Giáo án Vật lý 11 bài 20: Lực từ, cảm ứng từ

Giáo án 11 – vật lý cơ bản

GV: Nguyễn Hữu Nghĩa

LỰC TỪ. CẢM ỨNG TỪ

I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức : +

Phát biểu được định nghĩa véc tơ cảm ứng từ, đơn vị của

cảm ứng từ.
+ Mô tả được một thí nghiệm xác định véc tơ cảm ứng từ.
+ Phát biểu đượng định nghĩa phần tử dòng điện.
2. Kỹ năng: + Nắm được quy tắc xác định lực tác dụng lên phần tử dòng điện.

II. CHUẨN BỊ:
Giáo viên: Chuẩn bị các thí nghiệm về lực từ.
Học sinh: Ôn lại về tích véc tơ.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp:

Lớp............
Ngày
giảng............
Sĩ
số...................

2. Kiểm tra bài cũ:
3. Nội dung bài mới :
Hoạt động 1: Kiểm tra bài

cũ : Nêu định nghĩa và tính chất của
đường sức từ.
Hoạt động 2: Tìm hiểu lực từ.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
Nội dung cơ bản
I. Lực từ
1. Từ trường đều
Cho học sinh nhắc lại
Nêu khái niệm điện Từ trường đều là từ trường mà
khái niệm điện tường đều trường đều.
đặc tính của nó giống nhau tại
từ đó nêu khái niệm từ Nêu khái niệm từ trường mọi điểm; các đường sức từ là
trường đều.
đều.
những đường thẳng song song,
cùng chiều và cách đều nhau.
2. Lực từ do từ trường đều tác
dụng lên một đoạn dây dẫn
Trình bày thí nghiệm
mang dòng điện
hình 20.2a.
Theo giỏi thí nghiệm.
Lực từ tác dụng lên một đoạn
Vẽ hình 20.2b.
Vẽ hình 20.2b.
dây dẫn mang dòng điện đặt
Cho học sinh thực hiện Thực hiện C1.
trong từ trường đều có phương
C1.
Thực hiện C2.

vuông góc với các đường sức từ
Cho học sinh thực hiện
Ghi nhận đặc điểm của và vuông góc với đoạn dây dẫn,


Giáo án 11 – vật lý cơ bản

GV: Nguyễn Hữu Nghĩa

C2.
Nêu đặc điểm của lực từ.

có độ lớn phụ thuộc vào từ
trường và cường độ dòng điện
chay qua dây dẫn.

lực từ.

Hoạt động 3: Tìm hiểu cảm ứng từ.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
Nhận xét về kết quả thí
nghiệm ở mục I và đặt
vấn đề thay đổi I và l
trong các trường hợp sau
đó, từ đó dẫn đến khái
niệm cảm ứng từ.

Nội dung cơ bản
II. Cảm ứng từ
1. Cảm ứng từ

Trên cơ sở cách đặt vấn Cảm ứng từ tại một điểm trong
đề của thầy cô, rút ra từ trường là đại lượng đặc trưng
nhận xét và thực hiện theo cho độ mạnh yếu của từ trường
yêu cầu của thầy cô.
và được đo bằng thương số giữa
lực từ tác dụng lên một đoạn dây
Định nghĩa cảm ứng từ. dẫn mang dòng diện đặt vuông
góc với đường cảm ứng từ tại
điểm đó và tích của cường độ
dòng điện và chiều dài đoạn dây
dẫn đó.
B=

Giới thiệu đơn vị cảm
ứng từ.
Cho học sinh tìm mối
liên hệ của đơn vị cảm
ứng từ với đơn vị của các
đại lượng liên quan.

F
Il

Ghi nhận đơn vị cảm 2. Đơn vị cảm ứng từ
ứng từ.
Trong hệ SI đơn vị cảm ứng từ
Nêu mối liên hệ của đơn là tesla (T).
vị cảm ứng từ với đơn vị
1N
1T

=
của các đại lượng liên
1A.1m
quan.
3. Véc tơ cảm ứng từ
→
Véc tơ cảm ứng từ B tại một
điểm:
Cho học sinh tự rút ra Rút ra kết luận về → .
B
+ Có hướng trùng với hướng
kết luận về véc tơ cảm
của từ trường tại điểm đó.
ứng từ.
F
+ Có độ lớn là: B =
Il

Giới thiệu hình vẽ 20.4,
phân tích cho học sinh
thấy được mối liên hệ
→
→
giữa B và F .
Cho học sinh phát biểu

4. Biểu thức tổng quát của lực
từ
Ghi nhân mối liên hệ Lực từ → tác dụng lên phần tử
F

→
→
giữa B và F .
→
dòng điện I l đặt trong từ
trường đều, tại đó có cảm ứng từ
→
là B :
Phát biểu qui tắc bàn tay + Có điểm đặt tại trung điểm
trái.
của l;
→
+ Có phương vuông góc với l


Giáo án 11 – vật lý cơ bản

qui tắc bàn tay trái.

GV: Nguyễn Hữu Nghĩa
→

và B ;
+ Có chiều tuân theo qui tác bàn
tay trái
+ Có độ lớn F = BIl sin α

Hoạt động 4: Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh

Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ Tóm tắt những kiến thức cơ bản.
bản.
Ghi các bài tập về nhà.
Yêu cầu học sinh về nhà làm các bài tập
từ 4 đến7 trang 128 sgk và 20.8, 20.9 sbt.
IV. RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………..