Giáo trình tâm lý học

www.hoiquandulich.com
CHƯƠNG I
M TS

V N ð CƠ B N C A TÂM LÝ H C

I . KHÁI QUÁT V TÂM LÝ H C
1. Khái ni m v tâm lý
- Theo cách hi u thơng thư ng: Hi u, đốn ý ngư i khác, ñi ñ n cách cư x phù
h p
- Theo khoa h c: là t t c nh ng hi n tư ng tinh th n x y ra trong não con ngư i,
nó g n li n và ñi u hành m i hành vi và ho t ñ ng c a con ngư i.
Tâm lý còn ñư c g i là th gi i n i tâm hay “Lòng ngư i”.
2. B n ch t c a hi n tư ng tâm lý ngư i
2.1.Tâm lý là s ph n nh hiên th c khách quan vào não ngư i.
2.2 .Tâm lý mang tính ch th .
2.3. B n ch t xã h i – l ch s c a tâm lý ngư i.
3. Khái ni m v tâm lý h c
3.1. Khái ni m tâm lý h c
Tâm lý h c là m t khoa h c nghiên c u s hình thành v n hành và phát tri n
c a ho t ñ ng tâm lý, t c là nghiên c u con ngư i nh n th c th gi i khách quan b ng
con ñư ng nào, theo qui lu t nào, nghiên c u thái ñ c a con ngư i ñ i v i cái mà h
nh n th c ñư c ho c làm ra.
ð i tư ng c a tâm lý h c là các hi n tư ng tâm lý.
3.2. V trí c a tâm lý h c
Tâm lý h c ñư c n y sinh trên n n tri th c c a nhân lo i và do nhu c u c a
cu c s ng địi h i. Nhìn t ng th , tâm lý h c đ ng v trí giáp ranh gi a khoa h c t
nhiên, khoa h c xã h i, khoa h c kinh t và trên n n c a tri t h c. Ngư i ta d đốn
th k 21 là th k mũi nh n, hàng ñ u c a tin h c, tâm lý h c và sinh v t h c.
3.3 . Vai trò và ý nghĩa c a tâm lý h c du l ch
Vi c ra ñ i c a ngành du l ch g n li n v i nhi u ngành khác như giao thông v n

t i, d ch v khách s n, hư ng d n du l ch, các d ch v ăn u ng, bán hàng, chiêu ñãi
viên, qu ng cáo . . ð ph c v thi t th c cho ngành du l ch, nhi u lĩnh v c khoa h c ra
ñ i như: ð a lý du l ch, văn hoá du l ch, tâm lý h c du l ch. . .
Tâm lý h c du l ch là m t ngành c a khoa h c tâm lý và cũng là m t ngành trong
h th ng các khoa h c v du l ch.
Tâm lý h c du l ch có nhi m v
Nghiên c u các hi n tư ng tâm lý c a du khách, c a cán b cơng nhân viên ngành
du l ch, tìm ra nh ng ñ c ñi m tâm lý qui lu t tâm lý c a h .
* Vai trò, ý nghĩa c a tâm lý h c du l ch
Cung c p h th ng lý lu n v tâm lý h c, trên cơ s đó, các nhà kinh doanh du l ch
nh n bi t ñư c nhu c u, s thích, tâm tr ng, thái đ . . . c a khách du l ch ñ ñ nh
hư ng, ñi u khi n và ñi u ch nh quá trình ph c v khách du l ch.
Trên cơ s hi u bi t tâm lý h c, các nhà kinh doanh du l ch s có kh năng nh n
bi t, ñánh giá ñúng v kh năng kinh doanh c a mình, hồn thi n và nâng cao năng
l c chuyên môn, năng l c giao ti p và rèn luy n các ph m ch t tâm lý c n thi t.
Vi c n m ñư c nh ng ñ c ñi m tâm lý ñ c trưng c a du khách , các hi n tư ng tâm lý
xã h i thư ng g p trong du l ch s giúp cho vi c ph c v khách du l ch t t hơn.
Ngoài ra, tâm lý h c du l ch giúp cho vi c ñào t o, tuy n ch n, b trí, t ch c
lao đ ng, xây d ng văn hố c a doanh nghi p du l ch, x lý hài hoà các m i quan h
trong doanh nghi p.
4. Phân lo i hi n tư ng tâm lý

1


Có nhi u cách phân lo i các hi n tư ng tâm lý. Cách ph bi n nh t trong các
tài li u tâm lý h c là vi c phân lo i các hi n tư ng tâm lý theo th i gian t n t i c a
chúng và v trí tương đ i c a chúng trong nhân cách. Theo cách chia này, các hi n
tư ng tâm lý có ba lo i chính :
Các qúa trình tâm lý

Các tr ng thái tâm lý
Các thu c tính tâm lý.
II. CƠ S MƠI TRƯ NGT NHIÊN VÀ MÔI TRƯ NG XÃ H I C A TÂM
LÝ
1.Cơ s môi trư ng t nhiên
ði u ki n t nhiên tác ñ ng m nh m t i m c quy t ñ nh ñ i s ng con ngư i, ñ l i
nh ng d u n sâu s c trên tâm lý con ngư i. ði u ki n t nhiên bao g m v trí, đ a lý,
kh năng tài nguyên, th i ti t, khí h u và nhi u nhân t sinh thái khác. ði u ki n t
nhiên nh hư ng ñ n c vóc ngư i, màu da, màu tóc. . . kh năng thích nghi và ch u
đ ng c a cơ th , nhưng quan tr ng hơn c là nh hư ng ñ i v i tác phong, tư tư ng . .
. Con ngư i vùng hàn ñ i thư ng tr m l ng, ít nói hơn so v i vùng ơn đ i, và vùng
nhi t đ i. Nh ng nư c có v trí đ a lý thu n l i cho vi c giao lưu như nư c Pháp,
Singapor, thư ng có cư dân c i m , giàu ngh thu t giao ti p và có phong t c t p quán
pha t p.
nh ng nơi thiên nhiên kh c nghi t, ñ t ñai nghèo nàn, con ngư i ch u thương
ch u khó và giàu óc sáng t o. ðó là trư ng h p c a cư dân Nh t B n, PhilipPin, ðan
M ch, Na Uy, Thu ði n . . Nh ng nơi thiên nhiên thu n l i, hay đư c phát hi n s m
thì tr thành nh ng trung tâm đơ h i và là nh ng nơi c a các n n văn minh như Trung
Qu c, n ð , Pháp, ð c, Tây Ban Nha, Trung C n ðơng. đây con ngư i có b dày
văn hoá truy n th ng, nên tâm lý, dân t c tr nên b n v ng. Trái l i nh ng vùng ñ t
m i khai phá, cư dân ơ h p , văn hố lai t p, con ngư i tr nên th c d ng hơn và cũng
thơ hơn trong ng x . ðó là trư ng h p c a Hoa Kỳ.
2.Cơ s môi trư ng xã h i c a tâm lý
Nói đ n mơi trư ng xã h i là nói d n các nhóm xã h i và các v n ñ dân t c,
giai t ng xã h i, phong t c t p quán, ngh nghi p, tín ngư ng tơn giáo. ðó là nh ng
y u t góp ph n hình thành tâm lý con ngư i.
Tr sơ sinh b cô l p v i sinh ho t xã h i s khơng có ho t đ ng tư duy và ngơn
ng , khơng có đ i s ng tư tư ng tình c m, tr l n lên s có cách s ng g n v i b n
năng ñ ng v t.
Tr sơ sinh gi a c ng ñ ng này l n lên gi a m t c ng đ ng khác s có l i s ng,

ñ c thù tâm lý c a c ng đ ng th hai.
Trong mơi trư ng xã h i thì quá trình phát tri n l ch s c a dân t c là nhân t
hàng ñ u. Chính là do chung lưng đ u c t, c i t o thiên nhiên, t ch c xã h i, b o t n
nòi gi ng, ch ng ngo i xâm mà các dân t c ñã t o ra dân t c tính cho mình. Chúng ta
có th tìm th y ví d trên qua tinh th n thư ng võ, ngang tàng c a ngư i Cô D c, tinh
th n võ sĩ ñ o c a ngư i Nh t, nh ng nét tiêu bi u c a văn minh ðông Á c a ngư i
Trung Hoa, tinh th n ñ c l p, t ch và s c m nh ch ng ngo i xâm c a dân t c ta, thái
ñ lãnh ñ m c a ngư i Anh, tinh th n th c d ng c a ngư i M . . .
Tuy nhiên các đ c đi m dân t c khơng bao gi chi ph i tồn b đ c tính c a
t ng b ph n, t ng cá nhân. Vì v y, có th xem xét m t ngư i thông qua dân t c c a
h , nhưng khơng th đánh giá dân t c thơng qua m t con ngư i. ðây là m t v n đ
mang tính tri t lý, địi h i ngư i ph c v du l ch khơng ng ng tìm hi u, tích lu ki n

2


th c, có phương pháp giao ti p t t trong khi ph c v khách du l ch, nh t là khách
Qu c t .
S chuy n d ch v cư dân, s giao lưu trong s n xu t và thương m i gi a các vùng
ñ a lý trên th gi i ñã chi ph i ho c du nh p truy n th ng văn hoá t dân t c này sang
dân t c khác. Vì v y m t qu c gia có th mang màu s c văn hoá c a nhi u dân t c.
Trái l i, đ c tính văn hố c a m t dân t c ñư c t n t i nhi u qu c
III. CÁC HI N TƯ NG TÂM LÝ CƠ B N
1.Nh n th c c m tính
1.1.C m giác
Là m t q trình tâm lý ph n ánh t ng thu c tính riêng l bên ngoài c a s v t
và hi n tư ng ñang tr c ti p tác ñ ng vào các giác quan c a ta.
* ð c ñi m c a c m giác
C m giác ch ph n ánh t ng thu c tính riêng l c a s v t, hi n tư ng.
C m giác ch ph n ánh nh ng thu c tính bên ngồi c a s v t, hi n tư ng.

C m giác ph n ánh hi n tư ng khách quan m t cách tr c ti p và c th .
C m giác ph thu c vào s c kho , tâm tr ng, kinh nghi m s ng, tri th c ngh
nghi p, các quá trình tâm lý khác.
C m giác là m c ñ ñ u tiên c a ho t ñ ng nh n th c, ho t ñ ng ph n ánh c a
con ngư i, là hình th c đ nh hư ng đ u tiên c a cơ th trong th gi i xung quanh.
Nhưng nó là n n t ng c a s nh n th c c a con ngư i. Là “Viên g ch ” đ u tiên xây
nên “Tồ lâu ñài nh n th c ”.
*Các lo i c m giác
Căn c vào v trí c a ngu n kích thích gây ra c m giác, ngư i ta chia c m giác
thành
Nh ng c m giác bên ngoài: C m giác nhìn, c m giác nghe, c m giác ng i, c m
giác n m, và c m giác da.
Nh ng c m giác bên trong: c m giác v n đ ng, c m giác s mó, c m giác thăng
b ng, c m giác rung và c m giác cơ th .
*Các qui lu t cơ b n c a c m giác
Qui lu t ngư ng c m giác: Mu n có c m giác thì ph i có s kích thích vào các
cơ quan c m giác và các kích thích đó ph i đ t t i m t gi i h n nh t đ nh, gi i h n
mà đó kích thích gây ra ñư c c m giác là ngư ng c m giác.
Qui lu t v s thích ng: ð ph n nh ñư c t t nh t và b o v h th n kinh, c m
giác c a con ngư i có kh năng thích ng v i kích thích. Thích ng là kh năng thay
đ i ñ nh y c m c a c m giác cho phù h p v i s thay ñ i c a cư ng đ kích thích,
khi cư ng đ kích thích tăng thì gi m đ nh y c m và ngư c l i.
Qui lu t này ñư c th hi n rõ s thích ng ngh nghi p c a ngư i lao đ ng.
Ví d : Ngư i ñ u b p trong các nhà hàng, khách s n c m th y bình thư ng trong mơi
trư ng nóng b c c a b p lị.
Qui lu t tác đ ng l n nhau c a c m giác
Là s thay đ i tính nh y c m c a m t c m giác này dư i nh hư ng c a m t
c m giác khác. Vì v y, khi có s kích thích y u lên cơ quan c m giác này s làm tăng
ñ nh y c m c a cơ quan c m giác kia và ngư c l i.Ví d : Âm thanh m nh d làm cho
c m giác v màu s c gi m xu ng và ngư c l i. Ho c t gi y tr ng trên n n ñen tr ng

hơn khi th y nó trên n n xám.

