SỐNG yêu THƯƠNG NGHỆ THUẬT SỐNG

SONG YEU THUONG
;
`Ã

CTT.

Sống thương yêu là một nghệ thuật sống. Chúng đơn
I

`

2

r

giản, giản di và gần gủi. Khi nhận hiểu ra được cách sống
thương yêu thì như trở bàn tay, từ mặt úp thành mặt ngữa, một

:

con người cũ thay đơi thành một con người mới trong tích tặc.

|_ove is life

5 Ond if
youmiss love.
HOU

Nuss

ite.

zoey

x:

A

Š

`

x3

ax

ad

Có ai ngờ răng trong đời sơng hăng ngày, con người đã đê

đánh mật quá nhiêu cơ hội đề sông thương yêu nhau mà không

hay biết, hoặc không đề ý đến và rồi bỏ qua, thật là tiếc, hoặc thay vì sống yêu thương
nhau thì lại kêm chế tâm hay nén lòng làm cho cuộc sống thêm đau khổ hơn. Tuy vậy
mỗi người đều có cách sống thương yêu của mình, họ đối xử với nhau rất tốt, ứng xử rất
hay và rất khéo, đáng khâm phục và học hỏi.
Bất kỳ ai, đã là con người, đều có thể sống thương yêu nhau. Đó là đạo đức của con
người. Tất cả đạo đức của con người đều lấy tình thương làm nên tảng. Thiếu lịng
thương u thì đạo đức khơng thể có được. Mọi tơn giáo Ít nhiều øì cũng dựa trên đạo

đức để xây dựng giáo lý riêng cho mình và lấy tình thương yêu bác ái làm nên tảng giáo

dục tín đồ của mình. Do vậy đã là con người thì chúng ta nên biết sống đạo đức. Có bao
nhiêu đạo đức? - Hàng nghìn đạo đức.
Đạo đức được định nghĩa là sông không làm khơ mình, khơng làm khơ người và khơng
làm khơ các lồi vật khác; sơng biệt mang niêm vui và hạnh phúc đên cho minh, cho
người và cho các loài vật khác. Đạo đức phải thỏa mãn 3 điều kiện cùng một lúc, văng
một cái thì khơng thể gọi là đạo đức được.

Lòng thương yêu chân thật là lòng thương yêu đa hướng, trải rộng bình đăng đến mn
người khơng phân biệt thân sơ, mn lồi vật, cỏ cây, đất đá thiên nhiên. Lòng yêu


thương một hướng là tình thương ích kỷ hẹp hồi cá nhân chỉ biết yêu thương người thân
của mình mà khơng u thương người ngồi hoặc chỉ biết u thương ý kiến của mình
bắt người khác làm theo mà khơng cần biết ý thích của người khác. Tình thương một
hướng là tình thương đem đến đau khổ hoặc cho mình, hoặc cho người khác, hoặc cho

các lồi vật. Người có đạo đức là người sống với lòng thương yêu chân thật đa hướng.
Tắt cả đạo đức đều xuất phát từ lòng yêu thương. Do vậy lòng yêu thương rất quan trọng.
Muốn thấy được lịng u thương thì lịng u thương phải được thể hiện qua hành động.
Vậy sống như thế nảo để gọi là biết sống thương yêu?
‹ Sống với tâm rộng lượng sẵn sàng tha thứ, bỏ qua mọi lỗi lâm, sai phạm của người khác
và không bao giờ nhắc đến. Khi nhắc đến lỗi lầm, cái sai, cái xấu của ai thì đã đánh mất
lịng thương u. Có những gia đình sống rất hay. họ khơng bao giờ nói cái xấu, cái sai,
cái lỗi của bất kỳ ai trong gia đình và ngồi xã hội, dù thấy biết nhưng họ sẵn sàng tha
thứ và bỏ qua, xem như khơng có gì. Có một câu chuyện về gia đình của Jane White, mỗi
khi cả nhà quay quân bên bản ăn thì họ chăng quan tâm đến việc ai phạm sai lầm gì. Họ
lướt qua những lỗi lầm của nhau và vẫn vui vẻ tiếp tục sống. Không một ai mách tội ai,
họ không bao giờ để ý xem ai phạm điều gì, để mách tội nhau. Gia đình White có 3 trai

