Hiệu quả kinh tế xã hội của các tổ hợp tác và các HTX chè ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

PHẠM THỊ KIỀU LAN

HIỆU QUẢ KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA
CÁC TỔ HỢP TÁC VÀ CÁC HỢP TÁC XÃ CHÈ
Ở HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN, NĂM 2018


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

PHẠM THỊ KIỀU LAN

HIỆU QUẢ KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA
CÁC TỔ HỢP TÁC VÀ CÁC HỢP TÁC XÃ CHÈ
Ở HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: Kinh tế Nông nghiệp
Mã số: 8.62.01.15

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. TRẦN CHÍ THIỆN

THÁI NGUYÊN, NĂM 2018

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.
Các số liệu trích dẫn có nguồn gốc rõ ràng, kết quả nghiên cứu nêu trong luận
văn là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Thái Nguyên, ngày 19 tháng 02 năm 2018
Tác giả

Phạm Thị Kiều Lan


ii
LỜI CẢM ƠN
Đề tài này là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu ở Nhà trường và
hoạt động thực tiễn của học viên tại địa bàn nghiên cứu.
Để hoàn thành bản đề tài này ngoài sự cố gắng, sự nỗ lực của bản thân,
tôi luôn nhận được sự giúp đỡ tận tình của nhiều cá nhân và tập thể.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến PGS.TS. Trần Chí Thiện, người đã tận
tình chỉ bảo, hướng dẫn giúp đỡ tôi thực hiện và hoàn thành đề tài này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo cũng như
các khoa chuyên môn, phòng ban của Trường Đại học Kinh tế & Quản trị
kinh doanh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và
nghiên cứu tại Trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Hợp tác xã Chè ở
huyện Đồng Hỷ đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và
thực hiện luận văn tốt nghiệp này.
Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của bạn bè, đồng nghiệp và gia
đình đã chia sẻ những khó khăn và động viên tôi trong quá trình học tập và

nghiên cứu.
Tác giả luận văn

Phạm Thị Kiều Lan


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. vii
DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. viii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ............................................................. x
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Sự cần thiết nghiên cứu đề tài ....................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3
4. Những đóng góp mới của luận văn ............................................................... 4
5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HIỆU QUẢ
KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA CÁC TỔ HỢP TÁC VÀ CÁC HỢP TÁC
XÃ CHÈ ........................................................................................................... 5
1.1. Cơ sở lý luận về hiệu quả kinh tế - xã hội của các tổ hợp tác và các
hợp tác xã chè .................................................................................................... 5
1.1.1. Lý luận về tổ hợp tác chè, hợp tác xã chè ............................................... 5
1.1.2. Vai trò của tổ hợp tác, hợp tác xã trong hỗ trợ phát triển sản xuất
kinh doanh của hộ trồng chè ........................................................................... 11
1.1.3. Hiệu quả kinh tế - xã hội của các tổ hợp tác và các hợp tác xã chè...... 13
1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế - xã hội của các tổ

hợp tác và các hợp tác xã chè. ......................................................................... 16


iv
1.2. Cơ sở thực tiễn về hiệu quả kinh tế - xã hội của các tổ hợp tác và các
hợp tác xã chè .................................................................................................. 19
1.2.1. Kinh nghiệm từ huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên ................................. 19
1.2.2. Kinh nghiệm từ thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ................ 21
1.2.3. Bài học từ huyện Văn Chấn tỉnh Yên Bái............................................. 23
1.2.4. Bài học kinh nghiệm cho huyện Đồng Hỷ trong việc nâng cao hiệu
quả kinh tế - xã hội của các tổ hợp tác và các hợp tác xã chè ........................ 24
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 26
2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 26
2.2. Phương pháp tiếp cận ............................................................................... 26
2.2.1. Tiếp cận hệ thống .................................................................................. 26
2.2.2. Tiếp cận theo hình thức tổ chức kinh tế ................................................ 26
2.2.3. Tiếp cận theo chuỗi giá trị ngành chè ................................................... 27
2.3. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................... 27
2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 33
2.4.1. Nhóm chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh
của các THT, HTX chè ................................................................................... 33
2.4.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh
của các THT, HTX chè ................................................................................... 35
2.4.3. Nhóm các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả xã hội của các tổ hợp tác,
hợp tác xã chè .................................................................................................. 36
Chương 3. THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA
CÁC TỔ HỢP TÁC, HỢP TÁC XÃ CHÈ Ở HUYỆN ĐỒNG HỶ,
TỈNH THÁI NGUYÊN ................................................................................. 37
3.1. Đặc điểm tự nhiên và tình hình kinh tế - xã hội của huyện Đồng Hỷ ..... 37
3.1.1. Đặc điểm tự nhiên của huyện Đồng Hỷ ................................................ 37