3


Các qui lu t c a c m giác có m t ý nghĩa to l n trong ho t ñ ng kinh doanh
du l ch: T vi c trang trí n i th t phịng ngh sao cho đ p m t ( hài hoà v màu s c,
khách có c m giác r ng rãi, thống mát, th m chí ngay c trong nh ng phịng nh ,
thi u ánh sáng ) đ n vi c trình bày món ăn h p d n, lơi cu n ( Màu s c, mùi v ).
1.2 . Tri giác
Là m t quá trình tâm lý ph n ánh m t cách tr n v n các thu c tính bên ngồi
c a s v t, hi n tư ng đang tr c ti p tác ñ ng vào các giác quan c a ta.
Có th đ c m u chuy n sau ñây ñ phân bi t c m giác ( s ph n nh s v t m t
cách riêng l , t ng khía c nh ) v i tri giác ( s ph n ánh m t cách t ng h p, tr n v n )
“B n anh em mù h i nhau quan sát con voi: ngư i th nh t s ñ ng cái chân bèn nói:
con voi gi ng như c t tr . Ngư i th hai mò trúng cái vòi bèn nói: đâu ph i nó gi ng
cái chày. Ngư i th ba ñ ng cái b ng , vu t ve m t h i, r i nói: theo tơi nó gi ng cái
chum đ ng nư c. Ngư i th tư l i n m cái tai: tr t c , nó gi ng như cái nia. B n ngư i
cãi nhau om sịm khơng ai ch u ai. Làm th nào ch u đư c ch chính bàn tay mình s
mó, ch đâu ph i nghe ngư i ta nói l i sao mà b o là mơ ng . . .
Có ngư i đi qua, d ng l i h i đ u đi câu chuy n, cư i và b o: không m t ai
trong b n anh em là th y ñư c rõ con voi như th nào ! nó đâu có gi ng cây c t nhà,
mà các chân nó như c t nhà. Nó đâu có gi ng cái nia, mà cái tai nó gi ng cái nia. Nó
đâu có gi ng như chum ñ ng nư c, mà cái b ng nó gi ng như cái chum đ ng nư c.
Nó cũng đâu có gi ng cái chày, mà chính cái vịi nó gi ng cái chày. Con voi là chung
t t c nh ng cái y: chân, l tai, b ng và vịi ”.
con ngư i, do có tích lu kinh nghi m, do có ngơn ng , nên s tri giác ( s
t ng h p các c m giác riêng l , đ có m t hình tư ng tr n v n ) ñư c b sung r t
nhi u. chính nh có kinh nghi m, mà con ngư i, tuy m i nh n bi t b ng c m giác m t
s thu c tính c a s v t, có th tri giác đư c s v t. S tham gia c a kinh nghi m góp

ph n vào q trình tri giác, t o nên cái g i là t ng giác.
*Các qui lu t c a tri giác
Qui lu t v tính ñ i tư ng c a tri giác
Qui lu t v tính l a ch n c a tri giác
Tính có ý nghĩa
Tính n đ nh
Tính t ng giác
o nh tri giác
2.Nh n th c lý tính
2.1. Tư duy
Tư duy là m t quá trình tâm lý ph n ánh nh ng thu c tính b n ch t, nh ng m i
quan h và m i liên h bên trong có tính qui lu t c a s v t, hi n tư ng trong hi n th c
khách quan mà trư c đó ta chưa bi t.
Tư duy là m c ñ nh n th c m i v ch t so v i c m giác và tri giác. Quá trình
ph n ánh này là quá trình gián ti p, đ c l p và mang tính khái quát, ñư c n y sinh trên
cơ s ho t ñ ng th c ti n, t s nh n th c c m tính nhưng vư t xa các gi i h n c a
nh n th c c m tính.
*ð c đi m
Tính có v n đ c a tư duy
Tính gián ti p c a tư duy

4


Tính tr u tư ng và khái quát c a tư duy
Tư duy liên h ch t ch v i ngôn ng
Tư duy liên h m t thi t v i nh n th c c m tính
*Các thao tác c a tư duy
Phân tích
T ng h p

ð i chi u
So sánh
Khái quát hoá
Tr u tư ng hoá
C th hoá
* Các ph m ch t c a tư duy
Tính m m d o
Tính đ c l p
Tính nhanh trí
Các ph m ch t này là nh ng yêu c u ñ c bi t ñ i v i cán b , nhân viên trong kinh
doanh.
2.2. Tư ng tư ng
Là m t quá trình tâm lý ph n ánh nh ng cái chưa t ng có trong kinh nghi m
c a cá nhân b ng cách xây d ng nh ng hình nh m i trên cơ s c a nh ng bi u tư ng
đã có.
* ð c đi m c a tư ng tư ng
Tư ng tư ng ch n y sinh trư c hồn c nh có v n đ , t c trư c nh ng địi h i
m i, th c ti n chưa t ng g p, trư c nh ng nhu c u khám phá, phát hi n, làm sáng rõ
cái m i, song tính b t đ nh c a hồn c nh quá l n, ta không th gi i quy t v n ñ b ng
tư duy, bu c con ngư i ph i tư ng tư ng đ hình dung ra k t qu cu i cùng. Như v y
trong nh ng hồn c nh khơng đ đi u ki n đ tư duy, con ngư i v n tìm ra đư c l i
thốt nhưng k t qu c a tư ng tư ng không chu n xác và ch t ch như k t qu c a tư
duy.
Tư ng tư ng là quá trình nh n th c ñư c b t ñ u vi c th c hi n ch y u, b ng
các hình nh và k t qu c a nó là m t hình nh m i. Hình nh m i này đư c xây d ng
t nh ng bi u tư ng c a trí nh nhưng mang tính gián ti p và khái quát cao hơn. Do
v y bi u tư ng c a tư ng tư ng là bi u tư ng c a bi u tư ng.
*Các lo i tư ng tư ng
- Căn c vào m c ñ tham gia c a ý th c ta có hai lo i:
+ Tư ng tư ng khơng có ch đ nh

+ Tư ng tư ng có ch đ nh
- Căn c vào tính tích tích c c hay khơng c a tư ng tư ng
+ Tiêu c c
+ Tích c c
- Ngồi ra cịn có m t lo i đ c bi t đó là ư c mơ và lý tư ng
* Các cách sáng t o hình nh trong tư ng tư ng
Thay đ i kích thư c, s lư ng
Nh n m nh các chi ti t, các thành ph n , thu c tính c a s v t.
Ch p ghép
Liên h p
ði n hình hố

5


Lo i suy, mô ph ng, b t chư c.
3.Xúc c m - Tình c m
Tình c m là nh ng thái ñ th hi n s rung ñ ng c a con ngư i ñ i v i nh ng
s v t, hi n tư ng có liên quan ñ n nhu c u và ñ ng cơ c a h .
S khác nhau gi a xúc c m và tình c m
*Gi ng nhau
ð u bi u th thái ñ c a con ngư i ñ i v i hi n th c khách quan. ð u có liên
quan ñ n nhu c u c a con ngư i. ð u có tính xã h i và tính l ch s . ð u có cơ s sinh
lý là ho t ñ ng c a não b . ð u mang tính ch th .
* Khác nhau
Xúc c m
- Có trư c
- Là m t q trình tâm lý
- Có c ngư i và v t
- X y ra trong th i gian ng n , g n li n

v i tình hu ng và s tri giác đ i tư ng

Tình c m
- Có sau
- Là m t thu c tính
- Ch có con ngư i
- T n t i trong m t th i gian dài, có
tính sâu s c, l ng đ ng.

- Khơng b n v ng,d n y sinh, d
m t ñi
- D bi u hi n, d b c l , d th y
nhi u

- B n v ng, n ñ nh
- Có th che gi u, ch u nh hư ng
c a ý chí và tính cách c a cá nhân.
- tr ng thái ti m tàng.
- G n li n v i ph n x có đi u ki n,
th c hi n ch c năng xã h i.

- tr ng thái hi n th c
- G n li n v i ph n x khơng đi u
ki n , th c hi n ch c năng sinh v t
*Các m c đ c a đ i s ng tình c m
- Màu s c xúc c m c a c m giác
- Xúc c m
- Tình c m: tình c m đ o đ c
Tình c m trí tu
Tình c m th m m

Tình c m ho t đ ng
*Các qui lu t c a ñ i s ng tình c m
Qui lu t lây lan
Qui lu t thích ng
Qui lu t c m ng ( tương ph n )
Qui lu t di chuy n
Qui lu t pha tr n

4. Ý chí: là ph m ch t c a nhân cách, là kh năng tâm lý cho phép con ngư i
vư t qua nh ng khó khăn tr ng i trong hành ñ ng b ng s n l c c a b n thân ñ
th c hi n nh ng hành đ ng có m c đích.

6


Ý chí thư ng là bi u hi n c a s k t h p gi a nh n th c và tình c m. Nh n th c
càng sâu s c, tình c m càng mãnh li t thì ý chí càng cao.
Trong ho t đ ng tâm lý c a con ngư i, ý chí gi hai ch c năng, đó là ch c
năng kích thích nh ng hành ñ ng hư ng t i m c đích và ch c năng kìm hãm nh ng
hành đ ng gây tr ng i cho vi c th c hi n m c đích.
5. Chú ý: Là xu hư ng và s t p trung ho t ñ ng tâm lý vào m t đ i tư ng nào
đó.
Chú ý ñư c xem như là m t tr ng thái tâm lý “ñi kèm” các ho t ñ ng tâm lý
khác, giúp cho các ho t ñ ng tâm lý đó có k t qu . Ch ng h n ta v n thư ng nói:
Chăm chú nhìn, l ng tai nghe, t p trung suy nghĩ. Các hi n tư ng chăm chú, l ng nghe
là nh ng bi u hi n c a chú ý. Chú ý khơng có đ i tư ng riêng, đ i tư ng c a nó chính
là đ i tư ng c a ho t đ ng tâm lý mà nó “ði kèm ” vì th chú ý đư c coi là “Cái n n
”, là ñi u ki n c a ho t đ ng có ý th c.
*Các lo i chú ý
Chú ý khơng ch đ nh

Chú ý có ch ñ nh
Chú ý sau khi có ch ñ nh
* Các thu c tính c a chú ý
S c t p trung c a chú ý
S phân ph i chú ý
S di chuy n chú ý
Tính b n v ng
Kh i lư ng
6 . Các thu c tính tâm lý đi n hình c a nhân cách
6.1. Khái ni m v nhân cách
Nhân cách là tồn b nh ng đ c ñi m tâm lý ñã n ñ nh c a cá nhân, t o nên
giá tr xã h i c a cá nhân đó.
Nhân cách là b m t tinh th n c a con ngư i, là tính ngư i c a con ngư i.
6.2. Các thu c tính tâm lý c a nhân cách
Trong nhi u giáo trình tâm lý h c , ngư i ta coi nhân cách có 04 nhóm thu c
tính tâm lý đi n hình là xu hư ng, năng l c, tính cách, khí ch t. Xu hư ng nói lên
phương hư ng phát tri n c a nhân cách. Năng l c nói lên kh năng c a nhân cách và
khí ch t nói lên tính ch t phong cách c a nhân cách.
* Xu hư ng
Là ý mu n ho c hư ng vươn t i ñ t ra trong ñ u, thúc ñ y con ngư i ho t ñ ng
theo m t m c tiêu nh t ñ nh.
Xu hư ng thư ng th hi n nh ng m t sau
Nhu c u
H ng thú
Th gi i quan
Ni m tin
Lý tư ng
Tóm l i
Tồn b các thành ph n trong xu hư ng nhân cách là ñ ng l c c a hành vi c a
ho t ñ ng.

