KÍCH THÍCH SỰ RỤNG TRỨNG TRÊN CÁ LĂNG NHA (Mystus wyckioides Chaux và Fang, 1949) BẰNG KÍCH DỤC TỐ HCG

BӜ GIÁO DӨC VÀ ĈÀO TҤO
TRѬӠNG ĈҤI HӐC NÔNG LÂM TP. HӖ CHÍ MINH
BӜ MÔN CÔNG NGHӊ SINH HӐC

YZ

LUҰN VĂN TӔT NGHIӊP
KÍCH THÍCH SӴ RӨNG TRӬNG CӪA CÁ LĂNG NHA
(Mystus wyckioides Chaux và Fang, 1949)
BҴNG KÍCH DӨC TӔ HCG

Ngành hӑc: CÔNG NGHӊ SINH HӐC
Niên khóa: 2004 – 2008
Sinh viên thӵc hiӋn: ĈӚ VĂN SANG

Tháng 10/2008


BӜ GIÁO DӨC VÀ ĈÀO TҤO
TRѬӠNG ĈҤI HӐC NÔNG LÂM TP. HӖ CHÍ MINH
BӜ MÔN CÔNG NGHӊ SINH HӐC

YZ

LUҰN VĂN TӔT NGHIӊP

KÍCH THÍCH SӴ RӨNG TRӬNG CӪA CÁ LĂNG NHA
(Mystus wyckioides Chaux và Fang, 1949)
BҴNG KÍCH DӨC TӔ HCG

Giáo viên hѭӟng dүn:

Sinh viên thӵc hiӋn:

ThS. NGÔ VĂN NGӐC

ĈӚ VĂN SANG


Tháng 10/2008


LӠI CҦM ѪN
Chúng tôi xin trân thành cҧm ѫn:
Ban giám hiӋu trѭӡng Ĉҥi hӑc Nông Lâm TP.HCM, Ban chӫ nhiӋm Bӝ môn
Công nghӋ Sinh hӑc, cùng tҩt cҧ Qúy thҫy cô ÿã truyӅn ÿҥt kiӃn thӭc cho tôi trong suӕt
quá trình hӑc tҥi trѭӡng.
Ĉһc biӋt vӟi lòng biӃt ѫn sâu sҳc xin gӫi ÿӃn thҫy Ngô Văn Ngӑc ÿã tұn tình
hѭӟng dүn, giúp ÿӥ, ÿӝng viên chúng tôi trong suӕt thӡi gian thӵc tұp và hoàn thành
khoá luұn tӕt nghiӋp này.
Ĉӗng thӡi xin gӫi lӡi cám ѫn ÿӃn các anh và các bҥn trong Trҥi Thӵc NghiӋm
Thӫy Sҧn, Trѭӡng Ĉҥi Hӑc Nông Lâm TP Hӗ Chí Minh ÿã tҥo ÿiӅu kiӋn giúp ÿӥ
chúng tôi thӵc hiӋn ÿӅ tài này
Các bҥn lӟp CNSH 30 ÿã luôn bên tôi, giúp ÿӥ, ÿӝng viên, chia sҿ cùng tôi
trong thӡi gian thӵc tұp cNJng nhѭ trong suӕt nhӳng năm hӑc vӯa qua.
* Do hҥn chӃ vӅ thӡi gian cNJng nhѭ kiӃn thӭc nên luұn văn này không tránh
khӓi nhӳng thiӃu sót, chúng tôi rҩt mong ÿón nhұn nhӳng ý kiӃn ÿóng góp cӫa thҫy cô
và các bҥn ÿӇ luұn văn ÿѭӧc hoàn chӍnh.

