NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHỤC VỤ ĐA MỤC TIÊU CÔNG TRÌNH THỦY LỢI HỒ NGÒI LÀ-TUYÊN QUANG
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.56 MB, 223 trang )
B
GIÁO D C VÀ ÀO T O
HOÀNG
TR
NG
B
NÔNG NGHI P VÀ PTNT
I H C THU L I
C TR
HOÀNG
C TR
NG
NG
LU N V N TH C S K THI T
NÂNG CAO HI U QU PH C V
A M C TIÊU CÔNG
TRÌNH THU L I H NGÒI LÀ - TUYÊN QUANG
LU N V N TH C S K THU T
HÀ N I 2010
Hà N i - 2010
B
GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR
NG
B
NÔNG NGHI P VÀ PTNT
I H C THU L I
HOÀNG
C TR
NG
NÂNG CAO HI U QU PH C V
A M C TIÊU CÔNG
TRÌNH THU L I H NGÒI LÀ - TUYÊN QUANG
Chuyên ngành: Quy ho ch và Qu n lý tài nguyên n
Mã s : 60-62-30
LU N V N TH C S K THU T
Ng
ih
ng d n khoa h c: GS.TS. Bùi Hi u
Hà N i - 2010
c
L IC M
Tr
t o
c h t, em xin chân thành c m n BGH Tr
H&S H, Khoa K thu t tài nguyên n
môn K thu t tài nguyên n
tr
N
ng H Th y l i, phòng ào
c, Vi n K thu t tài nguyên n
c, b
c, cùng các phòng, khoa, ban và trung tâm trong
ng đã t o đi u ki n thu n l i cho em trong quá trình h c t p và làm lu n v n.
Em xin trân tr ng c m n các th y cô giáo đã t n tình gi ng d y, truy n đ t
nh ng ki n th c và kinh nghi m qúy báu cho em.
c bi t, em xin g i l i bi t n
sâu s c đ n GS.TS. Bùi Hi u, th y đã dành nhi u th i gian và tâm huy t h
và giúp đ em hoàn thành
án t t nghi p đ i h c r i ti p túc h
ng d n
ng d n nghiên
c u và giúp đ em hoàn thành lu n v n này.
Trong quá trình th c hi n lu n v n, tác gi luôn nh n đ
c s c v đ ng
viên và t o đi u ki n thu n l i trong vi c cung c p tài li u tham kh o và ti p c n
th c t công trình c a Vi n Kinh t và Qu n lý th y l i, S Nông nghi p và PTNT
Tuyên Quang, Chi c c th y l i Tuyên Quang, Ban Qu n lý CTTL Ngòi Là, Ban
Qu n lý CTTL Hoàng-An-L
ng, lãnh đ o các xã ph
ng và nhân dân vùng h
ng
l i t công trình th y l i h Ngòi Là và h Hoàng Khai.
M t nhân t vô cùng quan tr ng giúp tác gi an tâm h c t p, công tác và có
đ y đ đi u ki n đ th c hi n lu n v n là s c v đ ng viên v v t ch t và tinh
thân t nh ng ng
i thân trong gia đình, cùng v i s c v đ ng viên và nh ng góp
ý chân thành c a các b n đ ng nghi p.
M c dù tác gi đã c g ng hoàn thi n lu n v n v i t t c s tâm huy t ngh
nghi p và n ng l c kinh nghi m c a mình. Song ch c ch n không tránh kh i nh ng
h n ch thi u sót, do v y tác gi r t mong ti p t c nh n đ
c nh ng góp ý qúy báu
c a H i đ ng ch m lu n v n và đông đ o b n đ c.
Hà N i, ngày 03 tháng 12 n m 2010
H c viên
Hoàng
c Tr
ng
1
M CL C
DANH M C CÁC HÌNH V ...................................................................................5
DANH M C CÁC B NG BI U .............................................................................6
DANH M C CÁC THU T NG VI T T T .......................................................7
M
U ....................................................................................................................8
1. Tính c p thi t c a đ tài ...................................................................................8
2. M c đích và nhi m v c a đ tài .....................................................................9
3. i t ng và ph m vi nghiên c u ....................................................................9
4. Cách ti p c n và ph ng pháp nghiên c u ..................................................10
4.1. Cách ti p c n .............................................................................................10
4.2. Ph ng pháp nghiên c u .........................................................................10
Ch ng 1
T NG QUAN V HI U QU PH C V
A M C TIÊU C A CÁC H
TH NG THU L I H CH A
1.1. T ng quan công trình h ch a ph c v đa m c tiêu ................................11
1.1.1. Trên th gi i ...........................................................................................11
1.1.2. T i Vi t Nam (vùng Trung du và mi n núi phía B c) .........................14
1.2. T ng quan v hi u qu ph c v đa m c tiêu c a HTTL h Ngòi Là ......19
1.2.1. Tình hình chung h th ng th y l i h Ngòi Là ...................................19
1.2.1.1. V trí đ a lý .......................................................................................19
1.2.1.2. c đi m đ a hình, đ a m o .............................................................20
1.2.1.3. Tình hình khí t ng thu v n ...........................................................21
1.2.1.4. Tình hình th nh ng: .....................................................................25
1.2.2. Hi n tr ng h th ng thu l i h Ngòi Là..............................................25
1.2.2.1. Hi n tr ng ngu n n c và công trình đ u m i ................................26
1.2.2.2. H th ng kênh m ng và công trình trên kênh ................................27
1.2.3. K t qu kh o sát hi u qu ph c v đa m c tiêu c a h th ng th y l i
h Ngòi Là – Tuyên Quang .............................................................................30
1.2.3.1. Hi u qu CTTL ph c v c p n c cho công nghi p ........................30
1.2.3.2. Hi u qu CTTL ph c v câp n c cho nuôi tr ng th y s n ............30
1.2.3.3. Hi u qu CTTL ph c v câp n c sinh ho t ...................................31
1.2.3.4. Hi u qu CTTL ph c v phát tri n du l ch - d ch v .......................31
1.2.3.5. Hi u qu CTTL ph c v cho phát tri n môi tr ng ........................31
1.2.3.6. Hi u qu CTTL ph c v cho phát tri n ch n nuôi...........................32
2
1.2.3.7. Hi u qu CTTL ph c v phát tri n xã h i .......................................33
1.2.3.8. Hi u qu CTTL ph c v t i, tiêu n c cho cây tr ng ...................34
1.2.3.9. Hi u qu CTTL ph c v giao thông b ............................................34
1.3. Yêu c u nâng cao hi u qu ph c v và các v n đ gi i quy t c a lu n
v n .........................................................................................................................35
Ch ng 2
TÍNH TOÁN CÁC CH TIÊU LÀM C S
ÁNH GIÁ HI U QU PH C
V
A M C TIÊU C A CÔNG TRÌNH THU L I H NGÒI LÀ
2.1. Ph ng pháp lu n đánh giá hi u qu CTTL ph c v đa m c tiêu .........36
2.1.1. Các lu n c khoa h c cho xây d ng ph ng pháp đánh giá hi u qu
...........................................................................................................................36
2.1.2. c tính và yêu c u xác đ nh các ch tiêu th c hi n c a CTTL..........37
2.1.3. Ph ng pháp và n i dung ti p c n đánh giá hi u qu ph c v đa m c
tiêu c a công trình th y l i t i Vi t Nam ........................................................38
2.2. L a ch n các h ch tiêu làm c s đánh giá hi u qu CTTL ph c v đa
m c tiêu ................................................................................................................40
