Tiểu luận cao học Đổi mới và nâng cao trình độ lãnh đạo của đảng về văn hóa

MỞ ĐẦU
Từ khi Đảng ta ra đời và lãnh đạo cách mạng Việt Nam, nhất là sau khi
Cách mạng tháng Tám thành công, văn hoá, văn nghệ Việt Nam đã trở thành
một bộ phận khăng khít của cách mạng, tham gia tích cực vào cuộc đấu tranh
giành độc lập, tự do Tổ quốc, xây dựng cuộc sống mới cho nhân dân. Văn
hoá, văn nghệ đã phát triển mạnh mẽ. Các văn nghệ sỹ, các nhà hoạt động văn
hoá trở thành những chiến sỹ của Đảng trên mặt trận văn hoá, văn nghệ, sáng
tạo được nhiều tác phẩm có giá trị, có sức động viên, cổ vũ to lớn đối với
nhân dân ta trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, cũng như
trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện nay
Theo dòng chảy lịch sử, trong hoàn cảnh mới có nhiều thuận lợi nhưng
cũng có nhiều khó khăn, thử thách, hoạt động văn hoá, văn nghệ đã thu được
những thành tựu và những kinh nghiệm quý, đồng thời cũng bộc lộ không ít
nhược điểm, khuyết điểm: Chúng ta đã nhanh chóng xóa bỏ các tổ chức, thể
chế phản động của chế độ cũ trong lĩnh vực văn hoá, văn nghệ, đấu tranh
chống âm mưu và hành động phá hoại của địch, chống những quan điểm,
khuynh hướng, tàn dư của văn hoá, văn nghệ phản động và đồi truỵ; xây dựng
và phát triển rộng khắp nền văn hoá, văn nghệ cách mạng theo đường lối,
quan điểm của Đảng. Đã xuất hiện một số tác phẩm văn học, nghệ thuật có
chất lượng tốt, đề cập một cách chân thật và mạnh dạn những vấn đề nóng
bỏng của cuộc sống hiện nay, thu hút được sự chú ý của công chúng...Tuy
nhiên, với thái độ nhìn thẳng vào sự thật, cần nhận rõ chất lượng và hiệu quả
các hoạt động văn hoá, văn nghệ nói chung còn thấp, tác phẩm văn học, nghệ
thuật có giá trị còn ít, tiềm năng sáng tạo chưa được phát huy đầy đủ, bệnh
phô trương hình thức, công thức, sơ lược còn nặng. Nhiều hiện tượng tiêu cực
như chạy theo tiền và tình trạng hỗn loạn kéo dài về dùng băng ghi hình có
nội dung xấu chưa được ngăn chặn kịp thời. Cuộc đấu tranh chống sự xâm
nhập của văn hóa phản động, đồi trụy chưa tốt... Những thành tựu và những
1

thiếu sót trên gắn liền với những ưu điểm và khuyết điểm trong công tác lãnh
đạo, công tác quản lý, công tác xây dựng đội ngũ và cả những nhận thức lý
luận trong điều kiện mới
Xuất phát từ những lý do trên, nên em mạnh dạn xin chọn đề tài: “Đổi
mới và nâng cao trình độ lãnh đạo của Đảng về văn hóa, văn nghệ hiện nay”
làm tiểu luận kết thúc môn Lãnh đạo và quản lý lĩnh vực văn hóa.

2


NỘI DUNG
I.

