Giáo án Hóa học 9 bài 31: Sơ lược bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

GIÁO ÁN HÓA HỌC 9
SƠ LƯỢC VỀ BẢNG HỆ THỐNG TUẦN HOÀN
CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
I . Mục tiêu:
1. Kiến thức: HS biết được:
- Các nguyên tố trong bảng tuần hoàn được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt
nhân nguyên tử. Lấy ví dụ minh hoạ
- Cấu tạo bảng tuần hoàn gồm: ô nguyên tử, chu kỳ, nhóm. Láy ví dụ minh hoạ
- Quy luật biến đổi tính kim loại, phi kim trong chu kì và nhóm. Lấy ví dụ minh hoạ
- Ý nghĩa của bảng hệ thống tuần hoàn : Sơ lợc về mối liên hệ giữa cấu tạo nguyên tử, vị
trí nguyên tố trong bảng tuần hoàn và tính chất hoá học cơ bản cuả nguyên tố đó.
2. Kỹ năng:
- Quan sát bảng tuần hoàn, ô nguyên tố cụ thể, nhóm I, Nhóm VII, chu kì 2, 3 và rút ra
nhận xét về ô nguyên tố, về chu kì nhóm
- Từ cấu tạo nguyên tử của một số nguyên tố điển hình suy ra vị trí và tính chất hoá học
cơ bản của chúng và ngợc lại
- So sánh tính chất kim loại hoặc tính phi kim của một nguyên tố cụ thể với các nguyên tố
lân cận.
II. Trọng tâm
- Cấu tạo và ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học.
III. Chuẩn bị:
- Bảng tuần hoàn (lớp 9) phóng to để treo trước lớp, gần bảng.
- Ô nguyên tố phóng to
- Chu kì 2,3 phóng to
- Nhóm I, nhóm VII phóng to.
IV. Tiến trình dạy học


GIÁO ÁN HÓA HỌC 9
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra:

HS 1: nêu tính chất hoá học của silic và silic đioxit, viết PTHH minh hoạ?
HS 2: nguyên liệu và các công đoạn sản xuất thuỷ tinh? Viết PTPƯ xảy ra?
3. Nội dung bài mới:

Hoạt động 1:Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

* GV y/c HS đọc thông tin
trong SGK để rút ra KT chủ
chốt.

I/ Nguyên tắc sắp xếp các
nguyên tố trong bảng tuần
hoàn:

+Hiện nay, bảng tuần hoàn
các nguyên tố hoá học bao Hơn 100
gồm bao nhiêu nguyên tố?
+Được sắp xếp theo nguyên
tắc nào?

SGK

Theo chiêu tăng dần của
điện tích hạt nhân

Hoạt động 2 :Cấu tạo bảng tuần hoàn

Hoạt động của GV
* GV hướng dẫn HS nhận thức
từ cụ thể đến khái quát và
ngược lại.

Hoạt động của HS

Nội dung
1. Ô nguyên tố:
Ô nguyên tố cho biết:

+ Số hiệu nguyên tử
- GV: Trong bảng tuần hoàn có
khoảng hơn 100 nguyên tố hoá HS thực hiện y/c của GV và + Kí hiệu hoá học


GIÁO ÁN HÓA HỌC 9
học. Vậy ô nguyên tố có đặc tiến hành thảo luận nhóm:
điểm gì giống nhau? Hãy quan
sát ô số 12.
- Ô số 12:
+ Nhìn vào ô số 12, ta biết được
+ Tên nguyên tố: Magie
thông tin gì về nguyên tố?
+ Số hiệu nguyên tử cho em
biết thông tin gì về nguyên tố?

+ Tên nguyên tố
+ Nguyên tử khối của
nguyên tố.

+ Kí hiệu hoá học: Mg
+ Số hiệu nguyên tử: 12
+ Nguyên tử khối: 24.
- Số hiệu nguyên tử cho biết
số điện tích hạt nhân và bằng
số electron trong nguyên tử.
2. Chu kì:

GV giới thiệu: có 7 chu kì của - HS đọc thông tin trong SGK.
bảng tuần hoàn
- Trả lời câu hỏi:
* GV: các chu kì có đặc điểm gì
Chu kì 1:
giống nhau?
+ Số lượng nguyên tố: 2
- Y/c HS đọc thông tin SGK về
+ Các nguyên tố: H và He
chu kì.

Chu kì là dãy nguyên tố
mà nguyên tử của chúng
có cùng số lớp e và được
sắp xếp theo chiều tăng
dần điện tích hạt nnhân.
Số thứ tự của chu kì bằng
số lớp e.

