“Khảo sát khả năng sinh sản, sinh trưởng của vịt trời nuôi tại xã quỳnh yên, huyện quỳnh lưu, tỉnh nghệ an”

T
ệ

ế

M

ả

ể ,

ệ

ệ

ả

ề
Sinh viên

i


L I
M

M O N................................................................................................... i
L

............................................................................................................. ii

L I CẢM ƠN ...................................................................................................... iv
NH M
M

ẢNG ............................................................................................. v

NH H NH, IỂU

........................................................................... vi

DANH M C CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. vii
Phần 1 MỞ ẦU ................................................................................................... 1
ề tài ................................................................................. 1

1.1. Tính c p thiết c

1.2. M c tiêu nghiên c u ....................................................................................... 2
Phần 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU ......................................................................... 3
21

ở khoa h c c

211

ề tài .............................................................................. 3

ểm di truyền c a các tính trạng sản xu t .......................................... 3
ệnh .............................................................. 5

2.1.2. S c s ng và khả

2.1.3. Khả

ản ....................................................................................... 5

2.1.4. Khả

ởng ................................................................................ 16

2.1.5. Khả

ịt ...................................................................................... 20

2.1.6. Hiệu quả s d ng th

.......................................................................... 21

2.1.7. Một s hiểu biết về ị T

....................................................................... 22

23 T

.................................................. 23

231 T

............................................................. 23

232 T

.............................................................. 24

Phần 3 VẬT LIỆU, NỘI UNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN ỨU........... 25
31

, ị

ểm, th i gian nghiên c u .................................................. 25

3.2. V t liệu nghiên c u ...................................................................................... 25
3.3. Nội dung nghiên c u .................................................................................... 25
34 P
341 P

u .............................................................................. 25
ệ .................................................................... 25

ii


342 P

trí thí nghiệm .................................................................. 26

343 P

e

ỉ tiêu ............................................................ 29

344 P

ệ ........................................................................ 36

PHẦN 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................... 37
41

ểm ngoại hình .................................................................................... 37

42 K ả

ả

ị

...................................................................... 38

4.2.1. Tuổi thành th c sinh d c ........................................................................... 38
422 T
423

ệ

,

ỉ

4.2.4. Kế

1

ả

...................... 38

ở ............................................................................................ 43
ả

ả

ị

................................................ 44

4.3. T lệ nuôi s ng c a vịt tr i .......................................................................... 47
44 K ả

ở

ị

ể qua các tuần tuổi ......................................................... 48

4.4.1. Kh
442 S

ởng tuyệ

443 S

ở

45 N

ị

ic
ic

ần tuổi .................................. 49
ị

ần tuổi ................................ 51
ề

4.4.4. Các chỉ tiêu về
445 Hệ

................................................................ 48

ả

ể vịt tr i ...................... 53

.......................................................................... 54
ị

ị

............................................................................. 55

Phần 5 KẾT LUẬN VÀ Ề NGHỊ ..................................................................... 56
5.1. Kế

........................................................................................................ 56

5.2. ề

ị ......................................................................................................... 56

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 57

iii


Ơ

L I CẢ
ể

ế em
-T

thầ
ả

;

ả

ến quý

ại h c Nông Lâm Bắc Giang

ầ ,

c tiếp giảng dạy và trang bị kiến

th c cho em trong su t th i gian qua.
ả

c biệt em mu n
,

ắ

ế

ầ

ng d n

, ộng viên và theo sát

c tiế

ng d n em trong th i gian th c t p t t nghiệp.
E

ũ

ến t p thể

i l i cả

ạo, cán bộ

công nhân viên làm việc tại
tạ

ều kiện t t nh t cho em ho
n t t nghiệ
Q

ct
ầ

i gian. Cả
-Q

L

thành t t nhiệm v th c t p tạ

-N

ệ

c tiế

ạ

ị

ng d

ở.

Trong th i gian th c t p t t nghiệp, do bản thân còn thiếu kiến th c và
kinh nghiệm nên không thể tránh khỏi những thiếu sót, kính mong thầy cô và
ị th c t p rộng lòng bỏ qua.
Cu i cùng, em xin kính chúc q

thầy cô cùng t p thể

ạo, cán bộ

công nhân viên làm việc tại
luôn d i dào s c khỏe và g

c nhiề

ữa.

Em xin trân tr ng biế
Bắc Giang, ngày... tháng... năm 2018
Sinh viên thực hi n

iv

Ả
Bảng 3.1: Thành phầ
ả

32 T

ng trong khẩu phầ

ầ

ẩ

a vị

ả ............ 26

ị

ị .................... 27

ầ

Bảng 3.3. Lịch phòng bệnh và tiêm phòng cho vịt ............................................. 27
ỉ s Haugh........................................................................ 30

Bảng 3.4:

Bảng 4.1. Diễn biến t lệ
ị

Bảng 4.2. T lệ
Bảng 4 3 N
ả

ị

c

e

24 - 4

ầ

1

ổ

ị

t tr ng trung bình c

44 T

............................................... 38

ả

8 ................................. 39

24 - 40 tuần tuổi (quả/mái) .. 41

1

ả ......................................... 42

Bảng 4.5. T lệ phôi và kết quả p nở................................................................. 43
ng tr ng ở 40 tuần tuổi (n=11) ............................... 44

Bảng 4.6. Khảo sát ch

ị

Bảng 4.7. T lệ nuôi s
ả

48 K

ể ị

Bả

49 K

ị

Bả

41

Bả

4 11 K

K

ị

4 13 N

ổ ........................................ 47

ạ 0 - 12 t ầ

ổ

1 - 12 tuần tuổi (n=30,

:

ể ị
ị

ở

ạ 12

v

:

.. 48
......... 50

: % .............. 51

...................................... 53
ị

và chuyển hóa th
ị

3 ,

1 - 12 tuần tuổi (n=30,
ề

Bảng 4.12. Khả
ả

ở các tuầ

ầ

3

.......... 54

ổ .......................... 55

Hình 4.1: Vịt tr i 1 ngày tuổi .............................................................................. 37
ởng thành ........................................................................... 37

Hình 4.2: Vịt tr i
ị41 T
thị 4.2. Kh

ệ

ị

ầ

ổ ............................................... 40

ng vịt Tr i qua các tuần tuổi ............................................... 49

thị 4 3 S

ởng tuyệ

thị 4 4 S

ở

ị

ic

ịt ............................. 50
ị

ic

vi

ịt ............................ 52


DANH MEF _Toc516863635 \h
Cm
̅

: centimet
:

S trung bình

CSHD

:

ỉ

ạ

CSLD

:

ỉ

ỏ

CSLT

:

ỉ

ắ

Cv

:

v

:

Hệ

ế

ộ

ị tính

G

:

Gam

HU

:

Kg

:

Kilogam

KgP

:

K

ể

ME

:

N

ng

Mm

:

milimet

N

:

S

NST

:

N

NST

:

N

NT

:

Ngày tuổi

P

:

Kh

SE

:

Sai s c a s trung bình

STT

:

S th t

TA

:

Th

TATT

:

Th

TCVN

:

Tiêu chuẩn Việt Nam

TLD

:

T

TTTA

:

Tiêu t n th

ị

ng m u
t tr ng

ể

n
ệ

vii

Ph tru
Mh tru
1.1. í

c

bì

m bì

Việt Nam là một

c nông nghiệp có truyền th

,

t

y cầm c

ng th y cầm Việ N

s

y cầm

c ta gắn bó v i nền sản xu
T

ng th hai trên thế gi

cầm ở

c nên
y

ịt là ch yếu và quan tr ng vì có thể t n d

ều kiện t

:
ịt chạ

,

,

,

ng ruộ

ng t n d

ầ

c kh

,

c
c biệt là

ng l

t nhiên, tiêu diệt c, côn trùng gây hại. M t khác, thịt th y cầm nói chung và
thịt vịt nói riêng
quan tr

,

ng, là ngu n cung c p th c phẩm
ng thị hiếu c

,

ng th y cầm không ng
Hệ

, ể

ạ

ị
ể

ộ

ạ

ể ế

ị

ầ

Thịt vị t

ữ
e

chỉ
ế

,

ề

ị
, ắ,

ệ

,

ề

ị

có

ạ

M
ề

“K ảo sát khả
Yên, huy n Quỳ

ế
, ị

ệ sinh thái khác nhau, vịt
,

, nuôi vịt tr
ển r t nhanh ở

ế

, không

,

,
ở

ả

ề

ạ

ả ,

ệ

ị

ị

,

ả

cao và

c biệt là vịt.

ầ

ề

T

ần

i tiêu dùng. Vì v y, trong nhữ

c ta hiện nay

a vịt tr i tại Nghệ An,
ả

e
ể

,

ại hiệu quả kinh tế
ở

ả

ế

ề tài

của v t Trời nuôi tại xã Quỳnh

ỉnh Ngh

”

1


1.2.

2 ạ xã

-

ị

-

ị

ỳ

Y
ể
ệ

-

ả

-

ị
ản c a vịt tr i.

khả

-

ạ
ị

ởng c a vịt tr i.
ả

ị

ị

2


c
c ả x

2.1.

2.1.1. Đặc điểm di truyền của các tính trạng sản xuất
ản xu t c a gia cầm nói

Khi nghiên c u các tính trạng về

ểm di truyền s

chung và vịt nói riêng, th c ch t là nghiên c
và ả

ởng c a nhữ
Tính trạng s

vị

ộ

ng

ng lên các tính trạ

ng là các tính trạng có thể

c bằ
ể

ng là các chỉ tiêu kinh tế quan tr

ẩm ch t

c a gi ng.
T e

ểm di truyền h c thì hầu hết các tính trạng sản xu t c a vịt

ều là các tính trạng s

:

ng g

ởng, sản xu t thịt, sản xu t tr ng...

ở di truyền c a các tính trạng s
ịnh. Tính trạng s

sắc thể

Theo Nguyễ V

ng là do các gen nằm trên nhiễm

ng do nhiều gen có hiệu ng nhỏ

T ện (1995) các tính trạng s

ịnh.

ng do giá trị kiểu

ịnh. Giá trị di truyền (Genotypic value) do các

gen và sai lệ

p h p nhiều gen thì có ả

gen có hiệu ng nhỏ,

ởng rõ rệ

ến

tính trạng, chúng gây ra các hiệu ng cộng gộp, trội và át gen. Tính trạng s
ng chị

ộng l n c

T e

Vũ

ộng c a ngoại cảnh.
1999

ể hiển thị

c tính c a những tính trạng s

i ta s d ng khái niệm giá trị ,
tính trạng s

ể
ột tính trạng ở con v t

ng. Các giá trị th

ị có liên hệ ến

g i là giá trị kiểu hình (giá trị phentype) c a cá thể

kiểu gen g i là giá trị kiểu gen (genotype value) và giá trị có liên hệ v i môi
ng g i là sai lệ
N

ng (enviromental deviation)

y giá trị kiểu hình c a con v t sẽ

kiểu gen và sai lệ

ng.
P=G+E

3

c biểu thị thông qua giá trị


T

:

P: là giá trị kiểu hình (giá trị phentype)
G: là giá trị kiểu gen (genotype value)
E: là sai lệch môi

ng (enviromental deviation)

ộ

Giá trị di truyền (G) hoạ

e 3

c: cộng gộp – trội – át

gen, nên:
G=A+D+I
Trong
G: là giá trị di truyền (Phenotypic value)
A: là giá trị cộng gộp (additive value)
D: là giá trị sai lệch trội (dominace deviation value)
I e

I: là giá trị sai lệ

ng chịu ả

Ngoài ra, các tính trạng s
- Sai lệ

e

ởng c a ngoại cảnh, bao g m:

ng chung (Eg) là sai lệch do các yếu t ngoại cảnh tác

ộng lên quần thể. Loại yếu t này có tính ch
:

e

,

ng xuyên và không c c bộ

u...

- Sai lệ

ng riêng (Es) là sai lệch do các yếu t ngoại cảnh tác

ộng riêng rẽ lên t ng cá thể trong nhóm v t nuôi ho c ở mộ
ịnh trong cuộ

i v t nuôi. Loại yếu t này có tính ch
ổi về th

và c c bộ
N

ạn nh t

,

u...

y, kiểu hình c a cá thể

kiểu hình c a cá thể

ng xuyên

c c u tạo t 2 locus trở lên thì giá trị
:

c biểu thị

P = A + D + I + Eg + Es
Qua phân tích cho th y các gi ng gia cầ , ũ
,

ều nh
,

ế ộ

i ta có thể

trung (Xg), m

,
ị

e

ịnh tính trạng s

ng

ở kiểu hình lại ph thuộc vào ngoại cảnh

thể hiện khả
ng s

N

c t b mẹ một s

ng sinh v t

ng, quản lý...

c các tính trạng s

ng qua m

ột p

ộ biến dị (Cv%), hệ s di truyền c a các tính trạng (h2), hệ s
ữa các tính trạng...

l p lại c a các tính trạng (R), hệ s

4


2.1.2. Sức sống và khả năng kháng bệnh
S c s ng c a th y cầm là tính trạng di truyền s
t ng loài, dòng, gi ng, cá thể và nó còn là yếu t quan tr ng ả
ến hiệu quả kinh tế

y cầm nói riêng. S c
ệnh thể hiện ở t lệ nuôi s

ạn

ến lúc giết thịt và chúng ph thuộc vào nhiều yếu t

n

s ng và khả
t

ởng r t l n

huyế

ng ngoại cảnh là hai yếu t chính.
Khavecman (1992) cho rằng c n huyết làm giảm s c s ng t
,

giảm t lệ nuôi s

ế

c s ng t

lệ nuôi s ng.
Brandch và Biilchel (1978) s giảm s c s ng sau khi gia cầm con nở ch
ộ

yế

, có thể nâng cao t lệ nuôi s ng bằng các

,

biện pháp vệ

ều kiện

ng t t, tiêm phòng kịp th i, tạ

thu n l i nh t cho gia cầm phát triển.
ể

Theo Powell (1984),
gi ng, dòng vịt ở

e

ng là không l n vì các

ạ

ều có s c sản xu t

Farell (1985) cho biết, nhiệ

ộ

ng ở

c nóng ẩm v i vịt

ều chỉ

có thể coi là không l n vì vịt có khả

ể. Vịt chỉ bị ảnh

ởng c a stress khi nuôi nh t mà s

ổi khí kém.

2.1.3. Khả năng sinh sản
2.1.3.1. Cơ sở di truyền của năng suất trứng
Sinh sản là mộ
c a mộ

c tiên ph thuộc vào khả

sinh sản c a gia cầ
hình dạng, ch
khác nhau, khả

ể tạo ra thế hệ sau, s phát triển hay h y diệt
ản c

c thể hiện qua các chỉ tiêu về sả

ng tr ng, th tinh và t lệ p nở

K ả
ng,kh

i v i các gi ng gia cầm

ản là khác nhau. Các nhà khoa h c trên thế gi

5

ng,


ở di truyền s

t p trung nghiên c

tr ng c a gia cầm và cho rằng việc

sản xu t tr ng c a gia cầm có thể do 5 yếu t di truyền mang lại.
+ Tuổi thành th c tính d c, ít nh t có 2 c p gen chính tham gia vào yếu t
này, một là gen E (liên kết gi i tính) và e, còn c p th 2

E’

e’ Ge

ội E

chịu trách nhiệm tính thành th c sinh d c.
+

ộ

: yếu t này do 2 c p e R

, R’

i h p lạ

ể

ều hành.
2 e

+ Bả
+ Th i gian nghỉ

e M

c biệ

ều khiển. Gia cầ
dài c a chu k

ều khiển, ph i h p v i nhau.

e
e P

do c

ều. Th i gian kéo

n tiếp t
ều hành.

, ũ

+ Yếu t th 5 và yếu t th nh t là 2 yếu t kết h p v
ĩ

p gen Pp và Ee có ph i h p v i nhau. T t nhiên ngoài các gen
ều khiển các yếu t trên, có thể còn có nhiều gen khác

chính tham gia vào việ
tham gia ph l c vào.

