Giáo án Vật lý 11 bài 29: Thấu kính mỏng

GIÁO ÁN VẬT LÝ 11 - TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN - Trần

Viết Thắng

Bài 29: THẤU KÍNH MỎNG
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Nêu được cấu tạo và phân loại thấu kính.
- Trình bày được khái niệm: quang tâm, trục chính, phụ, tiêu điểm ảnh, tiêu
điểm vật, tiêu cự, độ tụ của thấu kính.
- Biết sử dụng đường đi của 3 tia sáng đặc biệt: tia qua O, tia song song trục
chính, tia qua F.
2. Kỹ năng:
Phân biệt được thấu kính hội tụ và thấu kính phân kỳ.
II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên:
- Sử dụng một số mô hình thấu kính giới thiệu cho HS.
- Chuẩn bị sẵn các thí nghiệm tạo ảnh bởi thấu kính.
- Hình vẽ chuẩn bị sẵn về các đường đi của tia sáng qua thấu kính.
2. Học sinh: Ôn lại các kết quả đã học ở bài trước: Khúc xạ ánh sáng, lăng
kính.
III. Tiến trình dạy học:
1. Hoạt động 1 (4 phút): Ổn định trật tự lớp, kiểm tra bài cũ, đặt vấn đề
vào bài mới
+ Ổn định trật tự lớp
+ Kiểm tra bài cũ
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
? Lăng kính là gì
+ Lăng kính là một khối chất trong
suốt, đồng chất (thủy tinh, nhựa,…),

nhưng có dạng lăng trụ tam giác.
? Các công thức của lăng kính
+ sini1 = n.sinr1
Sini2 = n.sinr2
A = r1 + r2
D = i1 + i2 - A .
+ Đặt vấn đề vào bài mới:
Thấu kính là bộ phận cơ bản của hầu hết các dụng cụ quang quan trọng
như: máy ảnh, kính hiển vi, kính thiên văn...
Trong bài học hôm nay, ta sẽ tìm hiểu về thấu kính mỏng. Tiết đầu tiên.


GIÁO ÁN VẬT LÝ 11 - TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN - Trần

Viết Thắng

Tiết học hôm nay chúng ta sẽ đi tìm hiểu những kiến thức đại dương về thấu
kính.
2. Hoạt động 2 (6 phút): Tìm hiểu về thấu kính
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

ĐVĐ: Chúng ta vừa đi tìm hiểu về cấu tạo và phân loại thấu kính. Tiếp đến
ta đi tìm hiểu khái niệm quang tâm, tiêu điểm, tiêu diện, tiêu cự, độ tụ của
thấu kính. Trước hết ta đi khảo sát thấu kính hội tụ.
3. Hoạt động 3 (15 phút): Tìm hiểu khái niệm quang tâm, trục:
- Cho học sinh

- Quan sát, chú y lắng nghe.

II. Khảo sát thấu

quan sát thấu kính

kính hội tụ:

hội tụ rất mỏng,
chỗ chính giữa

Truc
chinh

O

Truc
Phu

1. Quang tâm,
tiêu điểm, tiêu

của thấu kính có

diện:

bề dày rất nhỏ, có

a) Quang tâm:

thể coi là một

- Quang tâm:

điểm, gọi là

điểm chính giữa

quang tâm O.

- Đường thẳng nối tâm của hai chỏm

của thấu kính.

- Thông báo định

cầu gọi là trục chính của thấu kính.

- Tính chất: mọi

nghĩa trục chính,

Trong TH thấu hính có một mặt cầu

tia tới qua

trục phụ.

và một mặt phẳng thì trục chính là

quang tâm đều

(Các đường thẳng

đường thẳng đi qua tâm của mặt cầu

truyền thẳng.

đi qua quang tâm

và vuông góc với mặt phẳng.

b) Tiêu điểm,

và không trùng

- Quan sát thí nghiệm, rút ra nhận xét: tiêu diện:

với trục chính

Mọi tia sáng qua quang tâm của thấu

được gọi là các

kính đều truyền thẳng.

trục phụ).

- Quan sát thí nghiệm và nhận xét.

* Tiêu điểm ảnh
chính:
F/ là tiêu điểm
ảnh chính.


GIÁO ÁN VẬT LÝ 11 - TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN - Trần

* Tập hợp các
tiêu điểm (ảnh,
vật) tạo thành
tiêu diện (ảnh,
vật).

- Cho HS lên làm
thí nghiệm chiếu
tia sáng tới quang
tâm của thấu kính
dưới những góc
khác nhau. Nhận
xét?
- Làm thí nghiệm
chiếu vào thấu
kính hội tụ một
chùm sáng song

F1'

song với trục

chính. Ghi lấy
điểm hội tụ F’ của
chùm tia ló trên
bảng quang học.
- Chiếu vào thấu
kính hội tụ một
chùm sáng song
song với trục
chính nhưng với
những góc tới
khác nhau. Mỗi
lần ghi lại các
điểm hội tụ F1’,
F2’…
- Rút ra khái niệm

Viết Thắng

F

F
'


GIÁO ÁN VẬT LÝ 11 - TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN - Trần

Viết Thắng

tiêu điểm vật
chính, tiêu điểm

vật phụ.
- Yêu cầu Hs trả
lời câu C2
- Thông báo khái
niệm về tiêu diện

4. Hoạt động 4 (5 phút): Tìm hiểu khái niệm tiêu cự, độ tụ
- Thông báo khái niệm

- Thấu kính hội tụ f > 0

2. Tiêu cự, độ tụ:

tiêu cự f = OF’

- Quan sát thí nghiệm

a) Tiêu cự:

- Làm thí nghiệm: với 2 và trả lời: thấu kính có f (1)

f = OF’

thấu kính có tiêu cự

càng nhỏ thì khả năng

khác nhau, thấu kính

hội tụ chùm sáng càng

TKHT f > 0, đơn vị: m

nào có khả năng hội tụ

mạnh

b) Độ tụ

chùm sáng mạnh hơn?

D=

- Thông báo về khái
D>0

1
f

D=

1
f

(2)

D > 0, đơn vị: dp (m-1)


GIÁO ÁN VẬT LÝ 11 - TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN - Trần

Viết Thắng

niệm độ tụ D, đơn vị
của f, D.
5. Hoạt động 5 (13 phút): Tìm hiểu về thấu kính phân kỳ
- Yêu cầu HS

- Dự đoán

III. Khảo sát

dự đoán khi

thấu kính

chiếu tia sáng

phân kỳ:

qua quang tâm

f < 0, D < 0

O của TKPK

- Quan sát

* So sánh

thì tia ló sẽ đi

phân biệt

thế nào?

thấu kính hội

- Thí nghiệm

tụ, thấu kính

kiểm chứng và

phân kỳ.

đưa ra nhận
xét: Mọi tia
tới qua quang
tâm O đều
truyền thẳng.
- Làm thí
nghiệm: chiếu
vào TKPK
một chùm tia
sáng song
song


GIÁO ÁN VẬT LÝ 11 - TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN - Trần

Viết Thắng

- Thông báo
khái niệm D, f
của TKPK.
- Phân biệt
TKHT và
TKPK?

F'

F

6. Hoạt động 6 (2 phút): Tổng kết, củng cố bài học:
- Đọc phần tổng kết bài học ở Sgk (trước phần công thức về thấu kính)
- BTVN: 1, 2, 3 Sgk và đọc trước phần còn lại của bài.
- Nhận xét tiết học và rút kinh nghiệm giờ dạy: