NGHIÊN CỨU QUAN HỆ QUY TẮC-HIỆU QUẢ PHÂN PHỐI NƯỚC VÀ ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHÂN PHỐI NƯỚC HỆ THỐNG THỦY ĐIỆN TÂN YÊN-BẮC GIANG

i

L IC M

N

V i s giúp đ nhi t tình, hi u qu c a Khoa K thu t tài nguyên n
Tr

ng

c

i h c thu l i, T ng Công ty T v n xây d ng th y l i Vi t Nam -

CTCP, cùng các th y cô giáo, b n bè, đ ng nghi p, đ n nay Lu n v n Th c s k
thu t chuyên ngành Quy h ach và qu n lý tài nguyên n
c u quan h quy t c – hi u qu phân ph i n
cao hi u qu phân ph i n

c v i đ tài: “Nghiên

c và đ xu t các gi i pháp nâng

c h th ng thu l i Tân Yên – B c Giang ” đã đ

c

hoàn thành.
Tác gi xin chân thành c m n s truy n đ t ki n th c và ch b o ân c n
c a các th y cô giáo, c ng nh s giúp đ , t o đi u ki n c a lãnh đ o T ng Công

ty T v n xây d ng th y l i Vi t Nam - CTCP cho tác gi trong quá trình h c t p,
nghiên c u v a qua.
c bi t tác gi xin đ
i, ng

i đã tr c ti p h

c t lòng bi t n sâu s c đ n PGS.TS. Hoàng Thái
ng d n, giúp đ t n tình cho tác gi trong quá trình

th c hi n lu n v n này.
Tác gi c ng xin chân thành c m n nh ng s giúp đ đ ng viên c v c a
c quan, gia đình, b n bè và đ ng nghi p trong quá trình h c t p và th c hi n
lu n v n.
V i th i gian và trình đ còn h n ch , lu n v n không th tránh kh i nh ng
thi u sót. Tác gi r t mong nh n đ

c s ch b o và đóng góp ý ki n c a các th y

cô giáo, c a các Quý v quan tâm và b n bè đ ng nghi p.
Lu n v n đ

c hoàn thành t i Tr

ng

i h c Th y l i.
Hà N i, Tháng 3 n m 2011
Tác gi Lu n v n

Nguy n L

ng L Khánh


ii

M CL C
L IC M

N ........................................................................................................... i

M CL C

.......................................................................................................... ii

DANH M C B NG BI U....................................................................................... v
DANH M C HÌNH V .......................................................................................... vii
PH N M

U....................................................................................................... 1

NG 1: TÌNH HÌNH CHUNG C A KHU V C NGHIÊN C U ................ 3

CH

C I MT

1.1

NHIÊN VÙNG TÂN YÊN – B C GiANG .......................3

1.1.1

V trí đ a lý ...........................................................................................3

1.1.2

c đi m đ a hình.................................................................................3

1.1.3

c đi m khí h u ..................................................................................5

1.1.4

Thu v n...............................................................................................6

1.1.5

Tài nguyên đ t ......................................................................................7

1.1.5.1 Tính ch t th nh

ng c a đ t ............................................................7

1.1.5.2 Tình hình s d ng đ t và bi n đ ng đ t đai .......................................7
1.1.6

Tài nguyên n

c ...................................................................................9

1.1.7

Tài nguyên r ng..................................................................................10

1.1.8

Tài nguyên khoáng s n ......................................................................10
C I M KINH T

1.2

- XÃ H i..............................................................10

1.2.1

Dân s .................................................................................................10

1.2.2

V n hoá - thông tin – xã h i................................................................11
C I M H TH NG THU L I HUY N TÂN YÊN .......................12

1.3
1.3.1

H th ng kênh t

i tiêu c a H th ng thu nông sông C u .................12

1.3.2

H th ng kênh t

i .............................................................................12

1.3.3

Di n tích t

CH

i c a h th ng .................................................................13

NG 2: NGHIÊN C U C

HI U QU PHÂN PH I N
2.1

S

KHOA H C CHO VI C NÂNG CAO

C KHU V C TÂN YÊN .................................... 15

C S LÝ LU N .....................................................................................15

2.1.1

Các quy t c phân ph i n

2.1.1.1 Ng

i s d ng n

c ................................................................15

c........................................................................16


iii
2.1.1.2 S l

ng n

c.................................................................................16

2.1.1.3 Th i k phân ph i n
2.1.1.4 Nh ng ng

c ..................................................................16

i qu n lý h th ng ........................................................16

2.1.1.5 Các đ c tr ng ..................................................................................17
2.1.2

Tình hình nghiên c u v các quy t c phân chia n

2.1.3

T m quan tr ng c a các quy t c phân ph i n

2.1.4

Thi u sót trong các quy t c phân ph i n

2.2

S

C

c ..........................19

c .................................21

c ........................................22

TH C TI N CÁC QUY T C PHÂN PH I N

C C A H

TH NG TH Y L I TÂN YÊN...........................................................................23
2.2.1

C s hình thành các quy t c phân ph i n

2.2.2

Quy trình phân ph i n

2.3

c .....................................23

c trong h th ng thu l i Tân Yên ................25

2.2.2.1

i v i h th ng kênh chính...........................................................25

2.2.2.2

i v i h th ng kênh N5 ...............................................................26

TÌNH HÌNH PHÂN PH I N

C C A H

TH NG THU

L I TÂN

YÊN ...................................................................................................................27
2.3.1

Tình hình chung h th ng thu l i thu c h th ng thu nông sông C u ..