7


*Tính cách
Tính cách là m t thu c tính tâm lý ph c h p c a cá nhân, bao g m m t h
th ng thái ñ c a nó đ i v i hi n th c, th hi n trong h th ng hành vi, c ch , cách
nói năng tương ng.
Tính cách đư c hình thành và bi u hi n trong ho t ñ ng c a con ngư i.
C u trúc c a tính cách
H th ng thái ñ c a cá nhân như thái ñ ñ i v i t nhiên, xã h i , thái ñ ñ i
v i lao ñ ng, thái ñ ñ i v i b n thân.
H th ng hành vi, c ch , cách nói năng c a cá nhân.
*Khí ch t
Là thu c tính tâm lý cá nhân g n li n v i ki u ho t ñ ng th n kinh tương ñ i
b n v ng c a con ngư i, khí ch t bi u hi n cư ng ñ , t c ñ , nh p ñ c a các ho t
ñ ng tâm lý th hi n s c thái hành vi, c ch , cách nói năng c a cá nhân.
Các ki u khí ch t
Hăng hái
Bình th n
Nóng n y
Ưu tư
Tóm l i: M i ki u th n kinh trên có m t m nh, m t y u. Trong th c t
con
ngư i có ki u th n kinh trung gian bao g m nhi u ñ c tính c a 04 ki u khí ch t trên
khí ch t c a cá nhân có cơ s sinh lý th n kinh nhưng nó mang b n ch t xã h i, ch u
s chi ph i c a các ñ c ñi m xã h i, bi n ñ i do rèn luy n và giáo d c.
*Năng l c: Năng l c là t h p các thu c tính đ c đáo c a cá nhân, phù h p v i
nh ng yêu c u c a m t ho t ñ ng nh t ñ nh, ñ m b o cho ho t đ ng có k t qu .
ð c đi m

Năng l c bao gi cũng g n li n v i m t ho t đ ng nào đó.
Năng l c đư c bi u l và hình thành trong cu c s ng, trong ho t ñ ng c a con
ngư i.
Năng l c là nh ng nét ñ c ñáo riêng bi t c a t ng ngư i.
Năng l c có ý nghĩa xã h i, nó đư c hình thành và phát tri n trong ho t ñ ng
nh m tho mãn nhu c u.
Năng l c bao gi cũng có nh ng thu c tính tâm lý chung và nh ng thu c tính
tâm lý chuyên bi t.
Các m c ñ c a năng l c
Năng l c có kh năng hồn thành có k t qu m t ho t ñ ng nào ñó c a con
ngư i.
Tài năng là m t m c đ cao hơn, bi u th s hồn thành m t cách sáng t o m t
ho t ñ ng nào đó.
Thiên tài là m c đ cao nh t c a năng l c, bi u th m c ki t xu t, hoàn ch nh
nh t c a nh ng vĩ nhân trong l ch s nhân lo i.
Tóm l i: Năng l c c a cá nhân d a trên cơ s c a tư ch t, nhưng ñi u ch y u
là năng l c hình thành và phát tri n và th hi n trong ho t đ ng tích c c c a con ngư i
dư i s tác ñ ng c a rèn luy n và giáo d c.
CÂU H I TH O LU N
Nhân viên kinh doanh du l ch c n có nh ng nét tính cách và năng l c gì ?

8


CÂU H I ƠN T P
1.Tâm lý là gì? Phân tích b n ch t hi n tư ng tâm lý ngư i.
2.Tâm lý là gì? Nêu vai trị c a tâm lý du l ch
3. Trình bày s phân lo i các hi n tư ng tâm lý ngư i
4.Trình bày các đ c đi m c a nh n th c c m tính. V n d ng các qui lu t c a
chúng vào lĩnh v c du lich.

5.Trình bày các đ c đi m c a tư duy, tư ng tư ng.
Nêu vai trò c a tư duy, tư ng tư ng trong ho t ñ ng hư ng d n du l ch.
6.Tình c m là gì? Các đ c đi m c a tình c m. V n d ng các qui lu t c a tình
c m vào ho t đ ng du l ch.
7.Ý chí là gì? Nhân viên hư ng d n du l ch c n có nh ng nét tính cách nào?
Hãy xây d ng cách ph c v t t nh t v i các ki u ngư i có các ki u khí ch t khác
nhau.
8. Năng l c là gì? Nhân viên hư ng d n du l ch c n ph i rèn luy n nh ng ph m
ch t năng l c ngh nghi p nào ?

CHƯƠNG II
CÁC HI N TƯ NG TÂM LÝ XÃ H I TRONG DU L CH
I.KHÁI QUÁT V TÂM LÝ XÃ H I
1.Tâm lý xã h i là gì? Tâm lý xã h i là nh ng hi n tư ng tâm lý chung c a
nhi u ngư i khi h t p h p l i thành m t nhóm xã h i, cùng s ng trong nh ng ñi u
ki n kinh t - xã h i nh t ñ nh.
Tâm lý xã h i là tr ng thái ý th c và thái ñ c a nhóm ngư i đ i v i nh ng s
ki n, hi n tư ng xã h i. Nó ph n ánh t n t i xã h i mà nhóm ngư i đó s ng và ho t
đ ng.
Tâm lý xã h i th hi n m i cá nhân v i tư cách là thành viên c a nhóm. Tâm
lý xã h i có quan h m t thi t v i tâm lý cá nhân và h tư tư ng. C ba thành t cùng
tác ñ ng qua l i và chi ph i l n nhau.
2. Các qui lu t hình thành tâm lý xã h i
Các hi n tư ng tâm lý xã h i hình thành theo các qui lu t đ c trưng sau

9


2.1 Qui lu t k th a
Trong cu c s ng bên c nh tính k th a sinh v t ( di truy n ) cịn có tính k th a

xã h i – l ch s . ðó là s truy n ñ t các kinh nghi m s ng, n n văn hoá tinh th n t
th h này sang th h khác. S phát tri n và l ch s c a m t cá nhân riêng l không
th tách r i l ch s c a nh ng cá nhân s ng trư c ho c đ ng th i v i ngư i đó. S k
th a th c hi n nh quá trình giao ti p. Do đó các hi n tư ng tâm lý xã h i phát tri n
theo qui lu t k th a xã h i l ch s .
- S k th a khơng th đ ng, máy móc mà có ch n l c., c i biên, b sung
nh ng cái m i, hoàn thi n hơn. Th h m i k th a tâm lý c a ơng Cha mình, c a các
l p ngư i đi trư c khơng ph i dư i hình th c có s n mà ti p nh n m t cách có ch n
l c, bác b ,c i biên nhi u ñi u, b sung và ñan xen vào nh ng cái m i, h ch lĩnh h i
nh ng cái gì c n thi t cho cu c s ng trong hoàn c nh m i.
-Các l a tu i khác nhau, s k th a khác nhau: l a tu i thanh niên, con ngư i
mu n c i t o cái cũ m t cách có phê phán, và đem l i cái gì đó m i m . tu i trư ng
thành ngư i ta ñi u ch nh l i nh ng ñi u b n thân ñã k th a tu i thanh niên và ti p
t c b sung làm cho nó phong phú thêm, bư c vào tu i già, ngư i ta b t ñ u suy nghĩ
nhi u ñ n vi c gìn gi nh ng ñi u ñã k th a hơn là phát tri n cái di s n đã có s n.
2.2 Qui lu t lây lan
Qui lu t lây lan là quá trình lan to tr ng thái c m xúc t ngư i này sang ngư i
khác, t nhóm ngư i này sang nhóm ngư i khác, hay nói cách khác, bên trong các
quan h xã h i có s giao lưu tình c m gi a các cá nhân t o nên s lây truy n xã h i.
S lây truy n xã h i là nh ng c m xúc và ý ki n giao ti p v i nhau, do ñó ñư c nhân
lên và ñư c c ng c . Lây truy n xã h i qui ñ nh xu hư ng b t chư c m t mô hình ng
x và đư c truy n t ngư i này sang ngư i khác.
- Lây lan có bi u hi n đa d ng :
+ Lây lan có ý th c và lây lan vô th c
+ Lây lan t t và lây lan bùng n nhanh: Lây lan t m t s vi c, hi n tư ng
nào đó lúc xu t hi n cịn chưa gây đư c tác ñ ng ngay ñ n nh ng ngư i xung quanh
nhưng s t n t i c a nó d n d n gây c m xúc đ i v i ngư i xung quanh thơng qua q
trình giao ti p và n y sinh s b t chư c ngư i khác m t cách t t . Ví d : Hi n
tư ng m t, th i trang.
+ Lây lan bùng n : Hi n tư ng này x y ra khi con ngư i tr ng thái căng th ng

th n kinh cao ñ , lúc đó ý chí c a con ngư i b y u ñi, s t ch b gi m sút, con
ngư i b rơi vào tr ng thái ho ng lo n, b t chư c m t cách máy móc hành đ ng c a
ngư i khác.
2.3 Qui lu t b t chư c: B t chư c là s mô ph ng, l p l i hành vi, tâm tr ng,
cách suy nghĩ, cách ng x c a ngư i khác hay c a m t nhóm ngư i nào đó. B t
chư c có tính năng đ ng và tuy n ch n, nó khơng ph i là s sao chép ñơn gi n hành vi
khác, mà là s sao chép sáng t o ñ c ñáo.
- Con ngư i b t chư c nhau v cách t ch c công vi c, và s d ng th i gian
nhàn r i, hay c các th hi u khác trong cu c s ng, góp ph n xác l p nên các truy n
th ng và t p t c xã h i.
B t chư c như m t cơ ch trong quá trình xã h i hố, q trình t o nên các giá
tr , các chu n m c c a nhóm.
2.4 Qui lu t tác ñ ng qua l i gi a con ngư i v i con ngư i