và 3 gái. Lần đó em gái Amy vừa mới lấy bằng lái xe hơi, nhân dịp đi New York chơi,

các chị cho em lái xe và không ngờ em lơ đểnh và phản xạ của em còn chậm cho nên bị
một xe tải đâm vào làm một người chị gái Jane chết ngay tại chỗ, còn Srah thì bi thương
ở đầu, Amy thi bi gay chan. Khi bố mẹ vào bệnh viện thăm, họ ôm hôm các con và khóc

nói những lời nói động viên “các con cịn sống là cha mẹ mừng rồi”, nói những câu vui
đùa như khơng có chuyện gì xảy ra. Chăng một lời trách móc nào. Chính nhờ vậy mà cơ
con gái tiếp tục sống vui vẻ, có sự nghiệp, cưới chỗng và có một gia đình hạnh phúc. Thật
là tuyệt vời. Qua câu chuyện tôi đã học được bài học từ gia đình Jane rằng việc đỗ lỗi cho

ai vì bất cứ chuyện gì là khơng quan trọng. Đơi khi, nó chăng có tác dụng gì. Đức này là

dire Tir Bi Hy Xa.


‹ Sống biết nhường nhịn. Luôn biết nhường phần của mình cho người khác; nhường niém
vui của mình cho người khác; nhường cơng lao của mình cho người khác; nhường phần
thưởng của mình cho người khác; nhường chỗ đứng xếp hàng cho người khác; nhường
lỗi cho người đi trước; nhường đường cho xe khác đi trước; nhường chỗ ngôi trên xe buýt
cho người khác nhất là người lớn tuổi phụ nữ có thai và em bé; nhường chỗ làm cho
người khác; nhường cho người khác nói trước hay làm trước, khi ai cho cái gì đẹp, ngon,
tốt thì mình nhường phân đó cho người khác, khơng tranh giành, v.v... Ví dụ: ai đó cho
một cái máy, có nhiều người cũng muốn, khi biết vậy thì mình nhường ngay, khơng xin.

Đó là mình đã có ý tốt biết sống nhường nhịn. Nhưng đơi khi lại khơng giống như vậy,
minh thay mình cần nên mình vẫn xin như mọi người, hoặc có thể mình khơng cần nhưng
vẫn cứ xin để đem về nhà cho người thân hay người quen. Chỉ cần nhạy bén một chút là
có thể sống biết thương yêu. Chỉ cần một sai lầm nhỏ là chúng ta đánh mắt lòng thương
yêu. Tâm tham của con người rất vi tế, chúng lý luận rất hay, xin đem về cho người khác
cũng là tâm tốt, chúng sai bảo chúng ta mà chúng ta khơng biết. Ở đâu có lịng tham, ở đó
sẽ khơng có lịng u thương, ở đầu có lịng u thương, ở đó khơng có tham. Đức này là

đức nhường nhịn.
° Dù mình có nghèo đói cũng đừng qn những người nghèo đói khác. Có một câu
chuyện về những người đi làm từ thiện đến một vùng nghèo đói tại Mỹ, một lần cô Kathy
nhận được điện thoại phải mang gạo đến vùng ngoại ô để giúp một gia đình đơng con đã
bị đói vài ngày. Cơ Kathy chuẩn bị gạo, thức ăn và mang đi ngay. Khi mang gạo và thức
ăn đến, nhìn người mẹ và đám con nhỏ trông hốc hác, xanh xao rất tội nghiệp. Thay vì
khi nhận được gạo và thức ăn người mẹ nẫu ngay cho mình và các con ăn, thì cơ Kathy
thay người mẹ sớt một nữa phần gạo và thức ăn vừa nhận được chạy nhanh ra khỏi nhà.