...........................................................................................................27

2.3.1.1 Sông su i, h đ p ............................................................................27
2.3.1.2 Ngu n n

c.....................................................................................28

2.3.1.3 Hi n tr ng h th ng công trình ........................................................28
2.3.2

Tình hình t

i tiêu c a h th ng thu l i Tân Yên ..............................31

2.3.2.1 C c u t ch c qu n lý t
2.3.2.2 L ch l y n

c v chiêm xuân, v mùa, v đông...............................33

2.3.2.3 K ho ch di n tích t
ÁNH GIÁ HI U QU

2.4

i tiêu cho khu v c Tân Yên....................31

i trên kênh chính và kênh N5........................44
PHÂN PH I N

C H

TH NG TH Y L I

TÂN YÊN ............................................................................................................46
2.4.1

M c tiêu đánh giá hi u qu qu n lý t

i .............................................46

2.4.1.1 N ng l c ho t đ ng c a T ch c qu n lý thu nông ........................47
2.4.1.2 V n hành phân ph i n
2.4.1.3 Duy tu, b o d

c................................................................47

ng công trình ..........................................................47

2.4.1.4 Th y l i phí và qu n lý tài chính .....................................................48


iv
2.4.1.5 Hi u qu kinh t , xã h i và môi tr

ng............................................48

H th ng các ch tiêu đánh giá ............................................................48

2.4.2

2.4.2.1 C s khoa h c xây d ng ch tiêu đánh giá......................................48
2.4.2.2

ánh giá n ng l c ho t đ ng c a t ch c qu n lý thu nông ...........49

2.4.2.3

ánh giá hi u qu t

2.4.2.4

ánh giá kh n ng qu n lý và khai thác c a h th ng thu l i Tân

Yên
CH

........................................................................................................63

NG 3:

PH I N

i c a h th ng thu nông ...............................51

XU T CÁC BI N PHÁP NÂNG CAO HI U QU PHÂN

C ........................................................................................................ 65
C N THI T PH I THAY

I CÁC QUY T C...............................65

3.1

S

3.2

CÁC CHI PHÍ GI I QUY T CÁC V N

TR

NG TH CH QU N LÝ T

3.3

CÁC BI N PHÁP NÂNG CAO HI U QU

N Y SINH VÀ MÔI

I ...............................................................67
PHÂN PH I N

C H

TH NG TH Y L I TÂN YÊN...........................................................................71
3.3.1

Các bi n pháp k thu t, v n hành nâng cao hi u qu qu n lý t

3.3.1.1 Các bi n pháp nâng cao hi u qu s d ng n

i.......71

c c a h th ng kênh .71

3.3.1.2 Kiên quy t phá b các c ng đ u kênh t phát và tu b các c ng c .72
3.3.1.3 L p đ t h th ng đo n
3.3.2

c và h th ng quan tr c..............................72

Các gi i pháp chuy n giao qu n lý thu nông .....................................72

3.3.2.1 Qu n lý t

i có s

tham gia c a c ng đ ng ....................................72

3.3.2.2 Chuy n giao quy n qu n lý t
3.3.3
CH

i......................................................78

Các bi n pháp v th ch .....................................................................82

NG 4: K T LU N VÀ KI N NGH ......................................................... 94

4.1

K T LU N ...............................................................................................94

4.2

KI N NGH ...............................................................................................96

TÀI LI U THAM KH O...................................................................................... 98
PH L C

........................................................................................................ 99

Ph l c 1: Kinh phí c p bù các kênh m

ng có di n tích t

i F<50ha ..................99

Ph l c 2: Kinh phí c p bù các kênh m

ng có di n tích t

i F>50ha ...............111


v

DANH M C B NG BI U
B ng 1-1: Nhi t đ trung bình các tháng trong n m....................................................5
B ng 1-2: L

ng m a các tháng trong n m................................................................6

B ng 1-3: Tình hình bi n đ ng đ t nông nghi p giai đo n 1997 - 2006 ......................8
B ng 1-4: Tình hình bi n đ ng đ t phi nông nghi p giai đo n 1997 - 2006 ................8
B ng 1-5: Tình hình bi n đ ng đ t ch a qua s d ng giai đo n 1997 - 2006 ..............9
B ng 1-6: Tình hình dân s c a huy n giai đo n 1997 - 2008...................................10
B ng 1-7: Ch tiêu d ch chuy n kinh t .....................................................................11
B ng 1-8: N ng l c t

i các kênh ............................................................................14

B ng 2-1: B ng th ng kê cán b th y nông huy n Tân Yên .....................................34
B ng 2-2: L ch t

i i v chiêm xuân n m 2010 – Tuy n kênh chính.......................37

B ng 2-3: L ch t

id

B ng 2-4: L ch t

i i v chiêm xuân n m 2010 – Tuy n kênh N5 ..........................38

B ng 2-5: L ch t

id

B ng 2-6: L ch t

i v mùa n m 2010 – Tuy n kênh chính......................................40

B ng 2-7: L ch t

i v mùa n m 2010 – Tuy n kênh N5 .........................................41

B ng 2-8: L ch b m t

ng v chiêm xuân n m 2010 – Tuy n kênh chính ...............37
ng v chiêm xuân n m 2010 – Tuy n kênh N5 ...................39

i, tiêu n

c v mùa 2010 đ i v i các tr m b m do XN qu n

lý..............................................................................................................................42
B ng 2-9: L ch t

i cây màu v đông n m 2010 – Tuy n kênh chính.......................43

B ng 2-10: L ch t

i cây màu v đông n m 2010 – Tuy n kênh N5 ........................43

B ng 2-11: K ho ch di n tích t

i, tiêu trong huy n n m 2010...............................44

B ng 2-12: Các ch tiêu đánh giá hi u qu h th ng công trình Tân Yên ..................60

B ng 3-1: T ng h p công và thanh toán ti n ca 3 n m 2010.....................................68
B ng 3-2: M c giá tr n th y l i phí đ i v i lúa ........................................................84
B ng 3-3: Ti n chi tr cho t ch c qu n lý ho t đ ng...............................................85
B ng 3-4: Kinh phí c p bù các tr m b m t

i, tiêu do XNKT CTTK Tân Yên qu n lý

.................................................................................................................................89
B ng 3-5: Kinh phí xin phê duy t s a ch a các kênh thu c XNKT CTTK Tân Yên
qu n lý .....................................................................................................................90
B ng 3-6: B ng th ng kê di n tích mi n th y l i phí n m 2009 huy n Tân Yên.......91


vi
B ng PL-1: Kinh phí c p bù các kênh do XNKT CTTL Tân Yên qu n lý ph n kênh
m

ng có di n tích t

i F<50ha...............................................................................99