10


S tác ñ ng qua l i gi a con ngư i v i nhau v trí tu , tình c m, hành đ ng,
hình thành tâm tr ng chung, quan đi m chung, m c đích chung.
Trong q trình giao ti p, con ngư i trao ñ i quan ni m v i nhau, khi quan
ni m gi ng nhau thì quan ni m đó đư c c ng c , tr thành cơ s cho ho t ñ ng chung,
cho cách x s chung. Khi có quan ni m khác nhau s n y sinh ra s ñ u tranh v
quan ni m, và khi đó, quan ni m sai ho c ñư c kh c ph c, ho c s l n át quan ñi m
kia, do đó s hình thành nên nh ng quan đi m chung.
Con ngư i càng có s th ng nh t trong ho t đ ng chung thì s tác đ ng càng
ch t ch .
II. M T S HI N TƯ NG TÂM LÝ XÃ H I NH HƯ NG ð N
KHÁCH DU L CH
1. Phong t c t p quán
Do ñi u ki n t nhiên và xã h i, nh ng phong t c t p quán ñã ñ nh hình trong

các c ng ñ ng, phong t c t p quán là qui ư c sinh ho t ph n l n khơng thành văn b n
đư c c c ng đ ng tn th . Nó khá b n v ng trư c th i gian và làm nên d u hi u
sinh ho t có tính đ c thù c a t ng dân t c. Phong t c t p quán c a ñ a phương, c a s c
t c cũng là m t nhu c u tâm lý, nét tâm lý.
N m ñư c phong t c t p quán c a m t đ a phương thì s d nh p cu c, d hồ
đ ng, tránh đư c nh ng ph n ng tiêu c c trong tâm lý c a ngư i b n ñ a
*Dư i ñây là nh ng ví d v phong t c t p quán m t s qu c gia.
Do thái giáo và h i giáo có ngày th b y (sa bát ) là ngày dành cho tơn
giáo.Dân chúng khơng đư c phép làm gì ngồi nghi l tơn giáo và ăn u ng ngh
ngơi. B n có đ n nư c này (do thái, các nư c r p, Brunei, I ran) nên th n
tr ng ñ ng bàn ñ n công vi c làm ăn trong ngày sa bát mà g p r c r i.
ð o h i giáo nghiêm c m vi c b t tay ph n , không l y th c ăn b ng tay trái. Mu n
ch v t nào, hư ng nào ph i dùng ngón tay cái. Khi có ngư i m i ăn u ng b n ph i
nh n, không ñư c t ch i. Tuy nhiên không c n thi t b n ph i ăn u ng h t (có th
nh m nháp chút ít ).
Nh t ngay 15 -1 hàng năm là ngày ăn m ng dành cho ngư i ñã thành nhân
t 20 tu i tr lên. ðó là ngày Seini No Hi mà ngư i Nh t r t xem tr ng.
Thành ph l n c a Scôtland là Glágow, m t thành ph yêu bóng đá cu ng
nhi t, thành ph c đ ng viên ln chia thành hai phe tơn giáo. ðó là tin lành và thiên
chúa giáo. B n có d p ñ n, xin ñ ng tham gia vào ñ i nào mà g p tai ho .
Ph n
n ñ r t coi tr ng ñ trang s c. Dù m t ngư i nào đó dù sang tr ng
đ n đâu mà khơng mang vịng vàng, mang nh n , thì cũng b xem như khơng có gì.
Th m chí h cịn mang c cánh mũi ch khơng ch c tay hay b p tay mà thôi.
Dân các nư c có truy n th ng lâu đ i như Thái Lan, Myanma, Camphuchia,
Lào đ u có l i chào nhau b ng cách ch p hai bàn tay ñưa cao trư c ng c. B n nên
chào ñáp l b ng cung cách y thay vì chìa tay ra đ b t tay h .
ða s các nư c Châu âu khơng thích đư c t ng hoa cúc vàng vì nó đư c
xem như tư ng trưng cho th t b i và r i ro. Hoa tr ng dành cho cơ gái tr , cịn hoa
có màu s c đư c dùng t ng cho các cơ đã l n tu i ho c ñã l p gia đình.

Ngư i Nga có t p t c m i bánh mì có mu i cho khách vì h cho là bi u hi n
c a tình thân ái và lịng m n khách. ð i v i h khơng có gì t t đ p hơn bánh mì và
mu i.
Giá tr n n t ng c a xã h i mĩ là cá nhân và t do. Quan h gia đình cũng tn
th theo qui lu t tơn tr ng cá nhân. đ a tr có phịng riêng và ñư c ñ c l p ngay trong
nhà. Ngoài gi
trư ng h c, chúng còn ph i làm bài t p nhà nên có khi chúng

11


không mu n b qu y r y. Ngư i l n khi th y bi n ( xin ñ ng qu y r y ) treo n m
c a cũng đành ph i rút lui. N u có t c gi n mà đánh con thì chúng s g i ngay s 991
( c ch sát c p c u ) đ n can thi p.
Ngư i M có m t cu c s ng cao, ñ y ñ ti n nghi vì đư c mua ch u, tr góp
trong nhi u năm tuỳ theo l i t c, thu nh p mi n là có vi c n ñ nh. Do tính cách thích
hư ng th , h thư ng thích đi du l ch kh p nơi trong nh ng ngày ngh phép hàng
năm.
Ngư i Nh t ñư c x p hàng ñ u th gi i v vi c du l ch. Do ñ ng yên lên giá,
h thích du l ch ra nư c ngồi ñ tiêu xài tho thích. Ngư i ñư c t ng hoa cúc s r t
vui m ng vì h coi là bi u tư ng c a h nh phúc và s ng lâu.
Ngưòi mĩ thư ng b ám nh v th i gian trong khi ngư i
r p có v như
khơng ý th c v th i gian. Tuy nhiên h cũng không ph i là dân t c duy nh t. M t s
các dân t c khác cũng quan ni m coi r th i gian như : Ý, Tây ban Nha, B ðào nha,
Mêhicô, Nam M ….thư ng thích hen mai m t , mai m t trong cơng vi c.
Khi đư c ngư i Inđơnêxia m i dùng b a, b n ph i ch ch nhà m i m i ñư c
ăn. B n không nên xin thêm mu i, tiêu, nư c ch m vì ch ng khác nào b n chê ch nhà
th c ăn không v a mi ng. Tránh nói chuy n luác ăn v i ngư i b n x .
ð i v i ngư i dân ñ o h i, b n c n lưu ý các ñi u sau:

-Th i gian t t nh t ñ thăm viéng là t 4 -6 gi chi u
-Khơng đư c u c u món th t heo
-Khơng đi ngang qua m t ngư i ñang c u nguy n.
- Khơng dùng tay mó vào sách kinh Coran các đ n th .
- Khi g i ngư i nào, b n ph i ngo c c hai lòng bàn tay úp xu ng.
-Không ăn u ng trư c m t h trong tháng Ramadan (t lúc m t tr i m c ñ n
lúc m t tr i l n). Vì đó là đi u t i k
Ngư i Thái lan r t t i k bàn chân aiđó hư ng vào mình. B n nên tránh b ng
cách đ ng ng i v t chéo chân khi có ngư i b n x trư c m t mình. Ngư i Thái có
ng i v i tư th đó, h cũng hư ng cho các đ u ngón chân xu ng ñát.
B n nên tránh các cu c th o lu n v chính tr vì Trung đơng là nơi có nhi u các
cu c xung đ t v chính tr ñang ti p di n thư ng xuyên. ñ ng th i b n khơng nên xa
vào tình tr ng coi thư ng pháp lu t ñ a phương, rư u chè , nh u nh t vì c nh sát có th
p t i b t cúa lúc nào.
2. Tín ngư ng – Tơn giáo
- Tín ngư ng: Là s tin tư ng vào cái gì siêu nhân và ni m tin đó chi ph i cu c
s ng tinh th n, v t ch t và hành vi c a con ngư i. tín ngư ng là ph n quan tr ng trong
ñ i s ng tâm linh c a con ngư i. Nó t o ra s yên tâm, an u con ngư i s tránh
ñư c nh ng r i ro trong cu c ñ i.
- Tơn giáo: Là hình th c t ch c có cương lĩnh, m c đích, có nghi th c và h
th ng lý lu n ñ ñưa l i cho con ngư i m t tín ngư ng nào ñó m t cách b n v ng.
Trong kinh doanh du l ch, tín ngư ng – Tơn giáo là y u t cơ b n t o nên các
s n ph m du l ch tín ngư ng.
Ví d : Du l ch Chùa Hương, Núi Sam . .. ñ u ít nhi u mang tính ch t tín
ngư ng.
Trong m t qu c gia, các tài nguyên nhân văn, các cơng trình ki n trúc c . . có
giá tr đ u ít nhi u liên quan đ n tơn giáo, tín ngư ng. ngồi ra, lịng tin, s kiêng k
c a tín ngư ng – tơn giáo có tác đ ng r t l n đ n tâm lý, nhu c u và hành vi tiêu dùng
c a khách du l ch, ñ n tâm lý, hành vi c a các nhóm ngư i tham gia ho t đ ng du l ch.
Do đó tơn giáo – tín ngư ng là nh ng khía c nh c n ñư c nghiên c u ñ y ñ và khai

thác nó trong khi t ch c ho t đ ng kinh doanh du l ch.

12


3. Tính cách dân t c
Tiêu bi u cho dân t c là tính c ng đ ng v lãnh th và ñ i s ng kinh t , c ng
đ ng v ngơn ng . Nh ng nét đ c trưng cho c ng ñ ng ñư c bi u hi n trong n n văn
hoá c a các dân t c đó.
Tính cách dân t c là nh ng nét đi n hình riêng bi t, mang tính n ñ nh, ñ c
trưng trong các m i quan h c a dân t c. tính cách dân t c ñư c bi u hi n trong các
giá tr truy n th ng, trong văn h c, ngh thu t, trong phong t c t p quán. Trong cách
bi u c m c a con ngư i. . . cá nhân thu c qu c gia, dân t c nào thì tâm lý c a h ch u
s chi ph i c a tính cách dân t c đó.
Tính cách dân t c là thành ph n ch ñ o trong b n s c văn hoá c a t ng dân
t c, nó là y u t t o ra nh ng s n ph m du l ch văn hố mang tính đ c trưng cho t ng
dân t c. Ngồi ra khơng ch có nh ng s n ph m du l ch văn hoá và các s n ph m du
l ch khác, vi c tr c ti p ho c gián ti p gi i thi u v i du khách các giá tr , b n s c văn
hố, tính cách c a dân t c mình cũng làm tăng thêm s d bi t, tăng thêm s c quy n rũ
cho du khách. Do đó, các giá tr trong tính cách dân t c là tài ngun du l ch.
Thơng qua tính cách c a khách du l ch thu c v m t qu c gia nào đó, ngư i
kinh doanh ch ñ ng t o ra các s n ph m du l ch phù h p, khơng b đ ng và ng c
nhiên trư c hành vi ng x và hành vi tiêu dùng c a khách. M t khác gi i thi u v i
khách v các giá tr , b n s c văn hố, tính cách c a dân t c mình thơng qua các hàng
hố và d ch v du l ch.
4.Th hi u và “Mơt ”
Th hi u và “M t” là s thích c a con ngư i hư ng vào ñ i tư ng nào đó. Nó là
hi n tư ng tâm lý xã h i khá ph bi n, lôi cu n s đơng ngư i vào m t cái gì ñó ( M t
s n ph m tiêu dùng, m t cách nghĩ, m t cách trang trí, m t ho t ñ ng . . .) Trong m t
th i gian mà ngư i ta cho là h p d n và có giá tr . Th hi u khơng có tính b n v ng, nó