2.2.1. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v c p n c cho công
nghi p ...............................................................................................................41
2.2.1.1. C p n c cho Công ty, xí nghi p công nghi p ................................41
2.2.1.2. C p n c cho thu đi n ...................................................................42
2.2.2. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL câp n c cho nuôi tr ng th y
s n .....................................................................................................................43
2.2.2.1. Nuôi tr ng thu s n ngay t i h ch a ..............................................43
2.2.2.2. Nuôi tr ng thu s n t i các ao l y n c t kênh m ng .................43
2.2.2.3. Ch tiêu hi u qu kinh t ..................................................................45
2.2.3. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v câp n c sinh ho t ....45
2.2.3.1. HTTL c p n c ph c v sinh ho t ...................................................45
2.2.3.2. HTTL Tiêu thoát n c cho khu dân c ............................................47
2.2.4. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v phát tri n du l ch - d ch
v .......................................................................................................................48
2.2.4.1. T ng l ng n c c p cho du l ch - d ch v trong m t n m .............48
2.2.4.2. Ch tiêu hi u qu kinh t HTTL c p n c cho du l ch .....................49
2.2.5. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v cho phát tri n môi
tr ng ...............................................................................................................49
2.2.5.1. Tác đ ng c a h th ng th y l i đ n môi tr ng n c .....................49
2.2.5.2. Tác đ ng c a CTTL đ n th m th c v t, vi khí h u ..........................50
T
5
T
5
3
2.2.5.3. Tác đ ng c a HTTL đ n môi tr ng đ t .........................................51
2.2.6. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v cho phát tri n ch n
nuôi ...................................................................................................................52
2.2.6.1. Nhóm ch tiêu cung c p n c cho gia súc .......................................52
2.2.6.2. Nhóm ch tiêu cung c p n c cho gia c m, th y c m .....................53
2.2.6.3. Hi u qu kinh t h th ng thu l i c p n c cho ch n nuôi ...........55
2.2.7. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v phát tri n xã h i.........55
2.2.7.1. Các ch tiêu hi u qu nâng cao đ i s ng v t ch t cho dân c ........55
2.2.7.2. Các ch tiêu hi u qu nâng cao trình đ , nh n th c cho dân c .....56
2.2.8. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v t i, tiêu n c cho cây
tr ng ..................................................................................................................57
2.2.8.1. Ch tiêu hi u qu phân ph i n c và hi u su t s d ng n c ........57
2.2.8.2. Ch tiêu hi u qu kinh t s d ng n c t i ....................................60
2.2.9. H ch tiêu đánh giá Hi u qu t ng h p CTTL ph c v đa m c tiêu .60
2.2.9.1. Các ch tiêu đánh giá hi u qu HTTL phân ph i n c cho các
ngành .............................................................................................................60
2.2.9.2. Các ch tiêu đánh giá hi u qu kinh t , tài chính t ng h p .............62
2.3. K t qu tính toán các h ch tiêu cho h Ngòi Là......................................64
2.3.1. K t qu tính toán b ng ph n m m Excel ..............................................64
2.3.2.1. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v c p n c cho công
nghi p ............................................................................................................64
2.3.2.2. H ch tiêu đánh giá HQCTTL ph c v câp n c cho nuôi tr ng
th y s n .........................................................................................................65
2.3.2.3. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v câp n c sinh ho t..66
2.3.2.4. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v phát tri n du l ch d ch v ...........................................................................................................67
2.3.2.5. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v cho phát tri n môi
tr ng ............................................................................................................67
2.3.2.6. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v cho phát tri n ch n
nuôi ................................................................................................................68
2.3.2.7. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v phát tri n xã h i......69
2.3.2.8. H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v t i, tiêu n c cho
cây tr ng........................................................................................................70
2.3.2.9. H ch tiêu đánh giá Hi u qu t ng h p CTTL ph c v đa m c tiêu
.......................................................................................................................71
2.3.2. K t qu tính toán b ng ph n m m chuyên d ng đã đ c thi t l p s n
...........................................................................................................................72
4
2.3.2.1. Gi i thi u khái quát v ph n m m chuyên d ng ..............................72
2.3.2.2. K t qu tính toán b ng ph n m m chuyên d ng ..............................75
2.3.2.3. Ki n ngh và đ xu t hoàn ch nh ph n m m tính toán .....................80
2.4. Ki n ngh và đ xu t hoàn ch nh, phát tri n các nhóm ch tiêu ..............84
2.4.1. Công th c có tính kh thi nh t trong đi u ki n hi n nay c a Vi t Nam
...........................................................................................................................85
2.4.2. Công th c c n hoàn ch nh, phát tri n thêm .........................................85
Ch ng 3
CÁC GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU PH C V
A M C TIÊU C A
CÔNG TRÌNH TH Y L I H NGÒI LÀ
3.1. Nguyên nhân làm gi m hi u qu ph c v đa m c tiêu c a CTTL .........89
3.1.1. Nguyên nhân do đi u ki n t nhiên ......................................................89
3.1.2. Nguyên nhân v đ c đi m đi u ki n kinh t , xã h i .............................89
3.1.3. Nguyên nhân v quy ho ch, thi t k .....................................................90
3.1.4. Nguyên nhân v xây d ng công trình, v trang thi t b .......................91
3.1.5. Nguyên nhân v qu n lý khai thác ........................................................92
3.2.
xu t các gi i pháp nâng cao hi u qu ph c v đa m c tiêu c a h
th ng thu l i h Ngòi Là ...................................................................................94
3.2.1. C s khoa h c và th c ti n ..................................................................94
3.2.2. Nh ng đ xu t gi i pháp v quy ho ch thi t k ...................................94
3.2.3. Nh ng đ xu t c th v kh o sát thi t k ............................................97
3.2.3.1. Nh ng v n đ chung v kh o sát thi t k .........................................97
3.2.3.2. Cách tính toán xác đ nh các nhu c u c p nu c t h ch a .............98
3.2.3.3. Tính toán xác đ nh các ch tiêu thi t k c b n c a h ch a .........100
3.2.4. Các g i pháp v qu n lý khai thác h ch a ........................................107
K T LU N VÀ KI N NGH ..............................................................................112
1. Nh ng k t qu đã đ t đ c ..........................................................................112
2. Nh ng t n t i trong quá trình th c hi n lu n v n .....................................113
3. Nh ng ki n ngh v h ng nghiên c u ti p theo .......................................113
TÀI LI U THAM KH O ....................................................................................115
Ti ng Vi t ...........................................................................................................115
Ti ng Anh ...........................................................................................................117
Ph l c 1. Tính toán các yêu c u s d ng n c ph c v đa m c tiêu c a h
ch a Ngòi Là ......................................................................................................119
Ph l c 2. Tính toán các ch tiêu k thu t ch y u c a h ch a Ngòi Là ....126
5
DANH M C CÁC HÌNH V
Hình 1.1: V trí đ a lí CTTL h Ngòi Là..................................................................20
Hình 1.2: S đ b trí h th ng kênh t
i h Ngòi Là............................................27
Hình 1.3: Thu l i c p n
c cho th y s n...............................................................30
Hình 1.4: Thu l i c p n
c sinh ho t.....................................................................31
Hình 1.5: Thu l i ph c v ch n nuôi......................................................................33
Hình 1.6: Thu l i c p n
c cho cây tr ng..............................................................34
Hình 2.1: Chu trình t ng quát đánh giá hi u qu h th ng th y l i.........................40
Hình 2.2: Giao di n ph n m m qu n lý ngân hàng d li u......................................73
Hình 2.3: Giao di n ph n m m tính toán CTTL ph c v đa m c tiêu.....................74
Hình 2.4: K t qu tính toán l
ng n
c c p cho s n xu t công nghi p...................75
Hình 2.5: K t qu tính toán th y l i phí t các ao nuôi l y n
Hình 2.6: K t qu tính toán l
ng n
c t kênh m
ng...75
c sinh ho t c p tr c ti p t h ch a............76
Hình 2.7: K t qu tính toán m c thu đ
c c a các đ n v qu n lý h ch a............76
Hình 2.8: K t qu tính toán tác đ ng c a CTTL đ n thay đ i m c n
Hình 2.9: K t qu tính toán hi u qu kinh t HTTL c p n
c ng m......77
c cho ch n nuôi.........77
Hình 2.10: K t qu tính toán ch tiêu di dân ra ngoài đ xây d ng HTTL..............78
Hình 2.11: K t qu tính toán t l hoàn thành di n tích t
in
c..........................78
Hình 2.12: K t qu tính toán hi u qu khai thác công trình đ u m i.......................79
Hình 2.13: Tính l
ng n
c c p cho khu làm vi c c a Công ty, xí nghi p.............81
Hình 2.14: Tính toán tr ng l
Hình 2.15: Tính toán L
ng n
Hình 2.16: Tính toán t ng l
Hình 2.17: Tính toán l
Hình 3.1:
ng cá nuôi trong h ch a.........................................81
ng n
c do kênh d n c p vào các ao nuôi.......................82
ng n
c c p cho các ao trong v nuôi tr ng.............82
c c p cho du l ch - d ch v trong m t n m............83
ng quá trình l thi t k ....................................................................100
6
DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 1.1. Thông tin c b n v tr m quan tr c khí t
ng TP Tuyên Quang............21
B ng 1.2. Nhi t đ không khí trung bình, l n nh t, nh nh t theo tháng t i tr m
Tuyên Quang............................................................................................................22
B ng 1.3. M t s y u t khí t
B ng 1.4. L
ng t i tr m khí t
ng Tuyên Quang......................23
ng m a bình quân, l n nh t, nh nh t các tháng trong n m.............24
B ng 1.5. Các đ c tr ng l u v c c a h Ngòi Là 1 và h Ngòi Là 2......................25
B ng 1.6. Các thông s thi t k h ch a n
c Ngòi Là 1 và Ngòi Là 2..................26
B ng 1.7. Các thông s thi t k ban đ u c a h th ng kênh t
i.............................28
B ng 1.8. T ng h p các công trình trên kênh...........................................................29
B ng 2.1. K t qu áp d ng tính toán H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v
c pn
c cho công nghi p........................................................................................64
B ng 2.2. K t qu áp d ng tính toán H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v
câp n
c cho nuôi tr ng th y s n.............................................................................65
B ng 2.3. K t qu áp d ng tính toán H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v
câp n
c sinh ho t....................................................................................................65
B ng 2.4. K t qu áp d ng tính toán H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v
phát tri n du l ch - d ch v ........................................................................................66
B ng 2.5. K t qu áp d ng tính toán H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v
cho phát tri n môi tr
ng.........................................................................................67
B ng 2.6. K t qu áp d ng tính toán H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v
cho phát tri n ch n nuôi...........................................................................................68
B ng 2.7. K t qu áp d ng tính toán H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v
phát tri n xã h i........................................................................................................69
7
B ng 2.8. K t qu áp d ng tính toán H ch tiêu đánh giá Hi u qu CTTL ph c v
t
i, tiêu n
c cho cây tr ng....................................................................................70
B ng 2.9. K t qu áp d ng tính toán H ch tiêu đánh giá Hi u qu t ng h p CTTL
ph c v đa m c tiêu..................................................................................................71
B ng 3.1. T ng h p t t c các lo i yêu c u s d ng n
c.......................................98
B ng 3.2. Phân ph i dòng ch y n m thi t k ...........................................................99
B ng 3.3. Xác đ nh dung tích hi u d ng Vhd khi tính đ n t n th t.......................101
B ng 3.4. Xác đ nh dung tích hi u d ng Vhd khi tính đ n t n th t.......................102
B ng 3.5. Các ch tiêu c b n c a h Ngòi Là 2 theo xây d ng c và m i...........104
DANH M C CÁC THU T NG
VI T T T
CTTL : Công trình th y l i
HTTL : H th ng th y l i
MNDBT : M c n
MNC : M c n
MNDGC : M c n
c dâng bình th
ng
c ch t
c dâng gia c
ng
NCKH : Nghiên c u khoa h c
PIM : Qu n lý thu nông có s tham gia c a ng
QLKT : Qu n lý khai thác
TLP : Th y l i phí
i dân
8
M
U
1. Tính c p thi t c a đ tài
Tuyên Quang là m t t nh thu c vùng Trung du và mi n núi phía B c, đây là
vùng có v trí r t quan tr ng v an ninh biên gi i qu c gia, có ti m n ng l n đ phát
tri n kinh t xã h i nói chung, đ c bi t là phát tri n nông lâm nghi p v.v.. Do v y,
ng và Nhà n
c ta đã chú tr ng đ u t c s h t ng ph c v phát tri n kinh t xã
h i c a vùng này; trong đó các CTTL đ
n ng su t và ch t l
c đ u t xây d ng đã góp ph n nâng cao
ng s n ph m nông nghi p, t ng b
th c, nâng cao ch t l
ng s ng c a ng
c đ m b o an ninh l
i dân v.v..
