Giáo án Vật lý 12 bài 28: Tia X

Gv: Lê Đình Phong

Giáo án Vật lý 12CB

TIA X
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Về kiến thức
- Nêu được cách tạo, tính chất và bản chất tia X.
- Nhớ được một số ứng dụng quan trọng của tia X.
- Thấy được sự rộng lớn của phổ sóng điện từ, do đó thấy được sự cần thiết phải chia phổ
ấy thành các miền, theo kĩ thuật sử dụng để nghiên cứu và ứng dụng sóng điện từ trong mỗi
miền.
2. Về kĩ năng
- Vận dụng các công thức đã học vào giải bài tập trong SGK
3. Về thái độ
- Rèn thái độ tích cực tìm hiểu, học tập, tự lực nghiên cứu các vấn đề mới trong khoa học
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới
* Vào bài
Hoạt động 1: Tìm hiểu phát hiện về tia X
Hoạt động của GV
Hoạt động của hs
Nội dung
- Trình bày thí nghiệm phát - Ghi nhận về thí nghiệm
I. Phát hiện về tia X
hiện về tia X của Rơn-ghen phát hiện tia X của Rơn- Mỗi khi một chùm catôt - tức là một
năm 1895.
ghen.

chùm êlectron có năng lượng lớn - đập
vào một vật rắn thì vật đó phát ra tia X.
Hoạt động 2: Tìm hiểu về cách tạo tia X
- Vẽ minh hoạ ống Cu-lít-giơ
- HS ghi nhận cấu tạo và
II. Cách tạo tia X
dùng tạo ra tia X
hoạt động của ống Cu-lít- Dùng ống Cu-lít-giơ là một ống thuỷ
giơ.
tinh bên trong là chất không, có gắn 3
điện cực.
+
+ Dây nung bằng vonfram FF’ làm
F
A
nguồn êlectron.
K
+ Catôt K, bằng kim loại, hình chỏm
F’
Nước
cầu.
làm
+ Anôt A bằng kim loại có khối lượng
nguội
nguyên tử lớn và điểm nóng chảy cao.
Tia X
- K có tác dụng làm cho các
- Hiệu điện thế giữa A và K cỡ vài
êlectron phóng ra từ FF’ đều hội
chục kV, các êlectron bay ra từ FF’

tụ vào A.
chuyển động trong điện trường mạnh
- A được làm lạnh bằng một dòng
giữa A và K đến đập vào A và làm cho
nước khi ống hoạt động.
A phát ra tia X.
- FF’ được nung nóng bằng một
dòng điện → làm cho các
êlectron phát ra.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về bản chất và tính chất của tia X


Gv: Lê Đình Phong

Giáo án Vật lý 12CB

- Thông báo bản chất của tia - HS ghi nhận bản chất của III. Bản chất và tính chất của tia X
X.
tia X
1. Bản chất
- Bản chất của tia tử ngoại?
- Có bản chất của sóng ánh - Tia tử ngoại có sự đồng nhất về bản chất
sáng (sóng điện từ).
của nó với tia tử ngoại, chỉ khác là tia X
có bước sóng nhỏ hơn rất nhiều.
- Y/c đọc Sgk và nêu các
λ = 10-8m ÷ 10-11m
tính chất của tia X.
- HS nêu các tính chất của tia 2. Tính chất
+ Dễ dàng đi qua các vật X.

- Tính chất nổi bật và quan trọng nhất là
không trong suốt với ánh
khả năng đâm xuyên.
sáng thông thường: gỗ, giấy,
Tia X có bước sóng càng ngắn thì khả
vài … Mô cứng và kim loại
năng đâm xuyên càng lớn (càng cứng).
thì khó đi qua hơn, kim loại
có nguyên tử lượng càng lớn
- Làm đen kính ảnh.
thì càng khó đi qua: đi qua
- Làm phát quang một số chất.
lớp nhôm dày vài chục cm
- Làm ion hoá không khí.
nhưng bị chặn bởi 1 tầm chì
- Có tác dụng sinh lí.
dày vài mm.
3. Công dụng
- Y/c HS đọc sách, dựa trên
(Sgk)
các tính chất của tia X để
nêu công dụng của tia X.
- HS đọc Sgk để nêu công
dụng.
Hoạt động 4: Nhìn tổng quát về sóng điện từ
- Y/c HS đọc sách
- Đọc SGK để rút ra tổng
IV. Nhìn tổng quát về sóng điện từ
quát về sóng điện từ
- Sóng điện từ, tia hồng ngoại, ánh sáng

thông thường, tia tử ngoại, tia X và tia
gamma, đều có cùng bản chất, cùng là
sóng điện từ, chỉ khác nhau về tần số (hay
bước sóng) mà thôi.
-Toàn bộ phổ sóng điện từ, từ sóng dài
nhất (hàng chục km) đến sóng ngắn nhất
(cỡ 10-12 ÷ 10-15m) đã được khám phá và
sử dụng.
IV. CỦNG CỐ VÀ BTVN
1. Củng cố
1. So sánh với tia tử ngoại, tia hông ngoại và ánh sáng nhìn thấy thì tia X có tính chất
riêng nào sau đây?
A. Tác dụng lên kính ảnh
B. Khả năng đâm xuyên mạnh
C. Gây hiện tượng quang điện
D. Tác dụng sinh lý
2. Tia X là
A. bức xạ điện từ có bước sóng nhỏ hơn 10-8 m.
B. các bức xạ do đối âm cực của ống Rơnghen phát ra.
C. các bức xạ do catốt của ống Rơnghen phát ra
D. các bức xạ mang điện tích.
2. BTVN
- Làm tất cả các bài tập trong SGK trang 146 và SBT


Gv: Lê Đình Phong

Giáo án Vật lý 12CB

……. ………