Tầm quan trọng của văn hóa, văn nghệ trong quá trình phát triển của
đất nước
Thứ nhất, Văn hóa là mục tiêu của sự phát triển bởi lẽ, văn hóa do con
người sáng tạo ra, chi phối toàn bộ hoạt động của con người, là hoạt động sản
xuất nhằm cung cấp năng lượng tinh thần cho con người, làm cho con người
ngày càng hoàn thiện, xa rời trạng thái nguyên sơ ban đầu khi từ con vật phát
triển thành con người. Con người tồn tại, không chỉ cần những sản phẩm vật
chất mà còn có nhu cầu hưởng thụ sản phẩm văn hóa tinh thần, con người và
xã hội loài người càng phát triển thì nhu cầu văn hóa tinh thần đòi hỏi ngày
càng cao. Đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần đó chính là đảm bảo sự phát
triển ngày càng nhiều của cải vật chất cho con người và xã hội.
Trên ý nghĩa đó, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, đồng thời là
mục tiêu của sự phát triển. Vì xét cho cùng, mọi sự phát triển đều do con
người quyết định mà văn hóa thể hiện trình độ vun trồng ngày càng cao, càng
toàn diện con người và xã hội, làm cho con người và xã hội ngày càng phát
triển, tiến bộ; điều đó nghĩa là ngày một xa rời trạng thái nguyên sơ, mông
muội để tiến tới một cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc và văn minh. Trong

đó, bản chất nhân văn, nhân đạo của mỗi cá nhân cũng như của cả cộng đồng
được bồi dưỡng; phát huy trở thành giá trị cao quý và chuẩn mực tốt đẹp của
toàn xã hội. Mục tiêu này phù hợp với khát vọng lâu đời của nhân loại và là
mục đích phát triển bền vững, tiến bộ của các quốc gia, dân tộc. Đây là một
nội dung quan trọng của Chủ nghĩa xã hội mà chúng ta đang xây dựng
Văn hóa là động lực của sự phát triển, bởi lẽ mọi sự phát triển đều do
con người quyết định chi phối. Văn hóa khơi dậy và nhân lên mọi tiềm năng
sáng tạo của con người, huy động sức mạnh nội sinh to lớn trong con người
đóng góp vào sự phát triển xã hội.

3


văn hoá là nhu cầu thiết yếu trong đời sống tinh thần của xã hội, thể hiện
trình độ phát triển chung của một đất nước, một thời đại, là lĩnh vực sản xuất
tinh thần tạo ra những giá trị văn hoá, những công trình nghệ thuật được lưu
truyền từ đời này sang đời khác, làm giàu đẹp thêm cuộc sống con người. Văn
hoá Việt Nam kết tinh tâm hồn, trí tuệ, tài năng và đạo đức làm người của
nhân dân ta, là sức mạnh tinh thần của dân tộc ta trong lịch sử hàng nghìn
năm giữ nước và dựng nước.
Thứ hai, hiện nay văn hoá là một bộ phận trọng yếu của cách mạng tư
tưởng và văn hoá, là một động lực mạnh mẽ, đồng thời là mục tiêu lớn trong
việc góp phần thực hiện các nhiệm vụ cách mạng, giữ vai trò cực kỳ quan
trọng trong việc xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, có chức năng bồi
dưỡng đạo đức, tình cảm và năng lực thẩm mỹ cho con người, thoả mãn nhu
cầu văn hoá ngày càng tăng của nhân dân. Giai đoạn mới của cách mạng xã
hội chủ nghĩa ở nước ta, đặc biệt là công cuộc đổi mới sâu sắc và toàn diện
hiện nay đòi hỏi văn hoá, văn nghệ nước ta phải vươn lên đáp ứng tốt nhất
yêu cầu của nhiệm vụ cách mạng mới. Thực hiện chủ trương đổi mới của
Đảng trong hoàn cảnh cách mạng khoa học, kỹ thuật đang diễn ra với quy mô

và tốc độ chưa từng có trên thế giới và việc giao lưu giữa các nước và các nền
văn hoá ngày càng mở rộng, văn hoá, văn nghệ nước ta càng phải đổi mới tư
duy, đổi mới cách nghĩ, cách làm.
Với tinh thần cách mạng và khoa học, cần nhận thức rõ sự đa dạng, phức
tạp và xu thế phát triển của của tình hình trong nước và trên thế giới ngày nay
để giải quyết một cách đúng đắn các vấn đề dân tộc và quốc tế, truyền thống
và hiện đại, tư tưởng và kỹ thuật, trước mắt và lâu dài trong công tác văn hoá,
văn nghệ. Chú trọng phát huy bản sắc của nền văn hoá dân tộc và xây dựng
bản lĩnh con người mới Việt Nam để có thể tiếp thu những yếu tố văn hoá tốt
đẹp từ bên ngoài vào và chủ động, vững vàng trước mọi thử thách.
Thứ ba, nền văn hoá mới Việt Nam xây dựng trên cơ sở những nguyên
tắc của chủ nghĩa Mác-Lê-nin là một nền văn hoá xã hội chủ nghĩa đậm đà
4


