SKKN: NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG CÁC PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC TRONG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN ÂM NHẠC

SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG CÁC PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
TRONG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN ÂM NHẠC
I/ Lý do chọn đề tài:
1. Cơ sở lý luận:
Trên lĩnh vực giáo dục, đổi mới phương pháp dạy học là một vấn đề đã được
đề cập và được bàn luận rất sôi nổi từ nhiều thập kỉ qua. Những năm gần đây, định
hướng đổi mới phương pháp dạy học đã được thống nhất theo tư tưởng tích cực hóa
hoạt động học tập của học sinh dưới sự tổ chức hướng dẫn của giáo viên, giáo viên
là người chỉ đạo tổ chức các hoạt động để giúp học sinh chủ động tham gia các hoạt
động chiếm lĩnh nội dung học tập.
Nghị quyết số 40/2000/QH10 ngày 9 tháng 12 năm 2000 của Quốc hội khóa
X về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông đã khẳng định mục tiêu của việc đổi
mới là “xây dựng chương trình, phương pháp giáo dục, sách giáo khoa phổ thông
mới nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu phát
triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước…”.
Nghị quyết Trung ương khoá VII của Đảng đã xác định phải: “khuyến khích
tự học”, phải “áp dụng những phương pháp giáo dục hiện đại để bồi dưỡng cho
học sinh năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề ”. Nghị quyết Trung
ương 2 khoá VIII tiếp tục khẳng định phải “Đổi mới phương pháp giáo dục đào

GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
Trãi

-1-

Trường THCS Nguyễn


SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
tạo, khắc phục lối truyền đạt một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của
người học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện dạy học
hiện đại vào quá trình dạy học, bảo đảm điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên
cứu cho học sinh”.
Để phát huy được tính tích cực trong đổi mới phương pháp dạy học, bên
cạnh những tố chất cần có của người giáo viên: phương pháp tổ chức, điều khiển,
hướng dẫn, kĩ năng sư phạm, lượng kiến thức đã được tích lũy thì cần phải có sự hỗ
trợ của các phương tiện, thiết bị dạy học phù hợp với đặc trưng bộ môn trong đó có
bộ môn Âm nhạc.
Việc đưa Âm nhạc vào giảng dạy tại các trường với mục đích không phải đào
tạo ra những nhạc sĩ, ca sĩ chuyên nghiệp mà chính là góp phần giáo dục, hoàn
thiện nhân cách của các em, giáo dục cho các em về văn hóa âm nhạc với mục tiêu
giáo dục toàn diện: Đức - Trí - Thể - Mĩ.
2. Cơ sở thực tiễn:
Với phương châm đi trước đón đầu trong phương hướng, nhiệm vụ giáo dục,
trường THCS Nguyễn Trãi đã sớm triển khai việc sử dụng hiệu quả các phương
tiện trong đổi mới phương pháp dạy học và coi đây là một nhiệm vụ trọng tâm của
nhà trường và là tiêu chí đánh giá mỗi giáo viên.
Đặc trưng của bộ môn Âm nhạc cấp THCS thì việc đổi mới phương pháp
dạy bằng việc kết hợp sử dụng các phương tiện, thiết bị hỗ trợ công tác dạy và học
càng trở nên cần thiết và có ý nghĩa, phù hợp với đặc trưng bộ môn, thu hút được
sự quan tâm của học sinh.
Qua việc giảng dạy môn Âm nhạc nhiều năm, thực tế đã chứng minh là chất
lượng các giờ học Âm nhạc có sử dụng các phương tiện đều đem lại hiệu quả rất
cao. Sự hứng thú trong học tập của học sinh thể hiện rất rõ nét, người giáo viên có

GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
-2Trường THCS Nguyễn
Trãi


SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
nhiều cơ hội để nâng cao và mở rộng lượng kiến thức cần cung cấp cho học
sinh...Với việc sử dụng các phương tiện vào trong giảng dạy bộ môn Âm nhạc cấp
THCS, mỗi tiết dạy giờ đây đã có được sự thu hút thực sự từ học sinh, tiết học đã
trở nên sinh động hơn, nhiều màu sắc hơn và mang tính trực quan hơn. Các em
được học hát, được nghe nhạc, được xem video minh họa, được hướng dẫn đọc
nhạc và nghe đọc mẫu từ các phần mềm chuyên dụng của giáo viên giảng dạy mà
không cần phải đi đâu xa, mọi thông tin hình ảnh của các nhạc sĩ, các bài hát minh
họa đã rõ ràng hơn, đẹp hơn, thay thế toàn bộ cho những tranh ảnh bằng giấy để lâu
ngày bị rách, ố màu, cong queo tạo cảm giác mất mĩ quan…Về phía giáo viên: đã
thật sự chủ động trong các tiết dạy bằng việc tiết kiệm được nhiều thời gian hơn
trong các thao tác: treo tranh, ảnh, đàn, đọc nhạc…Và trong các phân môn dạy Âm
nhạc cụ thể, thêm vào đó hiểu biết về việc ứng dụng CNTT vào bài giảng của giáo
viên được nâng tầm rõ rệt tạo thành kỹ năng, kỹ xảo.
Là giáo viên bộ môn Âm nhạc, cùng với sự hỗ trợ của các phương tiện dạy
học mang tính công nghệ, tôi đã tích cực sử dụng, nghiên cứu, tìm tòi và đưa vào
áp dụng trong các tiết dạy từ nhiều năm trở lại đây và đã đạt được những kết quả
khá cao. Chính vì điều đó nên tôi đã chọn đề tài này nhằm bày tỏ những kinh
nghiệm trong việc “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong
đổi mới phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
II/ Mục đích, phạm vi, đối tượng và phương pháp:
1. Mục đích nghiên cứu:
* Đối với học sinh:
- Giúp cho quá trình học của học sinh trở nên hấp dẫn hơn, giúp các em hiểu

bài sâu sắc, phát triển tư duy độc lập, sáng tạo.
GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
Trãi

-3-

Trường THCS Nguyễn


SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
- Học sinh có sự say mê và hứng thú học tập môn âm nhạc, đặc biệt là những
tiết học có sử dụng, khai thác các phương tiện,thiết bị hỗ trợ dạy học.
- Giúp học sinh phát triển một số kĩ năng như: kĩ năng giao tiếp, kĩ năng hợp
tác, kĩ năng khai thác và xử lí thông tin…Từ đó hình thành cho các em kĩ năng tự
tìm tòi kiến thức, thích tìm hiểu về bộ môn Âm nhạc…
* Đối với giáo viên:
- Phát huy năng lực chuyên môn, thực hiện có hiệu quả việc đổi mới phương
pháp dạy học; đa dạng hóa hình thức tổ chức dạy học góp phần nâng cao chất
lượng, hiệu quả giáo dục; bồi dưỡng và nâng cao kiến thức cho học sinh.
- Phát huy năng lực tổ chức hoạt động dạy học trong và ngoài nhà trường,
nâng cao sự hiểu biết về di sản của Việt Nam và thế giới.
- Sử dụng thành thạo các phương tiện, thiết bị dạy học đặc trưng của bộ môn.
2. Phạm vi nghiên cứu:
- Mức độ nhận thức và hiểu biết của học sinh đối với các tiết học có liên quan đến
việc sử dụng các phương tiện dạy học.
3. Đối tượng nghiên cứu:
- Học sinh trường THCS Nguyễn Trãi – TP Đông Hà
4. Phương pháp nghiên cứu:
* Phương pháp nghiên cứu lý luận:

- Nghiên cứu qua nội dung sách giáo khoa, sách giáo viên.
- Nghiên cứu qua nội dung tài liệu bồi dưỡng giáo viên THCS môn Âm nhạc.
* Phương pháp nghiên cứu thực tế:
GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
Trãi

-4-

Trường THCS Nguyễn


SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
- Nghiên cứu qua việc giảng dạy thực tế ở trường THCS Nguyễn Trãi, qua những
lần tham gia thi giáo viên dạy giỏi các cấp và một số lần dạy chuyên đề.
- Nghiên cứu các phần mềm ƯDCNTT.
- Qua việc đánh giá kết quả học tập của học sinh.
* Phương pháp nghiên cứu hỗ trợ: Dự giờ các tiết thao giảng của giáo viên.
III/ Nội dung:
1. Khảo sát tình hình:
a. Thuận lợi:
Thực tế việc dạy học môn Âm nhạc ở trường THCS Nguyễn Trãi rất được
BGH và GV trực tiếp giảng dạy quan tâm. Nhà trường đã tạo điều kiện về cơ sở vật
chất, có phòng học bộ môn để giáo viên đứng lớp có thể truyền tải những kiến thức
Âm nhạc cho các em thông qua các phương tiện dạy học như: máy chiếu, tranh
ảnh, nhạc cụ trực quan...
Ngoài ra được sự quan tâm, ủng hộ của các bậc phụ huynh về công tác hỗ
trợ, mua sắm trang thiết bị dạy học hiện đại, tu sửa cơ sở vật chất và đặc biệt là
trang bị màn hình tivi đặt cố định ở các lớp học.
Nhà trường có máy chiếu Projector, máy Camera, máy ảnh kỹ thuật số, hệ

thống máy vi tính hiện đại được nối mạng Internet, đàn organ điện tử…
Bên cạnh đó, tổ bộ môn âm nhạc gồm 3 giáo viên có năng lực, có niềm yêu
nghề, nên luôn thường xuyên trao đổi, góp ý và hỗ trợ nhau về chuyên môn nhằm
nâng cao chất lượng dạy học của bộ môn.
Sau nhiều năm giảng dạy, bản thân tôi nhận thấy việc khai thác, tận dụng có
hiệu quả các phương tiện, thiết bị hỗ trợ cho việc dạy và học bộ môn Âm nhạc đã
thực sự nâng cao được chất lượng học tập của học sinh.
GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
-5Trãi

Trường THCS Nguyễn


SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
b. Khó khăn:
Tuy nhiên hiện nay việc dạy và học bộ môn Âm nhạc còn gặp không ít khó
khăn: thiết bị dạy học (máy chiếu) tại phòng bộ môn bị hỏng, nếu dạy tại phòng
học của lớp thì sẽ ảnh hưởng đến các lớp xung quanh. Phòng học bộ môn diện tích
nhỏ nên gây cảm giác chật chội, do đó việc sử dụng các phương tiện thiết bị dạy
học còn hạn chế dẫn đến chất lượng dạy và học chưa được như mong muốn.
Từ những năm học trước, mặc dù đã có nhiều cố gắng trong cách thay đổi
phương pháp dạy học bộ môn đặc trưng nhưng bản thân tôi nhận thấy sự thu hút
học sinh qua từng tiết học vẫn chưa cao, ý thức về cái đẹp âm nhạc chưa đồng đều
ở mỗi học sinh…
Thực hiện theo quy trình năm học, đầu năm học 2016 – 2017 tôi đã tiến hành
khảo sát Học sinh ở các khối lớp với các nội dung liên quan đến kiến thức Âm
nhạc. Kết quả hiểu biết của học sinh trong toàn trường như sau:
KHỐI

TS

6
7
8
9

235
232
240
199

ĐẠT (SL-%)
220
225
230
192

93,6%
97,0%
95,8%
96,5%

CHƯA ĐẠT (SL-%)
15
7
10
7

6,4%

3,0%
4,2%
3,5%

Qua bảng số liệu trên chúng ta có thể thấy được việc sử dụng chưa hiệu quả
các phương tiện thiết bị trong đổi mới phương pháp dạy học bộ môn Âm nhạc, đã
dẫn đến việc chưa thực sự thu hút được sự tham gia của học sinh, hoạt động tích
cực của học sinh chưa cao, điều này cũng ảnh hưởng khả năng nhận thức thẩm mĩ
của học sinh về âm nhạc. Trước những tồn tại về việc sử dụng các phương tiện dạy
học chưa hiệu quả, sau một thời gian tìm tòi, học hỏi, tôi đã mạnh dạn thực hiện
GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
Trãi

