Giáo án Vật lý 10 bài 22: Ngẫu lực

GIÁO ÁN VẬT LÝ 10

NGẪU LỰC
I. Mục tiêu:
1. Về kiến thức:
- Phát biểu được định nghĩa ngẫu lực và nêu một số ví dụ về ngẫu lực trong thực tế và kĩ
thuật.
- Viết được công thức tính và nêu được đặc điểm momen của ngẫu lực.
2. Về kỹ năng:
- Vận dụng được khái niệm ngẫu lực để giải thích một số hiện tượng vật lý thường gặp
trong đới
sống và kĩ thuật.
- Vận dụng được công thức tính momen của ngẫu lực để giải các bài tập trong SGK và các
bài tập tương tự.
II. Chuẩn bị:
Giáo viên:
- Dụng cụ tạo ngẫu lực: chai có nắp vặn, tuanơvít.
Học sinh:
- Ôn lại mômen lực.
III. Phương pháp: Nêu vấn đề, thảo luận nhóm

IV. Tiến trình dạy học:
1) Ổn định:
Lớp
10A1
10A3
10A5
10A6
10A7
2) Kiểm tra:

Ngày dạy

Sĩ số

Ghi chú


-Momen lực có tác dụng thế nào đối với một vật quay quanh một trục ?
-Mức quán tính của một vật quay quanh một trục phụ thuộc những yếu tố nào ?
3) Hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: Làm quen với khái niệm ngẫu lực. Đặt ra vấn đề cần nghiên cứu.
Hoạt động của HS

Trợ giúp của GV

Không tìm được hợp lực ? Phát biểu qui tắc hợp lực
vì không tìm được vị trí giá song song và vận dụng qui
của hợp lực.
tắc để tìm hợp hai lực song
song ngược chiều có độ lớn
bằng nhau. (là trường hợp
đặc biệt duy nhất của hai
lực song song không thể
tìm được hợp lực).

Nội dung
I. Ngẫu lực :
1. Định nghĩa: Hệ hai lực song song,
ngược chiều, có độ lớn bằng nhau cùng
tác dụng vào một vật gọi là ngẫu lực.

2. Ví dụ

Nêu một số ví dụ ngẫu
HS lấy một số ví dụ về lực thường gặp ?
ngẫu lực.

Hoạt động 2: Tìm hiểu tác dụng của ngẫu lực đối với một vật rắn.
Khi chịu tác dụng của ngẫu
Vậy ngẫu lực có ảnh II. Tác dụng của ngẫu lực đối với một
lực thì vật chuyển động hưởng như thế nào đối với vật rắn:
quay.
vật rắn ? làm TN tác dụng
1.Trường hợp vật không có trục quay
ngẫu lực vào một vật rắn
cố định:
yêu cầu HS quan sát CĐ
của vật ?
Khi chịu tác dụng của ngẫu lực vật
sẽ quay quanh một trục đi qua trọng tâm
Chuyển động quay của
và vuông góc với mặt phẳng chứa ngẫu
các vật khác nhau dưới tác
lực.
dụng của ngẫu lực có
giống nhau không !
Yêu cầu HS đọc mục
2)Trường hợp vật có trục quay cố
II.1 SGK để trả lời.
định.

Nếu trục quay không đi qua trọng
tâm thì trọng tâm sẽ quay quanh trục quay.
Vật sẽ quay quanh trục
Cho biết tác dụng của
Khi đó vật có xu hướng li tâm nên tác
đi qua trọng tâm và vuông ngẫu lực đối với vật không
dụng lực vào trục quay. Nếu vật quay
góc với mp chứa ngẫu lực. có trục quay cố định ?
càng nhanh lực tác dụng càng lớn có thể
Nếu vật có trục quay cố làm gãy trục quay.
định vuông góc với mp
chứa ngẫu lực nhưng
không đi qua trọng tâm thì
sao ?
Vật sẽ quay quanh trục
Khi vật quay trọng tâm
quay.
của vật cũng sẽ quay quanh
trục quay. Trục quay phải
tạo ra lực liên kết để truyền
Ứng dụng: khi chế tạo các bộ phận
cho trục quay một gia tốc
quay thì phải làm trục quay đi qua trọng
hướng tâm,
tâm.
Ý nghĩa thực tiễn trong việc
nghiên cứu tác dụng của
Để trục quay không bị
ngẫu lực đối với vật rắn ?

biến dạng thì phải đặt trục
quay đi qua trọng tâm của
vật.

Hoạt động 3: Tính momen của ngẫu lực.
Cá nhân HS tính. Một
Hãy tính momen của 3) Mômen ngẫu lực:
HS lên bảng trình bày.
ngẫu lực đối với một trục
+. Định nghĩa:
quay vuông góc mặt phẳng
M = F1d1 + F2d2
chứa ngẫu lực bằng cách +. Công thức: M = F.d
tính momen của từng lực
= F1(d1 + d2)
Trong đó: F là lực (N)
đối với trục quay ?
Tác dụng làm quay của 2
momen của 2 lực có chiều
ntn ?

d: là cánh tay đòn ngẫu lực (m)
+. Đơn vị N.m


Momen của ngẫu lực = ?
Thông báo: M = Fd

Hoàn thành yêu cầu C2.

d = d1 + d2 gọi là cánh
tay đòn.
Hoàn thành yêu cầu C2 ?

4. Củng cố, vận dụng
- Củng cố: +Khái niệm ngẫu lực.
+Tác dụng của ngẫu lực.
+Công thức tính momen ngẫu lực.
- Vận dụng:Làm bài tập 4, 5 SGK.
5. Dặn dò: