Chẩn đoán hình ảnh thận móng ngựa

Chẩn Đoán Hình Ảnh Thận Móng Ngựa
A-Tổng Quan
Bất thường bẩm sinh của 2 thận bao gồm một nhóm dị tật dính
bất thường, trong đó 2 thận dính với nhau ở giai đoạn bào thai
sớm. Các dị tật dính bất thường của thận được chia làm 2
nhóm: (1) thận móng ngựa và các biến thể, (2) thận dính bắt
chéo lạc chỗ (cross fused ectopia). Thận móng ngựa có lẽ là dị
tật dính bất thường hay gặp nhất, xảy ra với tỷ lệ 1/400 trong
dân số.
Thận móng ngựa dính ở một cực và có hình chữ U giống móng
ngựa. Trên 90% dính ở cực dưới của 2 thận. Về mặt kỹ thuật, từ
thận móng ngựa chỉ dành cho những trường hợp 2 thận nằm ở
2 bên của cột sống: Bao gồm thận móng ngựa đối xứng (dính ở
đường giữa) hoặc thận móng ngựa bất đối xứng (thận hình chữ
L). Trong trường hợp sau, phần dính nhau còn gọi là eo, nằm
hơi bên ngoài của đường giữa (dính ngoài).
Thận móng ngựa thường được phân biệt với thận dính bắc chéo
lạc chỗ ở đặc điểm 2 thận nằm 2 bên của cột sống, và niệu
quản của thận bắt chéo với đường giữa trước khi đổ vào bàng
quang.


H1-Hình ảnh 2 thận bình thường


H2-Hình ảnh thận móng ngựa
Click this bar to view the full image.


H3-Thận móng ngựa
Click this bar to view the full image.

H4-Các biến thể khác nhau của thận móng ngựa


H5-Chụp bụng đứng không chuẩn bị cho thấy các nốt calci hóa
ở vùng cực dưới thận trái. Chú ý trục đảo ngược của 2 thận, gợi
ý thận móng ngựa.


H6-Chụp UIV khẳng định thận móng ngựa. Chú ý hệ thống gom
nước tiểu xoay bất thường ở cả 2 bên. Đài thận ở cực dưới thận
phải nằm lệch vào phía trong so với niệu quản.


H7- Chụp UIV khẳng định thận móng ngựa. Chú ý hệ thống
gom nước tiểu xoay bất thường ở cả 2 bên. Đài thận ở cực dưới
thận phải nằm lệch vào phía trong so với niệu quản.


H8-Chụp UIV bệnh nhân nam cho thấy có hình ảnh của thận
móng ngựa.


H9- CT scan bụng có cản quang. 2 thận dính với nhau bằng eo
chủ mô ở 2 cực dưới. Hệ thống gom nước tiểu của thận trái
xoay bất thường ra trước và ra ngoài.


H10-Chụp CT scan bụng có cản quang. Eo của thận móng ngựa

có chủ mô rất rõ. Hình ảnh liên tục của vỏ thận trên 2 thận
dính liền nhau.


H11-Hình ảnh chụp MRI cho thấy rõ eo của thận móng ngựa
được cấu tạo bởi chủ mô thận và nằm trước cột sống.


H12-Hình ảnh thận móng ngựa trên siêu âm bụng cho thấy eo
chứa mô mềm giảm âm.


H13-Siêu âm bụng cho thấy hình ảnh eo chứa mô mềm của
thận móng ngựa.
This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 592x328.


H14-Hình ảnh thận móng ngựa trên siêu âm bụng ở một bệnh
nhi.

H15-Xạ hình xương với technetium-99m methylene


diphosphonate tình cờ cho thấy có hình ảnh của thận móng
ngựa.

H16-Chụp mạch máu xóa nền tình cờ cho thấy hình ảnh của
thận móng ngựa. Cực dưới 2 thận kết dính với nhau bởi một eo
có mô xơ.
B-Các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh được ưu tiên chọn

dùng
1-Chụp UIV, chụp CT scan, Chụp cổng hưởng từ MRI, chụp xạ
hình có thể giúp chẩn đoán thận móng ngựa một cách chính
xác.
2-Với mục đích chẩn đoán, chụp UIV là chọn lựa đầu tiên, bước
kế tiếp là sử dụng CT scan hoặc chụp xạ hình (scintigraphy)
trong các trường hợp nghi ngờ.