Sinh viên thӵc hiӋn
Ĉӛ Văn Sang

iii


TÓM TҲT
ĈӚ VĂN SANG, Bӝ Môn Công NghӋ Sinh Hӑc Trѭӡng Ĉҥi Hӑc Nông Lâm
Thành Phӕ Hӗ Chí Minh. Tháng 10 năm 2008. “Kích Thích Sӵ Rөng Trӭng
Cӫa Cá Lăng Nha (Mystus wyckioides Chaux và Fang, 1949) Bҵng Kích Dөc
Tӕ HCG”. ĈӅ tài thӵc hiӋn tҥi: Trҥi Thӵc NghiӋm Nuôi Trӗng Thӫy Sҧn
Trѭӡng Ĉҥi Hӑc Nông Lâm Thành Phӕ Hӗ Chí Minh, thӡi gian thӵc hiӋn:
tháng 7-9/2008
Mөc ÿích nghiên cӭu: Xác ÿӏnh tác dөng cӫa kích dөc tӕ HCG (Human
Chorionic Gonadotropin) ÿӃn sӵ rөng trӭng cӫa cá lăng nha qua các liӅu: 4.800 IU/kg
Ƃ (NT I), 5.200 IU/kgƂ (NT II) và 5.600 UI/kgƂ (NT III). Xác ÿӏnh các chӍ tiêu chҩt
lѭӧng nѭӟc nhѭ nhiӋt ÿӝ, pH, NH3, DO và các thông sӕ kӻ thuұt sinh sҧn nhân tҥo cá
lăng nha theo liӅu lѭӧng HCG.
Yêu cҫu: Xác ÿӏnh NT tӕt nhҩt ÿӇ ӭng dөng vào viӋc sҧn xuҩt giӕng hàng loҥt.
Phѭѫng pháp nghiên cӭu: Sӱ dөng kích dөc tӕ HCG vӟi phѭѫng pháp tiêm 3
liӅu: LiӅu dүn là 300 IU/kgƂ, liӅu sѫ bӝ là 500 IU/kgƂ, liӅu quyӃt ÿӏnh là phҫn còn
lҥi cӫa 3 NT. LiӅu sѫ bӝ cách liӅu dүn 10-12 giӡ, liӅu quyӃt ÿӏnh cách liӅu sѫ bӝ là 5
giӡ. Thí nghiӋm ÿѭӧc tiӃn hành vӟi 3 lҫn lһp lҥi vào nhӳng thӡi ÿiӇm khác nhau. Mӛi
lҫn lһp lҥi, sӱ dөng tӯ 3-7 cá cái cho tӯng NT.
KӃt quҧ nghiên cӭu: Cá lăng nha là loài ÿҿ trӭng dính, có màu trҳng sӳa,
ÿѭӡng kính dao ÿӝng cӫa trӭng chín là 1,8-1,9 mm. Thӡi gian hiӋu ӭng dao ÿӝng tӯ
6–7:15 giӡ. Tӹ lӋ rөng trӭng cӫa 3 NT vӟi 3 lҫn lһp lҥi ÿӅu ÿҥt 100%. Sӭc sinh sҧn
thӵc tӃ cӫa 3 NT lҫn lѭӧt là 21.019; 21.007 và 20.213 trӭng/kg. Tӹ lӋ thө tinh cӫa 3
NT lҫn lѭӧt là 85,01%; 85,68%, và 79,17%. Thӡi gian nӣ dao ÿӝng tӯ 23,2- 25,3 giӡ.
Tӹ lӋ nӣ dao ÿӝng 60-72,3%. Tӹ lӋ cá sӕng 5 ngày tuәi dao ÿӝng tӯ 89-92%.
KӃt luұn: Sӵ khác biӋt giӳa 3 NT vӅ hiӋu quҧ kích dөc cӫa HCG và ÿӕi vӟi cá
lăng nha là không có ý nghƭa thӕng kê (P>0,05). Tuy nhiên trong sҧn suҩt nên sӱ

dөng liӅu 4.800 IU kg/Ƃ ÿӇ kích thích sinh sҧn nhҵm giҧm chi phi sҧn xuҩt.

iv


SUMMARY
DO VAN SANG, Depament of Biotechnology,10/2008 Nong Lam University in HCM
City. “Stimulating Ovulation of Red Tailed Catfish (Mystus wyckioides) by HCG. The
study was carried out at Experimental Farm for Aquaculture, belonging to Nong Lam
University in HCM from july to septemberin 2008.
Objectives of the study:
- Detemine effect of HCG (Human Chorionic Gonadotropin) Ovulation of
Mystus wyckioides at doses: 4.800 IU/kgƂ (Treatment I), 5.200 IU/kgƂ (Treatment II) and
5.600 UI/kgƂ (Treatment III).
- Detemine factors of water quality such as temperature, pH level, NH3 content ,
DO content and parameters of artificial insemination following doses of HCG such as
real fecundity, ovulation rate, fertilization rate, hatching rate, latency tinme.
Requiment: Detemine the best treatment in order to apply seed production.
Method: using technique of 3 time injection such as 300 IU/kgƂ for the first injection
500 IU/kgƂ for the second injection and the remainder of 3 treatment for decisive
injection. Each treatment was replicated three times different time.
Result: the result of the study showed that:
- Ovolated rate of 3 treatment gained 100% .
- Real fecundities of 3 treatment were 21.019; 21.007 and 20.213 eggs/kg,
respectively.
- fertilization ratie of 3 treatment were respectively 85.01; 85.68 and 79.17%.
- hatching time of 3 treatment ranged from 23.3-25.3 hour. Hatching rate
gained from 60 to 72,3%.
- Survival rate of 5 – days old fry oscillated from 89 to 92%.
Conclusion: There was no statistically significant difference among 3 treanment. For

red tailed catfish, however, producers should appy at does of 4,800 IU/kgƂ in order
to induce their ovulation.

v


MӨC LӨC
LӠI CҦM ѪN................................................................................................................ iii
TÓM TҲT ......................................................................................................................iv
SUMMARY ....................................................................................................................v
Chѭѫng 1. MӢ ĈҪU .......................................................................................................1
1.1. Ĉһt vҩn ÿӅ.................................................................................................................1
1.2. Mөc tiêu ÿӅ tài ..........................................................................................................1
Chѭѫng 2. TӘNG QUAN TÀI LIӊU..............................................................................2
2.1. Ĉһc ĈiӇm Sinh Hӑc Cá Lăng Nha ...........................................................................2
2.1.1. Phân loҥi ................................................................................................................2
2.1.2. Phân loҥi ................................................................................................................2
2.1.3. Ĉһc ÿiӇm hình thái ................................................................................................3
2.1.4. Ĉһc ÿiӇm dinh dѭӥng ............................................................................................4
2.1.5. Ĉһc ÿiӇm sinh trѭӣng ............................................................................................4
2.1.6. Ĉһc ÿiӇm Sinh Sҧn ................................................................................................5
2.1.6.1. Phân biӋt ÿӵc và cái............................................................................................5
2.2. Mӝt sӕ kӃt quҧ nghiên cӭu vӅ cá lăng .....................................................................6
2.2.1. Ngoài nѭӟc ............................................................................................................6
2.2.2. Trong nѭӟc ............................................................................................................6
2.3. Chҩt Kích Thích Sinh Sҧn Dùng trong Sinh Sҧn Nhân Tҥo ....................................6
2.3.1. HCG (Human Chorionic Gonadotropin)...............................................................6
2.3.2. GnRH (Gonadotropin Releasing Hormone)..........................................................7
2.3.3. Chҩt kháng Dopamine ...........................................................................................8
2.4. Ҧnh Hѭӣng cӫa Các YӃu Tӕ Bên Ngoài lên Sӵ Phát TriӇn TuyӃn Sinh Dөc .........8

2.4.1. Thӭc ăn ..................................................................................................................8

vi


2.4.2. NhiӋt ÿӝ .................................................................................................................9
2.4.3. Quang kǤ ...............................................................................................................9
2.4.4. Dòng chҧy..............................................................................................................9
2.4.5. Các yӃu tӕ khác .....................................................................................................9
Chѭѫng 3. VҰT LIӊU VÀ PHѬѪNG PHÁP NGHIÊN CӬU ....................................11
3.1. Thӡi Gian Và Ĉӏa ĈiӇm Thӵc HiӋn ĈӅ Tài ...........................................................11
3.2. Vұt LiӋu Thí NgiӋm ...............................................................................................11
3.3. Phѭѫng Pháp Nghiên Cӭu......................................................................................11
3.3.1. Ĉӕi tѭӧng nghiên cӭu..........................................................................................11
3.3.2. Bӕ trí thí nghiӋm..................................................................................................12
3.3.3. Kích thích cá sinh sҧn..........................................................................................13
3.3.3.1. Ch͕n cá b͙ ḿ cho sinh s̫n.............................................................................13
3.3.3.2. Chu̱n b͓ dͭng cͭ cho sinh s̫n ........................................................................14
3.3.3.3. Gieo tinh ...........................................................................................................16
3.3.4. Ҩp trӭng...............................................................................................................18
3.3.5. Ѭѫng nuôi cá bӝt .................................................................................................18
3.3.6. Các chӍ tiêu kӻ thuұt cҫn theo dõi .......................................................................19
3.3.6.1. Ch͑ tiêu thuͽ hoá lý ..........................................................................................19
3.3.6.2. Ch͑ tiêu kͿ thu̵t sinh s̫n ................................................................................19
3.3.7. Chăm sóc và quҧn lý thí nghiӋm .........................................................................20
3.4. Phân tích Thӕng Kê ................................................................................................21
Chѭѫng 4. KӂT QUҦ VÀ THҦO LUҰN.....................................................................22
4.1. YӃu Tӕ Thӫy Lý Hóa trong Sinh Sҧn và Ѭѫng Nuôi Cá Bӝt ................................22
4.1.1. Môi trѭӡng nѭӟc trong kích thích sinh sҧn .........................................................22
4.2. KӃt Quҧ Gieo Tinh .................................................................................................24