Tuy nhiên, cùng v i s phát tri n m nh m c a n n kinh t đ t n
h i các CTTL không ch c p n
ngh khác nh : c p n
c thì đòi
c cho cây tr ng mà còn ph c v cho các ngành
c cho ch n nuôi gia súc, c p n
công nghi p, du l ch v.v.. Trong khi đó, các CTTL
hi u qu th p, th
ng
c sinh ho t, c p n
c cho
vùng này nhìn chung phát huy
ng ch đ t 50÷60% n ng l c thi t k ; các CTTL đ
c xây d ng
t khi đi u ki n kinh t còn nhi u khó kh n, n n kinh t lúc b y gi nông nghi p là
chính nên CTTL ch y u đ
tr ng v i tiêu chu n t
c xây d ng đ ph c v t
i, tiêu cho các lo i cây
i, tiêu th p.
Th c tr ng nêu trên do nhi u nguyên nhân khác nhau, song nguyên nhân
quan tr ng là cho đ n nay v n ch a có s nghiên c u, kh o sát đánh giá toàn di n,
đ y đ , đ nh tính, đ nh l
ng v vai trò, tác d ng, hi u qu , ph
ng th c các CTTL
ph c v đa m c tiêu cho các ngành kinh t , cho nên thi u c s phân lo i đánh giá,
nâng cao hi u qu ph c v c a các CTTL. Vì v y, r t c n thi t và c p bách ph i
nghiên c u đánh giá toàn di n m c đ đ t đ
c, hi u qu ph c v đa m c tiêu c a
các CTTL đã có, tìm ra nguyên nhân c a các t n t i, thi u sót làm gi m hi u qu
ph c v đa m c tiêu c a CTTL; trên c s đó đ xu t ph
ng h
ng, gi i pháp
kh c ph c, phát tri n làm c s khoa h c và th c ti n v ng ch c cho quy ho ch,
thi t k , xây d ng và qu n lý khai thác các CTTL đ t hi u qu cao, trên quan đi m
s d ng t ng h p và b n v ng ngu n tài nguyên n
c.
9
2. M c đích và nhi m v c a đ tài
Xác đ nh hi u qu ph c v đa m c tiêu c a h th ng th y l i, tìm ra các
nguyên nhân làm gi m hi u qu ph c v c a CTTL h Ngòi Là, t đó đ xu t
nh ng gi i pháp h p lý, có tính kh thi nh m nâng cao hi u qu ph c v đa m c
tiêu c a CTTL h Ngòi Là, t nh Tuyên Quang.
đ tđ
c m c đích nêu trên c a đ tài thì tác gi c n ph i th c hi n các
nhi m v c b n d
i đây:
- Thu th p và tham kh o các ngu n tài li u giáo khoa, các v n b n pháp lu t
trong l nh v c qu n lý khai thác và b o v CTTL, các k t qu nghiên c u khoa h c
đã đ
c công b
trong và ngoài n
- Kh o sát th c t t i hi n tr
c có liên quan đ n đ tài nghiên c u.
ng, đánh giá s b hi u qu ph c v đa m c
tiêu c a CTTL h Ngòi Là.
- S d ng ph n m m máy tính đ xác đ nh các ch tiêu làm c s đanh giá
toàn di n hi u qu ph c v đa m c tiêu c a CTTL h Ngòi Là.
- Xác đ nh nh ng nguyên nhân làm gi m hi u qu ph c v đa m c tiêu c a
CTTL h Ngòi Là.
-
xu t các gi i pháp công trình và phi công trình đ nâng cao hi u qu
ph c v đa m c tiêu c a CTTL h Ngòi Là.
3.
it
ng và ph m vi nghiên c u
- Ph m vi nghiên c u: khao sát, nghiên c u hi u qu ph c v t ng h p, đa
m c tiêu c a các công trình th y l i h ch a vùng Trung du mi n núi phía B c.
Quang.
it
ng nghiên c u c th : công trình th y l i h Ngòi Là, t nh Tuyên
ây là m t trong nh ng công trình th y l i tiêu bi u c a t nh, là công trình
có ph m vi ph c v thu c huy n Yên S n và TP.Tuyên Quang.
10
4. Cách ti p c n và ph
ng pháp nghiên c u
4.1. Cách ti p c n
- K th a và phát tri n các k t qu nghiên c u đã đ
nghi m đã đ
c đúc k t
trong và ngoài n
c công b , nh ng kinh
c. L a ch n áp d ng các n i dung có
tính kh thi cao, phù h p v i đi u ki n th c t c a vùng nghiên c u.
- Ti p c n các chi n l
c phát tri n kinh t xã h i, chi n l
c phát tri n th y
l i c a vùng Trung du mi n núi phía B c, c a t nh Tuyên Quang đ đ m b o k t
qu nghiên c u có tính kh thi cao, phù h p v i đ nh h
- Kh o sát hi n tr ng hi u qu c p n
ng phát tri n chung.
c ph c v phát tri n các ngành kinh t
c a CTTL h Ngòi Là và m t s CTTL khác trên đ a bàn t nh Tuyên Quang; phát
hi n nh ng b t c p, khó kh n, đ xu t gi i pháp kh c ph c v.v..
4.2. Ph
ng pháp nghiên c u
- Nghiên c u t ng quan các tài li u trong và ngoài n
c, t đó rút ra các v n
đ tham kh o có th áp d ng cho đ tài.
- Kh o sát th c t t i CTTL h Ngòi Là - Tuyên Quang và m t s CTTL h
ch a khác trong t nh Tuyên Quang.
- T ng h p và phân tích s li u đã đi u tra thu th p đ
n
c, tính toán cân b ng
c, s d ng ph n m m máy tính đ tính toán các nhóm ch tiêu làm c s đánh
giá hi u qu ph c v đa m c tiêu c a CTTL h Ngòi Là.
- Phân tích đánh giá hi u qu ph c v đa m c tiêu c a CTTL h Ngòi Là,
nh ng nguyên nhân làm gi m hi u qu ph c v đa m c tiêu, t đó đ xu t gi i pháp
phù h p đ nâng cao hi u qu ph c v đa m c tiêu c a CTTL Ngòi Là.
11
Ch
ng 1
T NG QUAN V HI U QU PH C V
A M C TIÊU C A CÁC H
TH NG THU L I H
CH A
1.1. T ng quan công trình h ch a ph c v đa m c tiêu
1.1.1. Trên th gi i
Các k t qu nghiên c u đi n hình do Vi n nghiên c u Qu n lý n
th c hi n t i n
c Srilanca và các k t qu kh o sát nghiên c u t i các n
c qu c t
c châu Á,
châu Phi, cho th y vai trò ph c v đa m c tiêu c a các HTTL g m các l nh v c sau:
1. H th ng th y l i cung c p n
c sinh ho t
T i Trung Qu c, các HTTL l n đã cung c p 26 t m3 n
P
P
c/n m cho các nhu
c u sinh ho t và công nghi p ( chi m t i 15% t ng các nhu c u n
c sinh ho t,
công nghi p c a qu c gia này, cho h n 200 tri u dân c ).