3-Siêu âm cũng có thể giúp ích, nhưng đôi khi có những hạn
chế về mặt kỹ thuật.
4-Chụp MRI cho thấy chính xác các bất thường giải phẫu của
thận móng ngựa nhưng không được chỉ định đại trà do chí phí
còn cao.
5-Chụp mạch máu cộng hưởng từ cung cấp thêm thông tin về
giải phẩu của các mạch máu.
6-Chụp bàng quang-niệu đạo giúp đánh giá tình trạng trào
ngược bàng quang-niệu quản đi kèm.
7-Chụp mạch máu thường dành cho việc lập phương án tiền
phẫu để đánh giá toàn bộ hệ động mạch nuôi.
Thông thường không dùng phương pháp chụp mạch máu để
chẩn đoán thận móng ngựa, mà là để đánh giá cấu trúc của
các mạch máu trước khi phẫu thuật.
Chụp mạch máu có thể cho thấy 1, 2, hoặc 3 động mạch thận ở
bất kỳ thận nào và phát hiện các thay đổi lớn về giải phẫu ở
vùng eo. Trường hợp có u thận đi kèm, chụp mạch máu được
dùng để đánh giá sự tưới máu của khối u.
Chụp mạch máu đôi khi được dùng để kiểm tra tắc nghẽn động
mạch thận ở những bệnh nhân thận móng ngựa có kèm tăng
huyết áp. (Xin xem hình 16 trên đây.)

8-MSCT giúp dựng hình ảnh 3 chiều để quan sát các mạch máu
và hệ thống gom nước tiểu phục vụ việc lập phương án phẫu
thuật.
9-Chụp xạ hình chứng minh tốt nhất sự hiện diện của chủ mô
có hoạt động ở vùng eo do mô thức chẩn đoán hình ảnh này
không chỉ đơn thuần tùy thuộc vào cấu trúc của mô mà còn
vào sự hoạt động của mô liên quan.
Dimercaptosuccinic acid (DMSA) đánh dấu bằng Technetium99m (99m Tc) được dùng để xác định đoạn kết dính cùng sự
biến đổi trục của cả 2 thận. (Xin xem hình 15 trên đây.)
C-Các hạn chế kỹ thuật


1-Trong đa số các trường hợp, không thể dùng UIV để phân biệt
giữa eo xơ và eo chủ mô của thận móng ngựa. Ngoài ra, trong
nhiều trường hợp, rất khó chẩn đoán thận móng ngựa chỉ đơn
thuần dựa trên các kết quả của UIV. Trên phim UIV, một thận
xoay bất thường hoặc thận lạc chỗ đôi khi có thể bị nhầm với
thận móng ngựa. Trong những trường hợp này, CT scan hoặc
chụp xạ hình thận có thể giúp ích
2-Siêu âm đôi khi có những hạn chế về mặt kỹ thuật, đặc biệt ở
những bệnh nhân có thân hình to lớn, lúc đó quan sát phần eo
của thận móng ngựa sẽ rất khó. Ngoài ra, thận móng ngựa có
thể bị bỏ qua ở những lần siêu âm kiểm tra thường quy, trừ phi
có sự chú ý để chẩn đoán loại trừ.
Trên hình ảnh siêu âm, đôi khi không thể phân biệt được giữa
thận móng ngựa và thận dính bắt chéo lạc chỗ (cross fused
ectopia).
Khi một quả thận lạc chỗ chạy qua phía đối diện nó được gọi là
thận lạc chỗ bắt chéo (crossed renal ectopia) và thận này sẽ
nằm thấp hơn thận đối diện.

Khi chúng dính với nhau thì sẽ được gọi là thận dính bắt chéo
lạc chỗ (renal cross fused ectopia)
This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 605x630.


H17-Chụp xạ hình cho thấy hình ảnh thận dính bắt chéo lạc
chỗ (renal cross fused ectopia)
This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 696x517.


H18-Thận dính bắt chéo lạc chỗ trên siêu âm
Tật gù cột sống (gibbus spine deformity) có thể ảnh hưởng đến
trục của thận, tạo ra hình ảnh giống thận móng ngựa trên siêu
âm.