Quản lý kiểm tra nội bộ hoạt động dạy học của hiệu trưởng các trường Trung học Cơ sở huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn (Luận văn thạc sĩ)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.37 MB, 105 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
ĐINH KIM DIỆN
QUẢN LÝ KIỂM TRA NỘI BỘ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN BẠCH THÔNG, TỈNH BẮC KẠN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
ĐINH KIM DIỆN
QUẢN LÝ KIỂM TRA NỘI BỘ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN BẠCH THÔNG, TỈNH BẮC KẠN
Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Nguyễn Tiến Hùng
THÁI NGUYÊN - 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập
của riêng tôi, các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là chính xác, trung thực có
nguồn gốc rõ ràng và chưa được công bố ở bất kỳ công trình nào. Tôi xin chịu trách
nhiệm hoàn toàn về luận văn của mình.
Thái nguyên, tháng 6 năm 2018
Tác giả
Đinh Kim Diện
i
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và triển khai thực hiện đề tài “Quản lý KTNB HĐDH
của HT các trường THCS huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn”, tôi đã nhận được sự
động viên, khuyến khích và tạo điều kiện giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo, anh chị
em, bạn bè đồng nghiệp và gia đình.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới trường Đại học Sư phạm - Đại học
Thái Nguyên cùng các thầy cô giáo tham gia giảng dạy và giúp đỡ tôi trong quá trình
học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn Tiến Hùng,
người đã tận tâm chỉ dẫn cho tôi về kiến thức và phương pháp luận trong suốt thời
gian thực hiện đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Phòng GD&ĐT huyện Bạch
Thông, tỉnh Bắc Kạn, Ban Giám hiệu và giáo viên các trường THCS huyện Bạch
Thông, tỉnh Bắc Kạn đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi học tập, nghiên cứu khoa
học, cung cấp số liệu, tham gia giúp đỡ để tôi hoàn thành luận văn này.
Do thời gian và khả năng có hạn, dù bản thân đã có nhiều cố gắng song luận
văn khó tránh khỏi thiếu sót, kính mong nhận được các ý kiến chỉ dẫn của các thầy cô
giáo, các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thái nguyên, tháng 6 năm 2018
Tác giả
Đinh Kim Diện
ii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ ............................................................................. v
MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 3
4. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3
6. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................. 4
7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4
8. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ KIỂM TRA NỘI BỘ HOẠT
ĐỘNG DẠY HỌC CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC
CƠ SỞ ............................................................................................................... 5
1.1.
Tổng quan nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 5
1.1.1. Khái quát lịch sử vấn đề nghiên cứu .................................................................. 5
1.1.2. Các nghiên cứu về kiểm tra nội bộ ở trường trung học cơ sở............................ 9
1.1.3. Các nghiên cứu về kiểm tra, đánh giá giáo dục ............................................... 12
1.2.
Trường trung học cơ sở và hoạt động dạy học của trường trung học cơ sở .... 14
1.2.1. Trường trung học cơ sở trong hệ thống giáo dục quốc dân ............................. 14
1.2.2. Vị trí, vai trò, mục tiêu và nội dung dạy học của trường trung học cơ sở ....... 14
1.2.3. Mối quan hệ giữa kiểm tra nội bộ với các thành tố khác của quá trình dạy học ...... 15
1.3.
Kiểm tra nội bộ hoạt động dạy học của trường trung học cơ sở ...................... 18
1.3.1. Khái niệm kiểm tra nội bộ hoạt động dạy học của trường trung học cơ sở ..... 18
1.3.2. Vị trí, vai trò và mục tiêu kiểm tra nội bộ trường trung học cơ sở .................. 18
1.3.3. Yêu cầu và nội dung kiểm tra nội bộ hoạt động dạy học của trường trung
học cơ sở .......................................................................................................... 19
iii
1.4.
Quản lý kiểm tra nội bộ hoạt động dạy học của trường trung học cơ sở ......... 21
1.4.1. Khái niệm quản lý kiểm tra nội bộ hoạt động dạy học của trường trung
học cơ sở .......................................................................................................... 21
1.4.2. Nội dung quản lý kiểm tra nội bộ hoạt động dạy học trường trung học cơ sở....... 22
1.4.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý quản lý kiểm tra nội bộ hoạt động dạy
học của trường trung học cơ sở ........................................................................ 31
Kết luận chương 1 ....................................................................................................... 32
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ KIỂM TRA NỘI BỘ HOẠT ĐỘNG
DẠY HỌC CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC
CƠ SỞ HUYỆN BẠCH THÔNG, TỈNH BẮC KẠN.................................. 33
2.1.