2.1.3.2. Tuổi đẻ quả trứng đầu
K

ển và hoàn chỉ

có s thành th c về tính.
ộ thành th c c a gia cầm ở
ầu tiên, tuổ
nó phả
Tuổ

quả tr ng

c tính toán d a trên s liệu c a t ng cá thể vịt, do v y mà
cm

ộ biến dị c a tính trạng, biế

c a vịt ph thuộc vào nhiều yếu t

xu t, chế dộ

c Tr ng và ộ

c vị
:

s m hay muộn.
,

,

ng, th i gian thay thế

Theo Nguyễ
Việ N

ịnh qua tuổ

,

ng sản
c nuôi....

(2007), vịt Cv super M2 khi nh p về

c nuôi tại Trung tâm nghiên c u vị

ại Xuyên có tuổ

ở thế hệ

xu t phát là 161 ngày ở dòng tr ng và 140 ngày ở dòng mái, thế hệ 1 dòng tr ng
là 199 ngày và dòng mái là 180 ngày.

6


uổ
ổ

thay thế
160 ngày, thay thế

c a vị

ũ

Nếu

dòng tr ng là 175 ngày và dòng mái là

xuân hè thì tuổ

c a dòng tr ng là 187 ngày và

dòng mái là 165 ngày.
P

ũ

ả

ởng rõ rệt ến tuổ

T ền và ộ

nghiên c u c
c nuôi khô có tuổ

c a vịt. Theo kết quả

(2005), trên vịt CV Super M thì vịt

là 161 ngày và vị

c tuổ

là 182 ngày.

2.1.3.3. Năng suất trứng và tỷ lệ đẻ
N

t tr ng là s
ị

th i gian nh

,

ng tr

ra c a gia cầm trong một khoảng

ột trong những chỉ tiêu sản xu t quan tr ng nh t c a

gia cầm và là một tính trạng di truyền, phản ánh ch
ều kiện ngoại cả

nhiề
N

N

t tr ng có hệ s di truyền không cao.
,

t tr ng ph thuộc vào dòng, gi

h u, th i tiết, chế ộ
T e P

c Tiến và ộ

(2009), vịt CV Super M3 nuôi tại trạm

,

t 180,6 quả/mái/48 tuầ

tr ng là 231,77 quả/mái/48 tuầ
ộ

su t
c Tr ng và ộ

P
ả

,

4

ầ

và dòng mái là 171 quả/mái/40

ộ

164, dòng mái là 176 quả/mái/40 tuầ
T

, 2009)

c nuôi khô và nuôi

t tr

su t tr ng ở dòng tr ng là 154

T e

e

.Ở

ại Xuyên qua 2 thế hệ dòng

và vị

(Theo Nguyễ

Nghiên c u trên vịt CV, S e M

tuầ

ạt 199,22

t tr

t tr ng là 223,7 quả/mái/48 tuầ

vịt CV Super M3 nuôi tại trung tâm nghiên c u vị
tr

,

ng....

nghiên c u gia cầm Cẩm Bình ở dòng tr ng có
quả/mái/48 tuầ

ng gi ng và ph thuộc

ở dòng tr ng là

(Nguyễ

c Tr ng, 2005)

ền (2008) cho kết quả nghiên c

c

ộ

,

t tr ng 196,4 quả/mái/40 tuầ

7


ộ
quả/mái/40 tuầ

t tr ng chỉ ạt 139,1

.

Ngoài bị ả

ởng c a các yếu t dòng, gi

t tr ng còn

ph thuộc vào chính bản thân c a mỗi cá thể

T ền, 1998). Bên

ầ

n r t ch t chẽ

cạ

t tr
t tr ng c a cả chu k ,

v

ếu t quan tr ng giúp cho quá

ạt hiệu quả cao, tiến bộ di truyền nhanh về

trình ch n l

t tr ng.

2.1.3.4. Khối lượng trứng và chất lượng trứng
Kh
e

nhiề
ịnh

ũ

ng tr

ột tính trạng s

ộng cộng gộ
e

cs

ị

,

ế

ũ

ịnh tính trạng này. Kh

ịnh bằng kh

ng tr ng c a gia cầm
ả) ho c kh i

ng tr

ng tr ng sản xu t ra t một gia cầ
tr ng, kh

ng, là một tính trạng do

(kg tr ng). Sau sả

ng tr ng là chỉ tiêu quan tr ng c

mẹ. Kh

ng

tc
ến kết

ng tr ng là chỉ tiêu quan tr ng c a tr ng gi

quả p nở.
Kh

ng tr ng ph thuộc vào gi ng, các gi ng vị

ng thịt có kh i

ng vịt kiêm d ng và các gi ng vị

ng tr ng. Theo

ng tr ng l
Nguyễ

c Tr ng (1998) nghiên c u trên vịt CV super M nuôi tại trung tâm
ại Xuyên ở dòng tr ng tr ng có kh

nghiên c u vị
kh

ạt 81,2g.

ng tr

Ngoài ra, kh
,

ng tr ng còn ph thuộc vào tuổi c a vịt, chế ộ dinh

ều kiệ

tr ng c a vịt Bắc Kinh ở
kh

ng tr

ng 84,5g, dòng mái có

ng, th i gian khai thác tr ng... Kh

ng

ầ

thì

ạ 6 ,6

ạt 74,9g và s khác nhau về kh

3-4
ng tr ng ở

ạn

là r t rõ rệt (Yannakopolos L, 1988)
Ch

ng tr ng thể hiện ở nhiều chỉ tiêu: phẩm ch t bên ngoài và phẩm

ch t bên trong. Các chỉ tiêu bên ngoài c a tr

8

ỉ s hình dạng, màu sắc


vỏ tr

, ộ dày vỏ

ộ bền vỏ tr ng. Chỉ s

lệ các thành
ỏ tr

phần c u tạo tr ng, chỉ s lòng trắng tr ng, chỉ s
ỏ, tổng h p chỉ quan hệ giữa kh

ng và ch

, ộ

mc a

ng lòng trắng tr ng là

chỉ s Haugh...
2.1.3.5. Khả năng thụ tinh và tỷ lệ ấp nở
Khả năng thụ tinh
T lệ tr ng có phôi ở gia cầm là khả một chỉ tiêu quan tr

ể

ề khả

ản c a con tr ng và con mái. T lệ th tinh ph thuộc vào nhiều yếu
ền, tuổi, t lệ giữa con tr ng và mái, mùa v ,

t
giao ph ,

ng, ch

ều kiện ngoại cảnh...

Loài, gi ng và các cá thể khác nhau thì t lệ th
thu t nhân gi

ũ

ả

ở

ũ

Kỹ

ến t lệ th tinh. Nếu cho giao ph

huyết sẽ làm giảm t lệ th tinh. Theo Nguyễn Ng c D ng và ộ

ng
(2008),

nghiên c u trên vịt CV, Super M nuôi tại Trạm nghiên c u gia cầm Cẩm Bình ở
5 thế hệ cho t lệ có phôi ở dòng mái là 89,23 - 91,79% và t lệ phôi c a dòng
tr ng là 86,21 - 89,90%. Nghiên c u trên vịt CV, Super M qua 4 thế hệ
Xuân Tuyền (1998) cho kết quả t lệ phôi c a dòng tr ng là 88,2 - 92,0% và t
lệ phôi c a dòng mái là 92,91%.
ũ

Mùa v

ả

ở

ến t lệ tr ng có phôi, kết quả
ởv

nghiên c u trên vịt CV, Super M t lệ tr ng có phôi khi thay thế
ạ 93%,
95% và dòng tr

ế ở v Xuân Hè t lệ tr ng có phôi ở
ạt 93% (Nguyễ

ạt

c Tr ng, 2005)

ể có t lệ tr ng có phôi cao, cần có t lệ tr ng/ mái thích h p. T lệ cao
ều làm giảm t lệ th tinh. Các loài, gi ng gia cầm khác nhau thì t lệ

hay th

tr ng và mái khác nhau. Kết quả nghiên c u trên vị
H

V

H

T ệu (1993) cho th y khi nuôi nh t gi ng vịt này v i t lệ

15 ế 16

ả t lệ

ạt 85,5 - 95,4%.

9

é

a
é

c

c/mái là 1/8 thì t lệ tr ng

Tỷ lệ ấp nở
T lệ nở là một chỉ
ĩ

cầm non. T lệ nở
ạ

h

phát triển c a phôi, s c s ng c a gia
ế l n. Nếu kết quả p nở kém thì t lệ hao

ng sau này cao, ch

ảm bảo. Kết quả p nở ph thuộc vào nhiều yếu t
nhóm yếu t chính là các yếu t thuộ
M

N

i ta chia thành 2

ng bên trong và bên ngoài.
ịnh bở

ng bên trong quyế

mẹ, ch

ng tr ng, kh i

i giữa các thành phần c u tạo và c u trúc vỏ ả

ng tr ng, s

ến t lệ p nở. Theo Nguyễn Quý Khiêm và cộ

ởng

(1999), những quả tr ng

ng quá to ho c quá nhỏ t lệ p nở é

có kh

ũ

ng con gi

ững quả có kh i

ng trung bình c a gi ng. Nguyên nhân là s m t cân bằng giữa các thành
phần c u tạo c a tr ng.
M

ng bên ngoài bao g m: các khâu vệ sinh, thu nh t, th i gian bảo

quản tr ng, vị trí xếp tr ng trong khay và trong máy p.....

Theo kết quả nghiên c u trên vịt CV, Super M dòng ông và dòng bà: khi tr ng
c xông formone và thu

c khi bảo quả

lệ nở so v i

tr

c xông sát trùng. Khi bảo quản tr ng trong th i gian 4 ngày ở

những tr

c xông sát trùng có t lệ
,

1,97%

i tr ng không

ều kiện bảo quản 7 ngày tr
2,96%

sát trùng t lệ nở

c xông

sai khác (P < 0,05). Bảo quản bằng

kho lạnh trong th i gian 4 ngày t lệ nở/phôi c a tr

ạt 89,01% và nếu bảo

ạt 87,38% (Nguyễ V

quản trong th i gian 7 ngày t lệ nở

T ng, 1998)

2.1.3.6. Các y u tố ảnh hưởng đ n sinh sản
* Một số y u tố ả
N
mỗi yếu t ả

suất tr ng

t tr ng c a gia cầm chịu ả
ở

c a gia cầm chịu ả

ế

t tr ng ở m

ởng c a một s yếu t

thể, tuổi gia cầm, gi ng dòng gia cầm, chế ộ

10

ởng c a nhiều yếu t khác nhau,
ộ nh

ị

N

t tr ng

: các yếu t di truyền cá
ều kiện ngoại cảnh.


- Các yếu tố di truyền cá thể
N

t tr ng là một tính trạng s

c a gia cầ

ng có l i ích kinh tế quan tr ng

i. Có 5 yếu t di truyền ả

iv

tr ng c a gia cầm là tuổi thành th c sinh d ,
th i gian kéo dài chu k

ở

ộ

ế

t

tr ng, tính nghỉ

,

tr ng sinh h c và tính p bóng.