-6-

Trường THCS Nguyễn


SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
một số giải pháp dưới đây nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy
học, nhất là trong đổi mới phương pháp dạy học bộ môn Âm nhạc.
2. Giải pháp thực hiện:
2.1. Sử dụng hiệu quả trang thiết bị dạy học theo phương pháp đổi mới:
a. Phòng học bộ môn:
- Tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh: Tạo không khí vui vẻ, thoải
mái cho cả người dạy và người học, không làm ảnh hưởng đến các lớp khác.
- Là nơi có đầy đủ các phương tiện dạy học giúp giáo viên không phải vất vả
trong việc mang, di chuyển các phương tiện dạy học: đàn organ, máy tính, máy
chiếu… đến từng lớp học.

b. Công nghệ thông tin trong nhà trường:
- Cần phải khai thác triệt để lượng thông tin hữu ích phục vụ cho bộ môn có từ
mạng Internet: thông tin của tác phẩm, thông tin các nhạc sĩ, thông tin về các sinh
hoạt âm nhạc của các vùng miền…
- Đẩy mạnh việc sử dụng các phương tiện công nghệ: máy tính, máy chiếu
Projector, sử dụng thành thạo các phần mềm tạo bài giảng điện tử, tạo giáo án điện
tử: Microsoft Powerpoint, Violet 1.6…
- Để bài dạy mang tính trực quan sinh động cao, giáo viên phải sử dụng thành
thạo các phần mềm thuộc chuyên ngành Âm nhạc hỗ trợ: Encore 4.5, Fenale
2009… thông qua đó tạo điều kiện cho học sinh được học bằng nhiều giác quan:
nghe, nhìn, vận động, cảm nhận…tạo cho học sinh sự hứng thú, tiếp thu lượng kiến
thức nhanh hơn, hoạt động dạy học của giáo viên trở nên nhẹ nhàng nhưng hiệu
quả.
VD: Khi dạy Học hát: Về phần giới thiệu tác giả tác phẩm:
GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
Trãi

-7-

Trường THCS Nguyễn


SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
+ Giáo viên khai thác thêm một số thông tin ở Internet mà các tư liệu ở SGK
không có.
+ Cho học sinh nghe giai điệu bài hát được giáo viên soạn trên phần mềm
Fenale 2009, được trình diễn trực tiếp trên máy tính không cần mang theo băng đĩa.
VD: Khi dạy và Ôn TĐN:
+ Bài TĐN được giáo viên soạn trên phần mềm Encore 4.5, học sinh được theo

dõi trực tiếp phần mềm trình bày cao độ tiết tấu một cách chính xác, thay cho bảng
phụ.
VD: Khi dạy Âm nhạc thường thức:
+ Giáo viên khai thác từ Internet các thông tin cần thiết cho bài giảng: hình ảnh,
các đoạn video mang tính minh họa cao và cho các em theo dõi trực tiếp bằng hệ
thống máy tính và projector sau khi đã được biên tập bằng phần mềm: Powerpoint,
Violet…
c. Nhạc cụ được trang bị, cung cấp:
Hiện nay các trường THCS đã được trang bị các loại nhạc cụ: Đàn organ, đàn
ghita…
Đây là những nhạc cụ vừa hiện đại vừa thông dụng, tập trung khá đầy đủ các
chức năng của một dàn nhạc thu nhỏ.
Qua giảng dạy cho thấy học sinh rất hứng thú khi học môn Âm nhạc nhưng
cũng dễ nhàm chán nếu người giáo viên không vận dụng linh hoạt các kĩ năng cơ
bản vào tiết dạy: phương pháp truyền đạt, kĩ năng ca hát, sử dụng nhạc cụ, chỉ huy
nhịp…
VD: Khi dạy Học hát cho học sinh, ngoài việc cho học sinh nghe băng đĩa, đòi
hỏi người giáo viên phải hát mẫu và biểu diễn bài hát đó trên nhạc cụ. Điều này sẽ
GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
Trãi

-8-

Trường THCS Nguyễn


SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
giúp cho học sinh bước đầu nhớ giai điệu bài hát và quan trọng hơn là làm cho học
sinh hứng thú với tiết học.

VD: Trong tiết dạy có nội dung giới thiệu về một số loại nhạc cụ phương Tây
(Âm nhạc 7 – Tiết 6) nếu muốn tạo hiệu quả cho nội dung giảng dạy này, ngoài
việc cho các em xem tranh ảnh thì đồng thời cho các em nghe âm thanh các loại
nhạc cụ đó thông qua một số trích đoạn âm nhạc bằng việc khai thác nhạc cụ điện
tử (đàn organ). Như thế không những vừa để cho các em vừa thấy, vừa nghe còn
tạo cho học sinh thêm sôi động hứng thú.
VD: Hoặc trong tiết dạy bài TĐN, giáo viên sử dụng nhạc cụ đánh mẫu bài
TĐN một hoặc hai lần sau đó phân câu đánh từng câu ngắn cho học sinh nghe và tự
tập luyện. Thông qua tiếng nhạc cụ, ngoài việc giúp cho học sinh chủ động tập
luyện, rèn luyện tai nghe còn giúp cho giáo viên đỡ tốn công sức vì phải đọc đi đọc
lại nhiều lần nhưng vẫn mang lại hiệu quả cao
d. Nhạc cụ tự làm:
- Thanh phách: Với mục đích hình thành trong các em kĩ năng giữ và đánh nhịp,
đây là nhạc cụ đơn giản, các em có thể tự làm để phục vụ tốt cho việc học.
2.2. Kết hợp các phương tiện dạy học trong giảng dạy các phân môn:
a. Phân môn Học hát:
- Trong trường phổ thông dạy âm nhạc cho học sinh là dạy đại trà, nó khác với
cách dạy ở các trường Âm nhạc chuyên biệt. Khả năng âm nhạc ở học sinh còn hạn
chế, không đồng đều nên việc dạy hát cho các em phải từ từ và tiến hành theo các
bước nhất định và hợp lí. Việc sử dụng phương tiện để dạy cho học sinh chính vì
thế lại có ý nghĩa quan trọng, nó giúp cho các em nghe được âm thanh chuẩn xác
của đàn, tạo sự hứng thú, sôi nổi trong giờ học.
GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
Trãi

-9-

Trường THCS Nguyễn

SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
- Trong tiết dạy hát, giáo viên nên dạy học theo tiến trình và kết hợp sử dụng các
phương tiện như sau:
+ Bước 1: Giới thiệu bài hát: Tùy theo nội dung cụ thể của bài hát, giáo viên sử
dụng tranh, ảnh hay bản đồ được sưu tầm từ Internet để chiếu lên màn hình giới
thiệu về bài hát sắp được học.
VD: Khi dạy Tiết 19 - Lớp 6: Học bài Hát “Đi cắt lúa” (Dân ca H’rê - Tây
Nguyên): GV chiếu tranh ảnh của núi rừng và đồng bào các dân tộc ở Tây Nguyên,
bản đồ Việt Nam để giới thiệu cho học sinh.
+ Bước 2: Tìm hiểu bài hát: Chuẩn bị bản nhạc bằng phần mềm Fenale 2009
chiếu to qua màn hình cho học sinh xem, tìm hiểu bài hát thông qua việc đọc lời ca
và tìm hiểu các kí hiệu âm nhạc được sử dụng trong bài.
+ Bước 3: Nghe, trình bày bài hát: Giáo viên mở nhạc cho học sinh nghe mẫu
bài hát
+ Bước 4: Luyện thanh: Giáo viên dùng nhạc cụ đàn mẫu âm hay một chuỗi âm
ngắn, đơn giản để học sinh nghe và đọc theo.
+ Bước 5: Tập hát từng câu: Giáo viên dùng nhạc cụ đàn giai điệu từng câu hát
ngắn cho học sinh nghe, mỗi câu khoảng 2,3 lần sau đó học sinh tập hát theo. Trong
khi học sinh tập hát từng câu, giáo viên có thể dùng đàn đệm theo để tạo hưng phấn
cho học sinh
+ Bước 6: Tập hát cả bài: Khi học sinh đã thuộc từng câu hát, giáo viên cho học
sinh ghép toàn bài. Lúc này việc sử dụng nhạc cụ là rất cần thiết, giáo viên sử dụng
nhạc cụ để đệm cho học sinh hát.
+ Bước 7: Củng cố bài: Giáo viên dùng nhạc cụ đánh một số giai điệu ngắn cho
HS nghe, học sinh đoán câu hát và trình bày lại.
GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
Nguyễn Trãi

- 10 -

Trường THCS


SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
b. Phân môn Nhạc lý:
- Dạy Nhạc lý trong nhà trường - một trong những phân môn mà nhiều giáo viên
thường thấy khó, khô khan khi dạy. Để tránh tình trạng dạy chay, việc đưa các
phương tiện để dạy phân môn nhạc lý là điều hết sức cần thiết: Đàn Organ, thanh
phách, máy chiếu, vi tính.
- Sử dụng các phương tiện, thiết bị dạy học thích hợp khi:
+ Cần minh họa các kiến thức bằng âm thanh để giúp học sinh nhận ra vai trò
của nội dung nhạc lý, việc sử dụng nhạc cụ là hết sức cần thiết.
+ Học về gam, quãng: giáo viên cho học sinh nghe hiệu quả âm thanh qua nhạc
cụ để học sinh phân biệt được đặc điểm và tính chất của gam, quãng.
c. Phân môn Tập đọc nhạc:
- Để tránh việc dạy theo phương pháp cũ tức là dạy truyền khẩu, giáo viên rất
cần phải sử dụng nhạc cụ để luyện cho học sinh nghe cao độ, tiết tấu.
- Phương tiện để dạy Tập đọc nhạc: Các bài tập đọc nhạc được viết bằng phần
mềm chuyên dụng: Fenale 2009, Encore 4.5, đàn organ, thanh phách, máy vi tính,
loa, máy chiếu.
- Cách sử dụng các phương tiện:
+ Giáo viên chiếu bài Tập đọc nhạc lên màn hình để giới thiệu bài và để học
sinh nhìn rõ bản nhạc đầy đủ và tìm hiểu về: nhịp, sắc thái, cao độ, trường độ,
những kí hiệu âm nhạc được sử dụng…
+ Giáo viên dùng đàn phím điện tử đánh từng câu nhạc ngắn để học sinh luyện
cao độ, đọc từng câu.
+ Giáo viên dùng thanh phách để hướng dẫn học sinh tập tiết tấu.
GV: Nguyễn Thị Kiều Hương

Nguyễn Trãi

- 11 -

Trường THCS


SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
+ Cho học sinh nghe bài Tập đọc nhạc bằng phần mềm chuyên dụng để học sinh
củng cố lại bài học.
d. Phân môn Âm nhạc thường thức:
- Dạy Âm nhạc thường thức ở trường THCS nhằm cung cấp cho học sinh những
thông tin về tác giả tác phẩm, những hiểu biết về âm nhạc mang tính phổ thông.
- Những phương tiện cần thiết:
+ Tranh ảnh sưu tầm từ internet
+ Đàn organ
+ Máy chiếu
+ Máy vi tính
- Cách sử dụng các phương tiện:
+ Chiếu tranh ảnh để giới thiệu về sự nghiệp âm nhạc của các nhạc sĩ Việt Nam
cũng như thế giới sẽ giúp học sinh có những hình ảnh thực tế, được học tập bằng
các giác quan làm cho tiết học trở nên sinh động và hấp dẫn hơn.
+ Việc dùng máy vi tính, máy chiếu khai thác mạng internet sẽ giúp giáo viên
đỡ phải diễn giảng nhiều mà hiệu quả giờ học lại cao hơn. Đây là định hướng đổi
mới và là thế mạnh của việc sử dụng các phương tiện dạy học ở phân môn này
2.3. Nắm vững những nguyên tắc trong việc sử dụng các phương tiện dạy học
để đạt hiệu quả cao:
Như chúng ta đã biết việc dạy và học không thể tách rời “Bảng đen, phấn
trắng” cũng như vai trò chủ đạo của người giáo viên trong việc hướng dẫn học sinh

chủ động lĩnh hội tri thức. Các phương tiện dạy học chỉ mang tính hỗ trợ nên việc
sử dụng các phương tiện dạy học nhằm giảm nhẹ công việc cho giáo viên mà vẫn
GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
Nguyễn Trãi

- 12 -

Trường THCS


SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
mang lại hiệu quả cao cho tiết học là điều quan trọng nhất. Vì thế người giáo viên
cần nắm rõ phương pháp dạy học đặc trưng của bộ môn, kiểu bài lên lớp, trọng tâm
bài dạy, kĩ năng cần đạt của học sinh để sử dụng linh hoạt các phương tiện dạy học,
tránh việc sử dụng phương tiện chỉ mang tính hình thức, thiếu khoa học. Để làm
được điều đó người giáo viên cần giải quyết được các vấn đề sau:
- Sử dụng phương tiện dạy học gì cho phù hợp với đặc trưng phân môn, kiểu bài
lên lớp.
- Sử dụng phương tiện như thế nào, vào tiết học nào cho phù hợp.
- Sử dụng phương tiện dạy học để phục vụ cho nội dung gì, mức độ sử dụng đến
đâu để tránh mất thời gian của học sinh.
- Người giáo viên đã chắc chắn mình đã sử dụng, điều khiển các phương tiện đó
thuần thục hay chưa.
Khả năng sử dụng các phương tiện dạy học của giáo viên đóng vai trò hết sức
quan trọng trong dạy học. Nếu giáo viên biết và sử dụng thành thạo, đúng phương
pháp các phương tiện dạy học thì sẽ khai thác được hết tính năng của chúng, khai
thác được hết các yêu cầu của bài học. Chủ động, rút ngắn được thời gian để tập
trung vào giải quyết những yêu cầu về nội dung của bài học và có sự tự tin trong
giờ dạy…Nếu giáo viên sử dụng thiết bị dạy học chưa nhuần nhuyễn, còn lúng

túng, sai phương pháp thì hiệu quả sẽ ngược lại.
3. Kết quả:
Sau khi áp dụng các giải pháp trên vào thực tế giảng dạy, kết quả bước đầu cho
thấy chất lượng của bộ môn được nâng cao rõ rệt, việc học của học sinh được củng
cố một cách chắc chắn, khó quên; các em học tập sôi nổi, tiết học trở nên sinh động
hơn.
GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
Nguyễn Trãi

- 13 -

Trường THCS


SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
CHẤT LƯỢNG MÔN ÂM NHẠC HKI NĂM HỌC 2016-2017
KHỐI

TS

6
7
8
9

235
232
240
199

ĐẠT (SL-%)
230
230
236
192

CHƯA ĐẠT (SL-%)

97,9%
99,1%
98,3%
100%

5
2
4
0

2,1%
0,9%
1,7%

Quan sát bảng số liệu trên ta có thể thấy được sự tiến bộ vượt bậc về chất lượng
học tập của học sinh trong HKI so với chất lượng đã khảo sát đầu năm học: tỉ lệ
học sinh xếp loại Đạt tăng lên, tỉ lệ học sinh xếp loại Chưa đạt có giảm. Đó là dấu
hiệu phấn khởi bước đầu đáng khích lệ của các giải pháp được thực hiện.
Qua đây chúng ta có thể rút ra bài học kinh nghiệm nhằm “Nâng cao hiệu quả
sử dụng phương tiện dạy học trong đổi mới phương pháp dạy học môn Âm
nhạc”, đó là: Trong dạy học, việc giáo viên sử dụng phương tiện thiết bị dạy học là

