Giáo trình nghiệp vụ ngân hàng thương mại câu hỏi và bài tập

s

GIÁO TRÌNH

Nghiệp vụ ngân hàng
thương mại


CHỦ ĐỀ 1:

Mục lục
TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ........................3

1.1. NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƢỜNG:.............................. 3
1.1.1. Khái niệm: ........................................................................................................................... 3
1.1.2. Hệ thống ngân hàng thƣơng mại Việt Nam:........................................................................ 3
1.2. CÁC NGHIỆP VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ........................................................ 4
1.2.1. Nghiệp vụ nguồn vốn (Tài sản Nợ - NGUỒN VỐN) của Ngân hàng thƣơng mại ............. 4
1.2.2. Nghiệp vụ sử dụng vốn [tài sản Có – TÀI SẢN] ( cấp tín dụng và đầu tƣ): ....................... 6
1.3– CÁC HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ CỦA NGÂN HÀNG:.................................. 8
1.4. THU NHẬP,CHI PHÍ VÀ LỢI NHUẬN CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ..................... 8
1.4.1. Thu nhập của ngân hàng:..................................................................................................... 8
1.4.2. Chi phí của ngân hàng: ........................................................................................................ 9
1.4.3. Lợi nhuận của ngân hàng thƣơng mại: .............................................................................. 10

CHỦ ĐỀ 2: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG TRONG CHO VAY ............................11

2.1. KHÁI QUÁT HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI. .................. 11
2.1.1. Khái niệm về cho vay: ....................................................................................................... 11
2.1.2. Phân loại cho vay của NHTM: .......................................................................................... 11
2.2. QUI ĐỊNH PHÁP LÝ VỀ CHO VAY: .................................................................................... 11

2.2.1. Nguyên tắc cho vay: .......................................................................................................... 11
2.2.2. Điều kiện vay vốn:............................................................................................................. 12
2.2.3 Đối tƣợng cho vay: ............................................................................................................. 12
2.2.4. Qui định về bảo đảm an toàn trong hoạt động cho vay: .................................................... 12
2.2.5. Hợp đồng tín dụng: ............................................................................................................ 13
2.2.6. Xét duyệt cho vay, kiểm tra việc sử dụng vốn vay: .......................................................... 13
2.3 THỜI HẠN CHO VAY. ............................................................................................................ 14
2.3.1. Căn cứ để xác định thời hạn cho vay: ............................................................................... 14
2.3.2. Thời hạn cho vay và thời hạn cho vay trung bình: ............................................................ 16
2.4. PHƢƠNG PHÁP CHO VAY. .................................................................................................. 17
2.4.1. Phƣơng pháp cho vay từng lần. ......................................................................................... 17
2.4.2. Phƣơng pháp cho vay theo hạn mức tín dụng: .................................................................. 18
2.5. LÃI SUẤT VÀ PHÍ SUẤT TÍN DỤNG. ................................................................................. 18
2.5.1. Lãi suất: ............................................................................................................................. 18
2.5.2. Phí suất tín dụng: ............................................................................................................... 19
2.6. QUI TRÌNH CHO VAY:.......................................................................................................... 20
SƠ ĐỒ QUY TRÌNH CHO VAY ............................................................................................... 20

CHỦ ĐỀ 3:

TÍN DỤNG NGẮN HẠN TÀI TRỢ CHO KINH DOANH .........22

3.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TÍN DỤNG NGẮN HẠN: .................................................. 22
3.1.1. Cơ sở pháp lý và phạm vi áp dụng: ................................................................................... 22
3.1.2– Phạm vi áp dụng: .............................................................................................................. 22
3.2. CHO VAY KINH DOANH: .................................................................................................... 22
3.2.1. CHO VAY NGẮN HẠN BỔ SUNG VỐN LƢU ĐỘNG:................................................ 22
3.2.2. CHO VAY TRÊN TÀI SẢN. ............................................................................................ 32
3.3. CHO VAY TIÊU DÙNG: ........................................................................................................ 39
3.3.1. Đặc điểm cho vay tiêu dùng: ............................................................................................. 39