B ng PL-2: Kinh phí c p bù các kênh do XNKT CTTL Tân Yên qu n lý ph n kênh
m

ng có di n tích t

i F>50ha.............................................................................111


vii

DANH M C HÌNH V
Hình 1-1: V trí đ a lý huy n Tân Yên - t nh B c Giang..............................................4
Hình 1-2: V trí đ a lý các xã trong huy n Tân Yên ....................................................4
Hình 2-1: Mô hình t ch c c a và m i quan h c a công ty khai thác công trình thu
l i t nh B c Giang ....................................................................................................31
Hình 2-2: Mô hình t ch c c a Xí nghi p KTCTTL Tân Yên ..................................32
Hình 2-3: Mô hình t ch c c a Phòng nông nghi p huy n Tân Yên .........................33


1

PH N M
1.TÍNH C P THI T C A
N

c ta là n

nghi p đã đ t đ

U

TÀI

c s n xu t nông nghi p. Nh ng n m g n đây s n xu t nông
c nh ng k t qu đáng k , đ a Vi t Nam tr thành qu c gia

xu t kh u lúa g o đ ng th 2 trên th gi i. Có đ
nh các h th ng thu l i đang t ng b
nh ngay sau hoà bình l p l i,

c thành qu này, m t ph n là

c hoàn thi n. Trong chi n tranh c ng

ng và nhà n

c ta đã chú tr ng công tác thu

l i.
Tân Yên là m t huy n n m

phía ông B c c a t nh trung du và mi n núi B c

Giang. H th ng thu l i ch u nh h

ng sâu s c c a các đi u ki n khí h u, và

kinh t xã h i chung c a khu v c. H Núi C c (thu c t nh Thái Nguyên), sông
C u và h C m S n là các ngu n cung c p n

c ch y u cho s n xu t nông

nghi p c ng nh sinh ho t toàn khu v c. H th ng thu nông Sông C u v i
40km kênh d n c p 2, l u l
đ mb ot

ng 4m3/s.Theo thi t k , h th ng thu nông này

i cho 14000ha lúa bao g m: 8000ha v chiêm và 6000ha v đông.

Ngoài h th ng thu nông Sông C u còn có 78 đ p h và 84 máy b m v i công
su t t 270m3/h đ n 540m3/h ph trách t
theo ch tr

i thêm 6210ha. Nh ng n m g n đây,

ng đ i m i nông nghi p chuy n d ch sang h

th m nh xu t kh u nên di n tích canh tác và nhu c u t

ng tr ng các cây có
i thay đ i đáng k .

Hi n nay h th ng thu nông c a vùng Tân Yên b c l nhi u h n ch . R ng
đ u ngu n b khai thác c n ki t gây ra hi n t

ng m a l d n vào mùa m a,

thi u n

c gi m đi đáng k so v i thi t

c vào mùa khô làm cho tr l

ng n

k . Vi c luân canh t ng v , thay đ i c c u cây tr ng c ng gây lúng túng cho
cán b qu n lý v n hành. Bên c nh đó, nhi u công trình đã quá tu i th quy
đ nh đang xu ng c p nghiêm tr ng.

a hình đ i núi chia c t, kh i l

ng n o

vét kênh n i đ ng l n, ngu n kinh phí giành cho tu s a hàng n m còn ít nên


2

thu l i Tân Yên đang đ ng tr

c bài toán phân ph i l i ngu n n

c, nâng c p

s a ch a h th ng đ nâng cao hi u qu khai thác.
Xu t phát t yêu c u th c ti n trên, tác gi lu n v n l a ch n đ tài “ Nghiên
c u quan h quy t c – hi u qu phân ph i n
cao hi u qu phân ph i n
2. M C


ÍCH C A

ánh giá đ

c và đ xu t các gi i pháp nâng

c h th ng thu l i Tân Yên - B c Giang”.

TÀI

c th c tr ng vi c phân ph i n

c và v n hành h th ng thu

l i huy n Tân Yên t nh B c Giang.


xu t đ

c các gi i pháp nâng cao hi u qu phân ph i n

c h th ng th y

l i vùng núi trung du mi n núi huy n Tân Yên, t nh B c Giang.
3.

IT



it

NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U
ng nghiên c u

H th ng th y l i mi n núi - trung du huy n Tân Yên t nh B c Giang.
 Ph m vi nghiên c u

Vùng trung du mi n núi huy n Tân Yên - t nh B c Giang.
4. N I DUNG NGHIÊN C U
 T ng h p đi u ki n t nhiên, dân sinh kinh t c a khu v c nghiên c u.
 Hi n tr ng c a h th ng thu nông vùng nghiên c u.
 Các quy t c phân ph i n

c c a h th ng th y nông vùng nghiên c u.

 Quan h quy t c v i hi u qu c a phân ph i n



ánh giá u, nh

c.

c đi m trong quy t c phân chia n

c hi n nay.

xu t các gi i pháp nâng cao hi u qu phân ph i n

5. CÁCH TI P C N VÀ PH

c c a h th ng.

NG PHÁP NGHIÊN C U

 Nghiên c u t ng quan: Nghiên c u các k t qu có liên quan đ n đ tài, t đó
rút ra các v n đ chung có th áp d ng cho đ tài.

 Nghiên c u th c đ a: Thu th p tài li u và kh o sát, đánh giá hi n tr ng.
 Nghiên c u n i nghi p: T ng h p, phân tích s li u đã đi u tra, thu th p
đ

c đ xu t các gi i pháp nâng cao hi u qu phân ph i n

c h th ng.


3

Ch

ng 1

1:TÌNH HÌNH CHUNG C A KHU V C NGHIÊN C U
C

1.1

I MT

NHIÊN VÙNG TÂN YÊN – B C GIANG

1.1.1 V trí đ a lý
Tân Yên là m t huy n mi n núi n m

phía Tây B c c a t nh B c Giang, có

di n tích t nhiên là 20433,05 ha. Phía B c giáp v i huy n Yên Th ; phía

ông

giáp v i huy n L ng Giang; phía Nam giáp v i giáp v i huy n Vi t Yên và
thành ph B c Giang; phía Tây giáp v i huy n Hi p Hoà và t nh Thái Nguyên.
Huy n Tân Yên có 22 xã và 2 th tr n. Dân c r i rác trong các chòm, xóm nh .
Huy n có 5 tuy n đ
ng 297 và

ng ch y qua:

ng 398; Phía

ng 298,

ông có sông Th

ng 294,

ng 295,

ng là tuy n đ

ng thu

quan tr ng c a huy n.
Tân Yên n m g n vùng kinh t tr ng đi m phía B c: “tam giác kinh t phát
tri n Hà N i - H i Phòng - Qu ng Ninh”; cách th đô Hà N i 60Km v phía
Tây và cách thành ph Thái Nguyên 50 Km v phía Tây B c và n m sát thành
ph B c Giang

1.1.2

phía Nam.

c đi m đ a hình

a hình có h

ng nghiêng t Tây B c xu ng ông Nam.

10-15m so v i m c n

c bi n. G m vùng đ i gò phía

cao trung bình t

ông và phía B c chi m

kho ng 40%di n tích đ t t nhiên, vùng đ ng b ng xen k và t p trung ch y u
phía Tây chi m 55% di n tích đ t t nhiên, còn l i m t s vùng tr ng th p
ch u nh h
tích t nhiên.

ng c a m c n

c sông Th

ng n m

phía Nam chi m 5% di n

4

Hình 1-1: V trí đ a lý huy n Tân Yên - t nh B c Giang

Hình 1-2: V trí đ a lý các xã trong huy n Tân Yên


5

1.1.3

c đi m khí h u

Tân Yên ch u nh h

ng c a ch đ khí h u nhi t đ i gió mùa nóng m, mùa

m a t tháng 5 đ n tháng 10 và mùa khô t tháng 11 đ n tháng 4 n m sau.
Trong giai đo n t

1997 đ n 2006: nhi t đ trung bình tháng cao nh t là

29,4oC, tháng th p nh t là 16,6oC. N n nhi t đ phân hoá theo mùa khá rõ r t,
trong n m có 3 tháng nhi t đ trung bình nh h n 20oC (tháng 12 đ n tháng 2
n m sau).

ây là y u t thích h p cho vi c b trí c c u cây tr ng ng n ngày,

đa d ng theo t ng mùa, đ c bi t là v i rau ôn đ i và cây ra qu nhi t đ i.
B ng 1-1: Nhi t đ trung bình các tháng trong n m
N m

1997

2000

2004

2005

2006

Tháng 1

17.1

18.2

16.7

25.9

17.6

Tháng 2

17.1

15.9

17.7

17.6

18.1

Tháng 3

20.3

20.1

20.1

18.9

20

Tháng 4

24

25

23.8

24

24.8

Tháng 5

27.4

26.9

26

28.7

26.9

Tháng 6

29.1

28.3

29

29.4

29.3

Tháng 7

28.4

29.3

28.4

29.2

29.3

Tháng 8

29

28.9

28.7

28.3

27.5

Tháng 9

25.7

27.1

27.7

28.2

27.6

Tháng 10

25.7

25

24.9

25.7

26.9

Tháng 11

23

20.8

22.3

21.9

23.8

Tháng 12

18.6

19.9

18.3

16.6

17.6

TB c n m

22.4

23.8

23.6

23.7

24.1

L

ng m a trung bình hàng n m 1476mm nh ng phân b không đ u, 85%

l

ng m a c n m r i vào mùa m a, l i t p trung ch y u vào các tháng 7,8,9

nên th

ng gây úng ng p c c b

các vùng th p tr ng.


6

B ng 1-2: L

L

ng m a các tháng trong n m

N m

1997

2000

2004

2005

2006

Tháng 1

36.8

7.8

10.1

15.2

3.6

Tháng 2

5

30.1

30.6

59.5

25

Tháng 3

15

28.1

89.7

39.6

30.1

Tháng 4

309.2

42.1

115.7

30.3

29.8

Tháng 5

188.3

302.7

177.3

95.3

183.1

Tháng 6

188

229.7

67.8

183.6

113.1

Tháng 7

318.3

245.4

293.7

229.2

207.3

Tháng 8

279

163.7

210.1

399.2

371.9

Tháng 9

231.3

125.3

51.5

257.6

111.5

Tháng 10

149

258.6

0.7

2.4

102.4

Tháng 11

17.8

0

15

116

147.9

Tháng 12

28.6

0

35

30.3

0.4

C n m

1766.3

1433.5

1097.2

1458.2

1326.1

ng b c h i bình quân 1034mm/n m, b ng 70% l

n m.

c bi t là trong mùa khô l

ng m a trung bình hàng

ng b c h i hàng tháng cao h n l

ng m a

t 2 đ n 4 l n, gây khô h n cho cây tr ng.

m trong không khí bình quân c

n m là 81%, tuy nhiên trong mùa m a, đ

m không khí gi m m nh ch còn

kho ng 77%.
Bão th

ng xuyên xu t hi n 2-3 tr n trong m t n m, th

kèm theo m a l n 200-300mm, nh h

ng là bão nh nh ng

ng l n đ n s n xu t c a nhân dân.

1.1.4 Thu v n
Ch đ thu v n c a các sông, ngòi Tân Yên ph
thu v n c a sông Th

ng. T tháng 4 khi l

thu c ch y u vào ch đ

ng m a b t đ u t ng lên thì m c


7

n

c sông, ngòi c ng t ng lên và đ t đ n đ nh vào tháng 7, tháng 8, sau đó

gi m đ ng nh t v th i gian th

ng t tháng 6 đ n tháng 9. Tuy nhiên có n m

l xu t hi n s m h n ho c mu n h n nh ng dao đ ng trong kho ng 1 tháng.
L

ng n

c trên các sông trong mùa l chi m kho ng 77-85% t ng l

c n m và phân ph i không đ u trong các tháng, l u l
xu t hi n vào tháng 7 trong n m. Tháng có l u l

ng ch y

ng l n nh t th

ng nh nh t th

ng

ng x y ra

vào các tháng 1, tháng 2 ho c tháng 3, đây là m t khó kh n cho s n xu t nông
nghi p do thi u n

c.

Tóm l i, v i đ c đi m đ a hình đa d ng, khí h u nhi t đ i gió mùa và c n nhi t
đ i là m t l i th đ phát tri n nông nghi p đa d ng v i nhi u lo i cây tr ng,
v t nuôi có giá tr kinh t đáp ng đ

c nhu c u đa d ng c a th tr

ng.

1.1.5 Tài nguyên đ t
1.1.5.1 Tính ch t th nh
t Tân Yên đ

ng c a đ t

c hình thành do phong hoá đá m và do phù sa sông b i t .

Huy n có các nhóm đ t chính sau đây:
 Nhóm đ t phù sa: Ch y u
sông Th

vùng tr ng th p, đ

c b i đ p b i phù sa c a

ng có di n tích 2431,37 ha, chi m 11,9% di n tích đ t t nhiên.

 Nhóm đ t xám b c màu: có di n tích 8882 chi m 43,37% di n tích.
 Nhóm đ t Feralitic: bao g m 7 lo i v i 4075 ha chi m 20,03% di n tích t
nhiên. Phân b ch y u

đ a hình đ i núi, đ

c phát tri n trên n n phù sa c ,

d m cu i k t và cát k t, phi n th ch sét.
1.1.5.2 Tình hình s d ng đ t và bi n đ ng đ t đai


t nông nghi p

Huy n n m 2008 là 12888 ha chi m 63,07% di n tích đ t t nhiên, trong đó s n
xu t nông nghi p là 11465 ha, đ t nuôi tr ng thu s n là 718ha.

t s n xu t nông nghi p g m: đ t tr ng cây hàng n m là 9096 chi m 79,3%
di n tích đ t nông nghi p; đ t tr ng cây lâu n m chi m 2369ha chi m 18,4%


8

đ t nông nghi p.

t có m t n

c nuôi tr ng thu s n 718ha chi m 3,51% di n

tích t nhiên t ng 397ha so v i n m 1997.

t nông nghi p còn 667ha chi m

3,26% di n tích đ t t nhiên, gi m 2235ha so v i n m 1997.
B ng 1-3: Tình hình bi n đ ng đ t nông nghi p giai đo n 1997 - 2006
N m

N m

N m

N m

Bi n đ ng t

1997

2000

2005

2008

n m 1997-2006

t nông nghi p

12064.85

11908.41

12932.18

12888.41

824

1

t s n xu t nông nghi p

8841.44

10820.69

11544.18

11464.69

2 623

2

t nông nghi p

2902.29

771.64

667.56

667.16

-2 235

3

t nuôi tr ng th y s n

321.12

316.08

681.84

718.14

397

4

t nông nghi p khác

38.6

38.12

38

S

Lo i đ t

TT

Trong giai đo n 1997-2008 di n tích đ t nông nghi p toàn huy n t ng 824ha
trong đó:

t s n xu t nông nghi p t ng 2623 ha; đ t nuôi tr ng thu s n t ng

397ha, đ t nông nghi p gi m 2235ha.


t phi nông nghi p
t phi nông nghi p toàn huy n có 7045ha chi m 34,48% di n tích t nhiên.

B ng 1-4: Tình hình bi n đ ng đ t phi nông nghi p giai đo n 1997 - 2006

S
TT

Lo i đ t
t phi nông nghi p

1
2

t
t chuyên dùng
ng

N m

N m

N m

N m

Bi n đ ng t

1997

2000

2005

2008

n m 1997-2006

5765.15

6263.6

6998.03

7044.93

1279.78

1268.82

2496.64

2546.20

2570.06

1301.24

2458.56

2467.00

3292.45

3315.36

856.80

2458.56

57.96

57.96

57.95

-2400.61

3

t tôn giáo, tín ng

4

t ngh a trang, ngh a đ a

164.20

200.24

255.17

255.66

91.46

5

t sông, su i

1806.66

1018.21

840.99

840.63

-966.03

6

t phi nông nghi p khác

66.91

64.76

5.26

5.26

-61.65

9

t toàn huy n n m 2008 có 2570ha, chi m 12,58% di n tích đ t t nhiên và
36,48% đ t phi nông nghi p t ng 1301ha so v i n m 1997.
t chuyên dùng có 3315ha, chi m 16,22% di n tích đ t t nhiên và 47% đ t
phi nông nghi p.
Ngoài ra còn có đ t tôn giáo, tín ng
đ t sông su i và m t n

ng 58ha; đ t ngh a trang, ngh a đ a 256ha,

c chuyên dùng 841ha.

t ch a qua s d ng



B ng 1-5: Tình hình bi n đ ng đ t ch a qua s d ng giai đo n 1997 - 2006
N m

N m

N m

N m

Bi n đ ng t

1997

2000

2005

2008

n m 1997-2006

t ch a qua s d ng

2502.68

2142.38

502.84

499.71

-2002.97

t b ng ch a qua s d ng

1259.19

968.57

272.84

269.09

-990.10

2

t đ i núi ch a qua s d ng 1193.45

1123.77

202.98

202.98

-990.47

3

Núi đá ch a có r ng cây

50.04

27.64

27.84

-22.20

S

Lo i đ t

TT

1

50.04

N m 2008 toàn huy n có g n 500 ha đ t ch a s d ng chi m 2,44% di n tích
đ t t nhiên, gi m 2003ha so v i n m 1997.
1.1.6 Tài nguyên n
N

c m t: N

c

c m t c a huy n bao g m: sông Th

th ng sông C u, su i C u
bàn huy n theo h
đó có đ p

ng, kênh chính c a h

ng, su i V ng, ngòi C u Li ng… ch y trên đ a

ng Tây B c -

ông Nam. Toàn huy n có 78 h , đ p, trong

á Ong (dung tích 7 tri u m3), n m r i rác trong huy n cung c p

n

ct

i cho s n xu t nông nghi p và n

N

c ng m: Qua kh o sát s b n

c cho sinh ho t.

c ng m có

h u h t các n i trên đ a bàn

huy n và có th khai thác cho sinh ho t c a nhân dân. Hi n t i do khai thác t
do, tràn lan nên nh h

ng đ n ngu n n

c ng m.


10

1.1.7 Tài nguyên r ng
R ng không ph i là th m nh c a Tân Yên. Theo k t qu th ng kê n m 2008,
đ t lâm nghi p c a toàn huy n còn 667ha, ch y u là r ng tr ng. Chính vì th

mà h đ ng th c v t trong r ng h u nh không có. Hi n nay r ng c a Tân Yên
ch y u là t o c nh quan và môi tr

ng.

1.1.8 Tài nguyên khoáng s n
Khoáng s n trên đ a bàn huy n có qu ng barít thu c lo i qu ng giàu có th khai
thác công nghi p, đ

c phân b ch y u

Lang Cao ( tr l

ng 30 000 đ n

50 000 t n). Ngoài ra còn có các lo i sét g m s , sét ch u l a và ngu n cát s i
t các sông ph c v cho s n xu t v t li u nh ng tr l
1.2

C

I M KINH T

ng không l n.

- XÃ H i

1.2.1 Dân s
Dân s và ngu n lao đ ng
N m 2008 dân s c a huy n là 168034 ng

M t đ dân s là 822 ng
B c Giang( 413 ng

i chi m 10,63% dân s toàn t nh.

i/Km2, cao g p đôi so v i bình quân chung c a t nh

i/km2). M t đ dân c có s chênh l ch khá l n gi a các

xã, th tr n. Dân s nông thôn chi m 95% (t nh B c Giang 90,2%), toàn huy n
có 41181 h v i 83036 lao đ ng chi m 49% dân s .
B ng 1-6: Tình hình dân s c a huy n giai đo n 1997 - 2008
S TT

Ch tiêu

N m 1997

N m 2000

N m 2003

N m 2004

N m 2005

N m 2008

157 929

158 680

162 424

163 636

165 695

168 034

37 150

38 300

39 734

40 210

40 472

41 181

T ng s
1

nhân
kh u

2

T ng s
h


11

Dân s c a huy n n m 2008 t ng 10105 ng
1123 ng

i so v i n m 1997, bình quân t ng

i/n m. S h gia đình c ng t ng nhanh (n m 2008 t ng 709 h so

v i n m 2005), ch y u là do tách h . Vi c t ng nhanh c ng làm t ng nhanh
nhu c u đ t .
B ng 1-7: Ch tiêu d ch chuy n kinh t
Ch tiêu

STT

N m 1997

N m 2000

N m 2006

A

T ng s lao đ ng

78 175

79 104

83 036

1

Lao đ ng nông lâm,thu s n

71 139

69 715

70 749

2

Lao đ ng công nghi p - xây d ng

1 876

2 250

3 885

3

Lao đ ng th

2 033

4 039

5 192

4

Lao đ ng khác

3 127

3 100

3 210

B

C c u lao đ ng theo ngành(%)

78 175

79 104

83 036

1

Lao đ ng nông lâm - thu s n

100.00

100.00

100.00

2

Lao đ ng công nghi p - xây d ng

91.00

88.13

85.20

3

Lao đ ng th

2.40

2.84

4.68

4

Lao đ ng khác

4.00

5.11

6.25

3.92

3.87

ng m i - d ch v

ng m i - d ch v

C c u lao đ ng c a huy n Tân Yên giai đo n 1997-2008 nhìn chung chuy n
d ch ch m. Lao đ ng v n ch y u t p trung trong l nh v c nông nghi p v i
70749 ng

i, chi m 85,2% lao đ ng.

1.2.2 V n hoá - thông tin – xã h i
Th c hi n Ngh Quy t TW5(khoá VII) và đ án phát tri n v n hoá; phong trào
“toàn dân đoàn k t xây d ng đ i s ng v n hoá” đ

c các c p, các ngành quan

tâm ch đ o và chuy n bi n nhi u m t. T l và ch t l

ng làng v n hoá, c

quan v n hoá, gia đình v n hoá hàng n m đ u t ng; n m 2008 có 45% s làng,
khu ph đ

c công nh n là làng, khu ph v n hoá.


12

An ninh chính tr và tr t t an toàn xã h i và nhi m v qu c phòng
An ninh chính tr - tr t t xã h i luôn đ

c gi v ng. Công an huy n ph i h p

v i các th tr n th xã và các t ch c chính tr xã h i v n đ ng nhân dân ch p
hành t t đ

ng l i, chính sách, pháp lu t c a

ng và Nhà n

c. Luôn c nh

giác, đ u tranh ch ng âm m u gây r i, b o lo n, phát hi n và gi i quy t tích
c c các mâu thu n trong n i b nhân dân ngay t khi m i phát sinh, không x y
ra đi m nóng. Phát huy m nh m phong trào qu n chúng b o v an ninh t t
qu c, đ y m nh bi n pháp t n công, tr n áp t i ph m hình s và các t n n xã
h i.
C

1.3

I M H TH NG THU

H th ng thu nông sông C u t

L I HUY N TÂN YÊN

i n đ nh cho kho ng 6000ha đ t canh tác c a

huy n Tân Yên. Kênh chính dài 26 Km t

i cho các xã Phúc S n, Lam C t,

Song Vân, Ng c Thi n, Ng c Lý, Ng c Châu, Qu Nham. Kênh N5 dài 19Km
t

i cho 2700-3000ha thu c các xã Lan Gi i,

An D

ng, Liên S n, Cao Th

i Hoá, Nhã Nam, Quang Ti n,

ng, Vi t L p, H p

có các tr m b m đi n và 78 h đ p ph c v t
nghi p. Nhìn chung h th ng kênh m

ng

d ng nhi u n m nên đã xu ng c p, c n đ
1.3.1 H th ng kênh t
L y qua c ng 10 c a

c cho s n xu t nông

Tân Yên đã đ

c hình thành, s

c s a ch a và nâng c p.

á Gân v i l u l
i N5 (t

ng 25m3/s đ

i t ch y) và t

Chung, tr m b m Me và tr m b m C ng Tr m.
i

Kênh chính t Km26+200  Km52+650
Kênh N5 t K0+00  K18+500
Trong đó:

i n

i tiêu c a H th ng thu nông sông C u

th ng kênh chính và kênh t

1.3.2 H th ng kênh t

c, Cao Xá. Ngoài ra còn

c phân b vào 2 h
i qua tr m b m Liên


13

Kênh chính g m các kênh ph :
 Kênh N6 t K0+00  K3+600 : đã đu c c ng hoá
 Kênh N7 t K0+00  K5+200 : đã đ

c c ng hoá

 Kênh N8 t K0+00  K3+900: đã đ

c c ng hoá

Kênh N5 g m các kênh ph :
 Kênh N5-1 t K0+00  K3+250: còn kho ng 30% ch a đ

c c ng hoá

 Kênh N5-1 t K0+00  K0+800 : còn 25% ch a đ

c c ng hoá

 Kênh N5-2 t K0+00  K0+600: còn 20% ch a đ

c c ng hoá

1.3.3 Di n tích t

i c a h th ng

Di n tích kênh t

i c a kênh chính: 3300,84ha bao g m t

2902,44ha và t

i cho lúa là

i cho hoa màu là 398,40 ha.

Trong đó:
 Di n tích t
 T

i ch đ ng m t ph n: 38,4 ha

 Di n tích t
Di n tích t
t

i ch đ ng: 2208,51 ha
i t o ngu n : 555,53 ha
i kênh N5: t ng di n tích t

i là 2114,52 ha bao g m di n tích

i cho lúa là 1731,77ha và ph n còn l i 382,75 ha t

i cho hoa màu.

Trong đó :
 Di n tích t

i ch đ ng là 1323,5ha

 Di n tích t

i ch đ ng m t ph n là 78,3ha

 Di n tích t

i do t o ngu n là 329,93ha

T

i đ ng l c qua tr m b m Liên Chung : t ng di n tích t

Trong đó :
 Di n tích lúa:100,1 ha
 Di n tích t

i ch đ ng: 97,6 ha

 Di n tích t

i t o ngu n: 2,5ha

i là 108,4 ha.


14

Ngoài nhi m v d n n
n

c cho h th ng, kênh chính và kênh N5 còn cung c p

c cho nuôi tr ng thu s n. Kênh chính cung c p n

c cho 297,91ha và kênh

N5 là 102,83ha.
Nhìn chung h th ng kênh m

ng

nhi u n m nên đã xu ng c p, c n đ

Tân Yên đã đ

c s a ch a và nâng c p.

B ng 1-8: N ng l c t
DT t

i

c hình thành, s d ng

Th c t

i các kênh
i

T l

STT

Tên kênh

1

Kênh chính

2800

2058

73.50

2

Kênh N5

3110

1260

40.51

3

Kênh N5-1

475

247.78

52.16

4

Kênh N5-2

569

155.3

27.29

5

Kênh N5-3

685

316.52

46.21

6

Kênh N6

480

177.8

37.04

7

Kênh N7

570

158.4

27.79

8

Kênh N8

262

146.8

56.03

C ng

8951

4521.52

theo TK

ph n tr m

Ghi chú

S li u thi t k
theo ki m kê
2004


15

Ch

ng 2

2:NGHIÊN C U C

S KHOA H C CHO VI C NÂNG CAO
HI U QU PHÂN PH I N
C KHU V C TÂN YÊN

2.1 C

S LÝ LU N

2.1.1 Các quy t c phân ph i n
Các quy t c phân ph i n

c

c là m t “l p” c a “các quy t c” nh đ

c đ nh

ngh a trong các tài li u chuyên môn v qu n lý tài s n công. Theo quan đi m
này thì các quy t c phân ph i n
ni m v các quy t c phân ph i n

c t o nên m t ki u th ch qu n lý t

i. Khái

c c a các chuyên gia v qu n lý n

c qu c

t bao hàm các khái ni m nh “Các quy t c chia n

c”, “Các quy n v n

c”,

và “Các quy t c v n hành h th ng”.
Các chuyên gia v qu n lý n

c qu c t đ nh ngh a các quy t c phân ph i n

là nh ng tuyên b xác đ nh vi c n
d ng n

c nh th nào.

tuyên b đó ph i ch ra đ
 Nh ng ng
n

c phân ph i cho nh ng ng

có đ đi u ki n làm quy t c phân ph i n

is
c, b n

c các v n đ sau đây:

i ho c nhóm ng

iđ

c phân ph i n

c (nh ng ng

i dùng

c).

 S l

ng n

cđ

c phân ph i cho m i ng

l ul

ng n

c).

 N

cđ

c phân ph i cho ng

n

cđ

c

i s d ng (s l

ng n

c ho c

i s d ng vào lúc nào (Th i k phân ph i

c).

 Nh ng ng
ph i n

i ho c nhóm ng

c (Nh ng ng

iđ

c trao quy n ra các quy t đ nh v phân

i qu n lý h th ng).

T p h p các quy t c phân ph i n

c đ i v i m t h th ng t

i b t k ph i tr c

ti p ho c gián ti p xác đ nh rõ 4 m c trên. Các khái ni m này có th đ
ngh a b ng nhi u cách.

c đ nh


16

2.1.1.1 Ng
Ng

i s d ng n

i s d ng n

c

c có th là nh ng cá nhân, nh ng nhóm ng

ch c có t cách pháp nhân. H có th đ

c xác đ nh b ng nh ng tên c th

b ng nh ng thu c tính chung (ví d nh ng ng

i tr ng lúa, tr ng rau, tr ng

hoa, tr ng cây n qu ) ho c b ng tên nh ng ngu n n
có th s d ng cách đ nh ngh a v ng
ph i đ

n

ng n

ng n

i s d ng b t k thì tên c a ngu n n

c

c

c có th đ

c có th đ

“đ n

c. Trong khi các v n b n

c ch ra c th .

2.1.1.2 S l
S l

i ho c các t

c xác đ nh qua t ng l

c xác đ nh b ng th tích n

c” cho m t m c đích c th (n

ch ra cách xác đ nh s l
b ng cách đo l u l
c al ul

ng hay l u l

ng. S l

ng

c (ví d 5 tri u m3), ho c khái ni m

c cho 2 ha lúa) ho c b ng m t quy t c

ng (m c tr ti n t i đa). L u l

ng đ

c xác đ nh

ng (ví d 4m3/s) ho c theo t l c a dòng ch y (ví d 30%

ng sông).

2.1.1.3 Th i k phân ph i n
Th i k phân ph i n

c

c có th đ

c xác đ nh b ng nh ng ngày đã đ nh (ví d

t ngày 4/1/1998 đ n 23/1/1998), b ng th i gian trong m t chu trình th y v n
(ví d vào tháng 6 hàng n m), b ng m t th i k không xác đ nh (t ngày t
c a đ t này), b ng l
phân ph i n

i, ho c b ng m t quy t c ch ra cách xác đ nh th i k

c (ví d 24 gi sau khi đ t hàng).