+ Tuổi thành th c sinh d c
ế

Tuổi thành th c sinh d

t tr ng c a gia cầm.
ến kh i

Thành th c s m là một tính trạng mong mu n. Tuy nhiên cầ
ể. Tuổi bắ

ầ

ể

e

l

ịch. Ch n
ể gà và

ng quả tr ng sẽ
ổi thành th c sinh d c. Tuổi thành th c sinh d

ầu tiên. Tuổi thành th c sinh d c c a một nhóm ho c mộ

quả tr

ịnh theo tuổ

cầ

ạt t lệ

là 5%. Có nhiều yếu t ả
,

tuổi thành th c sinh d c c a gia cầm: loài, gi
nở, th i gian chiếu sáng, chế ộ
+

ộ
ộ
ộ

ngắ
ộ

tr

,

ng sản xu t, mùa v
ản lý.

t chẽ v

tr ng c a 3 - 4

,

t tr ng mộ

ầu. Vì v
ộ

ng kiể

ể

t

t tr ng

tr ng c a 3 - 4

ầu

m, kịp th i trong công tác ch n gi ng.

+ Th i gian kéo dài chu k
Chu k

tr ng sinh h c

tr ng sinh h c liên quan th i v nở c a gia cầm con. Tùy thuộc

vào th i gian nở mà bắ

ầu và kết thúc c a chu k
. Chu k

quan thu n v i tính thành th c sinh d c, nhị

h

ến

t tr ng c a gia cầm trong một th i gian

tr

ể có nhữ

chu k

,

ở

tr ng

c a gia cầ

ra trong th

ịnh qua tuổi

tr ng sinh h c có thể xảy
tr ng sinh h c có m

ộ

tr ng, s c bề

tr ng. Giữa s thành th c và th i gian kéo dài chu k

tr ng và
tr ng sinh

ịch rõ rệt. Các cá thể có s khác nhau về bản ch t di

11

ểm kế

truyền c a th
l c theo s

tr ng ổ

,
ị

Sau mỗi chu k
T

t tr ng c a cả
tr ng sinh h c gia cầ

ều kiện

ng nghỉ

ầ

ng, thay lông lầ

ầ

ều này cho phép tiến hành ch n

và thay lông.

ểm quan tr

t t hay x u. Những gia cầm thay lông s
é

và th

4

và nhanh, th i gian nghỉ

N

ể
kém

c lại, nhiều gia cầm thay lông muộn

i 2 tháng.

+ Tính p bóng
Tính p bóng là bả

p tr ng t nhiên c a gia cầm nhằm duy trì nòi

ản xạ

gi

ều kiệ

cầm. S xu t hiện bả

t tr ng c a gia

p ph thuộc vào các yếu t di truyền. Những
é

gi ng nhẹ cân thì bả
làm giả

ế

ng n ng cân. Tính p bóng
ệ

t tr ng, vì v

ch n l c, loại bỏ bả

p nhằ

i ta tiến hành

t tr ng.

- Giống, dòng gia cầm
Gi ng, dòng có ảnh

ởng l

gia cầm khác nhau thì khả
Trong cùng một gi
nhau. Nhữ
dòng

ế

t tr ng c a gia cầm. Gi ng

tr ng khác nhau.
,

ũ

t tr

c ch n l

ững

t tr

c ch n l c khoảng 15-20%.
- Tuổi gia cầm
Tuổi gia cầ

ũ

ế

gà giảm dần theo tuổ ,
v

nh t. Trầ

c a gia cầ

N

t tr
t tr

M

t tr ng c a

hai giảm 15 - 20% so

ộng s (1975) cho biết, quy lu

tr ng

ổi theo tuổi và có s khác nhau giữa các loài.

- Thức ăn và dinh dưỡng
Th
gia cầ

ng có quan hệ ch t chẽ v i khả

t tr ng cao, ch

ng th

12

t thì phả

tr ng. Mu n
ảm bảo một


khẩu phầ

ầ

và cân bằng các ch

nh t là cân bằng giữ

ng theo nhu cầu. Quan tr ng

ng và protein, cân bằng các axit amin, cân bằng

các ch t khoáng và vitamin. Th

ng kém sẽ không thể

ảo quản không t t bị

cao, th m chí còn gây bệnh cho gia cầm. Các loại th
ị nhiễ

nhiễm n m m c, các loại th

…T m chí các loại th

th c v

ộc các kim loại n ng, thu c bảo vệ
ỗn h

ảo quản không t

các ch

t

ảm bả
ũ

ầ

và cân bằng

ẽ

c tác

ầm.

d

- Điều kiện ngoại cảnh
ều kiện ngoại cả
ẩm, ánh sáng c a chu

ều ả

cầm. Trong các yếu t này thì nhiệ

ở

ế

ộ, ộ

tr ng c a gia

ộ là yếu t quan tr ng nh t, nhiệ

ều không có l i cho gia cầm và làm giả

hay th

ệ

i tiết, khí h u mà c thể

ộ cao

t tr ng.