3.3.2. Các loại cho vay tiêu dùng: ............................................................................................... 39
3.5. KIỂM TRA BẢO ĐẢM NỢ VAY NGẮN HẠN: ................................................................... 41
3.5.1. Mục đích yêu cầu: ............................................................................................................. 41
3.5.2. Các tài liệu dùng làm căn cứ kiểm tra: .............................................................................. 41
3.5.3. Phƣơng pháp kiểm tra: ...................................................................................................... 41
4.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TÍN DỤNG ĐẦU TƢ. ........................................................ 43
4.1.1. Sự cần thiết và ý nghĩa của tín dụng đầu tƣ: ..................................................................... 43
4.1.2. Các nguyên tắc của tín dụng đầu tƣ: ................................................................................. 43

1


4.1.3. Nguồn vốn để cho vay trung và dài hạn: ........................................................................... 45
4.1.4. Điều kiện cho vay: ............................................................................................................. 45
4.1.5. Đối tƣợng cho vay: ............................................................................................................ 45
4.1.6. Mức cho vay và thời hạn cho vay: .................................................................................... 46
4.2. THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG TRING, DÀI HẠN VÀ LẬP PHƢƠNG ÁN CHO VAY: ........... 48
4.2.1. Khái niệm và ý nghĩa:........................................................................................................ 48
4.2.2.– Mục đích thẩm định:........................................................................................................ 49
4.2.3. Các yếu tố khi thẩm định dự án đầu tƣ và biện pháp thực hiện: ....................................... 49
4.2.4. Cơ sở để thẩm định:........................................................................................................... 49
4.2.5. Qui trình và nội dung cơng tác thẩm định: ........................................................................ 50
5.2.6. Phần kết luận: .................................................................................................................... 65
4.3. CÁC HÌNH THỨC TÍN DỤNG ĐẦU TƢ: ............................................................................. 66
4.3.1. Cho vay trung dài hạn........................................................................................................ 66
4.3.2. Cho thuê tài chính (Financial leasing) ............................................................................... 69

CHỦ ĐỀ 5: HỆ THỐNG THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT Ở VIỆT
NAM ....................................................................................................................76

5.1. CƠ SỞ PHÁP LÝ CỦA HỆ THỐNG THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT Ở VIỆT
NAM ................................................................................................................................................ 76
5.1.1. Mối quan hệ giữa lƣu thông tiền mặt và thanh tốn khơng dùng tiền mặt:....................... 76
5.1.2.Đặc điểm, tác dụng của thanh tốn khơng dùng tiền mặt:.................................................. 77
5.2. Cơ sở pháp lý của hệ thống không dùng tiền mặt ở Việt Nam: ............................................... 78
5.3. Những qui định chung về thanh tốn khơng dùng tiền mặt: .................................................... 78
5.4. Các hình thức thanh tốn khơng dùng tiền mặt hiện hành. ..................................................... 78
5.4.1. Thanh toán bằng séc: (cheque – check)............................................................................. 79
5.4.2. Thanh toán bằng uỷ nhiệm chi – chuyển tiền:................................................................... 80
5.4.3. Thanh toán bằng uỷ nhiệm thu: ......................................................................................... 81
5.4.4. Thanh toán bằng thẻ ngân hàng. ........................................................................................ 83
5.4.5. Các dịch vụ thanh toán hiện đại khác. ............................................................................... 85
5.5. NGHIỆP VỤ THANH TOÁN GIỮA CÁC NGÂN HÀNG. ................................................... 86
5.5.1. Khái niệm: ......................................................................................................................... 86
5.5.2. Phƣơng thức thanh toán giữa các ngân hàng. .................................................................... 87

PHẦN BÀI TẬP ..................................................................................................98
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM HỌC PHẦN NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI .......103
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................113

2


CHỦ ĐỀ 1:

TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI

1.1. NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƢỜNG:
1.1.1. Khái niệm:
Ngân hàng thƣơng mại đã hình thành, tồn tại và phát triển gắn liền với sự phát triển của

kinh tế hàng hoá. Sự phát triển của hệ thống ngân hàng thƣơng mại đã có tác động rất lớn và
quan trọng đến quá trình phát triển của nền kinh tế hàng hoá, ngƣợc