Trong khu v c h th ng th y l i Kirindi Oya Subbasint i n
t i 57-60% ng
i yêu c u h đ
c s d ng n
2. H th ng th y l i cung c p n
n
là m t n
c t kênh m
c Srilanca có
ng t h th ng này.
c cho nuôi tr ng thu s n và th y c m
c có di n tích t
i vào hàng đ u th gi i, s n l
các h ch a và công trình th y l i đã chi m t l l n trong t ng s n l
ng cá t
ng cá c a
các vùng có h th ng th y l i.
T i Iran có t i 3.500 công trình th y l i c trung bình và l n, trong đó h n
739 h th ng đ
c k t h p nuôi tr ng th y s n v i di n tích m t n
ha, nhi u cánh đ ng lúa th p tr ng đ
c k t h p nuôi tr ng th y s n.
T i Pakistan trong n m 2000 có t i 144.000 t n cá đ
HTTL và t các sông su i, trong đó 75% là t các ao đ
m
ng, h th y l i.
c h n 500.000
c thu ho ch t các
c c p n
c t kênh
12
3. H th ng th y l i k t h p t
T i các n
i và ch n nuôi
c châu Á, vùng khô h n và bán khô h n ch y u t i các vùng phía
Nam, h thông h n h p cây tr ng - v t nuôi đã đóng vai trò quan tr ng đ ti t ki m
n
ct
i, t ng hi u qu s d ng n
các s n ph m t ch n nuôi (phân, n
c, t ng hi u qu s n xu t chung do t n d ng
c th i…) ph c v cây tr ng, c i t o đ t.
4. H thông th y l i k t h p cung c p n
c cho ti u th công nghi p, d ch v
nông thôn
Nhi u vùng
nên ngu n n
nông thôn ch a đ
c t h th ng kênh t
nghi p, d ch v
c xây d ng h th ng cung c p n
i đã c p n
c s ch,
c cho các ho t đ ng ti u th công
nông thôn nh ch bi n nông s n , s n xu t g ch ngói và v t li u
xây d ng, gi t m gia súc, các nhà hàng n u ng,…
5. H thông th y l i k t h p cung c p n
Nh ng n m tr
m
ng đ
c cho th y đi n và giao thông th y
c đây, m t s h đ p th y l i và nhi u b c n
c trên kênh
c t n d ng đ phát tri n th y đi n, nh ng gi m d n cùng v i s phát
tri n c a m ng l
i đi n qu c gia.
V giao thông th y trên các HTTL hi n nay c ng gi m d n do s phát tri n
m nh m c a m ng l
i giao thông đ
ng b . Tuy nhiên t i Campuchia, vùng
ông b ng sông C u Long c a Vi t Nam,… các h th ng kênh m
đ
c t n d ng nhi u cho giao thông đ
ng th y l i đã
ng th y.
6. Các công trình th y l i phòng ch ng úng ng p, l l t
Các k t qu nghiên c u cho th y 20% l
ng n
l u sông Mê Kông trong th i gian 1999-2000 đã đ
cánh đ ng lúa tr ng, đ r i đ
c kênh m
c gây ng p úng
c t m th i gi ch a t i các
ng th y l i tiêu thoát sau đó.
7. H th ng th y l i tác đ ng đ n chu trình th y v n và môi tr
Nhi u h th ng t
vùng h
i nông nghi p có vai trò quan tr ng
ng
, tích c c đ n chu
trình th y v n và h sinh thái nh các tác d ng đi u hòa dòng ch y , làm t ng m c
13
n
c ng m, phòng ch ng h n, ch ng úng ng p, b o v đ t ch ng xói mòn, thoái
hóa đ t, b o v đa d ng sinh h c.
8. H th ng th y l i b sung ngu n n
T i h th ng t
ngu n n
i cho lúa Kumamoto area of Japan c a n
c nh p vào n
c ng m là do l
lúa, t i các vùng đ t cao nguyên
9. Tác d ng làm s ch n
ng n
ng n
c ng m xu ng t các
c ng m.
c c a các h th ng th y l i
ng bùn cát l ng đ ng trên kênh m
bùn cát l ng đ ng trên các cánh đ ng lúa t
(n
c Nh t, 85%
c ng m xu ng t các cánh đ ng
ài Loan 21-23% l
cánh đ ng lúa đã nh p vào ngu n n
L
c ng m
ng trong quá trình chuy n n
c và
i ng p đã có tác d ng làm s ch n
c trong h n) và còn cung c p thêm ch t dinh d
c
ng cho cây tr ng phát tri n,
c i t o đ t thoái hóa.
10. B o t n đa d ng sinh h c nh các h th ng th y l i
Các h th ng th y l i c p, thoát n
c phòng ch ng khô h n, úng l t đã có
tác d ng rõ r t đ gi gìn, phát tri n các cây tr ng, cây t nhiên, các đ ng v t, sinh
v t trên khu v c đ b o t n đa d ng sinh h c.
11. H th ng th y l i b o v môi tr
S b c thoát h i n
ng, c i thi n ti u khí h u
c t các cánh đ ng lúa r ng l n có tác d ng làm gi m
nhi t đ nóng b c trong mùa hè và làm t ng nhi t đ , gây m áp vào mùa đông l nh
giá.
c bi t
các vùng lân c n các h ch a th y l i có khí h u luôn mát m trong
mùa hè và m áp trong mùa đông , chính vì v y mà nhi u khu v c có h ch a n
th y l i đ
c
c k t h p xây d ng các khu du l ch.
12. H th ng th y l i tác đ ng tích c c đ n s phát tri n v n hóa, xã h i
- Các cánh đ ng tr ng lúa, các h th ng t
i lúa có vai trò quan tr ng trong
phát tri n xã h i , làm t ng tính c ng đ ng cho nh ng ng
t ng trình đ v n hóa , khoa h c k thu t cho ng
i dân s d ng n
i dân , nh t là t i các n
c , làm
cs n
14
xu t nhi u lúa g o
vùng ông Nam Á và Châu Á , t hàng nghìn n m tr
đã hình thành n n v n minh, v n hóa lúa n
c đây
c.
- Nh h th ng đi n n ng cung c p cho các tr m b m, ho c c p cho sinh
ho t và làm vi c c a các c quan qu n lý CTTL mà nh ng ng
h
i dân
g n đó đ
c
ng theo, làm t ng đ i s ng v n hóa, tinh th n c a h .
th c hi n qu n lý khai thác các CTTL, đã có nhi u ng
-
vi c làm m i, nhi u ng
iđ
iđ
c cung c p
c đào t o chuyên môn đ nâng cao đ i s ng v t ch t,
tinh th n.
- Vi c thành l p và ho t đ ng c a các H i dùng n
làm t ng tính c ng đ ng, giáo d c ý th c t p th cho ng
c, c a m ng l
i PIM đã
i dân, th c hi n bình đ ng
và công b ng xã h i.
- Các ngành ngh m i phát tri n nh đ
nhân công, t o thêm vi c làm cho ng
cc pn
c t HTTL s tuy n d ng
i lao đ ng.