bản sắc dân tộc. Nó kế thừa và phát huy những truyền thống tốt đẹp như tinh
thần yêu nước, lòng nhân ái, chủ nghĩa anh hùng cách mạng, đồng thời có ý
thức tự bồi đắp thêm những phẩm chất đã có tiền đề trong lịch sử và đang
hình thành trong quá trình cách mạng xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta như ý
thức dân chủ, tinh thần quốc tế và tinh thần khoa học. Cần kết hợp hài hoà và
nâng cao tinh hoa văn hoá đặc sắc của các dân tộc anh em trên đất nước ta,
tiếp thu có chọn lọc những thành tựu văn hoá, khoa học, kỹ thuật hiện đại của
thế giới. Có như thế văn hoá xã hội chủ nghĩa Việt Nam mới phát triển rực rỡ
và đóng góp xứng đáng vào nền văn hoá chung của nhân loại.
Thứ tư, văn học, nghệ thuật là bộ phận đặc biệt nhạy cảm của văn hoá
thể hiện khát vọng của con người về chân, thiện, mỹ, có tác dụng bồi dưỡng
tình cảm, tâm hồn, nhân cách, bản lĩnh của các thế hệ công dân, xây dựng môi
trường đạo đức trong xã hội, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa. Văn
học nghệ thuật góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh để mở rộng và làm sâu
sắc quá trình dân chủ hoá mọi mặt của đời sống đất nước, cổ vũ nhiệt tình cho

công cuộc đổi mới, tích cực tham gia giải quyết những nhiệm vụ kinh tế, xã
hội do nghị quyết Đại hội VI của Đảng đề ra. Văn học, nghệ thuật phải không
ngừng nâng cao tính đảng và tính nhân dân, góp phần thực hiện hai nhiệm vụ
chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, phát huy chức năng
hiểu biết, khám phá, dự báo, sáng tạo, nắm bắt nhạy bén hiện thực đang diễn
biến, phát hiện và biểu dương cái mới, khẳng định những mầm non đang nảy
sinh trong cuộc sống, phê phán không khoan nhượng những hiện tượng tiêu
cực, bảo thủ trì trệ, tạo nên những điển hình sống động về những con người
mới trung thực, dũng cảm, năng động, sáng tạo trong chiến đấu và xây dựng,
những chiến sỹ của công cuộc đổi mới; xây dựng được những tác phẩm có giá
trị tư tưởng và nghệ thuật cao, tác động sâu sắc đến việc đổi mới nếp nghĩ,
nếp sống, nâng cao giác ngộ xã hội chủ nghĩa và trình độ thẩm mỹ của nhân
dân, góp phần làm cho đời sống văn hoá của nhân dân ngày càng lành mạnh
và phong phú. Tiếng nói của văn nghệ hiện thực xã hội chủ nghĩa Việt Nam
5


phải là tiếng nói đầy trách nhiệm, trung thực, tự do, tiếng nói của sự thật, của
lương tri, của tinh thần nhân đạo cộng sản chủ nghĩa, phản ánh được nguyện
vọng sâu xa của nhân dân và quyết tâm của Đảng đưa công cuộc đổi mới đến
thắng lợi.
Như vậy, để văn hoá, văn nghệ có thể làm tròn được chức năng cao cả
của mình, các nhà hoạt động văn học và nghệ thuật phải là những chiến sỹ
của Đảng trên mặt trận văn hoá, văn nghệ, chăm lo bồi dưỡng thế giới quan
Mác - Lê-nin và nhân sinh quan cách mạng, đề cao tinh thần trách nhiệm đối
với đất nước, với nhân dân, xây dựng tinh thần hợp tác xã hội chủ nghĩa, đoàn
kết với nhau chân thành, sâu sắc và tôn trọng tài năng và sự cống hiến của
nhau, lên án và khắc phục những biểu hiện cơ hội, bè phái, lối sống buông
thả, đi sâu vào cuộc sống, không ngừng nâng cao trình độ văn hoá và nghề
nghiệp, mạnh dạn đổi mới trong tư duy và hoạt động sáng tạo. Cần phải đổi