2.1.1.4 Nh ng ng
Nh ng ng

tt

i

i qu n lý h th ng

i qu n lý h th ng ph i đ

tiêu đ trong ph m vi t ch c đã đ
Các quy t c phân ph i n
trong 3 tham s (ng
tiên (nh ng ng

i dùng n

c đ t tên.

c có th c ng gián ti p ch ra m t tham s b t k

i dùng n

Các quy t c phân ph i n

c xác đ nh b ng nh ng tên riêng hay

c, s l

ng và th i k phân ph i n

c).

c c ng có th ch ra b t k m t trong ba tham s đ u
c, s l

ng n

c và th i k chia n

c).

ó là các


17

quy t c phân ph i n

c có th xác đ nh ng

i qu n lý h th ng là ng

iđ

c

trao quy n quy t đ nh v m t ho c t t c các tham s này. Các quy t c c ng có
th ch ra nh ng th t c ho c các nguyên t c đ
Ví d , nhi u quy t c phân ph i n
ph i xác đ nh l
n

ng n

c s n có cho ng

m t s ng

c ch ra r ng m t nhân viên qu n lý t

c s n có cho m t v và sau đó ph i phân ph i l

i dùng n

i dùng n

c theo các quy t c trong đó dành s

không đ

cđ

c cho ng

u tiên cho

c này có th xác đ nh m t đi u ki n trong đó n

c phân ph i cho m t ng

ta l i tr ng lúa, nh ng ng
ph i n

ng

c có th ch ra m c đích s d ng n

c phân phát ngay c n u s phân ph i n

nh n u n

i

c nào đó.

H n n a, m t quy t c phân ph i n
M c đích s d ng n

c tuân theo khi ra quy t đ nh.

cđ

c.
cs

c th c hi n. Ví d

i nông dân đ tr ng ngô nh ng ông

i qu n lý h th ng có th có quy n t ch i phân

i nông dân đó ( Vi t Nam, m t s t nh g p h n hán có đ

xu t gi i pháp này. Ví d

t nh

ng Nai, có th i gian Trung tâm khuy n nông

huy n yêu c u các h nông dân c a m t s huy n g p khó kh n v n

c xây

d ng k ho ch tr ng tr t c th cho các v t i. Vào v , n u nông dân tr ng cây
không đúng v i k ho ch, nhu c u n
n

c cao h n thì huy n ch c p s l

ng

c theo h p đ ng đã ký).

2.1.1.5 Các đ c tr ng
Các quy t c phân ph i n

c là nh ng tuyên b (các v n b n) b ng ngôn ng

thông th

ng. Chúng l thu c vào các v n đ và các ti n b c a ngôn ng

thông th

ng. Chúng có th ít nhi u có tính ch t tr u t

ng, có th đ c p t i

nhi u v n đ , v.v… M t h u qu là các quy t c phân ph i n
bao gi đ c p đ
hu ng này đã đ

c có th không

c h t t t c nh ng tình hu ng có th x y ra. Vì các tình
c khái quát hoá thành các v n b n.

Các quy t c phân ph i n

c c a m t h th ng t

ghép vào nhau (có nhi u ch

ng, trong m i ch

i t o nên các t p h p l ng
ng l i có nhi u đi u, trong

m i đi u l i có nhi u kho n ...). Nói chung có các quy t c phân ph i n

cđ i

18

v i m t h th ng t

i khá ph c t p. M t s quy t c xác đ nh các tham s c

b n cho toàn b h th ng trong toàn v . Các quy t c khác xác đ nh các tham s
cho m t ph n c a v (ví d nh trong th i k làm đ t) ho c cho m t ph n c a
h th ng (ví d ch cho h th ng chính). Các quy t c c p cao nh t là các quy t c
phân ph i đ chia ph n n

c cho nh ng ng

i dùng n

c. Các quy t c c p th p

h n là các quy t c v l p k ho ch và v n hành, các quy t c này xác đ nh cách
phân ph i n

c d a trên s phân ph i n

c. Các quy t c khác nhau trong các

t p h p nh ng quy t c này có th xu t phát t các ngu n khác nhau, bao g m
c lu t, t p quán.
có hi u qu thì các quy t c phân ph i n

c ph i đ

pháp quy (các quy đ nh) b i h u h t nh ng ng
ng

i quan tâm, bao g m c nh ng

i có ch c có quy n l c nh ng vì quy n l i riêng c a mình mà h có th

coi th
đ

c chuy n thành v n b n

ng các quy t c. Trong các xã h i hi n đ i, nhi u quy t c nh v y đã

c th ch hoá. Tuy nhiên, không ph i t t c các quy t c phân ph i c n đ

chính th c so n thành lu t l . Có th có các quy t c đ
nh n mà đ

c

c công chúng ch p

c thông qua l i nói, ngay c trong các h th ng l n nh t .

 Các quy t c chính th c
B i vì nh ng ng

i s d ng n

c có th có nh ng ý ki n khác nhau v hi u l c

c a các quy t c, b n lu n v n này ch h n ch vi c xem xét vào các quy t c
chính th c. Các quy t c chính th c là nh ng quy t c mà đ

c ch p nh n chính

th c b i các c quan có th m quy n ví d nh chính ph ho c chính quy n đ a
ph

ng. Các quy t c chính th c đ

c so n thành lu t l , th

ng đ

c vi t

thành v n b n đ

c công nh n, và trong các quy t c đó ch ra nh ng c ch đ

b t bu c m i ng

i ph i tuân theo (đây là các quy đ nh).

n u quy t c b phá v thì s có ng
ng

i u đó có ngh a là

i th c hi n nh ng hành đ ng đ tr ng ph t

i phá v quy t c ho c thay đ i nh ng hành vi c a ông ta.

Khi các quy t c phân ph i n

c chính th c (quy đ nh) không thích h p ng

i ta

có th ph n h i b ng cách t o ra các phiên b n m i và không chính th c c a
các quy t c. Chúng tôi s không coi các phiên b n không chính th c đó là