- Y/c vận dụng để tìm hiểu chu + Điện tích hạt nhân tăng từ H
đến He.
kì 1 và trả lời câu hỏi:
+ điện tích hạt nhân tăng hay + Số lớp e của H và He đều là
1.
giảm từ H đến He?
+ Số lớp electron của H và He Chu kì 2:
là bao nhiêu?
+ Số nguyên tố: 8
+ Các em hãy xem chu kì 2 có
+ Điện tích hạt nhân tăng từ
gì giống với chu kì 1 về sự biến
Li đến Ne
thiên điện tích hạt nhân, số lớp
e trong nguyên tử từ Li đến + Số lớp e đều là 2.
Ne.?
- Y/c HS QS nhóm I, VII, trả lời - HS thảo luận và nhận xét:
3. Nhóm:
câu hỏi: các nguyên tố trong
+ Na, K là nguyên tố hoạt


GIÁO ÁN HÓA HỌC 9
cùng một nhóm có đặc điểm gì động hoá học mạnh.
giống nhau?
+ Số e ngoài cùng như nhau: 1
- Y/c HS thảo luận và rút ra e ở nhòm I và 7 e ở nhóm VII.
nhận xét đúng về nhóm như
+ Điện tích hạt nhân tăng từ

SGK.
3+ đến 87+ ỏ nhóm I và từ 9+
đến 85+ ở nhóm VII.

Nhóm gồm các nguyên tố
mà nguyên tử của chúng
có số e lớp ngoài cùng
bằng nhau và do đó co tính
chất tương tự nhau được
xếp thành cột theo chiều
tăng của điện tích hạt nhân
nguyên tử.

4.Củng cố:8’
Hãy nêu các thông tin em biết được khi nhìn vào ô nguyên tố số 15, 7, 19, 35..
Hãy nêu các thông tin em biết được khi nhìn vào chu kì số 3?
Hãy nêu các thông tin em biết được khi nhìn vào nhóm nguyên tố số III, V?
5. Hướng dẫn học ở nhà và chuẩn bị bài sau:1’
Yêu cầu học sinh học các kiến thức trong bài và làm bài tập số 3.
6- Rút kinh nghiệm giờ dạy:
...............................................................................................................................................


GIÁO ÁN HÓA HỌC 9

SƠ LƯỢC VỀ BẢNG HỆ THỐNG TUẦN HOÀN
CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
I - Mục tiêu:
1. Kiến thức: HS biết được:
- Các nguyên tố trong bảng tuần hoàn được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt

nhân nguyên tử. Lấy ví dụ minh hoạ
- Cấu tạo bảng tuần hoàn gồm: ô nguyên tử, chu kỳ, nhóm. Lấy ví dụ minh hoạ
- Quy luật biến đổi tính kim loại, phi kim trong chu kì và nhóm. Lấy ví dụ minh hoạ
- Ý nghĩa của bảng hệ thống tuần hoàn : Sơ lược về mối liên hệ giữa cấu tạo nguyên tử,
vị trí nguyên tố trong bảng tuần hoàn và tính chất hoá học cơ bản cuả nguyên tố đó.
2. Kỹ năng:
- Quan sát bảng tuần hoàn, ô nguyên tố cụ thể, nhóm I, Nhóm VII, chu kì 2, 3 và rút ra
nhận xét về ô nguyên tố, về chu kì nhóm
- Từ cấu tạo nguyên tử của một số nguyên tố điển hình suy ra vị trí và tính chất hoá học
cơ bản của chúng và ngợc lại
- So sánh tính chất kim loại hoặc tính phi kim của một nguyên tố cụ thể với các nguyên tố
lân cận.
II. Trọng tâm
- Cấu tạo và ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học.
III. Chuẩn bị:
- GV: - Bảng tuần hoàn (lớp 9) phóng to để treo trớc lớp, gần bảng.
- Ô nguyên tố phóng to
- Chu kì 2,3 phóng to
- Nhóm I, nhóm VII phóng to.


GIÁO ÁN HÓA HỌC 9
- Sơ đồ cấu tạo nguyên tử (phóng to) của một số nguyên tố.
- HS: Học bài củ, chuẩn bị bài mới
III - Tiến trình bài giảng:
1. Ổn định tổ chức: 1’
2. Kiểm tra bài cũ: 5’
HS 1: Chu kì là gì? Hãy nêu những thông tin em biết được về các nguyên tố trong
chu kì 2, 4?
HS 2: Nhóm là gì? Hãy nêu những thông tin em biết được về các nguyên tố trong

nhóm II, VI ?
3. Nội dung bài mới:

Hoạt động 1: Sự biến đổi tính chất của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn: 15’

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

- GV thông báo quy luật biến - HS nhận định thông tin qua 1. Trong một chu kì:
đổi tính chất chung trong một phần thông báo của GV.
Theo chiều từ trái sang
chu kì và yêu cầu HS vận dụng
phải:
để xem xét cụ thể, giúp HS thấy
+ Số e lớp ngoài cùng của
rõ quy luật này như trong bài
nguyên tử tăng dần từ 1 ->
học.
8 electron.
- GV y/c HS QS chu kì 2:
- QS chu kì 2:
+ Tính kim loại của các
+ Số e lớp ngoài cùng biến đổi
+ Số e lớp ngoài cùng tăng nguyên tố giảm dần, tính
như thế nào từ Li đến Ne?
dần từ Li đến Ne ( Từ 1 -> 8). phi kim của các nguyên tố
+ Sự biến đổi tính kim loại và

tăng dần.
+ Tính KL giảm dần, tính
tính phi kim thể hiện như thế
PK tăng dần.
nào? (HS trả lời được vì đã biết
Li là KL mạnh, F là phi kim ( Chú ý: không đọc nội dung
mạnh nhất, C là PK yếu, O là SGK để phát biểu)
PK mạnh nhưng yếu hơn F).