Khi trở về hỏi ra thì mới biết người mẹ đem phần gạo và thức ăn đó cho một gia đình
khác cũng đang đói. Người làm từ thiện là người có lịng thương u, nhưng chúng ta
thấy người mẹ này có lịng thương yêu thật tuyệt vời, trong cơn đói khổ sẵn sàng chia sẽ
những gì mình có, khơng ích kỷ hẹp hịi. Thật là lòng thương yêu cao thượng. Đức này là
3


đức hiệu sinh chia sẻ cao thượng.
° Khi đã khá giả thì chớ quên người khác xung quanh, giúp họ khá giả như mình, chứ
đừng nghĩ cuộc sống của ai nấy lo. Khi tất cả mọi người xung quanh đều khá giả thì cuộc
sống của mình sẽ vững chắc và lâu bền hơn. Có một câu chuyện về đợt thi quả bí ngơ cân
nặng nhất, một người nơng dân trồng bí ngơ cân nặng 50 Ib đoạt giải nhất. Khi đoạt giải
xong, mọi người khác xin hạt giống bí ngơ của ông về trồng. ông đều cho và lẫy làm vui
vẻ. Một người hỏi tại sao ông không giữ lại hạt giống cho mình mà lại cho đi, rủi năm sao
ơng khơng đoạt giải nữa thì sao. Ơng trả lời do cho đi những hạt giống này mà các ruộng
bí bên cạnh đều là giống bí tốt, đến mùa ra hoa, phẫn của các hoa bí bên cạnh bay sang
ruộng tơi, mới giúp tơi có quả bí ngơ to, cịn nếu ruộng bí của hàng xóng bên cạnh có
giống nhỏ hơn thì chắc bí của tơi cũng sẽ nhỏ như họ. Đây là đức chia sẻ.
‹ Sẵn sàng chia sẻ những øì mình biết, những gì mình học được, những kinh nghiệm sống
mà không hề giẫu làm của riêng cho mình. Khi chia sẻ mình sẻ học hỏi thêm từ mọi
người. Mình là người ích kỷ thì mọi người cũng sẻ ích kỷ lại với mình. Đó là đức chia sẻ.

‹ Khi thấy của rơi thì hoặc để n đó để người đánh rơi quay lại tìm thấy, hoặc lượm lên
mang đến cơng an, hoặc tự mình đem trả lại cho chủ, khơng tham lây một vật gì dù đó là

một vali tiền. Khi tự tay mình đem trả thì khơng nhận phần thưởng nào. Đó là mình sống
thật với lịng thương u. Đức này là đức ly tham.
‹ Khơng tham lam trộm cắp của ai. Trước khi lấy vật gì thì nên xin phép, dù là một cây
kim sợi chỉ, trái chuối, tờ giấy, in photocopy việc cá nhân tại công ty, gọi điện thoại riêng

tại công ty, hái bơng hay quả trước nhà hàng xóm hoặc trong cơng viên, hái quả của cây
nhà hàng xóm thịng qua nhà mình, v.v... Khi biết sợ hãi từng lỗi nhỏ nhặt này thì chúng
ta sẽ khơng bao giờ làm cho ai giận. Đức này là đức ly tham.
‹ Sông không tham gia vào các trò chơi thắng thua, cờ bạc, chứng khống, cá độ. Bởi vì
4


kẻ thắng thì gây thù ốn, kẻ thua thì chịu khô đau. Do biết vậy chúng ta không nên tham
gia vào các loại trị chơi thăng thua để khơng phải làm khổ mình, khổ người. Đức này là
đức ly tham.
‹ Sống ln biết sẵn sàng bố thí. Bồ thí khơng chỉ tiền tài vật chất mà còn biết chia sẻ mọi
thứ trên thế gian này khi có cơ hội, bồ thí thời gian, cơng sức, lời nói ái ngữ, sự hiểu biết

kinh nghiệm.... Ví dụ: Nhà trồng bơng. người ngồi đi ngang nhà thấy bơng đẹp, thích và

hái khơng xin phép. Mình thấy vậy thì hãy lấy đó làm niềm vui, vì bơng mình trồng đem
niềm vui đến cho người khác. Nếu được thì nói ngay những lời nói u thương “nếu cơ
thích thì hái thêm về căm trong nhà cho đẹp”. Nếu mình nghĩ rằng mình trơng bơng chỉ