ph thu c vào ñ c ñi m c a cá nhân.T i m i th i ñi m trong m i cá nhân thư ng t n
t i nhi u th hi u khác nhau.
Cũng như các hi n tư ng tâm lý xã h i khác, th hi u và m t nh hư ng ñ n
tâm lý, nhu c u, ñ c bi t là ñ n hành vi tiêu dùng c a khách du l ch. Ngoài ra th hi u
và m t cịn nh hư ng đ n ngư i khách, nên trong kinh doanh du l ch c n k p th i n m
b t ñư c th hi u và phán đốn trư c th hi u c a khách du l ch.
5. B u khơng khí tâm lý
B u khơng khí tâm lý xã h i là m t hi n tư ng tâm lý xã h i phát sinh và phát
tri n trong các m i quan h l n nhau, tâm lý c a ngư i này có nh hư ng tr c ti p t i
tâm lý c a ngư i kia t o nên m t tâm tr ng chung c a t p th .
Nói đ n b u khơng khí tâm lý xã h i là mu n nói đ n khơng gian, trong đó
ch a đ ng tr ng thái tâm tr ng chung c a nhi u ngư i. B u khơng khí tâm lý xã h i có
tác d ng thúc đ y ho c kìm hãm s ho t đ ng c a con ngư i.
T i m t di m du l ch hay trong doanh nghi p du l ch c n thi t ph i t o ra m t
b u khơng khí tâm lý xã h i tho i mái, lành m nh. N u không th c hi n ñư c ñi u này
s nh hư ng x u t i tâm lý, t i m c ñ tho mãn c a khách du l ch, vì v y nó nh
hư ng đ n ch t lư ng s n ph m d ch v du l ch. Trong m t s trư ng h p, b u khơng
khí tâm lý xã h i còn là y u t tăng s c h p d n cho các s n ph m du l ch, là y u t
thu hút khách du l ch ñ n v i các s n ph m du l ch.
CÂU H I TH O LU N

13


Tìm nh ng phong t c t p qn đ c trưng c a ba mi n B c – Trung – Nam.
CÂU H I ÔN T P
1.Tâm lý xã h i là gì? Trình bày các qui lu t hình thành tâm lý xã h i.
2.Phong t c t p quán là gì? Trình bày s nh hư ng c a phong t c t p quán
trong ho t ñ ng du l ch.
3.Trong ho t ñ ng du l ch c n khai thác nh ng ñi m gì c a phong t c t p qn,

tơn giáo, tính cách dân t c, th hi u.

CHƯƠNG III
TÂM LÝ DU KHÁCH
I. KHÁI QUÁT V DU L CH
1. Du l ch là gì
Khi lồi ngư i bư c vào giai ño n phân công lao ñ ng l n th ba (nông nghi p,
chăn nuôi, công nghi p), nghành thương ngi p ñư c tách ra kh i s n xu t v t ch t. Xã
h i xu t hi n t ng l p thương gia, h ñem hàng hố t nơi này đ n nơi khác trao ñ i
và làm n y sinh các nhu c u v v n chuy n, ăn , hư ng d n…đó là cơ s cho nghành
du l ch ra đ i.
TheoI.Lpirôgiơnic(1985 – Liên xô cũ )thu t ng du l ch bao g m 3 n i dung:
- Cách s d ng th i gian r i bên ngoài nơi cư trú thư ng xuyên.
- M t d ng chuy n cư ñ c bi t t m th i
- M t nghành kinh t phi s n xu t nh m ph c v nhu c u văn hoá
xã h i c a nhân dân.
Như v y theo ông, du l ch là m t d ng ho t ñ ng ñ c bi t c a ngư i dân trong
m t kho ng th i gian nhàn r i v i s di chuy n và lưu l i t m th i bên ngoài nơi cư
trú thư ng xuyên, nh m ngh ngơi ch a b nh, phát tri n th ch t và tinh th n, và nâng
cao trình đ nh n th c – văn hoá ho c th thao kèm theo vi c tiêu th nh ng giá tr v
t nhiên, kinh t và văn hố. Hay nói cách khác, du l ch là vi c ñi l i, lưu trú t m th i
bên ngoài nơi cư trú thư ng xuyên c a cá nhân v i m c đích thỗ mãn các nhu c u
ña d ng.
2. Khách du l ch là gì.
Thu t ng du l ch trong ti ng anh: Tour có nghĩa là cu c d o chơi, cu c dã ngo i,
ngày nay ñã ñư c qu c t hố là “Tourism”, cịn “tourist” là ngư i đi du l ch hay còn
g i là du khách.
Chúng ta có th hi u Khách du l ch là nh ng ngư i r i kh i nơi cư trú thư ng
xun c a mình đ n nơi có đi u ki n đ ngh ngơi, gi i trí nh m ph c h i, nâng cao
s c kho , tham quan vãn c nh, tho mãn nhu c u tìm hi u, thư ng th c cái m i l ,

ho c k t h p vi c nhg ngơi v i vi c h i h p, kinh doanh, nghiên c u khoa h c….
T i h i ngh c a t ch c Du l ch th gi i (WTO), tháng 9 – 1968, đã chính th c
xác ñ nh:

14


-Khách du l ch là nh ng ngư i lưu l i m t đêm t i nơi khơng ph i là nhà mình
v i m c đích chính c a s di chuy n không nh m ki m ti n.
-Khách du l ch qu c t bao g m: nh ng ngư i hành trình ra nư c ngồi v i m c
đích thăm vi ng ngư i thân, ngh dư ng ch a b nh, tham gia các h i ngh , h i th o
qu c t , ngo i giao th thao, th c hi n cơng v (kí k t h p đ ng mua bán thăm dò th
trư ng…), nh ng ngư i ñi trên các chuy n tàu vư t bi n ñ i dương.
Có hai lo i: khách du l ch và khách tham quan. S khác bi t gi a khách du l ch
và khách tham quan là khách tham quan khơng lưu l i qua đêm nơi đ n du l ch.
II. PHÂN LO I KHÁCH DU L CH
1.Tâm lý du l ch theo gi i tính
1.1. Khách du l ch là n
Trong vi c du l ch gi a nam và n có đi m khác nhau do y u t tâm lý và
truy n th ng xã h i qui đ nh :
-Có đ nh y c m, ña c m, tinh t , t nh .
- Sành ăn, tính tốn ti n ăn nhanh và th o.
- Trong mua hàng, đi tham quan h k tính hay địi h i c n k , s ch s , g n
gàng, không v a ý là phàn nàn, góp ý ngay.
- Thư ng th n tr ng trư c s n ph m m i, l .
- Thích mua s m
- Ph n Châu Á e dè hơn Ph n Châu Âu.
1.2. Khách du l ch là nam
-Thư ng xông xáo, b o d n và hay có tính m o hi m trong du l ch.
- Tính tình c i m , d m n, tiêu pha r ng rãi

-Thích vui chơi, gi i trí, khám phá
-Thích ăn c a l , dùng đ sang, t t và đơi khi ch y đùa, th thách nhà hàng.
2. Tâm lý du khách theo l a tu i
2.1.Du khách là ngư i cao tu i: ðây là nhóm ngư i ñ c bi t, ñi du l ch thư ng
ñ an dư ng, ho c ñi du l ch v i m c đích tơn giáo.
- Thích n tĩnh, chuy n trị nh nh . ða s khơng thích giao ti p n ào.
- ðánh giá ưu th c a du l ch nghiêng v giá tr c a th c t , tính ti n d ng, thái
đ ph c v hơn là hình th c.
2.2. Khách du l ch là tr em
-Tính tình hi u đ ng, hay ngh ch ng m, li u lĩnh, mãi chơi quên l i d n, hay vi
ph m n i qui.
-Hay tò mò, hi u kỳ và bư ng b nh, d x y ra tai n n.
-Hay b t chư c ngư i l n và b n bè, ăn tiêu khơng bi t tính tốn.
3. Tâm lý du khách theo châu l c
3.1. Tâm lý ngư i châu Á
- ð i s ng tình c m kín ñáo, n ng tình nh lý.
- Thư ng ăn ngon, l y ăn làm chu n. Trong ăn r t c u kỳ v n u nư ng, gia
gi m. Ăn u ng lâu, hay ng i chi u.
- Trong chi tiêu h tính tốn và dè s n.
- Thích xưng hơ theo quan h gia đình, thích m i chào v n vã.
- Tơn tr ng l nghi, tín nghĩa.

15


- Kín đáo, dè d t trong giao ti p
- Chú tr ng v n ñ chào h i. Chào h i ñúng l nghi là thư c ño c a ph m h nh.
Luôn tôn tr ng th b c trong giao ti p.
- Ít b c l cá tính, tuân th n n p xã h i “Gi ng như v i m i ngư i” ñây là
nguyên t c ng x t i cao.

3.2. Tâm lý ngư i Châu Âu
- Có l i s ng th c t , c i m , ñ cao ch nghĩa cá nhân, q tr ng t do cá nhân.
- Có tác phong công nghi p chu n xác, trong gi gi c sinh ho t đư c “K h ach
hố”.
-H ñ u thích du l ch, k t h p du l ch v i công tác ho c nghiên c u văn hoá
khoa h c ho c kinh doanh, gi nào vi c y, nhanh, chính xác.
-H khơng thích nói v đ i tư, nhìn vào đ i tư.
-S ng sịng ph ng, cơng khai theo pháp lý ( không ưa xin x , nâng giá tr tuỳ
ti n ).
-Làm vi c vui chơi, có k h ach, r t ghét s tuỳ ti n.
-Khơng thích nói chuy n đ i tư v chính tr , ch thích nói chuy n văn hoá ngh
thu t và làm ăn kinh t .
-Trong giao ti p thư ng có thói quen chào h i, c m ơn, xin l i. Ưa thích vui
chơi, gi i trí.
- R t chú tr ng các nghi th c trong giao ti p :
+ Tr nh tr ng: G i đúng ch c danh, khơng g i b ng tên riêng khi khơng đư c
phép.
+ Các doanh nhân luôn xem tr ng trang ph c.
+ Hay ti p khách t i nhà hàng khách s n, ưa dùng nư c hoa và hay t ng quà.
3.3- Tâm lý ngư i Châu Phi
-Ngư i dân s ng theo đ i gia đình.Ch nghĩa “Gia t c tr ” th ng tr trong xã
h i.
-Tơn sùng đ o giáo: có nhi u t p t c kỳ c c, kh t khe.
-R t hi u khách và l phép.
3.4. Tâm lý ngư i Châu M
-Tr c tính, th c t , tình c m rõ ràng, hay tranh lu n.
-Vui tính, c i m , thân thi n, coi tr ng nghi th c ñ i v i ph n .
-R t hi u khách, thư ng m i khách ñ n nhà. N u ñư c m i nên mang theo q.
-Khi trị truy n thích ng i sát bên khách, đơi khi cịn ghé vào tai khách trao đ i.
-Trong tranh cãi thư ng có c ch m nh: khua tay, ñ p bàn, nhưng khi đã tho

thu n thì ln th c hi n kh n trương.
- ði u quan tâm nhi u là ñ a v và giàu sang.
4. Tâm lý du khách theo qu c gia, dân t c
4.1.Tâm lý du khách là ngư i Trung Qu c
Trung qu c là m t nư c có l ch s và n n văn minh lâu ñ i, m t n n văn hoá
r c r v i nh ng thành t u to l n v k thu t và ngh thu t. Nh ng c v t di tích l ch
s ngàn xưa, nh ng th ng c nh hùng vĩ, tuy t v i cùng v i cơng trình đ s hàng ngàn
năm còn t n t i quy n rũ khách du l ch t b n phương ñ v .
ð c ñi m chung :

16


-Là nh ng con ngư i giàu lòng thương ngư i, sâu s c trong quan h , hào hi p
cao thư ng trong cư x .
- Thông minh, c n cù và kiên nh n. Có đ u óc làm ăn l n và tính tốn kinh t
gi i.
- R t kín đáo và thâm th
-Thương gia Trung Qu c n i ti ng là m m m ng và khéo chi u lịng ngư i.
-S ng theo đ i gia đình, có quan h huy t th ng, h hàng khăng khít. Do chính
sách m i gia đình ch có m t con nên ngư i Trung Qu c coi con h là trên h t. B i
v y hư ng d n viên du l ch c n quan tâm ñ n con c a h .
-Ph n thư ng nghiêm trang v i ngư i ngồi.
-Thích b u khơng khí thân m t, c i m như trong gia đình.
- Trong giao ti p thư ng nói to và nói nhi u. ln coi tr ng l i m i tr c ti p.
-Kh u v
+ Ngư i Trung Qu c ăn nhi u và bi t thư ng th c đ ăn, có nhi u k thu t n u
ăn c u kỳ, ph c t p.
+ Thích u ng trà. Trà u ng là trà xanh pha trong m và c c. H thư ng u ng trà
vào lúc sáng s m, sau các b a ăn no, vào chi u t i, trong lúc trị chuy n, đàm đ o.