GIÁO ÁN HÓA HỌC 9
* Tương tự, xét chu kì 2: HS đã - QS chu kì 3:
biết Na là KL mạnh, Cl là PK
+ Số e lớp ngoài cùng tăng
mạnh...
dần từ Na đến Ar ( Từ 1 -> 8).
+ Tính KL giảm dần, tính
PK tăng dần.

- Y/c HS QS bảng tuần hoàn, - HS QS bảng tuần hoàn và 2. Trong một nhóm:
rút ra nhận xét về sự biến đổi số nhận xét: số lớp e tăng dần từ
Theo chiều từ trên xuống
lớp electron.
trên xuống dưới.
dưới:
- GV thông báo về quy luật biến - Thu nhận thông tin do GV
+ Số lớp e của nguyên tử
đổi tính KL, tính PK, để HS vận cung cấp.
tăng dần
dụng vào nhóm I và VII.

+ Tính KL của các nguyên
+ Sự biến đổi số lớp e, quy luật
- Vận dụng :
tố tăng dần
biến đổi tính KL, tính PK trong
+ Tính KL tăng dần, tính PK + Tính PK của các nguyên
nhóm có gì khác chu kì?
giảm dần.
tố giảm dần.
- GV y/c HS tự đọc SGK và trả
+ Phân tích VD:
lời câu hỏi:
Nhóm I: Số lớp e tăng dần từ
2 -> 7, số e lớp ngoài cùng
+ phân tích thí dụ đối với
đều bằng 1, tính KL tăng dần:
nhóm I, nhóm VII để chứng
Li là KL mạnh, Fr là KL hoạt
minh cho quy luật.?
động rất mạnh.
+ Kết luận ?
Nhóm VII: Số lớp e tăng dần
- GV đưa ra BT vận dụng: bài 5 từ 2 -> 6, số e lớp ngoài cùng
SGK.
đều bằng 7, tính phi kim giảm
dần: F là PH mạnh nhất, I là
Y/c HS thảo luận nhóm làm BT,
PH yếu hơn, At là nguyên tố
sau đó các nhóm cử đại diện lên
không có trong tự nhiên nên ít

báo cáo trên bảng hoặc làm BT
được nghiên cứu.
vào bảng nhóm.
Thảo luận nhóm làm BT 5.
+ nêu quy luật?

( Đáp án đúng: b)


GIÁO ÁN HÓA HỌC 9

Hoạt động 2 :ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học: 15’

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

* Y/c HS hoạt động theo nhóm * HS hoạt động theo nhóm 1. Biết vị trí của nguyên tố
bàn:
bàn:
ta có thể suy đoán cấu tạo
nguyên tử và tính chất của
- GV hướng dẫn HS từ VD cụ + Ô số 17: Clo, só lớp e: 3, số
nguyên tố.
thể rút ra nhận xét:
e lớp ngoài cùng: 7, nguyên tử
khối: 35,5
+ Hãy suy đoán cấu tạo

nguyên tử của nguyên tố ở ô số + Rút ra nhận xét.
17, 23, 39?
=> Rút ra nhận xét: từ vị trí của
nguyên tố có thể suy đoán được
+ Nguyên tố: K (là KL mạnh),
điều gì ?
N ( là phi kim tương đối
+ Hãy suy đoán vị trí và tính
mạnh)
chất của nguyên tử nguyên tố có
cấu tạo: số lớp e là 4, số e lớp
ngoài cùng là 1? Nguyên tử có
số lớp e là 2, số e lớp ngoài
cùng là 5?

2. Biết cấu tạo nguyên tử
của nguyên tố ta có thể suy
đoán vị trí và tính chất của
nguyên tố đó.

=> Rút ra nhận xét: từ cấu tạo
nguyên tử có thể suy đoán được
vị trí và tính chât của nguyên tố
trong bảng tuần hoàn.
4. Củng cố: 8’
+ Hãy nêu các KT chính trong tiết này?
+ Làm BT vận dụng số 1, 2, 6
5. Hướng dẫn học ở nhà và chuẩn bị bài sau: 1’
Yêu cầu nắm các kiến thức trong bài và làm BT số 3, 4, HS khá làm BT 7*

GIÁO ÁN HÓA HỌC 9
V - Rút kinh nghiệm