để cho mình ngắm thơi, chỉ để cho mình hái thơi thì mình sống q ích kỷ hẹp hịi. Cịn
khi mình ln sống biết chia sẽ những gì đẹp nhất, ngon nhất, tốt nhất cho người khác, ai
thích cái gì mình đang có thì mình ln sẵn sàng cho đi, đó là mình sống biết đem niềm

vui đến cho người. Khi người ta muốn cái gì mà đạt được toại nguyện thì ai cũng vui.
Ngay khi khi biết người khác muốn gì mà mình đáp ứng ngay thì mình sẽ đem niềm vui
đến cho họ. Đâu phải khi cho tiền người nghèo mình mới vui đâu. Ai biết sống yêu
thương thì hằng ngày có hằng trăm nghìn cách để đem niềm vui đến cho mọi người. Đó
là sống yêu thương. Khi các bạn sống yêu thương thì mới nhận ra răng sao chúng đơn
gian, dé dang, gan gui đến thế mà mình đã bỏ qua và khơng biết từ bao lâu nay. Đức này

là đức ly tham bồ thí.
‹ Giúp người đừng tính thời gian. Đang giúp người thì giúp cho trọn, cho xong rồi nghỉ.
Thấy người vẫn làm thì mình cùng làm cho xong, đừng nghĩ rằng đã đến giờ nghỉ phải
thơi việc. Khi mình cùng làm chung với người cần giúp đỡ đến khi xong việc thì mình sẽ
thấy sự vui mừng của họ. Đức này là đức bồ thí.
° Sống biết cho đi những gi mình thích nhất, ngon nhất, tốt nhất, đẹp nhất, qui nhat, ké ca

hạnh phúc của mình cho người khác, khơng phân biệt thân sơ và kẻ thù. Nếu mình vui
khi có những thứ thích nhất, ngon nhất, tốt nhất, đẹp nhất, quí nhất thì người khác cũng
5


vậy, cho nên trước khi cho ai vật gì thì hãy lấy những thứ mình thích nhất, ngon nhất, tốt
nhất, đẹp nhất và quí nhất cho người khác. Ví dụ mình thích uống nước trái cây thì hãy
mời người nước trái cây thay vì nước lạnh, mình thích ăn trái cây thì hãy mời người trái
tươi tốt ngon mà mình thích,... Như người mẹ thương u con cái ln để giành những
thứ tốt đẹp, ngon, mới, quí giá nhất cho con mình. Đức này là đức tơn trọng bồ thí.
‹ Mua đồ vật mà rẽ quá thì trả tiền thêm. Ở Việt Nam có nhiều người từ quê ra chợ thị
trần bán vài món rau hay trái cây vườn kiếm thêm tiền mua gạo. Họ bán rẽ hơn chợ và

nhìn trơng rất tội nghiệp. Có nhiều người mua thấy vậy khi trả tiền thì trả hơn một chút

hoặc khơng cần tiền thói lại. Đó là một hành động sống thương yêu khéo léo thật là hay.

