Giáo án Vật lý 11 bài 20: Lực từ, cảm ứng từ

Giáo án Vật lý 11
BÀI 20. LỰC TỪ. CẢM ỨNG TỪ.
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Phát biểu được định nghĩa, nêu được phương, chiều của cảm ứng từ tại một điểm của từ
trường. Nêu được đơn vị đo của cảm ứng từ.
- Viết được công thức tính lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt
trong từ trường đều.
2. Vận dụng:
- Xác định được vecto lực từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua
đặt trong từ trường đều.
II. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên: Chuẩn bị các thí nghiệm về lực từ.
2. Học sinh: Ôn lại về tích véc tơ.
III. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY:
1. Ổn định lớp, kiểm tra bài cũ:
- Nêu định nghĩa và tính chất của từ trường.
- Nêu định nghĩa và tính chất của đường sức từ.
2. Vào bài: Đại lượng đặc trưng cho điện trường là cường độ điện trường. Vậy từ trường
được đặc trưng bởi đại lượng nào?
3. Tổ chức hoạt động:

Phương pháp
GV: Cho học sinh nhắc lại khái niệm
điện tường đều từ đó nêu khái niệm từ
trường đều.
HS: Nêu khái niệm điện trường đều.
GV: Trình bày thí nghiệm hình 20.2a.
HS: Theo dõi thí nghiệm.
GV: Vẽ hình 20.2b.
HS: Vẽ hình 20.2b.

GV: Cho học sinh thực hiện C1, C2
HS: Thực hiện C1,C2
GV: Nêu đặc điểm lực từ
HS: Ghi nhận đặc điểm của lực từ.

GV: Nhận xét về kết quả thí nghiệm ở
mục I và đặt vấn đề thay đổi I và l trong
các trường hợp sau đó, từ đó dẫn đến
khái niệm cảm ứng từ.
HS: Trên cơ sở cách đặt vấn đề của
thầy cô, rút ra nhận xét và thực hiện

Nội dung
I. Lực từ
1. Từ trường đều
Từ trường đều là từ trường mà đặc tính
của nó giống nhau tại mọi điểm; các
đường sức từ là những đường thẳng
song song, cùng chiều và cách đều
nhau.
2. Lực từ do từ trường đều tác dụng
lên một đoạn dây dẫn mang dòng điện
Lực từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn
mang dòng điện đặt trong từ trường đều
có phương vuông góc với các đường
sức từ và vuông góc với đoạn dây dẫn,
có độ lớn phụ thuộc vào từ trường và
cường độ dòng điện chay qua dây dẫn.
II. Cảm ứng từ
1. Cảm ứng từ

Cảm ứng từ tại một điểm trong từ
trường là đại lượng đặc trưng cho độ
mạnh yếu của từ trường và được đo
bằng thương số giữa lực từ tác dụng lên


Giáo án Vật lý 11
theo yêu cầu của thầy cô. Định nghĩa
cảm ứng từ.
GV: Giới thiệu đơn vị cảm ứng từ.
HS: Ghi nhận đơn vị cảm ứng từ.
GV: Cho học sinh tìm mối liên hệ của
đơn vị cảm ứng từ với đơn vị của các
đại lượng liên quan.
HS: Nêu mối liên hệ của đơn vị cảm
ứng từ với đơn vị của các đại lượng liên
quan.
GV: Cho học sinh tự rút ra kết luận về
véc tơ cảm ứng từ.

HS: Rút ra kết luận về B .
GV: Giới thiệu hình vẽ 20.4, phân tích
cho học sinh thấy được mối liên hệ giữa


B và F .




một đoạn dây dẫn mang dòng diện đặt
vuông góc với đường cảm ứng từ tại
điểm đó và tích của cường độ dòng điện
và chiều dài đoạn dây dẫn đó.
B=

F
Il

2. Đơn vị cảm ứng từ
Trong hệ SI đơn vị cảm ứng từ là tesla
(T).
1T =

1N
1A.1m

3. Véc tơ cảm ứng từ

Véc tơ cảm ứng từ B tại một điểm:
+ Có hướng trùng với hướng của từ
trường tại điểm đó.
+ Có độ lớn là: B =

F
Il

HS: Ghi nhân mối liên hệ giữa B và F
4. Biểu thức tổng quát của lực từ
.


Lực từ F tác dụng lên phần tử dòng
GV: Cho học sinh phát biểu qui tắc bàn

tay trái.
điện I l đặt trong từ trường đều, tại đó
HS: Phát biểu qui tắc bàn tay trái.

có cảm ứng từ là B :
+ Có điểm đặt tại trung điểm của l;


+ Có phương vuông góc với l và B ;
+ Có chiều tuân theo qui tác bàn tay
trái;
+ Có độ lớn F = IlBsinα
IV. CỦNG CỐ, DẠN DÒ :
1. Củng cố :
- Phát biểu được định nghĩa, nêu được phương, chiều của cảm ứng từ tại một điểm của từ
trường. Nêu được đơn vị đo của cảm ứng từ.
- Viết được công thức tính lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt
trong từ trường đều.
2. Dặn dò:
- Làm các bài tập trong SGK.
- Học bài và xem tiếp bài mới.