*. ð c đi m du l ch
- Du khách thư ng ñi theo nhóm, theo các chương trình du l ch tr n gói c a các
cơng ty du l ch Trung Qu c t ch c.
-Qu ng cáo v i ngư i du l ch Trung Qu c c n nh n m nh “Gía r ” nhưng ch t
lư ng cao ho c ñ m b o.
-Du khách Trung Qu c thư ng ít nói ti ng nư c ngồi. Thơng tin qu ng bá
b ng ti ng Trung Qu c là đi u r t c n thi t. Ví d các bi u hi n trong nhà v sinh
các ñi m du l ch ch ghi b ng ti ng Anh thì khách Trung Qu c s r t khó tìm th y và
khơng bi t cách s d ng.
-Ngư i Trung Qu c n i ñ a thư ng có thói quen làm nh hư ng đ n ngư i xung
quanh như n ào, ñi kéo lê dép l t x t trong khách s n. H thư ng khơng đóng c a
phịng vì khơng thích dùng máy ñi u hoà nhi t ñ . ð tránh b t nh ng phi n hà này,
cùng m t t ng l u.
các khách s n nên phân h
- H thư ng ch n du l ch ng n ngày. ( 2 ñ n 3 ngày )
- Lưu trú trong khách s n 2 – 3 sao và s d ng d ch v có th h ng trung bình
khá
-Thư ng chú ý giá r nhưng giá tr chuy n ñi cao.
R t hi m ngư i Trung Qu c dùng th tín d ng mà h thư ng mang nhi u ti n
m t. Do đó h s r t m ng n u các ñi m du l ch nư c ngồi s d ng đ ng nhân dân
t đ trao đ i mua bán.
-An tồn và n n nơi du l ch là ñi u quan tâm ñ u tiên c a khách du l ch
Trung Qu c.
-Thư ng đi du l ch v i tính ch t tham quan, thích tìm hi u các phong t c l .
Thích tham quan các khu du l ch có cơ s h t ng t t, đ c bi t là các công ty phát tri n
hi n ñ i ñ m r ng t m nhìn qu c t c a mình. H thích nơi du l ch có b u khơng khí
vui v , khoan khối như trang tr i, gia đình.
-Khách du l ch Trung Qu c thích mua s m và thích đ n nh ng c a hàng n i
ti ng. H thư ng mua nh ng hàng hố khơng có ho c r hơn nư c h .Vì ph n l n
ngư i Trung Qu c nghi n thu c lá. Trong khách s n nên ñ t nhi u g t tàn thu c

nh ng nơi mà khách ñ t chân ñ n.
-Yêu c u làm th t c Vi Sa, h chi u ( Pasport ) d và nhanh.

17


-S d ng thang máy quen thu c
-Kiêng c m ñũa tay trái.
4.2. Khách du l ch ngư i Hàn Qu c
- ð t nư c Hàn Qu c. M t trong nh ng đ t nư c có l ch s lâu ñ i. ð t nư c
này coi tr ng giáo d c, vì nó t o ra ngu n nhân l c c n thi t cho s phát tri n kinh t
và khoa h c, k thu t.
Văn hoá Hàn Qu c ch u nh hư ng m nh m c a ñ o ph t, kh ng. Ki n trúc
nhà gi ng ngư i Nh t, ng i trên sàn và khơng đi giày dép trong nhà.
*. ð c ñi m chung
- Trong n p s ng hi n ñ i, ngư i Hàn Qu c v n gi ñư c nh ng nét truy n
th ng, h r t coi tr ng b n s c văn hố dân t c và đ cao giáo d c.
-Ln đ cao truy n th ng hi u nghĩa v i cha m , t tiên thu chung v ch ng,
trung thành v i b n, kính tr ng th y, ph c tùng lãnh ñ o. ðây là 05 đ c tính quan
tr ng nh t trong văn hố truy n th ng.
-Thanh niên Hàn có ý th c nghĩa v , trách nhi m v i nhà nư c r t cao. H có
xu hư ng s ng hi n ñ i, th c t , năng đ ng, d hồ mình và thích nghi v i hồn c nh
m i, thích đi du l ch và tham d các ho t ñ ng mang tính ch t phong trào.
-Trong giao ti p
+ Ngư i Hàn Qu c d g n, giao ti p c i m , tho i mái, thư ng nói nhi u, nói
to. Thích tranh cãi, ln th hi n là ngư i ham h c h i, năng ñ ng c n cù, coi tr ng
ñ o ñ c và y u t tinh th n.
+ Thích đi du ngo n. Hàn Qu c có r t nhi u b o tàng, cung đi n, đình chùa,
lăng t m, các cơng viên và các đ a danh l ch s .
+ Hâm m th thao. Có mơn võ TeaKwondo n i ti ng th gi i. Thích leo núi,

bơi l i, đánh gơn, lư t ván. . . ln th d c, th thao trong th i gian r i, ñi b và Tenis
là hai môn ñư c ưa chu ng nh t.
-T p quán trong giao ti p
+Ngón tr và ngón cái t o thành hình trịn: chúc b n giàu có.
+ Kiêng s 4 vì âm đ c s 4 ñ ng âm v i t : ch t
+ Ngư i Hàn Qu c không t gi i thi u mà ch ngư i khác gi i thi u
+ M t yêu c u cơ b n trong ñàm phán là: “Kibun ” có nghĩa là c m giác bên
trong. H không mu n làm ăn v i ai đã gây t n thương tình c m bên trong c a h .
- Kh u v : g n gi ng Vi t Nam
+Cơm tr ng và cơm đ n là món ăn chính, ăn cơm v i nhi u món tuỳ vùng, tuỳ
mùa.
+ Món Kinshi ( Rau c i tr n gia v và nư c s t ) là món ăn dân t c và là ni m
t hào c a ngư i Hàn Qu c.
+ Rau mu i nhi u gia v thư ng là b p c i, c c i hay dưa chu t, rau c n tr n
t i, g ng, hành t và tép.
+ Canh là món ăn khơng th thi u c a b a ăn. M i ngư i có m t bát canh riêng
nhưng các món ăn khác ñư c ñ t chung như Vi t Nam. Khi ăn dùng thìa và đĩa.
+ Gia v hay cay, do đó t là th khơng th thi u trong b a ăn.
*. ð c ñi m khi ñi du l ch
- Ngư i Hàn Qu c luôn luôn gi b n s c dân t c khi ñi du l ch. H là nh ng
ngư i sôi n i, c i m , vui v nhưng l ch s và có tính t ch khá cao.
- Thích th lo i du l ch bi n, ngh ngơi, tìm hi u du l ch văn hoá.

18


- ði du l ch thư ng k t h p v i m c đích kinh doanh
-Ngư i Hàn Qu c thư ng s d ng các d ch v có th h ng trung bình, khá. H
quen s d ng các trang thi t b hi n ñ i.
4.3. Khách du l ch ngư i ðài Loan

*. ð c ñi m chung
- Ngư i ðài Loan r t hi u khách và nhi t tình
- Có ý th c tôn tr ng pháp lu t
- Chăm ch , c n cù không c u kỳ, sinh ho t có nh ng nét tương đ ng v i ngư i
Vi t Nam.
- Hay có thói quen la hét nh ng yêu c u c a h và nói to ti ng.
- Ăn tr u là m t t p quán ph bi n ðài Loan.
- Ăn nhi u
+ Sáng: ăn nhanh và ñơn gi n.
+ Trưa: ăn trong quán và không u ng rư u bia trong b a sáng và trưa.
*. Trong giao ti p
- Thích s d ng các nghi th c qu c t , cách chào h i, b t tay . Nhưng nói chung
khơng quá c u kỳ.
-Nói cám ơn, xin l i là c n thi t nhưng không c n thi t ph i cúi g p ngư i khi
chào. N cư i ln đư c coi tr ng.
- Khi m i khách ðài Loan nên g i gi y m i trư c 02 tu n và nên tránh ngày l .
Khách ñư c m i nên mang theo m t món q nh ( Hoa, qu , đ lưu ni m ).
- Khơng t ý c m đ v t c a h . Nên khen ng i và t ra u thích đ v t c a
h .
- Tr ng l nghĩa trong giao ti p, nghi th c g p nhau là nh ng c ch khoan thai,
m c thư c. Vi c chào h i ñúng qui cách là m t bi u hi n c a ph m h nh.
- Tôn tr ng tôn ty tr t t nên s kính n h u như là m t nét n i b t trong giao
ti p xã h i. Ngư i già r t ñư c kính tr ng. Ngư i ðài Loan ít g i tên riêng trong trò
chuy n thưa g i.
- B t tay là ki u chào ph bi n
-Giao ti p b ng ñi n tho i ph bi n, d dàng và thu n l i
*. ð c ñi m khi đi du l ch
- Du khách ðài Loan có m t s hi u bi t khá ñ y ñ v các t ch c du l ch
qu c gia: SinGaPore, Thái Lan, Nh t B n, Hàn Qu c và Trung Qu c . . . H thư ng có
nhi u kinh nghi m đi du l ch nư c ngồi.

- Ph n có nh hư ng quy t ñ nh trong vi c l a ch n ñ a ch du l ch nào ñó.
H thư ng t tìm hi u và quy t đ nh chuy n ñi.
- ð chu n b m t chuy n ñi thư ng d ñ nh trong 06 tháng và gi ch ít nh t
01 tháng trư c ngày kh i hành.
- Khi đi du l ch thích ch n vào mùa xuân và mùa hè, th i gian ngh thư ng t
m t ñ n ba tu n.
-Khách du l ch ðài Loan thư ng ưa chu ng nh ng chương trình du l ch tr n
gói.
4.4. Khách du l ch ngư i Anh
*.ð c ñi m chung
- L nh lùng, tr m l ng, th c t và b n r n ( Là ngư i c a công vi c ).