Khái quát về khảo sát thực trạng ..................................................................... 33
2.1.1. Tình hình chung ............................................................................................... 33
2.1.2. Tình hình các trường trong diện khảo sát ........................................................ 33
2.2.
Thực trạng công tác kiểm tra nội bộ hoạt động dạy học tại các trường
trung học cơ sở trên địa bàn huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn ...................... 39
2.2.1. Nhận thức về kiểm tra nội bộ hoạt động dạy học trong trường học ................ 40
2.2.2. Về kiểm tra đánh giá xây dựng kế hoạch kiểm tra nội bộ hoạt động dạy
học trong trường học ........................................................................................ 41
2.2.3. Về kiểm tra đánh giá thực hiện kế hoạch dạy học ........................................... 41
2.2.4. Về kiểm tra đánh giá các điều kiện đảm bảo ................................................... 42
2.3.
Thực trạng quản lý kiểm tra nội bộ hoạt động dạy học của Hiệu trưởng
các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn .... 43
2.3.1. Thực trạng tổ chức bộ máy hoạt động kiểm tra nội bộ của trường trung
học cơ sở .......................................................................................................... 43
2.3.2. Thực trạng lập kế hoạch ................................................................................... 48
2.3.3. Thực trạng chỉ đạo, tổ chức thực hiện kế hoạch .............................................. 50
2.3.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả và phản hồi thông tin để cải tiến ......... 52
2.3.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng..................................................................... 55
2.3.6. Đánh giá chung (mạnh, hạn chế và nguyên nhân) ........................................... 57
Kết luận chương 2 ....................................................................................................... 62
iv
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ KIỂM TRA NỘI BỘ HOẠT ĐỘNG
DẠY HỌC CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC
CƠ SỞ HUYỆN BẠCH THÔNG, TỈNH BẮC KẠN.................................. 63
3.1.
Những nguyên tắc chỉ đạo đề xuất biện pháp .................................................. 63
3.1.1. Đảm bảo nguyên tắc mục tiêu.......................................................................... 63
3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ ...................................................................... 63
3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển .................................................................. 64
3.1.4. Đảm bảo tính thực tiễn và khả thi .................................................................... 65
3.2.
Biện pháp quản lý kiểm tra nội bộ hoạt động dạy học của Hiệu trưởng
các trường trung học cơ sở huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn ........................ 65
3.2.1. Nâng cao nhận thức về kiểm tra nội bộ và quản lý kiểm tra nội bộ hoạt
động dạy học của trường trung học cơ sở ........................................................ 65
3.2.2. Cải tiến quy trình xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch kiểm tra nội
bộ hoạt động dạy học trường trung học cơ sở ................................................. 68
3.2.3. Tăng cường kiểm tra nội bộ hoạt động dạy học của trường trung học cơ
sở và phản hồi thông tin để cải tiến ................................................................. 71
3.2.4. Xây dựng lực lượng kiểm tra và bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý kiểm
tra nội bộ hoạt động dạy học của trường trung học cơ sở..................................... 77
3.2.5. Khảo nghiệm sự cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất ..................... 80
Kết luận chương 3 ....................................................................................................... 82
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................. 83
1. Kết luận ................................................................................................................... 83
2. Kiến nghị................................................................................................................. 85
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 87
PHỤ LỤC
v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL
Cán bộ quản lý
CM
Chuyên môn
CNH
Công nghiệp hóa
GD
Giáo dục
GD&ĐT
Giáo dục và đào tạo
GV
Giáo viên
HĐDH
Hoạt động dạy học
HĐH
Hiện đại hóa
HS
Học sinh
HT
Hiệu trưởng
KTNB
KTNB
NV
Nhân viên
PHT
Phó hiệu trưởng
QL
Quản lý
THCS
Trung học cơ sở
TTCM
Tổ trưởng chuyên môn
iv
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ
Bảng:
Bảng 2.1.
Tình hình đội ngũ cán bộ quản lý tại các trường được khảo sát (năm
học 2016-2017) ..................................................................................... 34
Bảng 2.2.