Đây là đức bồ thí.
‹ Nếu có dư vật gì khơng dùng thì hãy cho đi, đừng để giành cất giữ. Biết có cịn sống
đến ngày mai khơng mà cất giữ làm gì. Có rất nhiều người đang cần những thứ ta có. Có
rất nhiều cơ quan từ thiện sẵn sàng nhận những vật người khác cho để đem cho lại những
người cần đến, hoặc bên Mỹ mỗi vùng có những website freecycle hoặc craiglist giúp cho
mọi người tận dụng lại những đồ cũ hoặc dư thừa của người khác. Có thê đối với một

người một vật là cũ hay vô dụng, nhưng đối với người khác lại là vật hữu dụng. Đây là

đức buông xả bồ thí.
‹ Đừng nghĩ rằng vật gì cũng có thể bán, tiền bạc sẽ làm cho chúng ta đánh mất tình

thương. Nếu có dư giả tiền của thì khi dư cái gì hay muốn thay đổi cái gì mới thì nên cho
đi cái cũ, đừng nghĩ rằng bán rẽ cịn hơn cho khơng. nhất là anh em trong gia đình thì

khơng nên bn bán dù đó là chiếc xe hơi hay căn nhà. Đây là đức hiếu sinh bố thí.
¢ Di cho người giảu hay người nhiều tiền cũng cần giúp đỡ, đừng đánh giá người qua
hình tướng hay tài sản mà bỏ qua cơ hội sống thương yêu. Người nhiều tiền cũng lo lắng,
buôn phiên, sợ hãi, cũng bệnh, già, chết, cũng chỉ có hai tay... như mọi người khác.
Người giàu là người sống biết đủ. Người nhiều tiền chưa chắc là người giàu vì họ vẫn
6


thấy chưa đủ, ln nghĩ cách tìm ra tiền. Đây là đức hiếu sinh bồ thí.
° Giúp người đừng sợ đêm khuya, mưa hay giông bão. Vùng nông thôn Băc Việt có vài
nhà có điện thoại. Một lân chủ nhà nghe chng reo và được nhờ nhăn hàng xóm cách
vài căn, tuy trời đêm hôm mưa lạnh, người chủ vân khốc áo vào đi gọi. Thật là tình

nghĩa xóm làng. Đây là đức bồ thí.

‹ Sẵn lịng giúp chỗ ăn chỗ ở cho những thí sinh lên thành phố thi đại học, nếu có khả
năng thì cung cấp chỗ ở miễn phí cho sinh viên học đại học 5 năm và nếu có khả năng
hơn nữa thì cung cấp học bổng cho học sinh, sinh viên nghèo. Có khi sinh viên phải lên
thành phố thuê nhà để sống và học, nếu vì lý do gì đó khơng đủ tiền trả tiền trọ thì chúng
ta thương yêu họ và cho họ sống nhờ đến khi có tiền rồi trả cũng được hoặc trả bao nhiêu
cũng được tùy khả năng. Khi con người khơng cịn bị nơ lệ cho đồng tiền thì chúng ta
thay minh dem hạnh phúc và niềm vui đến cho bao nhiêu người hằng ngày. Đức này là

đức hiếu sinh bố thí.
- Khi đọc báo thấy có nhiều người bất hạnh nghèo đang bệnh tật cần tiền mua thuốc hay
làm phẫu thuật, những vùng nghèo cân xây dựng hay thiếu thiết bị cho trường học. Nếu
có khả năng chúng ta nên giúp ngay, đừng để cơ hội qua đi, để rồi đánh mất một cơ hội
sống thương yêu. Đức nảy là đức hiếu sinh bồ thí.
s Có ai nhờ giúp việc gì thì đang bận hay tính làm việc gì cũng dời lại làm sau. Khi có ai
nhờ làm việc øì là người đó tin tưởng mình, hy vọng vào sự giúp đỡ của mình, vậy chúng
ta hãy sơng thương yêu và đừng làm cho người khác thất vọng. Người có lịng thương
u ln sẵn sàng vui vẻ giúp người mà không bao giờ nghĩ răng người khác lợi dụng
lịng tốt của mình. Đây là đức hoan hỷ bố thí.
¢ Co khi chúng ta cho ai đó mượn tiên hay mượn đồ vật mà trả chậm thì chúng ta cũng

vui vẻ, đừng hối thúc hay hỏi họ. Ai cũng có lúc khó khăn, mình cũng có lúc như vậy thì
7