4.2.1. Thӡi gian hiӋu ӭng ..............................................................................................24

vii


4.2.2. Tӹ lӋ rөng trӭng...................................................................................................25
4.2.3. Sӭc sinh sҧn thӵc tӃ .............................................................................................26
4.3. KӃt quҧ ҩp trӭng .....................................................................................................27
4.3.1. Tӹ lӋ thө tinh .......................................................................................................28
4.3.2. Thӡi gian nӣ ........................................................................................................29
4.3.3. Tӹ lӋ nӣ................................................................................................................29
4.5. Tӹ lӋ sӕng ...............................................................................................................30
Chѭѫng 5. KӂT LUҰN VÀ Ĉӄ NGHӎ.........................................................................32
5.1. KӃt luұn ..................................................................................................................32
5.2. ĈӅ nghӏ ...................................................................................................................32
TÀI LIӊU THAM KHҦO .............................................................................................34

viii


DANH SÁCH CÁC HÌNH
Hình 2.1. Phân biӋt cá ÿӵc và cái (Hình trên là cá ÿ͹c, hình d˱ͣi là cá cái) ................5
Hình 3.1. Cá lăng nha bӕ mҽ ........................................................................................11
Hình 3.2. Ao nuôi cá bӕ mҽ ..........................................................................................12
Hình 3.3. Tiêm HCG cho cá .........................................................................................13
Hình 3.4. KiӇm tra trӭng cá lăng nha ...........................................................................14
Hình 3.5. Dөng cө cҳt và nghiӅn tinh sào.....................................................................15
Hình 3.6. BӇ composite dùng ÿӇ ҩp trӭng và ѭѫng ҩu trùng ........................................16
Hình 3.7. Buӗng tinh cӫa cá ÿӵc ..................................................................................16
Hình 3.8. Gieo tinh .......................................................................................................17

Hình 3.9. Vuӕt trӭng.....................................................................................................17
Hình 3.10. Trӭng ҩp trong bӇ composite ......................................................................18
Hình 3.11. Moina ÿѭӧc vӟt tӯ ao cӫa trҥi....................................................................19
Hình 3.12. Xi phông cһn bã trong bӇ............................................................................20
Hình 4.1. Trӭng thө tinh ...............................................................................................27

ix


DANH SÁCH CÁC BҦNG VÀ ĈӖ THӎ
Bҧng 4.1 Chҩt lѭӧng nѭӟc trong sinh sҧn..............................................................22
Bҧng 4.2. Các yӃu tӕ chҩt lѭӧng nѭӟc ѭѫng nuôi..................................................24
Bҧng 4.3 KӃt quҧ gieo tinh cá lăng nha bҵng (HCG) ............................................24
Bҧng 4.4 KӃt quҧ ҩp trӭng .....................................................................................27
Bҧng 4.5. Tӹ lӋ cá sӕng 5 ngày tuәi......................................................................30
Ĉӗ thӏ 4.1. Tӹ lӋ thө tinh trung bình cӫa 3 NT ......................................................28

x


CÁC CHӲ VIӂT TҲT
HCG (Human Chorionic Gonadotropin): Kích dөc tӕ nhau thai.
GnRH (Gonadotropin Releasing Hormone): Hormone phóng thích kích dөc tӕ.
NT: NghiӋm thӭc
SS: Sinh sҧn
CKTSS: Chҩt kích thích sinh sҧn
TLTT: Tӹ lӋ thө tinh
SSSTT: Sӭc sinh sҧn thӵc tӃ
TLN: Tӹ lӋ nӣ
TLS: Tӹ lӋ sӕng