19


- Thích th c ti n, ng n g n, khơng ưa dài dịng, giàu đ u óc th c t .
- Ngư i Anh theo ch nghĩa c t c, ln gi thái đ dè d t, gi ý.
- Ln tơn th gia đình, ít thay đ i và có tính tuy n th ng cao.
- Trong quan h giao ti p thư ng gi thái ñ nghiêm ngh , thư ng ñ ng cách
ngư i ñ i tho i 50cm.
- N i ti ng l ch lãm, có văn hoá ( ðư c g i là Gentlemen ngư i phong nhã )
thư ng r t l ch thi p trong c x , k c khi tình hình b t l i cho h .
-Khơng thích đùa c t, hài hư c, ghét ba hoa, phù phi m. Khi tán thư ng r t ít
v tay tán thư ng nhi t li t. Nhưng h sung sư ng khi ñư c ti p xúc v i nh ng ngư i
uyên bác, tài năng giúp h hi u bi t thêm.
-Trong giao ti p tránh h i v tôn giáo, chính tr , và nh ng phi n tối v s c
kho . ð tài nói chuy n h p d n và gây xúc ñ ng nh t là th i ti t “Thay ñ i d dàng
như th i ti t nư c Anh ”.
- M t s t p quán Anh :
+ Ngày 14/02 ngày h i tình u

+ Ngón tr gõ lên cánh mũi “Hãy gi bí m t ”
+ Ngón tr vu t mi m t và kéo dài th p xu ng “Anh đ ng b p tơi ”
+ Thư ng ít b t tay, ch b t tay sau khi xa nhau lâu ngày ho c t ý c m ơn.
- Trong sinh ho t h là nh ng ngư i tôn tr ng th i gian, chú ý ñ n v n ñ v
sinh, s ngăn n p các cơ s v t ch t mà h s d ng. Thư ng gi nghiêm k lu t,
nhi u ti n tiêu xài nhưng r t k n k , t m và th n tr ng trong thanh tốn.
-Thư ng khơng lưu tâm đ n các ngơn ng khác. Ch s d ng ngơn ng c a h .
- u thích mèo và hoa tươi. Thích đi du l ch
-K :
+ Th t Ca ra vát k s c vì lo i này có th ph ng theo trang ph c quân ñ i và
nhà trư ng.
+ L y chuy n hồng gia ra ch gi u
*. ð c đi m khi đi du l ch :
- Thích đ n các nư c có khí h u nóng, bãi t m đ p và cư dân nói ti ng Anh.
- Thích ñi du l ch ng n ngày v i ño n đư ng hành trình ng n.
- Mu n có nhi u ñi u ki n, phương ti n ñ chơi th thao nơi du l ch
- Trong th i gian ngh ngơi, khách du l ch Anh thích quan h , ti p xúc và vui
nh n theo ki u cách riêng c a h . Khi gi i trí thư ng có tính đơn đi u nhưng đ c đáo.
Thích gi i trí trong Casino.
- Mu n đư c tham quan nhi u nơi trong chuy n hành trình
- Phương ti n v n chuy n đư c yêu thích là máy bay và tàu thu .
- Thích ngh l u tr i nơi du l ch
- ð c bi t quan tâm t i giá c du l ch các nư c s c mua nơi du l ch th p.
- Kh u v :
+ ði m tâm nhi u món trong đó ph i có trà, s a, cà phê. Truy n th ng là món
cháo và tr ng tráng.
+ Quen ăn các món ăn gà quay, Cá rán, th t đúc, dê nư ng, ít ăn nư c s t ( nư c
s t b c hà + nư c chanh ép )
+ Ưa thích các món ăn ch bi n t cua, c, ba ba , rùa , r n , ñ c bi t t cá
+ Khơng ưa nh ng món ăn giàu tinh b t

+ Ngư i Anh thư ng ưa thích nh ng món ăn có lư ng đ m, béo v a ph i và có
mùi thơm.

20


+ Ít u ng cà phê. Hay u ng trà theo ki u Anh ( Trà pha thêm vài gi t s a ). H
thư ng u ng trà vào gi ñi m tâm, trư c và sau b a ăn trưa. Vào 17 ho c 23 gi ( B a
ph chi u ñư c g i là Afternoon tea )
+ Ngư i Anh cũng thích u ng rư u, ñ c bi t là trong các b a ti c và khi ñi du
l ch, h thư ng dùng các lo i rư u như: Whisky, vang ( Wine ) và Brandy. Chú ý ch
rót ti p rư u, trà cho ngư i Anh khi ly c a h ñã ñư c u ng c n.
+ D n ăn, ngoài cách d n bàn theo ki u Âu, ngư i Anh cịn có cách đưa lên bàn
t t c các món ăn m t l n.
+ Khi ăn ngư i Anh c m úp ñĩa hay ñ th a m t chút món ăn đ th hi n s
l ch s .
*. Trong kinh doanh
- Ngư i Anh luôn th n tr ng và kín đáo, khơng đư c v lưng, khoác vai và b t
tay b ng hai tay. Nên h n ch t i thi u các va ch m c a cơ th .
- Khơng đư c li c nhìn thư ho c gi y t trong văn phịng hay h i v nh ng
khía c nh cơng vi c khơng liên quan đ n mình.
- ði ñúng gi là chuy n quan tr ng và là ngun t c.
-Vì tơn tr ng s riêng tư nên ngư i Anh thư ng ít m i khách ñ n nhà ăn cơm
mà ñ h tuỳ ý ñ nh li u.
4.5.Khách du l ch ngư i M
*. ð c đi m chung
- Thơng minh, th đ an, hay phơ trương
- Có tính năng đ ng cao, r t th c d ng.V i h m i hành ñ ng ñ u ñư c cân
nh c k trên nguyên t c l i ích thi t th c. Nh ng gì sâu xa, tinh t , mang nét văn hố
tao nhã, thanh l ch khơng h p v i h . ði u này th hi n rõ trong ki n trúc, ho t ñ ng

và c trong giao ti p.
Ví d : Quan ni m cái gì đ s , to l n là ñ p.
- Giao ti p r ng, k t b n d , thư ng khơng khách sáo và câu n hình th c: g i
tên khơng có nghĩa là thân m t.
- T c đ làm vi c nhanh chóng kh n trương
- Vui chơi cũng r t sơi đ ng và mãnh li t: bóng b u d c, Hockey trên băng,
bóng r
- Tính cách c i m , phong cách s ng t nhiên, tho i mái.
- Ngư i M ít b t tay: nam ch b t tay khi ñư c gi i thi u ho c lâu ngày g p l i.
N khơng b t tay khi đư c gi i thi u, ít b t tay khi t giã. Tr nh ng trư ng h p làm
ăn kinh doanh.
- S n i ti ng là m t bi u hi n c a thành cơng và đ ng nghĩa v i nh p ñ (
Càng t t b t càng ñư c n tr ng )
- Ngư i M quan ni m r ng: sang – hèn là ch tài s n, nên m c tiêu c a h là
c a c i, ti n b c. ð di n t h nh phúc h nói: “ I Feel like a milion dollar ”. Ngư i
M r t t hào v ti n c a h .
- Ch nghĩa cá nhân là c t lõi c a n n văn hoá M . H r t coi tr ng cá nhân và
tính t do. Ph N quen s ng ñ c l p và ch ñ ng trong m i cơng vi c, tr có phịng
riêng khơng ph thu c vào cha m và không mu n cha m quan tâm ho c qu y r y.
- V i m i quan h , ti p xúc g p g đ u ph i h n hị báo trư c. Trong giao ti p
cái quan tr ng là n cư i ñ u tiên ( N u h thích n cư i c a ta thì ta đã là b n c a h
) H cho r ng khơng ph i che d u tình c m, mà hay bi u l thái quá. H hay cư i tho i

21


mái, khơng đem tin d cùng n cư i mà v i thái đ quan tâm đau bu n. Thích ñư c
ñón ti p n ng h u như m t ngơi sao. Hai ch th thư ng đưa câu chuy n ñ n ch k t
thúc cu c giao ti p đó là tu i tác và ti n b c ( H i v thu nh p là ñi u t i k ).
- Tránh h i v ch ng t c, tôn giáo ( m t nhà chính tr Pháp nói: “Pháp có 03

lo i tơn giáo và 280 lo i Format, cịn Hoa kỳ có 03 lo i Format và 280 tơn giáo ” ).
Khơng thích nghe nói nhi u. Tránh đ ng q g n ñ không th vào m t ngư i
ñ i di n.
- Ngư i M trong giao ti p ñư c coi là ngư i khơng va ch m, ngồi nh ng cái
ôm khi g p và chia tay. R t tin vào s c m nh huy n bí. K s 13. S g p mèo ñen,
gương v .
-Kh u v : không c u kỳ trong ăn u ng, khơng thích nghe nói nhi u và l nghi
phi n toái. Ngư i M ăn nhi u ( m t su t b ng 02 ngư i ăn ) và u c u tuy t đ i s ch
s .
-Món ăn truy n th ng: sư n rán, bánh cua, bánh mì k p th t gà. Thích ăn ng t
l n m n.
*. ð c ñi m ñi du l ch
nơi du l ch. Thích th lo i du
- ð c bi t quan tâm ñ n ñi u ki n an ninh tr t t
l ch bi n. Mơn th thao ưa thích nh t t i đi m du l ch: Tennis, bơi l i, l n bi n, thích
đư c quan tâm nhi u nơi trong chuy n đi, thích tham gia h i hè và có nhi u d ch v
vui chơi gi i trí. Phương ti n giao thông thư ng s d ng là ơ tơ du l ch đ i m i.
Phương ti n lưu trú, thư ng các khách s n hi n ñ i. R t chú ý ñ n ngo i hình c a
hư ng d n viên du l ch. Kh t khe trong khi ñánh giá ch t lư ng ph c v .
- Kh u v : Ăn ph Vi t Nam, nh ng th c ăn ch bi n s n ( s ch, r , nhanh ).
Hay v a đi v a ăn, khơng thích ăn nóng q. ð u ng ph i th t l nh. Thích nư c l c
đã kh trùng ho c nư c khống tinh khi t.
- Ưa thích d o ph , ng m c nh b ng xích lơ.
4.6. Khách du l ch ngư i Pháp
*. ð c đi m chung: Thơng minh, l ch thi p, nhã nh n và khéo léo trong lĩnh
v c ti p xúc, tôn tr ng t do cá nhân. Tr ng hình th c, c u kỳ và sành đi u trong ăn
m c. R t hài hư c và châm bi m trư c cái gì thái quá. Trong giao ti p thư ng cư x
nh nhàng nhưng nghiêm túc. Trong quan h xã h i, h gi ki u cách và tr ng hình
th c, có s phân bi t ñ ng c p trong quan h , có s phân bi t rõ ràng trong cách chào,
cách nói, cách vi t thư và đ c bi t là cách cư x ñ i v i ph n . R t d m ch lòng v i

nh ng sơ xu t nh c a ngư i nư c ngồi. Thích vui chơi, gi i trí tơn tr ng tình b n.
-T p quán c a ngư i Pháp
R t ít m i b n v nhà, ph n l n m i ra nhà hàng. N u ñư c m i dùng cơm gia
đình là m t vinh d l n. Ngày 1/8 là ngày h i du l ch. Ngón tay tr ch vào thái dương
ch ng t s ngu ng c.
- Ngư i Pháp k : Hoa cúc màu vàng vì nó bi u th s ch t chóc. Hoa c m
chư ng th hi n s xui x o. Con s 13 ñem l i s khơng may m n. H khơng thích đ
c p đ n s riêng tư trong gia đình và bí m t trong bn bán khi nói chuy n.
- Kh u v ăn u ng : Thích ăn các lo i bánh ng t, Pa tê có t i. Thích ăn các
món nư ng rán, tái cịn lịng đào, các món n u nh . Hay ăn súp vào bu i t i. Tráng
mi ng b ng món ng t và hoa qu t ng h p. Ăn h t th c ăn có nghĩa là khen ng i tài
n u b p, khi ly rư u vơi m t n a thì ti p thêm rư u, nhưng khi không u ng thêm nên
u ng c n ly là ch ng t ñã ñ r i.