3.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội của huyện Đồng Hỷ..................................... 39


v
3.2. Đặc điểm, vai trò của các THT và các HTX chè huyện Đồng Hỷ........... 42
3.2.1. Đặc điểm của các THT và các HTX chè huyện Đồng Hỷ .................... 42
3.2.2. Vai trò của các tổ hợp tác, hợp tác xã chè ở huyện Đồng Hỷ............... 43
3.3. Thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh của các tổ hợp tác, hợp
tác xã chè ở huyện Đồng Hỷ ........................................................................... 44
3.3.1. Số lượng tổ hợp tác và hợp tác xã ......................................................... 44
3.3.2. Số lượng lao động của tổ hợp tác và hợp tác xã ................................... 45
3.3.3. Quy mô vốn của tổ hợp tác và hợp tác xã ............................................. 46
3.3.4. Công nghệ sản xuât của các hộ thành viên HTX và tổ viên THT chè ....... 47
3.3.5. Thị trường tiêu thụ sản phẩm của các THT, HTX chè trên địa bàn
huyện Đồng Hỷ ............................................................................................... 51
3.4. Hiệu quả kinh tế - xã hội của các THT và các HTX chè huyện Đồng Hỷ ........ 53
3.4.1. Hiệu quả kinh tế của các THT, HTX chè.............................................. 53
3.4.2. Hiệu quả xã hội của các THT, HTX chè ............................................... 60
3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế - xã hội của các THT,
HTX chè ở huyện Đồng Hỷ ............................................................................ 62
3.4. Đánh giá chung về hiệu quả kinh tế - xã hội tại các THT, HTX chè ở
huyện Đồng Hỷ ............................................................................................... 65
3.4.1. Những thành tựu đạt được..................................................................... 65
3.4.2. Những khó khăn, hạn chế...................................................................... 67
3.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế .......................................................... 68
Chương 4. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH TẾ - XÃ
HỘI CỦA CÁC TỔ HỢP TÁC VÀ CÁC HỢP TÁC CHÈ Ở HUYỆN
ĐỒNG HỶ TỈNH THÁI NGUYÊN ............................................................. 70
4.1. Quan điểm, định hướng và mục tiêu phát triển Tổ hợp tác, Hợp tác
xã chè của huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái Nguyên ................................................ 70

vi
4.1.1. Quan điểm, định hướng phát triển Tổ hợp tác, Hợp tác xã chè
huyện Đồng Hỷ ............................................................................................... 70
4.1.2. Mục tiêu phát triển Tổ hợp tác, Hợp tác xã của huyện Đồng Hỷ ......... 72
4.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội của các tổ hợp tác, hợp
tác xã chè ở huyện Đồng Hỷ ........................................................................... 72
4.2.1. Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế ..................................................... 72
4.3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả xã hội ...................................................... 77
KẾT LUẬN .................................................................................................... 79
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 81


vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ĐVT

:

Đơn vị tính

GDP

:

Tổng sản phẩm nội địa

HTX

:

Hợp tác xã

THT

:

Tổ hợp tác

TW

:

Trung ương

UBND

:

Uỷ ban nhân dân


viii
DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1.

Mô tả tên biến sử dụng trong mô hình hàm sản xuất CD ............ 30

Bảng 3.1:

Một số chỉ tiêu kinh tế của huyện Đồng Hỷ giai đoạn
2014-2016 ................................................................................. 40

Bảng 3.2.

Dân số và lao động huyện Đồng Hỷ giai đoạn 2014-2016....... 41

Bảng 3.3.

Số lượng THT, HTX chè trên địa bàn huyện Đồng Hỷ giai
đoạn 2014-2016 ........................................................................ 44

Bảng 3.4.

Quy mô lao động tại các THT, HTX chè huyện Đồng Hỷ
năm 2016................................................................................... 45

Bảng 3.5.

Quy mô vốn của các hộ thành viên THT, HTX trên địa bàn
huyện Đồng Hỷ ......................................................................... 46

Bảng 3.6:

Diện tích chè của các THT, HTX huyện Đồng Hỷ phân
theo giống chè năm 2016 .......................................................... 47

Bảng 3.7:

Số lượng và giá trị tài sản sử dụng cho sản xuất chè của các
hộ tham gia THT, HTX chè của huyện Đồng Hỷ năm 2016....... 50

Bảng 3.8.

Thị trường tiêu thụ sản phẩm chè của các hộ tham gia
THT, HTX chè huyện Đồng Hỷ ............................................... 52

Bảng 3.9:

Thông tin cơ bản về các tổ viên tham gia THT chè ở huyện
Đồng Hỷ .................................................................................... 53

Bảng 3.10:

Kết quả sản xuất kinh doanh của các tổ viên tham gia THT
chè ở huyện Đồng Hỷ ............................................................... 54

Bảng 3.11:

Thông tin cơ bản về các thành viên tham gia HTX chè ở
huyện Đồng Hỷ ......................................................................... 55

Bảng 3.12:

Kết quả sản xuất kinh doanh của các hộ thành viên HTX
chè ở huyện Đồng Hỷ ............................................................... 56

ix
Bảng 3.13:

Một số chỉ tiêu khác phản ánh kết quả sản xuất kinh doanh
của các hộ tổ viên THT và hộ thành viên HTX chè ở huyện
Đồng Hỷ .................................................................................... 57

Bảng 3.14:

Một số chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sản xuất kinh doanh của
các hộ tổ viên THT và hộ thành viên HTX chè (tính bình
quân/hộ) .................................................................................... 59

Bảng 3.15:

Kết quả về xã hội của các THT và HTX chè ở huyện
Đồng Hỷ ................................................................................... 61

Bảng 3.16.

Kết quả chạy mô hình hàm sản xuất COBB-DOUGLAS ........ 62


x
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Biểu đồ 3.1:

Diện tích giống chè của các hộ tham gia THT và HTX
năm 2016............................................................................... 48

Biểu đồ 3.2:

Diện tích chè theo tiêu chuẩn VietGAP của các hộ
tham gia THT, HTX chè huyện Đồng Hỷ ............................ 49


Luận văn đủ ở file: Luận văn full