cần thiết, nhưng sử dụng như thế nào cho phù hợp, vừa phải và đem lại hiệu quả thì
đó là việc giáo viên cần phải cân nhắc, xem xét và chuẩn bị kĩ. Cần nhớ rằng không
phải nhất thiết cứ phải sử dụng nhiều các phương tiện thiết bị dạy học thì mới đem
lại hiệu quả. Có khi chỉ cần sử dụng một đến hai thiết bị dạy học phù hợp với nội
dung và khai thác hết tính năng và hiệu quả của nó thì có khi lại đạt kết quả tốt hơn.
Sử dụng các phương tiện dạy học phải đúng lúc, đúng chỗ, tránh lạm dụng, hình
thức, phô trương…
IV. Kết luận:
1. Những nhận định chung:
Để làm tốt công việc giáo dục âm nhạc cho học sinh trong các trường phổ
thông, trước hết chúng ta cần hiểu rõ tầm quan trọng và cần thiết của nó.
GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
Nguyễn Trãi

- 14 -

Trường THCS


SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
Chúng ta đều biết rằng, đổi mới phương pháp dạy học trước tiên phải bắt đầu từ
việc đổi mới ngay từ nhận thức, điều quan trọng nhất vẫn là con người mà chủ yếu
là phương pháp.
Tuy nhiên một trong những yêu cầu được đặt ra trong việc đổi phương pháp dạy
học nhất là trong thời đại ngày nay không thể không có những trang thiết bị dạy
học cần thiết. Nó có một ý nghĩa hết sức quan trọng, góp phần không nhỏ trong
việc thành công của một tiết dạy học môn Âm nhạc.
2. Bài học kinh nghiệm:
- Môn Âm nhạc cần có những điều kiện và phương tiện dạy học sau đây:

* Phòng học bộ môn: Với quy mô một trường THCS loại vừa phải, có các lớp
học tập trung thì phòng học bộ môn riêng là rất quan trọng. Nó sẽ tạo điều kiện cho
việc học hết sức thuận lợi, tạo không khí vui vẻ, thoải mái cho cả người dạy và
người học, không làm ảnh hưởng đến các lớp học khác. Phòng học bộ môn là
phòng học dành riêng cho bộ môn, trong đó có đầy đủ những trang thiết bị phục vụ
cho dạy và học:
+ Đàn organ
+ Đàn Ghita và những nhạc cụ khác
+ Các phương tiện nghe nhìn như: Máy đĩa, máy chiếu projector, máy vi tính,
loa, các phần mềm chuyên dụng…
V. Kiến nghị, đề xuất:
- Cần có đội ngũ giáo viên có năng lực chuyên môn tốt, yêu nghề yêu trẻ, tâm
huyết với sự nghiệp Giáo dục và đào tạo.
- Khắc phục các khó khăn về cơ sở vật chất, tận dụng kết hợp tốt các phương
tiện dạy học bộ môn.
GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
Nguyễn Trãi

- 15 -

Trường THCS


SKKN: “Nâng cao hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học trong đổi mới
phương pháp dạy học môn Âm nhạc”.
- Luôn tổ chức các hoạt động vui chơi giải trí thiết thực từ môn học để các em
hăng say hơn trong học tập, cân bằng tâm sinh lý, tạo điều kiện tốt cho các em phát
triển nhân cách một cách toàn diện.
Trên đây là những giải pháp mà trong quá trình giảng dạy bản thân tôi đã thực
hiện, chắc chắn sẽ không tránh khỏi được sự thiếu sót. Vì vậy, tôi rất mong nhận

được sự góp ý của các thầy cô và các bạn đồng nghiệp để sáng kiến của tôi hoàn
thiện hơn. Xin chân thành cám ơn!
Đông Hà, ngày 28 tháng 03 năm 2017
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ XÁC NHẬN

NGƯỜI THỰC HIỆN

Nguyễn Thị Kiều Hương

GV: Nguyễn Thị Kiều Hương
Nguyễn Trãi

- 16 -

Trường THCS