1.1.2. T i Vi t Nam (vùng Trung du và mi n núi phía B c)
Vi t Nam, trong nh ng n m tr
d ng ch y u ph c v t
thôn tr
c đây các công trình th y l i đ
c xây
i, tiêu cho các lo i cây tr ng vì đi u ki n kinh t nông
c đây, ngành tr ng tr t là chính y u nh t. Tuy nhiên trong th c t qu n lý
khai thác ngoài nhi m v c p thoát n
c cho cây tr ng, mà tr
c yêu c u t nhiên,
c p bách c a phát tri n kinh t xã h i và đ i s ng, các h th ng th y l i đã k t h p
c p thoát n
du l ch, th
c cho các ngành khác: C p thoát n
ng m i, công nghi p và d ch v ,…
M c dù đã đ
c
ng và nhà n
c quan tâm đ u t xây d ng nhi u công
trình th y l i trong các n m qua, trong đó đã b
CTTL ph c v nhi u đ i t
ng dùng n
v i nuôi tr ng th y s n , c p n
D u Ti ng ,
c sinh ho t, nuôi tr ng th y s n,
i L i, X H
c đ u chú ý xây d ng m t s
c nh các h ch a k t h p c p n
ct
i
c sinh ho t , du l ch ( các CTTL h ch a Núi C c ,
ng ,
ng Mô , Su i Hai , Yên L p , Tràng Kênh, Tà
Keo, Tuy n Lâm, Su i Vàng,…). M t s CTTL t
in
c k t h p phát đi n, c p
15
n
c cho công nghi p, ch n nuôi ( h C m S n, Khuôn Th n, h Tà Keo, h Núi
C c, h Ngòi Là, đ p C u S n, Li n S n,
p dâng 19 tháng 5 v.v..), nh ng do
nhi u khó kh n v kinh t xã h i nên v n còn thi u nhi u các công trình th y l i
ph c v đa m c tiêu đ
đã đ
c quy ho ch, thi t k ngay t đ u, ngay c các công trình
c xây d ng c ng phát huy hi u qu r t kém.
Th c ti n
n
c ta đã ch ng minh và kh ng đ nh h
ng khai thác t ng h p
kinh doanh d ch v t ng h p CTTL là đúng đ n, kh thi đ nâng cao hi u qu , tính
b n v ng c a CTTL.
Cùng v i nhi u n
tr ng khan hi m n
chi u h
c trên th gi i, Vi t Nam đang ph i đ i m t v i tình
c do s bùng n t ng nhanh dân s , do s bi n đ i khí h u theo
ng ngay càng x u đi, do các yêu c u s d ng n
c ngày càng gia t ng vì
s phát tri n m nh m kinh t - xã h i và đ i s ng.
v
t qua khó kh n thách th c này, t nhi u n m qua Vi t Nam đã th c
hi n chi n l
c qu n lý t ng h p tài nguyên n
c, s d ng ngu n n
thông qua các công trình thu l i c p, thoát n
chi m g n 80% t ng các yêu c u dùng n
c
n
c đa m c tiêu
c cho phát tri n nông nghi p (v n
c ta) và các ngành kinh t - xã h i
khác.
Trong bài “Hi u qu và đánh giá hi u qu h th ng t
i
Vi t Nam” c a
TS Nguy n ình Ninh – C c Th y l i đã nêu m t cách t ng quát tình hình các công
trình th y l i t i Vi t Nam ph c v phát tri n nông nghi p và các ngành kinh t - xã
h i khác g m:
Ph c v s n xu t nông nghi p: đ n n m 2002 các công trình th y l i đã đ m
b o n
c t
i cho 6,6 tri u ha gieo tr ng lúa và 0,9 tri u ha màu và cây công
nghi p, tiêu úng cho 1,4 tri u ha v mùa, góp ph n đ a s n l
ng l
ng th c đ t
35,6 tri u t n.
Các công trình th y l i đã mang l i hi u qu r t đáng k
đ nh và t ng n ng xu t s n l
đa d ng hóa và t ng s n l
nh : góp ph n n
ng cây tr ng, đ c bi t là cây lúa; góp ph n phát tri n
ng cây tr ng, v t nuôi; góp ph n c p n
c s d ng cho
16
các ngành công nghi p, d ch v ; c p thoát n
c cho dân c , c p n
c cho ch n
nuôi, nuôi tr ng th y s n; k t h p ph c v phát tri n lâm nghi p, giao thông, phát
tri n th y đi n; k t h p b o v , phát tri n môi tr
Các CTTL còn k t h p c p n
l t, h n hán, c i t o môi tr
ng, sinh thái.
c cho công nghi p, phòng ch ng thiên tai l
ng sinh thái v.v.. Thu l i c ng góp ph n b o v và
phát tri n r ng, ch ng cát bay, cát nh y và thoái hoá đ t, đã góp ph n đ nh canh,
đ nh c cho h n 1 tri u đ ng bào vùng cao, góp ph n b o v an ninh xã h i.
* Khái quát hi u qu các CTTL ph c v đa m c tiêu
vùng Trung du và
mi n núi phía B c:
Các công trình thu l i t i các t nh đ
nhi m v ch y u là t
i, tiêu n
m c tiêu nh
c, thoát n
c p n
c kh o sát đã và đang th c hi n đ
c
c cho cây tr ng, ngoài ra còn k t h p ph c v đa
c cho các ngành ch n nuôi, sinh ho t, công
nghi p, nuôi tr ng th y s n, du l ch, lâm nghi p và phát đi n, c th nh sau:
1. Nh có CTTL đã làm t ng đáng k n ng su t, t ng v , góp ph n phát tri n
đa d ng hóa s n xu t và t ng s n l
ng cây tr ng, v t nuôi. Nhìn chung nh các
CTTL mà h s quay vòng ru ng đ t nâng t 2 lên 2,5 l n, n ng su t lúa đ
c t ng
lên: V chiêm xuân đ t 5,03÷6 t n/ha, v mùa đ t 4÷5 t n/ha và ngô đông đ t 5÷6
t n/ha, khoai tây 11÷14 t n/ha, đ u t
ng t 5,4÷13 t /ha, chè t ng t 29÷41 t /ha.
2. H th ng th y l i còn là môi tr
n
ng, là ngu n cung c p n
c cho ngành ch n nuôi, góp ph n làm t ng n ng su t, s n l
c và tiêu thoát
ng và ch t l
ng
s n ph m ch n nuôi.
3. Tuy nhiên hi u qu c p n
v – n ng l c thi t k đ t ra nh
ct
i tiêu n
c ch a cao, còn th p h n nhi m
t nh Lào Cai v mùa đ m b o t 70-73%, v
ông xuân 80-85% so v i n ng l c thi t k ; Hà Giang t ng di n tích lúa đ
c n m đ t 69,1%; Tuyên Quang di n tích CTTL đ m b o t
ct
i
i 75%; V nh Phúc đ t
80-85%; L ng S n đ t 75%; Cao B ng đ t 70%; B c Giang đ t 70% và Thái
17
Nguyên đ t 65-70%. Trung bình toàn vùng các CTTL m i đ m b o
70% - 75%
n ng l c thi t k theo nhi m v .