Tình hình đội ngũ giáo viên tại các trường được khảo sát (năm học
2016-2017) ............................................................................................ 36
Bảng 2.3.
Tình hình chất lượng hai mặt: học lực, hạnh kiểm của học sinh
(năm học 2016 - 2017) .......................................................................... 37
Bảng 2.4.
Quan điểm, nhận thức về công tác KTNB HĐDH trong trường học ... 40
Bảng 2.5.
Thực trạng công tác kiểm tra toàn diện hoạt động dạy học và giáo dục ......44
Bảng 2.6.
Thực trạng công tác kiểm tra chuyên đề hoạt động giáo dục và đào tạo .....46
Bảng 2.7.
Thực trạng công tác tự kiểm tra của hiệu trưởng; tổ trưởng, tổ phó
tổ chuyên môn và GV ........................................................................... 47
Bảng 2.8.
Thực trạng xây dựng kế hoạch KTNB HĐDH trong trường học ......... 48
Bảng 2.9.
Thực trạng việc chỉ đạo, tổ chức thực hiện kế hoạch KTNB HĐDH
trong trường học .................................................................................... 50
Bảng 2.10.
Thực trạng kiểm tra, đánh giá và phản hồi thông tin để cải tiến .......... 52
Bảng 2.11.
Kết quả khảo sát các yếu tố ảnh hưởng ................................................ 55
Bảng 3.1.
Kết quả khảo sát sự cần thiết của các biện pháp đề xuất ...................... 80
Bảng 3.2.
Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp đề xuất ...................... 81
Sơ đồ:
Sơ đồ 1.
Mô hình đường kẻ ....................................................................................5
Sơ đồ 2.
Mô hình chu kỳ ........................................................................................6
Sơ đồ 3.
Mô hình định hướng kết quả ....................................................................7
Sơ đồ 4.
Mô hình quá trình dạy học .......................................................................7
v
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Bước sang thế kỷ XXI, hoà cùng xu thế phát triển chung của thế giới, Việt
Nam đã và đang chuyển sang một giai đoạn phát triển mới, với yêu cầu ngày càng
cao về chất lượng và quản lý chất lượng trong tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế
- xã hội. Từ các cấp lãnh đạo đến tầng lớp nhân dân đều quan tâm đến chất lượng mọi
mặt của cuộc sống, chất lượng môi trường, chất lượng sản phẩm và nhất là chất lượng
giáo dục. Ở nước ta, đổi mới quản lý giáo dục nhằm phát triển và nâng cao chất lượng
đào tạo nguồn nhân lực đã và đang là một nhiệm vụ có tính chiến lược trong quá trình
đổi mới giáo dục và đào tạo theo định hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá và xã hội hoá.
Trong đời sống xã hội nói chung, trong các lĩnh vực hoạt động nói riêng, quản
lý có vai trò quan trọng giúp cho việc tổ chức thực hiện đạt hiệu quả như mong muốn.
Với sự phát triển nhanh và mạnh của mọi mặt đời sống xã hội như hiện nay quản lý
đã trở thành khoa học: “Khoa học quản lý”. Nhờ có khoa học quản lý được áp dụng
vào đời sống xã hội như hiện nay mà trật tự xã hội được đảm bảo, đời sống vật chất,
tinh thần của con người được nâng cao. Quản lý có vai trò và vị trí rất quan trọng
trong mọi mặt của đời sống xã hội. Nói đến quản lý, người ta thường nói đến các
chức năng của quản lý, đó là: Chức năng hoạch định, chức năng tổ chức, chức năng
điều hành (chỉ đạo) và chức năng kiểm tra. Kiểm tra, đánh giá đóng vai trò quan trọng
đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục. Muốn có quyết định quản lý đúng đắn thì
phải kiểm tra đánh giá, không có kiểm tra đánh giá thì không có quản lý.
Ở Việt Nam giáo dục được xác định là quốc sách hàng đầu và đã có một sự
đầu tư đáng kể. Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng chất lượng giáo dục của Việt Nam
vẫn còn nhiều yếu kém. Công tác thanh tra, kiểm tra đánh giá giáo dục còn nhiều hạn
chế; những hiện tượng tiêu cực, như bệnh thành tích, thiếu trung thực trong đánh giá
kết quả giáo dục, trong học tập, tuyển sinh, thi cử, cấp bằng và tình trạng dạy thêm,
học thêm tràn lan kéo dài, chậm được khắc phục.
