Giáo án Vật lý 10 bài 15: Bài toán về chuyển động ném ngang

GIÁO ÁN VẬT LÝ 10

BÀI TOÁN VỀ CHUYỂN ĐỘNG NÉM NGANG
I.Mục tiêu:
1.Về kiến thức:
- Hiểu được khái niệm chuyển động ném ngang và nêu được một số đặc điểm chính của chuyển
động ném ngang
- Hiểu và diễn đạt được các khái niệm phân tích chuyển động,chuyển động thành phần, chuyển động
tổng hợp
- Viết được các phương trình của hai chuyển động thành phần của chuyển động ném ngang và nêu
được tính chất của mỗi chuyển động thành phần đó
- Viết được phương trình quỹ đạo của chuyển động ném ngang, các công thức tính thời gian chuyển
động và tầm ném xa
2.Về kỹ năng:
- Bước đầu biết dùng phương pháp toạ độ để khảo sát những chuyển động phức tạp, cụ thể trong bài
là chuyển động ném ngang
- Biết cách chọn hệ toạ độ thích hợp và biết phân tích chuyển động ném ngangtrong hệ toạ độ đó
thành các chuyển động thành phần (bước đầu biết chiếu các vectơ lên các trục toạ độ), biết tổng hợp hai
chuyển động thành phần thành chuyển động tổng hợp (chuyển động thực của vật)
- Biết áp dụng định luật II Newton để lập công thức cho các chuyển động thành phần của chuyển
động ném ngang
- Biết suy ra dạng quỹ đạo từ phương trình quỹ đạo của vật
- Vẽ được một cách định tính quỹ đạo của một vật ném ngang
II. Chuẩn bị:
Giáo viên:
- ống bơm nước, dụng cụ TN kiểm chứng
Học sinh:
- Ôn lại các công thức, phương trình của CĐTBĐĐ, CĐ rơi tự do, định luật II Newton
III. Phương pháp: nêu vấn đề, gợi mở, thảo luận nhóm
IV. Tiến trình dạy học:
1) Ổn định:

Lớp
10A1
10A3

Ngày dạy

Sĩ số

Ghi chú


10A5
10A6
10A7

2) Kiểm tra bài cũ:
3) Hoạt động dạy – học:
Hoạt động 1: Nhận thức vấn đề
Hoạt động của HS

Trợ giúp của GV
Đặt vấn đề: chúng ta chắc
hẳn đã đặt rất nhiều câu hỏi
liên quan đến chuyển động
ném như: làm thế nào ném
bóng vào trúng rổ? Để súng
chếch một góc bằng bao
nhiêu để đạn trúng đích?
Chuyển động ném

thường có dạng thế nào?

Dựa vào kinh nghiệm bản
thân, HS có thể trả lời:
- Đường cong

Khi nghiên cứu dạng CĐ
này, người ta thường dùng
phương pháp toạ độ.

- Đường thẳng

Hoạt động 2: Tìm hiểu CĐ thành phần của CĐ ném ngang

Nội dung


- Chọn hệ toạ độ thích
hợp, dùng phép chiếu CĐ
xuống các trục toạ độ đã chọn
- Nghiên cứu các CĐ
Cá nhân tiếp thu, ghi nhận thành phần
ý nghĩa và các bước tiến hành
- Phối hợp các lời giải
riêng rẽ thành lời giải đầy đủ
của phương pháp toạ độ
cho CĐ thực
Đưa ra bài toán :khảo sát
CĐ của 1 vật ném ngang từ O
ở độ cao h với VTBĐ là v0

với sức cản của không khí
không đáng kể

I.Khảo sát chuyển động ném ngang:
1.Chọn hệ toạ độ:
Chọn hệ toạ độ Đềcác có:
- Gốc tại O


v0

- Oy hướng theo P
- Ox hướng theo

2.Phân tích chuyển đôïng ném ngang:

Nên chọn hệ toạ độ thế
CĐ của các hình chiếu MX và My là các
nào? Vì sao?
CĐ thành phần của M
Gợi ý: chọn sao cho khi
chiếu, các CĐ thành phần là
một trong những CĐ ta đã 3.Xác định các CĐ thành phần:
Nên chọn hệ toạ độ Đêcác vì nghiên cứu
 Theo Ox: Mx CĐ thẳng đều
khi phân tích sẽ được CĐ theo
ax = 0
phương ngang và phương
vx = vo
thẳng đứng

x = vot

Yêu cầu HS hoàn thành C1


Thảo luận nhóm:
-Theo Ox: Fx = max = 0 => ax=
0
Vx = v0x = v0 ; x = v0t
-Theo Oy: rơi tự do
ay=g ; vy= v0y + gt = gt;
1
y  gt2
2

Theo Oy: My rơi tự do
ay = g
vy = gt
1
y  gt2
2


Hoạt động 3: Xác định CĐ của vật ném ngang
Để xác định CĐ thực II.Xác định CĐ của vật:
của vật ta phải tổng hợp 2 CĐ
thành phần bằng cách nào?
Tìm PT quỹ đạo như thế nào?
Gợi ý: PT quỹ đạo là 1.Dạng của quỹ đạo:
PT nêu lên sự phụ thuộc của

Từ x = v0t suy ra t và thế y vào x
g
y  2 x2
2v0
1 2
vào PT y  gt
2
Hãy xác định thời gian
rơi của vật?

1 2
Thay y = h vào y  gt
2
Không phụ thuộc

Ném càng mạnh thì vật
bay càng xa.
L = xmax = v0t = v0

Gợi ý:khi vật chạm đất 2.Thời gian chuyển động:
thì vật đi hết độ cao h
2h
t
t có phụ thuộc vào v0
g
không?
v0 có vai trò gì đối với
CĐ của vật?
3.Tầm ném xa:
Hãy xác định tầm ném

xa

2h
g

L = xmax = v0t = v0

2h
g

Hoạt động 4: Nghiên cứu thí nghiệm kiểm chứng
III. Thí nghiệm kiểm chứng:
Dùng bảng phụ hình vẽ
- sau khi búa đập vào thanh thép, bi A
15.3 và 15.4
chuyển động ném ngang, còn bi B rơi tự do.
- Cả hai đều chạm đất cùng một lúc
Tại các thời điểm khác
Tại các thời điểm khác nhau, nhau thì hai viên bi ở những
hai bi luôn ở cùng độ cao
độ cao như thế nào?
4. Củng cố:


- Đặc điểm của chuyển động ném ngang, đặc biệt là thời gian rơi trong chuyển động ném ngang bằng
thời gian rơi tự do ở cùng độ cao, không phụ thuộc vào vận tốc ném ngang
5. Dặn dò:
- Ôn lại quy tắc hình bình hành, điều kiện cân bằng của một chất điểm
- Xem bài mới:" Cân bằng của một vật chịu tác dụng hai lực, ba lực không song song"
+ Cho biết trọng tâm của một số dạng hình học đối xứng ?

+ Quy tắc tổng hợp hai lực đồng quy
IV. RÚT KINH NGHIỆM GIỜ GIẢNG