chớ nên làm khó người. Nếu ai cho mượn tiền hay mượn vật gì thì nên nhớ rằng nếu
chang may người mượn vì lý do nào đó khơng trả được thì mình cũng sẵn lịng cho họ
ln. Cịn khơng tính được chuyện này thì thà khơng cho mượn vì khi gặp chuyện khơng
may xảy ra thì tình cảm sẽ bị mất, kế cả anh em, bạn bè, vợ chồng, cha mẹ và con cái. Có

thể mình khơng nói ra nhưng người mượn cũng cảm thấy khó chịu. Đức này là đức tỉnh

giác bồ thí.
‹ Sơng biết u thương mọi người và các lồi vật sống xung quanh mình. Lồi vật nào
cũng cần có sự sống. lồi vật nào cũng phải kiếm ăn hằng ngày. Kiếm ăn rất khổ cực.
Minh day cũng phải khô cực đi làm hằng ngày kiếm tiền mua thức ăn thì mọi người, mọi

lồi vật đều như vậy. Nếu có dư đồ ăn thì mình chia sẻ cho người khác, cho loài vật khác.
Như vừa rồi trên TV có thống kê số tiền thu nhập của tổng thơng Mỹ Obama trong đó
ơng có nhận I.4 triệu đơ cho giải Nobel, số tiền này ông tặng cho các quỹ từ thiện, ngồi
ra cịn một phần thu nhập của ông cũng đã làm từ thiện. Đức này là đức hiếu sinh bố thí.

‹ Khi sống với đức bồ thí người bố thí nên biết cám ơn người nhận bố thí. Có thể câu nói
này hơi lạ, xin các bạn đọc mẫu chuyện này. Thành La Phiệt thời Đức Phật có ơng Hồng

rất hung bạo. Thêm vào đó qun thế và địa vị của ơng có thể giúp ơng thủ tiêu tội án
trước pháp luật, chưa một lời phải nào, một đạo giáo nào cảm hóa được ơng. Một hơm
ơng gặp Phật. Đức Phật dạy cho ông niệm Phật: “Hãy tưởng niệm Phật đà, hãy từ bị

thương người, hãy hùng lực cứu người”.
Đêm hôm ấy, ông suy nghĩ mông lung, ông nghĩ: “Nhớ Phật phải nhớ đến người nghèo
khổ, tưởng Phật phải tưởng đến người nghèo khô. Rồi mới sáng, ông đi tìm Phật. Giữa
đường ông gặp một người hành khất ốm liệt bên vệ đường. Không suy nghĩ ông đến ân
cần hỏi han và dốc hết tiền trong túi ra cho. Người ấy e sợ cám ơn rồi rít. Nhưng ơng chỉ

bảo: Vì tưởng nhớ Phật nên tơi giúp anh. Anh nhận tiền này khiến tôi được phước, thế là
tơi ơn anh chứ nào anh ơn gì tơi? Người hành khất nghe thế, lẫy làm lạ vì khơng lạ gì tính
nết của ơng và uy danh của đức Phật nữa. Bỗng nhiên người ấy cất tiếng niệm: “NAM
MƠ BĨN SƯ THÍCH CA MÂU NI PHẬT” (kính lễ đẳng giác ngộ). Ơng Hồng cũng
8

bat giác niệm theo và đi mau tìm Phật. Khi gặp được Ngài, ông thuật rõ đầu đuôi mọi
việc. Nghe xong đức Phật mỉm cười hiền từ bảo : Phải! Niệm Phật ơng phải tưởng niệm
người nghèo khó là để giúp đỡ họ. Tưởng niệm người nghèo khó, để giúp đỡ họ là tưởng
niệm Phật đó.
Qua câu chuyện trên chúng ta thay dù một người hung bạo, bảo thủ, kiêu mạn đến đâu

cũng có tắm lịng thương u. Chính lịng thương yêu sẽ thay đổi tâm tánh của họ. Một

vẫn đề nữa chính là Phật dạy niệm Phật chính là sống như đời sống của Phật biết yêu
thương mọi người, biết sống đạo đức khơng làm khổ mình, khổ người và khổ các lồi vật,
đó chính là niệm Phật. Niệm Phật như vậy mới đúng là có ý nghĩa, là có trí tuệ. Chính
điều này mới thực té, mang dén hanh phúc thật sự. Đức Phật thường nói: “Trí tuệ ở đầu

thì giới luật ở đó, giới luật ở đâu thì trí tuệ ở đó, giới luật làm thanh tịnh trí tuệ, trí tuệ
làm thanh tịnh giới luật” Giới luật của đạo Phật chính là đạo đức, là đức hạnh của con

người. Ai sơng có đạo đức, chính người đó có trí tuệ. Đức này là đức bố thí khiêm tốn và
đức minh mân.

‹ Sông luôn tôn trọng người khác, không phân biệt thân sơ, kẻ thù, người lớn hay nhỏ
tuổi hơn mình, nam hay nữ, người thành thị hay nông thôn, người khác màu da, dân tộc,
người sang hay hèn, giàu hay nghèo, người có học hay thiếu học,...Có một câu chuyện kể

rằng một người con gái nông thôn lên thành thị học, sau khi học thì cưới chồng giàu sang.
Khi đám cưới mẹ cô từ dưới quê nghèo lên dự mặc bộ đồ cũ. Sợ khách chê cười, cơ con

gái khơng dám nhìn mặt mẹ và khơng dám giới thiệu mẹ với khách. Cô con gái đã đánh
mất lịng thương u ngay cả đến với mẹ mình. Đức này là đức tơn trọng.
s Giúp người thì dù đang bận việc øì cũng ngưng lại. Thời Xn Thu, có quan Chu Cơng

thay vua là Chu Thành Vương vì lo việc nước. Khi đang gội đầu và đang ăn, có khách
đến đều quấn tóc gọn lên và ngưng ăn ngay ra tiếp khách, khách vẻ thì tiếp tục gội đầu
hoặc tiếp tục ăn cơm, không chỉ một lần mà nhiều lần liên tục quan Chu Công đều như

vậy cho ta thấy lịng thương u của ơng biết tơn trọng khách, không để cho khách phải
chờ một giây phút nảo. Đức nảy là đức lễ tôn trọng hiễu khách thân hành.
9


e Biét ai can øì, nêu mình có thì cho mượn hoặc cho ngay. Đức này là đức khơng ích lỷ
hẹp hịi.
‹ Sống giữ gìn vệ sinh sạch sẽ cho chính mình và cho người khác, tại nơi cơng cộng, cơng
sở và bất kỳ nơi nào. Ví dụ như đánh răng sau khi ăn, tắm rửa mỗi ngày, rửa tay sau khi

làm bất cứ việc gì, quét lau nhà bàn ghế tủ; chỉ xả rác, thuốc lá vào thùng rác, khơng nên
xả rác, thuốc lá, bao ny lơng ra ngồi đường phó, vứt rác, bịt nước, vỏ thức ăn ra khỏi xe,
đồ rác đúng nơi qui định; không nên khạc nhồ ngồi đường phố, nơi cơng cộng. bãi cỏ;
xử lý chất thải trước khi thải ra môi trường: rửa sạch tay bằng xà phòng để tránh mầm
bệnh cúm HINI. Tại những nước châu âu và Mỹ có những em bé sống có đức vệ sinh rất
hay, khi khơng tìm thấy thùng rác cơng cộng thì các em bỏ vào túi sách hoặc túi quần áo
của mình, khạc nhơ thì vào giây rỗi bỏ túi. Đây là đức vệ sinh.
¢ Lam việc tốt không cần ai biết đến. Tại Việt Nam thường có những vùng bị lỗ lụt mỗi
năm, đến mùa đó thì có nhà bị mất trắng hết lúa, gạo. Họ rất khổ và khơng biết làm sao.
Lần đó trong thị tran có một gia đình bn bán khá giả, biết được tin về chuyện đói khổ

của dân mình. Hai vợ chồng bản nhau ban đêm chèo thuyền đem gạo đến từng nhà, để

khơng ai biết mình giúp. Đây là đức khiêm tốn.
‹ Sống với đức đồn kết khơng nói xấu nhau, chỉ nói những lời nói hịa thuận, sẵn sàng
cho tặng nhau bất kỳ vật gì mà mình có, đối với người thân khơng nên bn bán; sẵn

sàng góp của cải chung để sống tốt hơn, khi có việc cần bàn thì đem ra bàn trịn mà bàn
Có của nhiều thì biết chia đều cho người khác, ln có ý nghĩ tốt về nhau, khơng nên
nghi ky nhau. Ví dụ người có đất, kẻ có tiền thì cùng góp với nhau đề xây một căn nhà ở,
người có đất đừng nghĩ rằng đợi lúc có tiền mới xây nhà, hay người có tiền thì nghĩ để
dành thêm tiền mua đất rồi có dư thì xây lên ở riêng. Thường ai cũng muốn có cuộc sống
riêng, nhưng lúc khó khăn biết đồn kết nhau thì cuộc sống sẽ vui vẻ, tình nghĩa anh em

ln gắn bó. Đây là đức đồn kết.
10


‹ Sống khơng phân biệt thân sơ. Mình đối xử với người thân như thế nào thì hãy đối xử
với người ngồi như vậy. Nếu mình sẵn lịng cho người thân chiếc xe, ngơi nhà hay
những øì mình u thích nhất thì hãy sẵn lịng cho người ngồi như vậy. Hãy thương yêu
người ngoài như người mẹ thương yêu con một của mình. Do thương yêu aI cũng như
con một của mình thì người đó sẽ ln cảm thấy hạnh phúc dù người con ruột khơng bên
cạnh, vì lúc đó người mẹ không cảm thay cô đơn, mà biết rang cịn có nhiều đØười con

khác bên cạnh. Người tu hành là người có tâm thương yêu rộng lớn, họ sống khơng chỉ
có thương u người thân mà cịn cả mọi người và lồi vật có sự sống trên hành tinh này.
Tình thương u của họ khơng cịn ích kỷ hẹp hịi cá nhân nữa mà mở rộng thương u
bình đăng không phân biệt thân sơ. Họ hy sinh đời sống cá nhân riêng tư để yêu thương
phục vụ cho mọi người trên thế gian này như chúa Giêsu từ bỏ cuộc sống gia đình, đem

tình thương của mình trải rộng ra thương yêu tất cả mọi người. Ở nước Ấn Độ thì có đức
Phật và thánh Mahatma Gandhi. Có thể những nhân vật này thất bại trong việc hy sinh
của mình trước sự tàn ác tham lam của con người, nhưng họ đều để lại cho con người

cách sống biết yêu thương nhau. Tất cả mọi người trên thế gian đều đang khổ, dù đó là
người giàu có. Chỉ khi hiểu và sống đạo đức biết thương yêu nhau thì mới giúp mọi

người hết khổ. Chính đời sống thiện sẽ chuyển đổi hoàn cảnh sống của mọi người. Dù
cho con người có giúp nhau bằng tiền bạc vật chất, thì đó cũng chỉ là tạm thời, khơng thể
chuyền tâm tánh tham lam, sân giận, kiêu mạn, nghi ngờ, và ích kỷ của con người thành
thiện được. Chỉ khi con người ý thức, tự giác được lợi ích của đạo đức và tự nguyện biết

sống thương yêu nhau, thì mới chuyển đơi được hồn cảnh nghèo đói, thiên tai bệnh tật
của họ thành no âm, khỏe mạnh an vui và hạnh phúc. Đức này là đức hiểu sinh đa hướng.

11