Trong hội thi này những người chơi đã thể hiện hiểu biết của
mình về Vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm; an toàn cháy nổ... Các tiểu
phẩm mà các đội chơi thể hiện trong phần thi năng khiểu cũng xoay quanh
chủ đề này.
Từ thực tế tôi nhận thấy rằng bệnh răng miệng là thường gặp nhất ở
trẻ em, đặc biệt là học sinh tiểu học. Giáo dục cho các em thói quen đánh
răng sau khi ăn và trước khi đi ngủ là vô cùng cần thiết để giúp các em bảo
vệ hàm răng của mình .

13

Biện pháp 5: Tập trung xây dựng bếp bán trú “ Nói không với ngộ độc
thực phẩm”
Một trong những nội dung rất được quan tâm ở các trường lớp bán trú
hiện nay là vấn đề chất lượng nuôi dạy nói chung và vệ sinh an toàn thực
phẩm nói riêng. Phòng GD&ĐT thành phố đặc biệt coi trọng việc chỉ đạo tất
cả các trường Tiểu học có các lớp bán trú nghiêm túc chấp hành các quy định
trên lĩnh vực này.
Khâu sơ chế thực phẩm sống:
Thực phẩm tươi khi nhận xong có sơ chế, chế biến ngay hay không
(không đượcđể quá 60 phút đặc biệt là thịt, cá, tôm....)
Nhân viên cấp dưỡng phải có thói quen sơ chế thực phẩm trên bàn
hoặc bệ tránh để thực phẩm xuống đất hoặc sát đất, rửa rau bằng nước sạch,
rửa từ 3 lần trở lên cho đến khi sạch; cần ngâm rau.
Khâu chia thức ăn:
Phải đeo khẩu trang, găng tay của nhân viên cấp dưỡng, che đậy thức
ăn sau khi chế biến để tránh bụi bẩn, côn trùng làm ô nhiễm thức ăn, chia
thức ăn bằng dụng cụ (tránh dùng tay trực tiếp chia thức ăn)
Hằng ngày lưu mẫu thức ăn để tạo thành nếp quen.Việc lưu mẫu thức
ăn phải đúng khối lượng quy định.
Vệ sinh dụng cụ ăn uống:
Tuân thủ rửa dụng cụ phục vụ ăn uống theo 4 bước.
Dụng cụ chế biến thực phẩm sống và thực phẩm chín phải để đúng nơi
quy định. (tránh nhầm lẫn dụng cụ)
Vệ sinh khu bếp:

14


Thường xuyên sắp xếp bếp gọn gàng, thuận tiện cho công việc và luôn
đảm bảo theo nguyên tắc 1 chiều.

Đảm bảo an toàn về công tác phòng cháy chữa cháy, làm tốt công tác
diệt ruồi, gián chuột.
Luôn vệ sinh bếp sạch sẽ
Nguồn nước:
Có đủ nguồn nước sạch phục vụ cho ăn uống vì nước là nguồn nguyên
liệu không thể thiếu được trong chế biến thực phẩm và vệ sinh, sinh hoạt
hàng ngày. Có hệ thống năng lượng mặt trời đủ cung cấp nước ấm cho học
sinh rửa chân tay.
Nước uống luôn được đun sôi, đựng vào bình inốc có nắp đậy. Vệ sinh
hằng ngày dụng cụ ca uống nước của học sinh.
Xử lý chất thải:
Đối với trường bán trú có rất nhiều loại chất thải khác nhau: nước thải
từ nhà bếp, khu vệ sinh tự hoại, rác thải từ rau, củ, quả, rác từ thiên nhiên
như lá cây, các loại ni lông, giấy lộn, vỏ hộp sữa....nếu không có biện pháp
xử lý tốt sẽ làm ô nhiễm môi trường. Gây hậu quả khó lường như dịch bệnh,
ngộ độc thực phẩm trong nhà trường.Các chất thải phải cho vào thùng rác có
nắp đậy, không rò rỉ, được xử lý hằng ngày. Vì vậy khuôn viên trường lớp
không có rác thải tồn đọng, hệ thống cống, rãnh ngầm để không có mùi hôi.
Khu vệ sinh luôn được nhân viên vệ sinh thường xuyên cọ rửa sạch sẽ. Tạo
ra một không gian Xanh- Sạch - Đẹp là môi trường thuận lợi cho sự phát
triển thể chất, tạo môi trườngvật chất và tinh thần thân thiện cho sự phát triển
toàn diện của học sinh.
Biện pháp 6: Tăng cường công tác kiểm tra. Phối hợp chặt chẽ với phụ
huynh học sinh trong việc tạo điều kiện tốt nhất cho các em học tập, giáo
dục ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường, giữ gìn sức khỏe cho học sinh