4. Thu l i ph c v phát tri n thu s n: các công trình thu l i t i các t nh
nêu trên đã ph c v tích c c, có hi u qu c p thoát n
còn tiêu thoát n
th i th y s n đ t
c cho nuôi tr ng thu s n,
c t các khu nuôi tr ng th y s n ra h th ng tiêu ho c dùng n
i ru ng, nuôi tr ng th y s n đã đ
c k t h p t i h u h t các h
ch a th y l i v i quy mô, m c đ khác nhau, kênh m
ngu n cung c p n
c
ng c a các HTTL còn là
c cho nhi u ao, h nh nuôi tr ng th y s n c a dân c .
5. Công trình thu l i ph c v phát tri n lâm nghi p: các công trình thu l i
c a các t nh trong vùng còn c p n
c, gi
r ng nh t là cây r ng g n quanh các h
n
m cho các v
n
, ngoài ra còn c p n
m cây, các khu tr ng
c cho các b ch a
c đ d p l a khi x y ra cháy r ng.
6. Thu l i góp ph n c p n
c s d ng cho các ngành công nghi p, d ch v :
Nhìn chung n n công nghi p c a các t nh ch a phát tri n do đó tác đ ng c a CTTL
đ nc pn
c pn
c cho công nghi p c a t nh còn b h n ch . Các CTTL
đây ch y u
c cho vi c s n xu t ti u th công nghi p nh l , cho các c s s n xu t g ch
ngói, khai thác khoáng s n, ch bi n nông s n và th c ph m, các d ch v xây d ng
c s h tâng và còn tiêu thoát n
c cho các nhà máy, xí nghi p và c s h t ng
c a t nh. Nhi u nhà máy, xí nghi p công nghi p đã x n
lý kém) ra kênh m
c th i (ch a x lý hay x
ng th y l i đ tiêu thoát, gây ô nhi m.
7. H th ng thu l i ph c v phát tri n du l ch: các t nh mi n núi dân c th a
th t, kinh t – xã h i ch a phát tri n, giao thông ch a phát tri n, l i do ph n l n các
h th ng CTTL còn nh l l i phân tán và n m xa khu dân c t p trung nên các
ngành nh du l ch , d ch v ch a có đi u ki n phát tri n . Tuy nhiên, r t nhi u h
ch a n
c đã đ
c l i d ng làm khu du l ch sinh thái nh h Núi C c, Thác Bà,
i L i, Khuôn Th n, C m S n, Tà Keo, L a Vi t v.v.. m t s đ p dâng c ng đ
s d ng cho du l ch nh Thác Hu ng, C u S n, Li n S n v.v..
c
18
8. H th ng thu l i ph c v phát tri n ngành th y đi n: do h th ng l
đi n qu c gia đã và đang phát tri n m nh nên toàn b ng
t và th xã đ u đ
c s d ng l
qu c gia ch a kéo đ n đ
i dân t i các th tr n, th
i đi n qu c gia. Ch có m t s n i m ng l
c thì ng
i
i đi n
i dân các thôn b n m i s d ng các d c n
c
trong kênh đ đ t các tr m thu đi n nh .
9. Thu l i ph c v c p thoát n
l i ( kênh m
ng, h ch a n
trong các gi ng c p n
h ch a ng
c ) có tác d ng cung c p làm dâng m c n
c sinh ho t c a ng
i
c ng m
i dân. V i nh ng h dân s ng ven các
i dân c ng đã s d ng tr c ti p ngu n n
nuôi. Ngoài ra ng
m
c cho các nhu c u sinh ho t: h th ng thu
c h cho sinh ho t và ch n
m t s n i dân c còn l y n
c tr c ti p n
c t kênh
ng lên đ sinh ho t, t m gi t.
10. H th ng thu l i ph c v giao thông: các b kênh m
đ p dâng, đ nh đ p h ch a, c u máng đ
Giao thông th y k t h p kênh m
c t n d ng k t h p giao thông đ
ng b .
ng r t ít có đi u ki n phát tri n.
11. H th ng thu l i ph c v cho vi c tiêu thoát n
ngoài vi c ph c v vi c tiêu thoát n
thoát n
ng, nhi u m t
c: h th ng thu l i
c cho nông nghi p còn làm nhi m v tiêu
c cho các c s h t ng nh khu dân c , đ
ng xá, các khu công nghi p.
Các HTTL vùng đ i núi đã k t h p ph c v t t cho vi c tiêu thoát n
c phòng
ch ng l l t.
12. Tác đ ng c a công trình thu l i đ n môi tr
- Tác đ ng c a công trình thu l i đ n môi tr
nên l
ng n
c m t và n
ng sinh thái:
ng n
c: nh có các CTTL ,
c ng m trong vùng vào mùa khô đã t ng lên và đi u hòa
dòng ch y gi a mùa l và mùa khô c n.
- Tác đ ng đ n môi tr
ng đ t: t t c các CTTL không nh ng không gây xói
mòn đ t, mà còn giúp t ng đ phì nhiêu c a đ t. Vào mùa m a, n
t các sông vào ru ng làm t ng đ màu m c a đ t.
c mang phù sa
19
- Tác đ ng đ n ti u khí h u khu v c: nhìn chung có tác đ ng t t, nh t là các
khu v c quanh các h ch a, nh h th p nhi t đ mùa hè nóng b c, làm m áp
trong mùa đông v.v..
- Tác đ ng đ n c p n
tích c c đ n c p thoát n
c sinh ho t, v sinh nông thôn: các CTTL có tác đ ng
c sinh ho t và v sinh môi tr
ng nông thôn.
Tuy nhiên, do nhi u y u t khác nhau nên v n còn thi u nhi u các công trình
th y l i ph c v đa m c tiêu đ
công trình đã đ
c quy ho ch, thi t k ngay t đ u; ngay c các
c xây d ng c ng phát huy hi u qu r t kém.
Trên đây ch là nh ng đánh giá đ nh tính, r t t ng quát và chung chung v
hi u qu c a các lo i công trình th y l i mang l i và ch y u ph c v s n xu t nông
nghi p, ch không nêu hi u qu c th c a t ng lo i, hay t ng công trình c th ,
càng không có s đánh giá đ nh l
ng v hi u qu công trình th y l i ph c v đa
m c tiêu cho các ngành kinh t khác ngoài t
i cho cây tr ng.
1.2. T ng quan v hi u qu ph c v đa m c tiêu c a HTTL h Ngòi Là
1.2.1. Tình hình chung h th ng th y l i h Ngòi Là
T
5
1.2.1.1. V trí đ a lý
- Tuyên Quang là m t t nh mi n núi thu c vùng
ông B c c a t qu c, có
t a đ đ a lý t 21o30’ đ n 22o40’ v đ B c và 104o53’ đ n 105o40’ kinh đ
P
P
P
P
P
P
P
P
t nh có 05 huy n và 01 thành ph , ti p giáp v i các tính trong vùng nh sau:
+ Phía B c và Tây B c giáp t nh Hà Giang.