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định “Đổi mới căn
bản nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ
hoá và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội
1
ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt” và “Giáo dục và Đào
tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp
phần quan trọng vào xây dựng đất nước, xây dựng nền văn hoá và con người Việt
Nam”. Để đạt được mục tiêu trên, Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị
Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo (Nghị quyết
29) đã chỉ rõ hệ thống các nhiệm vụ, giải pháp, trong đó nhấn mạnh “Thực hiện giám
sát của các chủ thể trong nhà trường và xã hội; tăng cường công tác kiểm tra, thanh
tra của cơ quan quản lý các cấp; bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch”.
Thực hiện đổi mới giáo dục theo tinh thần của Nghị quyết Đại hội Đảng toàn
quốc lần thứ XI, ngày 09/5/2013 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 42/NĐ-CP về
tổ chức và hoạt động thanh tra giáo dục, ngành giáo dục và đào tạo đổi mới các hoạt
động thanh tra theo hướng chuyển nội dung từ thanh tra chuyên môn sang thanh tra
công tác quản lý với nhiều nội dung trong đó có nội dung thanh tra công tác kiểm tra
nội bộ (KTNB) trường học.
Huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn là một huyện vùng cao, vùng khó khăn của
tỉnh Bắc Kạn với 7/17 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện đặc biệt khó khăn trên
diện tích đất tự nhiên 546,5 km2 và dân số trên 32 nghìn người; tỷ lệ hộ nghèo (năm
2017) trên 46%, tỷ lệ người dân tộc thiểu số trên 80%, giao thông đi lại khó khăn,
điều kiện kinh tế, xã hội gặp rất nhiều khó khăn, chất lượng giáo dục và đào tạo của
huyện thấp.
Theo tác giả, có rất nhiều nguyên nhân song một trong những nguyên nhân sâu
xa đó là nhà quản lý chưa quan tâm chú trọng đến công tác KTNB; chưa xây dựng
được kế hoạch kiểm tra khoa học phù hợp với thực tế nhà trường; chưa công khai kết
quả kiểm tra; chưa có biện pháp chấn chỉnh, tư vấn sau kiểm tra...
Qua công tác thanh tra, kiểm tra của Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) tỉnh
Bắc Kạn đối với các trường THCS trên địa bàn huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn cho
thấy: Ban kiểm tra nội bộ một số nhà trường chưa phát huy nhiệm vụ được giao; một
số đơn vị chưa thực hiện công tác KTNB theo các văn bản quy định, hoạt động
KTNB còn mang tính hình thức, hiệu quả công tác KTNB chưa cao, chưa kịp thời
phát hiện những hạn chế trong công tác quản lý.
2
Là một cán bộ quản lí trường THCS, bản thân tôi luôn trăn trở là làm thế nào
để hoạt động kiểm tra nội bộ trường học thực sự hiệu quả giúp cho nhà trường hướng
đến sự thay đổi đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
Đó là lý do tôi chọn đề tài: “Quản lý KTNB HĐDH của HT các trường
THCS huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn” để làm đề tài nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lí luận về hoạt động kiểm tra nội bộ và thực trạng về quản
lí hoạt động kiểm tra nội bộ của các trường THCS huyện Bạch Thông, tỉnh
Bắc Kạn; đề xuất một số biện pháp cụ thể về quản lí kiểm tra nội bộ hoạt
động dạy học nhằm góp phần tăng cường hiệu lực và hiệu quả quản lí, nâng
cao chất lượng dạy và học tại các trường THCS trên địa bàn huyện Bạch
Thông, tỉnh Bắc Kạn.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động KTNB HĐDH của trường THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động KTNB HĐDH của HT trường THCS huyện Bạch Thông,
tỉnh Bắc Kạn.
4. Giả thuyết khoa học
Quá trình quản lý KTNB HĐDH của HT các trường THCS huyện Bạch
Thông, tỉnh Bắc Kạn đã thu được những kết quả nhất định. Nếu áp dụng các biện
pháp quản lý hoạt động dạy học do tác giả đề xuất sẽ góp phần nâng cao hiệu quả
chất lượng công tác KTNB trường THCS huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý KTNB HĐDH của HT trường THCS
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng về quản lý KTNB HĐDH của HT tại các trường
THCS huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý KTNB HĐDH của HT các trường THCS
huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn
5.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất
3
Luận văn đủ ở file: Luận văn full