ộ ẩm c a không khí trong chu ng nuôi t t nh t là 65 - 70%, về mùa
ộẩ

t quá 80%. S thông thoáng t t không chỉ ảm bảo

ộ ẩm thích h p trong chu

ẩ

, ảm bảo mộ

ng s ng phù h p v i gia cầm.
ộ

Ngoài nhiệ
ả

ởng rõ rệ

ộc trong chu ng nuôi ra

ộ ẩm thì chế ộ chiếu sáng (th

ế

ộ) có

iv i ị

t tr ng c a gia cầ

, yêu cầu về

th i gian chiếu sáng mỗi ngày t 16 - 17 gi , do th i gian chiếu sáng t nhiên
ngắ

ế

i ta phả

thích h p khi nuôi ị
Ở

trong chu ng kín là 20 - 40lux.

c ta, gia cầ

tr ng còn chịu s chi ph i c a nhiều yếu t t

nhiên, các yếu t tr c tiếp ả
L

về
nhiên thì v

ộ chiếu sáng

ở

ế

ề mùa hè. Nuôi ị

trong chu ng thông thoáng t

ề ch ng nóng và ch ng rét sẽ g p nhiề

ch ng nóng mùa hè.

13

ắc

t tr
,

t là v

ề


* Một số y u tố ả

đ n tỷ l thụ tinh
ể

T lệ th tinh là một chỉ tiêu quan tr

ề khả

c a con gia cầm. T lệ th tinh ph thuộc vào nhiều yếu t
,

ản

: di truyền, dinh

ều kiện ngoại cảnh, tuổi, t lệ giữa các con tr ng và con mái.

- Yếu tố di truyền
ũ

Loài, gi ng và các cá thể khác nhau thì t lệ th
ũ

thu t nhân gi

ả

ở

Kỹ

ến t lệ th tinh. Nếu cho giao ph

ng

huyết sẽ làm giảm t lệ th tinh.
- Yếu tố dinh dưỡng
mẹ có ả

ng c
trong khẩu phầ

ởng tr c tiế

các ch

ến t lệ th tinh. Nếu

ng cần thiết sẽ làm giảm t lệ th

tinh. Nếu khẩu phần thiếu protein, phẩm ch t tinh dịch sẽ é
ả

liệ

ể hình thành tinh trùng. Nếu thiếu các vitamin A, E sẽ

quan sinh d c phát triể
tinh và các hoạ
phả

ầ

ng, t

ả

ở

ến khả

ộng sinh d c, làm giảm t lệ th tinh. Khẩu phần không những

mà còn phải cân bằng các ch

ng, nh t là cân bằng giữa

ng và protein, cân bằng giữa các axit amin, cân bằng giữa các nhóm
ch

ng khác nhau.
- Điều kiện ngoại cảnh
ều kiện ngoại cảnh mà c thể là tiểu khí h u chu ng nuôi (nhiệ

ộ, ộ

ẩm, s thong thoáng và chế ộ chiếu sáng) là những yếu t quan tr ng ảnh
ởng t i t lệ th tinh. Nhiệ
ở

ộ

ộ ẩm cao hay th p so v

ến t lệ th tinh ở các m

ị

ều ảnh
ổi ch t

ể gia cầm.

c

T lệ th tinh c a gia cầ

ng cao vào mùa xuân và mùa thu, giảm
K

vào mùa hè, nh t là vào nhữ
,

ng làm l

tinh giảm th p. M

ộn chu ng ẩ

ộ ẩm chu ng nuôi quá

t, ịt dễ mắc bệnh ở chân, làm t lệ th

, ộ ẩm cao sẽ làm ị dễ mắc các bệ

14

ng ruột,


é ,

ng hô h p. Chu
,ả

ởng x

ộc trong chu ng nuôi

ến s c khỏe và làm giảm t lệ thu tinh.

- Tuổi gia cầm
Tuổi gia cầm có ả
ạ

ởng rõ rệ

T

ở 28 - 30 tuần tuổ ,

ct

th tinh r t cao. Nế
hiệ

ến t lệ th

ng ở ị tr ng,

ạ

ạt t lệ

ng h p lý, tinh hoàn sẽ phát triển t t và bắ
ổ

ng suy thoái sau 48 tuần tuổi. Vì thế gà tr ng mộ
2

lệ th tinh t

ầu có

ng có t

ổi.

- Tỷ lệ trống/mái
ể có t lệ th tinh cao, cần có t lệ tr ng/ mái thích h p. T lệ cao hay
ều làm giảm t lệ th tinh. Các loài, gi ng gia cầm khác nhau thì t lệ

th

tr ng và mái khác nhau.

* Một số y u tố ả

đ n tỷ l n

T lệ nở là một chỉ
ĩ

cầm non. T lệ nở
ạ

hao h

phát triển c a phôi, s c s ng c a gia
ế l n. Nếu kết quả p nở kém thì t lệ
ng sau này cao, ch

ảm bảo. Có r t nhiều yếu t ả

ở

ũ

ng con gi

ến t lệ nở c a tr ng gia

cầm, có thể tổng h p thành hai nhóm chính là các yếu t thuộ
trong và các yếu t thuộ

ng bên

ng bên ngoài.

- Ảnh hưởng của môi trường bên trong
M

tr ng p. Nó bao g m t t cả các chỉ

ng tr ng

ng tr ng, chỉ s hình thái tr ng, ch
ỏ, chỉ s

ến ch

ng bên trong chính là t t cả các yếu t

ng
i

ng vỏ tr ng, t lệ lòng trắng và lòng

ỏ, chỉ s lòng trắ

ị Haugh. Tr ng quá to ho c quá

nhỏ ều cho t lệ p nở th p. Theo Khummenk (1990) thì s
ỏ, lòng trắng và c u trúc vỏ có ả

i về t lệ

ởng t i t lệ p nở. Theo Godfrey

(1936), Scott và Waren (1941), những tr ng quá to sẽ có lòng trắng nhiều thì

15


không cho kết quả p nở t

ều ả

c.Mỗi yếu t

ở

ến kết quả p

nở và s c s ng c a gia cầ
- Ảnh hưởng của yếu tố bên ngoài
M

ng bên ngoài bao g m thu v n chuyển và bảo quản tr ng p,

ộ, ẩ

nhiệ

ộ, s

, ảo tr ng và làm mát, kỹ

nhân kỹ thu t và ch

ề c a công

ng b mẹ. Tuổi gia cầm càng cao thì t lệ
2-3

chết phôi càng cao, tr ng c a những gia cầ

ổ

ều có t lệ

chết phôi cao.
2.1.4. Khả năng sinh trưởng
Về m t sinh h ,

ở

e

ng l y việ
ở ,
quy lu t nh

ổng h p protein,
ả

ng làm chỉ

ởng là một quá trình sinh lý ph c tạp và tuân theo những
ịnh.

2.1.4.1. Khái niệm sinh trưởng
Theo Chambers (1990), S
ể
S
s

ị,

ởng là kết quả

ổi về ch

ởng phải trả

3

ể

:
ng tế bào.

+T

ể tích tế bào.

+T

ể tích giữa các tế bào.

Trong quá trình này thì s phát triển c a tế
ể

bộ ph

,

ạ

,

ể tích tế

c tính c a các

M

ộ

1992 ,

ể tạo nên s s

16

ởng

ộng mạnh hay yếu, hoàn thiện hay

ộng c

không hoàn thiện còn ph thuộc vào s
tế

,

ởng là s tiếp t c th

c tính di truyền t

Theo Trầ

ng, là

ạt ộng c a các bộ ph

c hoàn chỉnh thêm về ch
+P

a các bộ ph n

,

ởng gắn liền v i phát d

Tóm lạ

ũ

T

ng.
ởng là quá trình phân chia
ạn c

ởng biểu


hiện ở nhiều hình th c khác nhau. Th i gian c
ạn và s
G

ột biế

ởng c a t ng gi ng, t ng cá thể có s

ạn này n i tiế

qua th i k nào, ở mỗ

ạn dài hay ngắn, s

ạ ,

ạ

,

c trở lại, không bỏ

ề

ik

ểm riêng.

2.1.4.2. Các chỉ tiêu đánh giá sinh trưởng
T e

e

199 , ể
:k

ng dùng các chỉ
ể), t

ởng c a gia cầ

ộ

ể,

ở

ởng tuyệ

i ta

ởng tích luỹ (kh i
,

ở

i)

ởng.
+ Kích thước cơ thể
K

ể là một chỉ tiêu quan tr ng cho s
ạ

cho t

ởng, t ng gi

gi ng. Gi i hạ
truyền c

,

ở ,
phần vào việc phân biệt
ề

c c a loài, cá thể…

ản theo các quy lu t

c không tuân theo s

Me e K

ể luôn có m
ể K

ịnh. Tính di

n ch t chẽ v i kh i

ể

ến các chỉ tiêu sinh sả

thành th c về thể tr ng, chế ộ

ổi

ng, th i gian giết thịt thích h p trong

+ Khối lượng cơ thể
ể là một tính trạng s

Kh
di truyền. Kh

và kh

ng gia cầm con khi nở ph thuộc vào kh

i v i vị

ở

ến s

,

tr ng. Tuy nhiên kh

ịnh th i gian nuôi thích h p. Kh
ũ ,

ng gia

ng vịt khi giết mổ r t quan tr ng, nó

ến hiệu quả s d ng th
ở

thị

ng quả tr ng

ởng (Jonhanson, 1992)

ng thịt, kh

không nhữ
quyế

ể

ng c a gia cầm mẹ vào th

cầm khi nở ít ả

ịnh bởi yếu t

ần thiế
ể

ổi theo dòng, gi

th

ng.

17

c mimh h a bằ
,

ều kiệ

ể

+ Sinh trưởng tuyệt đối
S

ở

ộ

ệ

ị

ề
ữ

ệ

ầ

ả

,

T VN 2 39 - 77, 1997 S

ằ
ạ

ể

ầ

G

ị

ở

ở

ị

ệ

ở

ệ

ả

ế

ệ

ạ
+ Sinh trưởng tương đối
S

ở

ể

ể

,
ầ

ạ

ằ

ệ

ể
ả

ầ

ế

ả

T VN 2 4 - 77, 1997

ị

ở

e
T

ộ

ể

ở
ể

ề

ộ

,

,

,

ệ

+ Đường cong sinh trưởng
ở
ầ
ổ

ể

ể

ộ

ở

T

ể

ể

ệ

ị

ở

ũ

ế

ộ

ở

ề

ề
ệ

,
ểở

ở
ề

ị

,

ả
ỉ

,

ầ

ữ

ề
ể

ỉ

,

,

,

2.1.4.3. Các y u tố ảnh hưởng đ n sinh trưởng
ạ

ả

ở

ả

ở

ề

ở

ế

ạ

ả

ầ
,

ế

:n ệ

ộ, ẩ

ệ ,
ộ,

ị
,

,

+ Ảnh hưởng của dòng, giống đ n khối lượng cơ thể của vịt
Mỗi dòng, gi ng gia cầm khác nhau thì có kiểu di truyền khác nhau nên
ểm ngoại hình, s c sản xu t, khả
khác nhau t

ở

ũ

18

ệnh.. c

ũ