+ Phía ông giáp t nh B c K n, Thái Nguyên.
+ Phía Nam giáp t nh Phú Th .
+ Phía ông Nam giáp t nh V nh Phúc.
+ Phía Tây giáp t nh Yên Bái.
ông,
20
- H th ng thu l i h Ngòi Là, n m trên đ a ph n huy n Yên S n và m t
ph n c a TP.Tuyên Quang - t nh Tuyên Quang, bao g m các xã Chân S n, Trung
Môn, Kim Phú và các ph
ng
+ V trí đ a lí công trình
vào
La, Tân Hà, H ng Thành.
kho ng 21o47’ đ n 21o50’ v
P
P
P
P
đ B c, 105o06’ đ n 105o13’
P
kinh đ
P
P
P
ông.
+ Phía B c giáp xã L ng Quán
+ Phía Nam giáp xã Kim Phú
+ Phía
ông giáp TP.Tuyên
Quang
+ Phía Tây giáp dãy núi Là
Hình 1.1: V trí đ a lí CTTL h Ngòi Là
thu c huy n Yên S n.
1.2.1.2.
c đi m đ a hình, đ a m o
- Công trình thu c vùng núi phía B c, l u v c h
Là, cao trình đ nh núi là 859m so v i m c n
s
c bi n, khu t
n phía
ông c a núi
i là thung l ng t
ng
đ i b ng ph ng d c theo Sông Lô.
- Cao đ trung bình toàn vùng 50 ÷ 200m, cao đ khu t
-H
h
ng d c chính c a khu v c là t Tây sang
i t 22 ÷ 28m.
ông. Ngoài ra còn có các
ng d c ph v i đ chênh cao nh là:
+ Tây Nam - ông B c h
ng ra h l u su i Là, giáp phía trên c a khu v c.
+ Tây B c - ông Nam h
ng ra Ngòi Ch , là tr c tiêu chính c a khu v c.
-
a hình khu t
i khá ph c t p, tuy chênh l ch cao đ không l n, song b
m t có xen k nh ng gò cao, vùng tr ng, ao đ m v.v.. Do đó, các kênh t
i th
ng
21
ph i x lý b ng các bi n pháp công trình đ đ m b o an toàn và đáp ng yêu c u
kh ng ch m c n
- Khu t
ct
i t ch y.
i n m d c bên b sông Lô, m t ph n di n tích hàng n m b ng p
úng do l l n đ v t th
và đang ch u nh h
ng l u. Ph n còn l i n m giáp v i TP.Tuyên Quang đã
ng c a quá trình đô th hóa, nh t là tuy n kênh nhánh N 15 , N 2 .
R
1.2.1.3. Tình hình khí t
ng đ
c dùng đ tính toán thi t k là tr m khí t
đ t t i TP Tuyên Quang, m t s thông tin v tr m khí t
R
V trí
Tên tr m
Lo i tr m
Vđ
Tuyên Quang 105o13’ 21o49’ Khí t ng
ng
ng trong b ng 1.1.
B ng 1.1. Thông tin c b n v tr m quan tr c khí t
a. Tình hình khí t
R
ng thu v n
- Tr m quan tr c khí t
Kinh đ
R
Cao đ
Th i k
(m)
quan tr c
42
1960-2010
ng TP Tuyên Quang
Y u t quan tr c
N ng, b c h i, nhi t đ , đ
m; M a, b c x …
ng:
- Khu v c n m trong vùng nhi t đ i gió mùa mang nh ng nét khí h u nóng
m, m a nhi u, l
ng m a trung bình n m trong vùng lên đ n 1673 mm, hàng n m
có hai mùa rõ r t: mùa m a t tháng 5 ÷ 10. mùa khô t tháng 11 ÷ 4 n m sau.
- Vào nh ng tháng mùa khô l
15,6% t ng l
ng m a gi m đáng k X = 260,9 mm. chi m
ng m a c a c n m. T đó cho th y hàng n m l
ng n
cđ nl u
v c r t l n, song phân b gi a các tháng trong n m không đ u, đi n hình vào các
tháng 6, 7, 8 l
ng m a r t l n (chi m t i 51,43% t ng l
ng m a c n m).
* Nhi t đ không khí:
Nhi t đ cao nh t đã quan tr c đ
c t i tr m Tuyên Quang là 41oC (tháng 5 P
P
1994), nhi t đ th p nh t là -0,6 oC xu t hi n vào ngày 2/1/1974 t i tr m Hàm Yên.
P
P
22
+ Các tháng l nh nh t là tháng 12, 1, 2 (nhi t đ trung bình trên 150C).
P
P
+ Các tháng nóng nh t là tháng 5, 6, 7, 8 (nhi t đ trung bình 27÷280C).
P
P
- Nhi t đ trung bình c a n m là 23oC, dao đ ng theo mùa trong kho ng t
P
P
15,6÷28,30C. ây là đi u ki n thu n l i cho cây tr ng sinh tr
P
P
t ng n ng xu t và s n l
ng và phát tri n, làm
ng nông nghi p.
B ng 1.2. Nhi t đ không khí trung bình, l n nh t, nh nh t theo tháng t i
tr m Tuyên Quang
Nhi t đ
Tháng
N m
o
( C)
P
1
P
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Tr.Bình
16,0 17,2 20,3 24,1 27,4 28,5 28,0 28,0 27,0
24,1 20,8 17,4 23,2
Max
32,0 31,4 36,0 37,1 41,0 38,5 38,2 37,2 36,4
35,0 34,3 32,4 41,0
Min
5,0
13,6
*
-
6,7
9,7
13,7 17,6 20,6 23,0 22,2 18,1
3,9
4,2
3,9
m không khí:
m không khí c a khu v c bi t đ i ít, trung bình các tháng t
81%÷85%.
+ Các tháng có đ
m l n nh t là tháng 6, 7, 8, 9 (trung bình là 84%).
+ Các tháng có đ
m nh nh t là tháng 5, 11, 12 (trung bình là 81%).
-
m trung bình n m là 83%.
ây là đi u ki n thu n l i cho các lo i c ,
rong rêu phát tri n m nh gây c n tr cho dòng ch y, d n đ n t n th t c t n
kênh, vì v y vi c kiên c hoá kênh m
*L
ng s kh c ph c đ
c trong
c đi u ki n b t l i này.
ng b c h i hàng n m:
- Tháng có l
ng b c h i l n nh t là tháng 5, v i l
ng b c h i 95,5 (mm).
- Tháng có l
ng b c h i nh nh t là tháng 2, v i l
ng b c h i 51,4 (mm).
-L
ng b c h i trung bình c n m là 83 (mm).