mới nội dung, hình thức cũng như phương pháp lãnh đạo quản lý để đạt hiệu
quả cao nhất
II. Sự tác động của xu thế toàn cầu hóa kinh tế đối với văn hóa, văn
nghệ hiện nay
Như chúng ta đã biết, một chính sách phát triển đúng đắn là chính sách
làm cho các yếu tố cấu thành văn hóa thấm sâu vào tất cả các lĩnh vực sáng
tạo của con người: văn hóa trong sản xuất, văn hóa trong quản lý, văn hóa
trong lối sống, văn hóa trong giao tiếp, văn hóa trong sinh hoạt gia đình, ngoài
xã hội, văn hóa trong giao lưu và hợp tác quốc tế… Nói cách khác, hàm lượng
trí tuệ, hàm lượng văn hóa trong các lĩnh vực của đời sống con người càng
cao bao nhiêu thì khả năng phát triển kinh tế - xã hội càng trở nên hiện thực
bấy nhiêu.
Văn hóa là hệ điều tiết của sự phát triển. Bởi lẽ, văn hóa phát huy mặt
tích cực, hạn chế mặt tiêu cực của các nhân tố khách quan và chủ quan, của
các điều kiện bên trong và bên ngoài, bảo đảm cho sự phát triển được hài hòa,
cân đối, lâu bền.
6


Trong nền kinh tế thị trường, một mặt văn hóa dựa vào chuẩn mực của
nó là chân, thiện, mỹ (cái đúng, cái tốt, cái đẹp) để hướng dẫn và thúc đẩy
người lao động không ngừng phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, nâng cao
tay nghề, sản xuất hàng hóa với số lượng ngày càng nhiều với chất lượng
ngày càng cao, đáp ứng nhu cầu không ngừng tăng lên của xã hội; mặt khác,
văn hóa sử dụng sức mạnh của các giá trị truyền thống, của đạo lý, dân tộc để
hạn chế xu hướng sùng bái hàng hóa, sùng bái tiền tệ, nghĩa là hạn chế xu
hướng tiêu cực của hàng hóa và đồng tiền “xuất hiện với tính cách là lực
lượng có khả năng xuyên tạc bản chất con người, cũng như những mối liên hệ
khác”. Hạn chế những tiêu cực này chỉ có thể là văn hóa và chủ yếu bằng văn
hóa.

Toàn cầu hóa kinh tế quốc tế là một xu thế, đòi hỏi chúng ta phải chủ
động và tích cực hội nhâp. Đây là cơ hội để chúng ta phát triển nhanh có hiệu
quả, nhưng cũng là thách thức rất lớn với nước ta trên nhiều mặt, trong đó có
cả văn hóa. Sự thâm nhập của văn hóa độc hại, của sự lai căng văn hóa, của
lối sống thực dụng và những tiêu cực khác của kinh tế thị trường…, đã và
đang ảnh hưởng, làm băng hoại những giá trị văn hóa truyền thống, ảnh
hưởng tới sự phát triển bền vững của đất nước…
Cần phải hiểu rằng về mặt kinh tế, việc thực hiện chính sách hội nhập để
tăng cường liên kết, liên doanh với nước ngoài là rất cần thiết. Song, mọi yếu
tố ngoại sinh như vốn, kỹ thuật, công nghệ, kinh nghiệm quản lý và thị trường
của nước ngoài chỉ có thể biến thành động lực bên trong của sự phát triển, nếu
chúng được vận dụng phù hợp và trở thành các yếu tố nội sinh của con người
Việt Nam với truyền thống văn hóa, đạo đức, tâm hồn, lối sống của dân tộc
Việt Nam. Trên cơ sở kiến thức khoa học, kinh nghiệm và sự tỉnh táo, khôn
ngoan, chúng ta cần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong quá
trình hội nhập, phát triển. Bởilẽ, nền văn hóa dân tộc sẽ đóng vai trò định
hướng và điều tiết để hội nhập và phát triển bền vững, hội nhập để phát triển
nhưng vẫn giữ vững được độc lập, tự chủ. Hợp tác kinh tế với nước ngoài mà
7