15


Tăng cường kiểm tra việc đảm bảo ATVSTP tại bếp ăn bán trú, VSMT

Kết hợp với ban thanh tra nhà trường kiểm tra thường xuyên và đột
xuất mọi hoạt động của công tác bán trú.
Kiểm tra đột xuất khi chia cơm và chia thức ăn.
Kiểm tra khâu vệ sinh cá nhân HS, nề nếp Bán trú.
Để mọi kế hoạch đề ra thực hiện có hiệu quả. Và để xây dựng một
trường học Xanh- Sạch- Đẹp- An toàn góp phần hưởng ứng phong trào thi
đua Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực tôi đã tham mưu cho
Hiệu trưởng thành lập Tổ kiểm tra VSMT, VSATTP gồm các thành viên: đại
diện BGH, nhân viên y tế, TPT Đội, Tổ trưởng chuyên môn, đại diện phụ
huynh. Tổ kiểm tra đã xây dựng kế hoạch thường xuyên kiểm tra việc thực
hiện vệ sinh môi trường giáo viên, nhân viên và học sinh. Phân công khu vực
phụ trách cho từng lớp, từng bộ phận.
Tuyên truyền phòng trống các dịch bệnh cho học sinh
4. Hiệu quả đạt được từ công tác bán trú.
a. Góp phần nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường:
Học sinh được ở bán trú, các em được phục vụ ăn uống và nghỉ trưa điều
độ; đảm bảo tốt cho sức khoẻ, nên chất lượng học tập buổi chiều sẽ tốt hơn.
Không có học sinh đi học muộn ở buổi hai.
b.Ý nghĩa xã hội trên địa bàn phường nói riêng và trên toàn thành phố
nói chung:
Khẳng định về công tác giáo dục, nuôi dưỡng học sinh bán trú của nhà
trường là chất lượng, hiệu quả và là việc làm cần thiết không chỉ đối với trường
Tiểu học Gia Cẩm và là cần thiết cho tất cả các cấp học. Nhân dân cần quan
tâm, hợp lực để cùng với nhà trường, tổ chức cho con em học bán trú.

16


Tâm lí trẻ thơ, lời nói của Thầy Cô giáo là trên hết; việc giáo dục và
quản lí trẻ ăn, ngủ trưa đúng giờ giấc là việc rất khó đối với không ít phụ

huynh, nhưng đối Thầy Cô giáo thì đã làm được rất hiệu quả. Như vậy việc
quản lí con em của các bậc phụ huynh đã Thầy Cô giáo làm thay những việc
có thể nằm ngoài tầm tay của gia đình.
Giúp cho trẻ được hoà nhập cộng đồng một cách tự nhiên; tạo thói
quen tự lập, hoà đồng, hợp tác; phòng tránh các hiện tượng “tự kỉ”, hình
thành kĩ năng sống cho học sinh, các em biết cách bảo vệ bản thân mình,
không tham gia các trò chơi nguy hiểm, biết tự sinh hoạt, vui chơi, giải trí an
toàn, bổ ích.
c. Kết quả cụ thể :
Sau một thời gian thực hiện sáng kiến kinh nghiệm với 6 biện pháp
nêu trên, bước đầu tôi đã thu hoạch được một số kết quả:
Tạo môi trường học tập, sinh hoạt vui chơi an toàn, lành mạnh cho các
em, tổ chức nhiều hoạt động giải trí phong phú nhằm giảm thiểu nguy cơ gây
TNTT trong nhà trường như: Tổ chức cho học sinh chơi trò chơi dân gian
như: ô ăn quan, nhảy dây, chơi một số trò chơi như: cờ vua, đá cầu,....
Khuôn viên nhà trường và các lớp học luôn được học sinh giữ gìn sạch sẽ
Các khu vệ sinh của nhà trường luôn sạch sẽ, phục vụ cho hơn 1000
học sinh và CBGVNV nhà trường.
Bếp ăn bán trú của Trường Tiểu học Gia Cẩm, thành phố Việt Trì
trong thời gian qua vẫn tiếp tục “Nói không với ngộ độc thực phẩm.”
Tình trạng học sinh mắc bệnh học đường giảm. Theo kết quả khám
sức khỏe học sinh năm học 2011-2012, số lượng học sinh bị cận thị và mắc
bệnh răng miệng không tăng thêm trường hợp nào.
Bếp ăn bán trú liên tục nhiều năm liền được trung tâm y tế thành phố
kiểm tra xếp loại tốt.