22


- Không nên hút thu c lá trong các b a ăn, khơng thích ng i ăn cùng bàn v i
ngư i không quen bi t. ð i v i ngư i Pháp ăn u ng là m t ngh thu t, b a ăn có th
kéo dài 3 đ n 4 gi . Các món ăn c a h khơng ch c u kỳ, đ c đáo mà cịn sàng l c t t
c nh ng tinh hoa nh t v văn hố m th c.
*. ð c đi m khi đi du l ch
- M c đích chính thư ng là ngh ngơi và tìm hi u làm giàu v n tri th c b n
thân. Ít nói ti ng nư c ngồi. Có thói quen cho ti n thêm đ bày t s hài lịng đ i v i
ngư i ph c v .
- Phương ti n giao thơng thích s d ng:Ơ tơ, máy bay
Thích ngh t i các nhà ngh 3, 4 sao và các ki u nhà ngh gi i trí. Thích và đam
mê c nh V nh h Long và ưa các món ăn Vi t Nam, r u “Cu c l i ”.
- Yêu c u ch t lư ng ph c v cao.
4.7. Khách du l ch ngư i ð c

*. ð c đi m chung
- Thơng minh, tư duy ch t ch , ti p thu nhanh nh y và d t khốt. Có tài t
ch c, ý chí cao, s ng và làm vi c luôn theo m t k h ach c th . Có nhi u tham v ng
ti t ki m.
- Trong giao ti p: Ngư i ð c thư ng ñ ng cách ñ i tư ng hơn 50cm. R t hay
b t tay khi g p nhau. Coi tr ng tính chính xác, đúng gi . ð u óc th c t ưa hi u qu .
S ng sòng ph ng và th c t . Trong nhi u trư ng h p ñư c cho nhưng v n tr ti n. R t
coi tr ng hành vi trung th c. H chú ý hình th c. Thương gia ð c hay m c áo ñ m
vai và ñ i mũ ph t, chu ng nghi th c và th t c. R t th n tr ng v i các cu c giao d ch
, các cu c h n ñ u ph i x p đ t trư c. Ln đúng gi , n u khơng s b đánh giá là
thi u tơn tr ng. Ghét s đư ng đ t, n u ngư i có h c v , h mu n b n nh đi u đó và
nh c h c v c a h nhi u l n trong ñàm tho i.
- Kh u v : Ngư i ð c có món th t hun khói n i ti ng. Ngày l t t, hay ăn ng ng
quay c con. ð c bi t hay ăn th t bò và các món ch bi n t cá. Các món sào n u hay
s d ng nhi u bơ, thích các món ăn có s t, đ c bi t là s t tr ng có s a kem tươi. Súp
thư ng ăn ñ c. Bu i t i hay ăn đ ngu i, thích các lo i bánh ng t, đ m cà phê. Các
món ăn ph n nhi u ch bi n t khoai tây. Món đ c trưng c a ngư i ð c là th t thái lát
và khoai tây rán. Món ăn đ m i khách q là th t bị s ng tr n v i lịng đ tr ng s ng,
ăn v i mu i và hành khi ăn u ng khơng nói chuy n n ào, khong có ti ng va ch m
m nh.
*. ð c ñi m khi ñi du l ch
- R t tin vào vi c qu ng cáo du l ch. Thích đ n nh ng nơi có du l ch bi n phát
tri n và ñi u ki n an ninh ñ m b o. Chi tiêu nơi du l ch ít nhưng lưu l i lâu.
-Thích có nhi u d ch v vui chơi gi i trí và các cu c tham quan t p th , thư ng
ñi du l ch theo ki u tr n gói. Hành vi c a khách du l ch ð c r t t nhiên, hay t cao và
coi thư ng các dân t c khác.
- Phương ti n giao thơng ưa thích: ơ tơ, du l ch máy bay, xe l a, thư ng lưu trú
t i khách s n 2, 3 sao. R t hay ñánh giá v ch t lư ng ph c v và bày t thái đ rõ
ràng.
- Thích các bãi t m kho thân, ð c, kho thân cũng là m t bi u hi n văn hoá.

- Khi d n bàn ăn cho khách du l ch ð c, nên d n bàn ăn theo t ng vùng đ a lý
vì ngư i vùng này khơng thích gi ng nói vùng khác.

23


4.8. Khách du l ch ngư i ITaLia
*. ð c ñi m chung
- Ngư i ItaLia nói nhi u, l c quan, say mê âm nh c, coi tr ng s g n gàng, ki u
cách và sang tr ng. Hào phóng và thi t tha v i du l ch, h r t ñúng h n khi g p, làm
vi c v i ngư i ItaLia khơng nên đi th ng vào v n ñ mà câu chuy n mào ñ u là r t
quan tr ng.
- T p qn
+ Khi giao ti p ln có xu hư ng ñ n g n ñ i tư ng, khi mu n đưa các câu h i
thì cong ngón tay l i, khi t ng hoa và quà tránh hoa cúc và s l . U ng rư u khơng
đư c say. Trong khi ăn u ng không hút thu c lá.
- Ph n đi m t mình r t thích đàn ơng đón rư c b t kỳ cơ h i nào. Ngư i
ItaLia thích th i trang, nên thư ng ăn m c l ch s , ch i chu t, g n gàng.
*. ð c ñi m ñi du l ch
- Thư ng ñi du l ch ng n ngày, ch s d ng kỳ ngh m t l n trong năm ( T
gi a tháng 7 ñ n đ u tháng 9 ).
- Thư ng thích tham quan các thành ph n i ti ng v phong cách và văn hố.
- Thích th lo i du l ch bi n, ñi chơi ñêm và quan tâm ñ n mua hàng.
- Thư ng ñi du l ch c gia đình và lưu trú t i các khách s n sang tr ng ñ ti n
nghi
- Phương ti n giao thông s d ng ưa chu ng là xe l a, ô tô du l ch và máy bay.
- Lưu l i nơi du l ch v i th i gian ng n, quy t ñ nh kh i hành nhanh, khơng
theo l ch trình đã đ nh.
4.9. Khách du l ch ngư i Nga
*. ð c ñi m chung:Th ng th n, d t khốt, d hồ thu n, trong giao ti p c i m ,

d hoà mình và thích nghi v i ngư i xung quanh. R ng lư ng, chân thành trong các
m i quan h .
- Dân t c Nga đơn h u, th t thà, ham hi u bi t. Ưa thích c c s ng phóng
khống, g n gũi v i thiên nhiên.
- H gi n d trong sinh ho t, ñơn gi n trong ăn u ng.
*. ð c ñi m đi du l ch
- Thích đi theo gia đình ho c các nhóm b n bè, ho c theo đồn, thích đ n nơi có
c nh s c thiên nhiên. Thích thăm nhi u di tích l ch s , các danh lam, th ng c nh, các
phong t c t p quán và các truy n thuy t ly kỳ.
- Khách du l ch Nga thích vui v , ñàn hát và thích hài hư c, quan tâm nhi u ñ n
vi c mua hàng và các v t k ni m khác c a chuy n ñi.
- Kh u v
+ Thích các món quay, các món n u ăn ph i nh , thích các lo i th t xay nh , rán
hay om có s t.
+ Gia v n u và món ăn thư ng có nhi u bơ, kem
+ Quen ăn các lo i rau: b p c i, cà chua, dưa chu t, khoai tây, c c i ñ , xà lách
ăn kèm các lo i th t viên ho c ninh nh . Và quen ăn dưa chu t, b p c i mu i chua.
+ Món ăn ph bi n: cá ư p mu i hun khói.
+ Hay u ng nư c chè ñen nóng pha ñư ng và m t vài lát chanh
+ R t thích các lo i rư u ( Vodka ), hay u ng Wodka ñ .

24


+ Trư c khi ăn thư ng u ng Cognac, Wkisky, sau đó u ng rư u nh . Sau b a
ăn thư ng dùng Coffee Chocola ca cao và hoa qu .
5. Tâm lý khách du l ch theo ngh nghi p
5.1. Khách du l ch là ngư i ch huy ( Ross ): Bao g m các giám ñ c, ngư i
qu n lý, “Ông ch ”. . . Các cơ quan, xí nghi p.
- Ưa thích ho t đ ng ( Ho t đ ng trí óc, chân tay, s c m t, ñi u b ).

- Nhi u ham mu n ( V t ch t, tham v ng, quy n l c, và ái tình ).
- Quy t ñ nh v n ñ m t cách l , ch c ch n và sáng su t.
- Hành đ ng theo lý trí hơn là tình c m.
- Coi tr ng l i h n, ti t ki m th i gian
- Tác phong ñĩnh ñ c, ch t ch trong giao ti p
- Yêu c u cao v ti n nghi v t ch t và ăn u ng.
- hay phán xét và b t l i ngư i ph c v .
5.2.Khách du l ch là ngh s
- Giàu tình c m, giàu trí tư ng tư ng, kh năng liên tư ng cao
- Hào phóng trong giao ti p mang s c thái tâm h n lãng m n. Hành đ ng theo
tình c m hơn lý trí
- Tác phong b o d n, t nhiên, ñi u b ñiêu luy n, và ng x r t nh y. ð cao
s thích cá nhân
- Trong sinh ho t thư ng thích gì làm n y
- S ng theo c m h ng, ít ch u tác ñ ng tâm lý c a c p trên
5.3- Khách du l ch là các nhà kinh doanh
- Ưa ho t đ ng, có nhi u kinh nghi m trong giao ti p, có kh năng thuy t ph c
cao, khôn ngoan, láu cá, nhanh nh n
- Ưa s nhanh g n, ti n l i, rõ ràng. Quan tâm nhi u đ n tình hình th trư ng,
giá c .
- Trong giao ti p thư ng t ra giàu có, thích phơ trương hay kiêng k , tin vào
v ns
5.4. Khách du l ch là các nhà khoa h c
- Tri th c r ng, hi u bi t nhi u, tác phong sinh ho t đàng hồng, m c thư c, tơn
tr ng các qui đ nh chung
- Thích đư c tơn tr ng và ñ i x l ch thi p. Yêu c u cao v phong cách giao
ti p, tính chính xác và trung th c ngư i ph c v
- Tính ơn hồ và t ch cao, thích suy tư, t tìm tịi.Tác phong chính xác, kiên
trì
- Thích bơng đùa, hài hư c, d ti p xúc v i m i ngư i. Ăn u ng không c u kỳ,

ưa t nh , l ch thi p
5.5. Khách du l ch là công nhân
- Năng n , ho t bát, chân thành. Thích sinh ho t theo tính ch t h i ngh nghi p,
d hồ đ ng cùng m i ngư i
- Sinh ho t gi n d , nh ng ngư i lao đ ng nơi có ti ng n nhi u: d cáu g t,
chán n n, thích yên tĩnh, ng i di chuy n ñi l i
- Nh ng ngư i lao ñ ng ñi u ki n kh c nghi t:can ñ m, d m o hi m, có tính
b n b , có nhu c u cao v ngh ngơi gi i trí

25