không bị người ta lợi dụng, biến mình thành kẻ đi vay nặng lãi, thành nơi
cung cấp nguyên liệu và nhân công giá rẻ, thành nơi tiêu thụ hàng hóa ế thừa
và tiếp nhận chuyển giao những công nghệ lạc hậu, tiếp nhận lối sống không
lành mạnh với những ảnh hưởng văn hóa độc hại…
Vì sự phát triển bền vững, văn hóa phê phán lối sống thực dụng, chụp
giật, chạy theo ham muốn quá mức của “xã hội tiêu thụ”, dẫn đến chỗ làm cạn
kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường sinh thái. Như vậy, văn hóa đã góp phần
quan trọng vào vấn đề bảo vệ môi trường và sự phát triển bền vững...
Văn hóa truyền thống Việt Nam hướng dẫn và cổ vũ một lối sống hòa

hợp, hài hòa với thiên nhiên. Nó đưa ra mô hình ứng xử có văn hóa của con
người đối với thiên nhiên, vì sự phát triển bền vững của thế hệ hiện nay và
các thế hệ con cháu mai sau.
Phát triển tách khỏi cội nguồn dân tộc thì nhất định sẽ lâm vào nguy cơ
tha hóa. Thực hiện kinh tế thị trường định hướng XHCN, công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước mà xa rời những giá trị văn hóa truyền thống sẽ làm mất
đi bản sắc dân tộc, đánh mất bản thân mình, trở thành cái bóng mờ của người
khác, của dân tộc khác.
Nhận thức sâu sắc giá trị của văn hóa trong quá trình phát triển, Đảng ta
xác định tiến hành đồng bộ và gắn kết chặt chẽ ba lĩnh vực: Phát triển kinh
tế là nhiệm vụ trọng tâm, xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ then chốt
cùng với việc xây dựng văn hóa, nền tảng tinh thần của xã hội nhằm tạo nên
sự phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững của đất nước. Trong đó, nội dung
xây dựng văn hóa được xác định: “Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, một định hướng quan trọng để đất nước phát
triển bền vững.
III. Đổi mới và nâng cao trình độ lãnh đạo của Đảng về văn hóa, văn
nghệ hiện nay
Đổi mới và nâng cao trình độ lãnh đạo, quản lý văn hoá, văn nghệ là yếu
tố có ý nghĩa quyết định để khai thác mọi tiểm năng sáng tạo, phát triển sự
8


nghiệp văn hoá, văn nghệ một cách thuận lợi. Thông qua nghiên cứu khoa học
và tổng kết thực tiễn, cần khẩn trương nâng cao nhận thức lý luận về văn hoá,
văn nghệ, hoàn thiện và cụ thể hoá đường lối xây dựng nền văn hoá xã hội
chủ nghĩa Việt Nam.
Xây dựng một cơ chế lãnh đạo và quản lý phù hợp. Lập các hội đồng
nghệ thuật quốc gia, hội đồng nghệ thuật địa phương và hội đồng nghệ thuật
cơ sở theo kiểu các hội đồng khoa học ở các ngành khoa học. Các hội đồng