17


Công tác bán trú của nhà trường được đông đảo phụ huynh đồng tình,

ủng hộ và tin tưởng.
Tôi không có tham vọng gì nhiều mà chỉ mong là những đóng góp
nhỏ bé của mình sẽ góp phần chăm sóc và giáo dục thế hệ chủ nhân tương
lai của đất nước.

III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Việc tổ chức nâng cao chất lượng bán trú cho học sinh tại các trường
học là điều rất cần thiết và nên làm. Mục đích của việc nên làm này là đem
lại lợi ích về chất lượng dạy học cho nhà trường, cho gia đình phụ huynh và
đặc biệt là cho học sinh được thụ hưởng hiệu quả chất lượng dạy và học.
Như chúng ta đã biết, tổ chức cho học sinh học bán trú là cả một quá trình và
còn là một vấn đề phức tạp, vất vả và nhiều nỗi lo không chỉ đối với Ban
giám hiệu, người nuôi dưỡng, giáo viên; mà còn đặt nặng lên cả tâm lí của
các bậc phụ huynh. Nhưng, nếu chúng ta quyết tâm thực hiện, và thực hiện
thật tốt, thì bán trú góp phần rất lớn vào việc nâng cao chất lượng dạy và học
trong nhà trường.
Với sự đầu tư nghiên cứu thực hiện sáng kiến kinh nghiệm " Nâng
cao chất lượng quản lý bán trú và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm" trong
thời gian qua, tôi nhận thấy kiến thức về vệ sinh y tế của CBGVNV và học
sinh trường tiểu học Gia Cẩm đã có những chuyển biến rõ rệt. Việc chăm sóc
sức khỏe cho các em ngày càng đạt kết quả tốt hơn, Các dịch bệnh đã được
ngăn chặn kịp thời... Để tổ chức tốt công tác bán trú trường học, Đảm bảo

18


VSATTP phải tập trung thực hiện phối hợp đồng bộ nhiều biện pháp. Trong
đó phải quan tâm nhiều đến các nội dung sau:
1. Phải tìm đơn vị có tư cách pháp nhân và có uy tín để hợp đồng thực

phẩm. Hợp đồng ở những đơn vị này có thể xem như chúng ta đã được đảm
bảo vệ sinh an toàn thực phẩm ở khâu ban đầu.
2. Phải xây dựng kế hoạch thực hiện công tác bán trú cụ thể. Lên kế
hoạch cụ thể cho từng nội dung công việc và có sự chuẩn bị chu đáo về các
điều kiện để đảm bảo tổ chức công tác bán trú.
3. Xây dựng nội quy rõ ràng. Phân công nhiệm vụ cho từng bộ phận
cụ thể. Có kế hoạch giám sát chặt chẽ. Thiết lập hồ sơ đầy đủ. Đây là những
điều kiện có tính chất quyết định để công tác bán trú được diễn ra đúng kế
hoạch và đạt kết quả như mục tiêu đề ra.
4. Tổ chức các hoạt động hỗ trợ như: bồi dưỡng kiến thức VSATTP, tổ
chức ngoại khoá, tổ chức các hoạt động vui chơi lành mạnh, an toàn cho học
sinh, ... để đảm an toàn, bổ ích cho CBGVNV và học sinh bán trú ở mọi thời
điểm học sinh có mặt ở trường.
2. Những ý kiến đề xuất :
Sáng kiến kinh nghiệm này tôi đã nghiên cứu , tổ chức thực hiên và
đã thu được những kết quả rất đáng phấn khởi. Tuy nhiên, so với yêu cầu
thực tế, nhà trường cũng cần phải đầu tư thêm cơ sở vật chất như: nâng cấp
các khu vệ sinh, nhà bêp.
NGƯỜI VIẾT

Nguyễn Thị Hiệp

19


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Mục tiêu giáo dục bậc tiểu học.
2. Pháp lệnh vệ sinh an toàn thực phẩm (NXB chính trị Quốc gia
Hà Nội)
3. Tài liệu tập huấn vệ sinh an toàn thực phẩm (Chi cục ATVSTP

Sở Y tế Phú Thọ)
4. Công văn số 198/PGD&ĐT - TH hướng dẫn nhiệm vụ năm học
2011 - 2012
---------------------------

20