Giáo án Vật lý 12 bài 28: Tia X

VẬT LÝ 12
§28. TIA X
-----------o0o---------I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Về kiến thức
- Nêu được cách tạo, tính chất và bản chất tia X.
- Nhớ được một số ứng dụng quan trọng của tia X.
- Thấy được sự rộng lớn của phổ sóng điện từ, do đó thấy được sự cần thiết phải
chia phổ ấy thành các miền, theo kĩ thuật sử dụng để nghiên cứu và ứng dụng sóng
điện từ trong mỗi miền.
2. Về kĩ năng
- Vận dụng các công thức đã học vào giải bài tập trong SGK
3. Về thái độ
- Rèn thái độ tích cực tìm hiểu, học tập, tự lực nghiên cứu các vấn đề mới trong
khoa học
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp
Ngày dạy
Tiết dạy
Lớp
Học sinh vắng
Sáng
Chiều
Thứ …. / …. / …. / 201…
12C….
Thứ …. / …. / …. / 201…
12C….
2. Kiểm tra bài cũ (5 phút)
3. Bài mới
* Vào bài
Hoạt động 1 ( phút): Tìm hiểu phát hiện về tia X

Hoạt động của GV
Hoạt động của hs
Nội dung
- Trình bày thí nghiệm - Ghi nhận về thí nghiệm
I. Phát hiện về tia X
phát hiện về tia X của phát hiện tia X của Rơn- Mỗi khi một chùm catôt - tức là một
Rơn-ghen năm 1895.
ghen.
chùm êlectron có năng lượng lớn - đập
vào một vật rắn thì vật đó phát ra tia X.
Hoạt động 2 ( phút): Tìm hiểu về cách tạo tia X
- Vẽ minh hoạ ống Cu-lít-giơ
- HS ghi nhận cấu tạo và II. Cách tạo tia X
dùng tạo ra tia X
hoạt động của ống Cu-lít- - Dùng ống Cu-lít-giơ là một ống
giơ.
thuỷ tinh bên trong là chất không,
có gắn 3 điện cực.
+
F
+ Dây nung bằng vonfram FF’ làm
A
nguồn êlectron.
K
+ Catôt K, bằng kim loại, hình
F’
Nước
làm
chỏm cầu.
nguội

+ Anôt A bằng kim loại có khối
Tia X
lượng nguyên tử lớn và điểm nóng
- K có tác dụng làm cho các
chảy cao.
êlectron phóng ra từ FF’ đều
- Hiệu điện thế giữa A và K cỡ vài


VẬT LÝ 12
hội tụ vào A.
- A được làm lạnh bằng một
dòng nước khi ống hoạt động.
- FF’ được nung nóng bằng
một dòng điện  làm cho các
êlectron phát ra.

chục kV, các êlectron bay ra từ FF’
chuyển động trong điện trường
mạnh giữa A và K đến đập vào A và
làm cho A phát ra tia X.

Hoạt động 3 ( phút): Tìm hiểu về bản chất và tính chất của tia X
- Thông báo bản chất của - HS ghi nhận bản chất của III. Bản chất và tính chất của tia X
tia X.
tia X
1. Bản chất
- Bản chất của tia tử - Có bản chất của sóng ánh - Tia tử ngoại có sự đồng nhất về bản
ngoại?
sáng (sóng điện từ).

chất của nó với tia tử ngoại, chỉ khác là
tia X có bước sóng nhỏ hơn rất nhiều.
 = 10-8m  10-11m
- Y/c đọc Sgk và nêu các - HS nêu các tính chất của 2. Tính chất
tính chất của tia X.
tia X.
- Tính chất nổi bật và quan trọng nhất
+ Dễ dàng đi qua các vật
là khả năng đâm xuyên.
không trong suốt với ánh
Tia X có bước sóng càng ngắn thì khả
sáng thông thường: gỗ,
năng đâm xuyên càng lớn (càng cứng).
giấy, vài … Mô cứng và
kim loại thì khó đi qua
- Làm đen kính ảnh.
hơn, kim loại có nguyên tử
- Làm phát quang một số chất.
lượng càng lớn thì càng
- Làm ion hoá không khí.
khó đi qua: đi qua lớp
- Có tác dụng sinh lí.
nhôm dày vài chục cm
3. Công dụng
nhưng bị chặn bởi 1 tầm
(Sgk)
chì dày vài mm.
- Y/c HS đọc sách, dựa - HS đọc Sgk để nêu công
trên các tính chất của tia X dụng.
để nêu công dụng của tia

X.
Hoạt động 4( phút): Nhìn tổng quát về sóng điện từ
- Y/c HS đọc sách
- Đọc SGK để rút ra tổng
IV. Nhìn tổng quát về sóng điện từ
quát về sóng điện từ
- Sóng điện từ, tia hồng ngoại, ánh
sáng thông thường, tia tử ngoại, tia X
và tia gamma, đều có cùng bản chất,
cùng là sóng điện từ, chỉ khác nhau về
tần số (hay bước sóng) mà thôi.
-Toàn bộ phổ sóng điện từ, từ sóng dài
nhất (hàng chục km) đến sóng ngắn
nhất (cỡ 10-12  10-15m) đã được khám
phá và sử dụng.


VẬT LÝ 12

IV. CỦNG CỐ VÀ BTVN (5phút)
1. Củng cố
1. So sánh với tia tử ngoại, tia hông ngoại và ánh sáng nhìn thấy thì tia X có tính
chất riêng nào sau đây?
A. Tác dụng lên kính ảnh
B. Khả năng đâm xuyên mạnh
C. Gây hiện tượng quang điện
D. Tác dụng sinh lý
2. Tia X là
A. bức xạ điện từ có bước sóng nhỏ hơn 10-8 m.
B. các bức xạ do đối âm cực của ống Rơnghen phát ra.

C. các bức xạ do catốt của ống Rơnghen phát ra
D. các bức xạ mang điện tích.
2. BTVN
- Làm tất cả các bài tập trong SGK trang 146 và SBT
V. RÚT KINH NGHIỆM
Ký duyệt của tổ trưởng
………………………………………………………………………………………………
…. / …. / 201…
………...
………………………………………………………………………………………………
………...
………………………………………………………………………………………………
………...
………………………………………………………………………………………………
………...