nghệ thuật do cấp uỷ Đảng và chính quyền thành lập bao gồm những người có
uy tín và am hiểu nhất về một ngành nghệ thuật hoặc một số ngành nghệ thuật
gần nhau. Các hội đồng có nhiệm vụ và quyền hạn đầy đủ để quyết định
những vấn đề nghệ thuật thuộc phạm vi xem xét của minh, và chịu trách
nhiệm về những quyết định đó. Trường hợp cần thiết có thể thành lập hội
đồng tư vấn, hội đồng lâm thời để giúp các cơ quan lãnh đạo, quản lý xử lý
các vấn đề văn hoá, văn nghệ trên cơ sở đường lối, chính sách của Đảng và
những hiểu biết khoa học đáng tin cậy. Tổ chức tốt và tạo điều kiện hoạt động
thuận lợi cho các hội đồng nghệ thuật là phương thức lãnh đạo rất quan trọng
để nâng cao sự lãnh đạo của các cấp uỷ đảng đối với văn hoá, văn nghệ, khắc
phục và ngăn ngừa những hiện tượng cấp uỷ đảng và chính quyền can thiệp
thô bạo vào các vấn đề văn học, nghệ thuật, và từng cá nhân tự tiện quyết định
số phận một tác phẩm hoặc một tiết mục, trừ trường hợp những vấn đề nghệ
thuật trở thành vấn đề chính trị có phương hại chung đến quyền lợi của Tổ
quốc, của nhân dân.
Cải tiến phương thức lãnh đạo, quản lý văn hoá, văn nghệ phải quán triệt
quan điểm của Đảng đối với trí thức xã hội chủ nghĩa và phù hợp với tính đặc
thù của văn hoá, văn nghệ. "Đối với trí thức, điều quan trọng nhất là bảo đảm
quyền tự do sáng tạo, đánh giá đúng năng lực và tạo điều kiện cho năng lực
được sử dụng đúng và phát triển. Phá bỏ những quan niệm hẹp hòi, không
thấy tầng lớp trí thức ngày nay là những người lao động xã hội chủ nghĩa,

9


được Đảng giáo dục và lãnh đạo, ngày càng gắn bó chặt chẽ với công nhân
nông dân" (báo cáo chính trị tại Đại hội lần thứ VI của Đảng).
Trân trọng nhân cách, tài năng và sự độc đáo của văn nghệ sĩ, chu đáo, tế
nhị, chân tình trong quan hệ, đối xử, có cách làm thích hợp với từng cá tính
sáng tạo.

Các nhà hoạt động văn học và nghệ thuật có tài năng, được nhân dân quý
trọng và có uy tín quốc tế là vốn quý của đất nước, của nhân dân, là lực lượng
chủ yếu để xây dựng một nền văn hoá, văn nghệ xứng đáng của dân tộc.
Nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học, tăng cường công tác đào tạo
và bồi dưỡng cán bộ văn hoá, văn nghệ, chú ý cán bộ lãnh đạo và quản lý, văn
nghệ sĩ, cán bộ chuyên trách quan hệ quốc tế về văn hoá. Kết hợp nghiên cứu
cơ bản và tổng kết thực tiễn, kết hợp nghiên cứu và đào tạo, bồi dưỡng.
Các trường Đảng cần xây dựng khoa văn hoá xã hội chủ nghĩa và có
chương trình giảng dạy cơ bản về văn hoá, văn nghệ. Các trường đại học và
cao đẳng, các trường quản lý cần có môn văn hoá xã hội chủ nghĩa với
chương trình phù hợp. Ban Văn hoá-Văn nghệ Trung ương phối hợp với học
viện Nguyễn áiQuốc cùng với các cơ quan đơn vị nghiên cứu văn hoá, văn
nghệ xây dựng chương trình và biên soạn giáo trình môn học này, có kế hoạch
bồi dưỡng lý luận và đường lối văn hoá, văn nghệ cho cán bộ lãnh đạo chủ
chốt và cán bộ phụ trách văn hoá, văn nghệ các cấp.
Các ngành văn hoá, văn nghệ, giáo dục, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ
Chí Minh và các ngành liên quan cần phối hợp chặt chẽ để đẩy mạnh vấn đề
giáo dục thẩm mỹ, giáo dục văn hoá, nghệ thuật cho thanh niên, thiếu niên,
nhi đồng và học sinh trong các trường học.
Củng cố các tổ chức đảng trong lĩnh vực văn hoá, văn nghệ, xây dựng và
kiện toàn các cơ quan chuyên môn làm tham mưu giúp cấp uỷ lãnh đạo văn
hoá, văn nghệ từ Trung ương đến địa phương.

10


Bộ văn hoá cần đổi mới tổ chức và cán bộ, phong cách công tác cho phù
hợp với yêu cầu phát triển của văn hoá, văn nghệ, làm tròn chức năng một cơ
quan quản lý Nhà nước trên lĩnh vực văn hoá, văn nghệ.
Đảng và Nhà nước coi trọng vai trò và vị trí chính trị, xã hội của các hội

sáng tác, với tính chất là những tổ chức xã hội nghề nghiệp độc lập, hoạt động
dưới sự lãnh đạo của Đảng. Cần kiện toàn tổ chức và nâng cao chất lượng của
Hội Nhà văn Việt Nam, Hội nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, Hội nhạc sĩ Việt
Nam, Hội nghệ sĩ điện ảnh Việt Nam, Hội Nghệ sĩ tạo hình Việt Nam, Hội
kiến trúc sư Việt Nam, Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam và các hội văn nghệ
địa phương. Xác định hệ thống, cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của các
hội sáng tác chuyên ngành và các hội văn nghệ địa phương. Nói chung, ở địa
phương nên tổ chức hội văn nghệ có tính chất tổng hợp, tuỳ trình độ phát triển
của từng nơi mà có sự phân ngành hợp lý. Chi hội là đơn vị cơ sở của các hội
chuyên ngành Trung ương được thành lập ở địa phương hoặc các cơ sở có
đông hội viên, có quan hệ tốt về tổ chức và hoạt động với hội ở Trung ương
và hội văn nghệ địa phương, bảo đảm tính thống nhất chung cả nước và bảo
đảm điều kiện hoạt động thuận lợi ở các địa phương.
Đặc biệt về công tác lãnh đạo của Đảng cần chú trọng thực hiện:
Tiếp tục thực hiện nghiêm túc những giải pháp mà Nghị quyết Trung
ương 5 khóa VIII về văn hóa. Cụ thể là:
+ Nâng cao nhận thức cho cán bộ, Đảng viên và nhân dân về vai trò đặc
biệt quan trọng của văn hóa trong việc bồi dưỡng và phát huy nhân tố con
người, xây dựng môi trường văn hóa, xây dựng chế độ xã hội mới - xã hội
chủ nghĩa.
+ Thường xuyên chăm lo việc nâng cao nhận thức, hiểu biết về lý tưởng
cách mạng, chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính
sách của Đảng và tình hình đất nước cho đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, cán
bộ văn hóa, làm tốt công tác kết nạp Đảng trong bộ phận trí thức, văn nghệ
sĩ ưu tú.
11


+ Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng theo hướng vừa đảm bảo cho
văn hóa, văn học nghệ thuật, báo chí phát triển đúng định hướng chính trị tư

tưởng của Đảng, vừa đảm bảo thực hiện quyền tự do, dân chủ cá nhân trong
sáng tạo văn học, nghệ thuật, khoa học và công nghệ trên cơ sở phát huy tính
tự giác cao với mục đích đúng đắn.
+ Phát huy vai trò của các đoàn thể quần chúng, các tổ chức sáng tạo văn
hóa, văn nghệ trong việc vận động, tổ chức quần chúng, giới trí thức thực hiện
nhiện vụ văn hóa.
+ Đi sát, nắm chắc tình hình hoạt động trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa,
lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, sắc bén, giúp các cơ quan nhà nước thể chể hóa các
chủ trương, chính sách của Đảng. Hỗ trợ, giải quyết kịp thời những khó khăn,
vướng mắc đối với ngành văn hóa trong quá trình triển khai thực hiện nhiệm
vụ quản lý Nhà nước.
+ Tổ chức triển khai tốt Nghị quyết 23 của Bộ Chính trị về Tiếp tục xây
dựng và phát triển văn học nghệ thuật trong thời kỳ mới.
+ Nâng cao tính gương mẫu của cán bộ, Đảng viên trước nhân dân. Xây
dựng môi trường văn hóa trong Đảng, trong các cơ quan Nhà nước, các đoàn
thể chính trị xã hội lành mạnh, làm gương sáng cho xã hội.
+ Tăng cường công tác kiểm tra việc thực hiện các nghị quyết của Đảng
về văn hóa, khắc phục kịp thời những biểu hiện lệch lạc, yếu kém.
+ Nhà nước hoàn thiện thể chế quản lý văn hóa bằng pháp luật, rà soát,
bổ sung và ban hành các văn bản pháp qui tạo hành lang pháp lý cho văn hóa
phát triển lành mạnh.
+ Sắp xếp, tổ chức lại các cơ quan quản lý văn hóa - thể thao - du lịch
theo hướng đa ngành đa lĩnh vực. Tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp và các
doanh nghiệp văn hóa cho phù hợp với cơ chế thị trừơng và hội nhập quốc tế.
+ Xây dựng và quản lý các chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa
có hiệu quả cao. Chú trọng phát triển một số lĩnh vực của ngành công nghiệp

12

văn hóa như điện ảnh, truyền thông đại chúng, trình diễn nghệ thuật, giải trí
công cộng.
+ Quản lý tốt thị trường văn hóa, nâng cao khả năng cạnh tranh và hợp
tác của văn hóa Việt Nam với các nước trong khu vực và quốc tế.
+ Đẩy mạnh công tác đào tạo và bồi dưỡng, nâng cao chất lượng nguồn
nhân lực cho hoạt động văn hóa.
+ Nâng cao nguồn vốn đầu tư của Nhà nước và của xã hội cho hoạt động
văn hóa, nhất là cho khu vực sáng tạo văn hóa nghệ thuật.
+ Thường xuyên củng cố và nâng cấp, bổ sung xây dựng và sử dụng có
hiệu quả các thiết chế văn hóa từ Trung ương đến cơ sở.
+ Tổ chức thực hiện và nâng cao chất lượng của cuộc vận động toàn dân
đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa…

13


KẾT LUẬN
Văn hóa văn nghệ là một lĩnh vực rất quan trọng và luôn được Đảng ta
quan tâm, định hướng phát triển. Chỉ có sự lãnh đạo của Đảng, lấy các quan
điểm, đường lối của Đảng làm cơ sở thì văn hóa, văn nghệ mới có thể phát
triển một cách đúng đắn, không bị chệch hướng khỏi mục tiêu phát triển. Vì
vậy sự phát triển và nâng cao các quan điểm của Đảng là rất cấp bách, cần
thiết và chủ yếu. Không có những yếu tố phủ định thì không có sự phát triển.
Vì vậy ta phải rời bỏ những gì là quen thuộc chính là biểu hiện của sự phát
triển. Đổi mới và nâng cao trình độ lãnh đạo của Đảng về văn hóa, văn nghệ
hiện nay là việc làm vô cùng cần thiết./.

14

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Vũ Ngọc Hoàng (2014), “Tiếp tục xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến,

đậm đà bản sắc dân tộc trong thời kỳ mới”, Tạp chí Cộng sản, số 855
2. Nguyễn Như Ý (Chủ biên) (1999), Đại Từ điển Tiếng Việt, Nxb Văn hóa -

Thông tin, Hà Nội.
3. TS. Nguyễn Danh Tiến, (2014), Đảng lãnh đạo xây dựng và phát triển văn

hóa trong thời kỳ đổi mới, Nxb Chính trị Quốc gia – sự thật, Hà Nội
4. Đề cương môn học: Lãnh đạo và quản lý lĩnh vực văn hóa
5. Tập bài giảng: Hệ thống quan điểm đổi mới của Đảng cộng sản Việt Nam

15


MỤC LỤC

16