P: Trӑng lѭӧng
TGN: Thӡi gian nӣ
TLRT: Tӹ lӋ rөng trӭng
ANOVA: Analysis of Variance

xi


Chѭѫng 1

MӢ ĈҪU

1.1. Ĉһt vҩn ÿӅ

Nѭӟc ta vӟi sӵ thuұn lӧi vӅ ÿiӅu kiӋn tӵ nhiên và sӵ phӭc tҥp cӫa ÿӏa hình ÿã
tҥo ra hӋ thӕng sông ngòi dày ÿһc và phong phú. Ĉây cNJng là ÿiӅu kiӋn thuұn lӧi
cho các loài sinh vұt thӫy sinh phát triӇn, ÿһc biӋt là các loài cá.
Trong nhӳng năm gҫn ÿây do viӋc khai thác quá mӭc, cùng vӟi chҩt thҧi cӫa
ngành công nghiӋp ÿã làm cho nguӗn nѭӟc bӏ ô nhiӉm, ҧnh hѭӣng ÿӃn hoҥt ÿӝng
sӕng cӫa các loài cá ngoài tӵ nhiên, làm cho chúng ngày càng cҥn kiӋt, nhҩt là các
loài cá có giá trӏ vӅ kinh tӃ nhѭ cá lăng nha (Mystus wyckioides).
Cá lăng nha (Mystus wyckioides) là loài cá bҧn ÿӏa có giá trӏ kinh tӃ cao, tӕc
ÿӝ tăng trѭӣng nhanh và có kích thѭӟc lӟn. Mһt khác, cá lăng nha có thӏt trҳng, ít
xѭѫng không mùi tanh nhѭ nhӳng loài cá khác. Vì vұy, nguӗn lӧi cá này ngoài tӵ
nhiên càng ngày càng suy giҧm.
Trong nhӳng năm gҫn ÿây, nhҵm ÿáp ӭng nhu cҫu cӫa nghӅ nuôi trӗng thӫy
sҧn và bҧo vӋ nguӗn lӧi cá ngoài tӵ nhiên, các nhà khoa hӑc ÿã nghiên cӭu các loҥi
thuӕc dùng ÿӇ kích thích cá sinh sҧn nhân tҥo nhѭ HCG, LH-RHa và chҩt kháng
Dopamine…
ĈӇ nâng cao hiӋu quҧ sinh sҧn và ÿӇ ÿánh giá hiӋu quҧ kích dөc cӫa HCG

ÿӕi vӟi cá lăng nha, ÿѭӧc sӵ chҩp thuұn cӫa Bӝ Môn Công NghӋ Sinh Hӑc và
Khoa Thӫy Sҧn, Trѭӡng Ĉҥi Hӑc Nông Lâm TP. Hӗ Chí Minh, chúng tôi thӵc hiӋn
ÿӅ tài: “Kích Thích Sӵ Rөng Trӭng cӫa Cá Lăng Nha (Mystus wyckioides Chaux
và Fang, 1949) bҵng kích dөc tӕ HCG”.
1.2. Mөc tiêu ÿӅ tài
ĈӅ tài thӵc hiӋn vӟi nhӳng mөc tiêu sau:
- Xác ÿӏnh liӅu lѭӧng HCG tӕi ѭu ÿӇ kích thích sӵ rөng trӭng cá lăng nha.
- Xác ÿӏnh tӹ lӋ rөng trӭng, sӭc sinh sҧn thӵc tӃ, tӹ lӋ thө tinh, tӹ lӋ nӣ, tӹ lӋ
cá sӕng 5 ngày tuәi cӫa 3 NT.

1


Chѭѫng 2

TӘNG QUAN TÀI LIӊU

2.1. Ĉһc ĈiӇm Sinh Hӑc Cá Lăng Nha
2.1.1. Phân loҥi
Cá lăng nha thuӝc :
Ngành: Chordata
Lӟp: Osteichthyes
Bӝ: Siluriformes
Hӑ: Bagridae
Giӕng: Mystus
Loài: Mystus wyckioides Chaux và Fang, 1949
Tên ViӋt Nam: Cá lăng nha, Cá lăng ÿuôi ÿӓ.
Tên TiӃng Anh: Red Tailed Catfish
2.1.2. Phân loҥi
Cá lăng nha (Mystus wyckioides) phân bӕ tӵ nhiên ӣ Ҩn Ĉӝ và khu vӵc Ĉông

Nam Á nhѭ Thái Lan, Lào, Campuchia và ViӋt Nam, chúng phân bӕ chӫ yӃu ӣ các
sông lӟn tӯ thѭӧng nguӗn ÿӃn vùng cӱa sông (Smith, 1945; trích bӣi Lê Ĉҥi Quan,
2004).
Ӣ Sumatra, chúng ÿѭӧc tìm thҩy ӣ lѭu vӵc cӫa sông, tӯ thѭӧng lѭu xuӕng hҥ
lѭu, nhiӅu nhҩt là ӣ lѭu vӵc vùng hҥ lѭu nѫi ngұp nѭӟc.
Theo Mai Thӏ Kim Dung (1998), cá lăng phân bӕ khá rӝng rãi, hiӋn diӋn hҫu
hӃt ӣ các nѭӟc Ĉông Nam Á, Châu Á. Theo Mai Ĉình Yên và ctv. (1992), ӣ ViӋt
Nam cá lăng nha hiӋn diӋn rӝng rãi ӣ khҳp các sông rҥch MiӅn Nam, ÿôi khi còn
sӕng ӣ vùng nѭӟc lӧ nhҽ vùng gҫn cӱa sông có ÿӝ mһn dѭӟi 6‰. Chúng phân bӕ ӣ
các con sông lӟn nhѭ: Sông Ĉӗng Nai, Sông Hұu, Sông Sài Gòn, Sông Vàm Cӓ

2


Ĉông, Sông Vàm cӓ Tây…. và có nhiӅu ӣ các hӗ lӟn nhѭ Hӗ Trӏ An, Hӗ Dҫu
TiӃng… chúng thѭӡng sӕng ӣ nhӳng nѫi nѭӟc chҧy chұm và sâu.
Cá lăng nha ÿѭӧc tìm thҩy trên các con sông lӟn, ӣ lѭu vӵc sông Mê Kông,
ÿôi khi bҳt gһp ӣ Tonlé Sáp (BiӇn Hӗ) và hҥ lѭu sông Mê kông (Rainboth, 1996;
trích bӣi Ĉào Dѭѫng Thanh và Ĉһng Thӏ Quyên Trinh, 2004).
Cá lăng nha ÿѭӧc xem là ÿһc sҧn cӫa MiӅn Ĉông Nam Bӝ. NhiӅu ngѭӡi cho
rҵng, nhӳng năm 2000-2002, do giá trӏ thѭѫng phҭm cao và cá này rҩt kham hiӃm ӣ
Thái Lan nên mӝt sӕ ngѭӡi Thái ÿã tìm mua loҥi cá này ӣ MiӅn Ĉông Nam Bӝ ÿѭa
vӅ nѭӟc ÿӇ nuôi thѭѫng phҭm.
2.1.3. Ĉһc ÿiӇm hình thái
Cá lăng nha là loҥi cá da trѫn có hình dҥng giӕng tѭѫng tӵ cá Trê, thân thon
dài vӅ hѭӟng ÿuôi. Ĉҫu dҥng hình chóp, xѭѫng ÿҫu dҽp ngang tѭѫng ÿӕi băng
phҷng và ÿӕi xӭng vӟi mӝt khúc xѭѫng chҭm ngҳn.
MiӋng rӝng, thuӝc dҥng hàm dѭӟi nên là loài cá dӳ, răng thuӝc dҥng răng lá
mía, tҥo thành mӝt dãy hѫi cong.
Cá lăng nha có hai râu hàm trên màu trҳng kéo dài ÿӃn vây hұu môn. Hai râu

hàm dѭӟi cNJng màu trҳng, hai râu trên mNJi ngҳn và hai râu cҵm.
Vây lѭng dài kéo thành mӝt hàng khoҧng 7-8 tia mӅm, vây hұu môn khoҧng
12-14 tia mӅm, vây mӥ ӣ cá khá dài, vây ÿuôi chia làm hai thùy.
Tia cӭng cӫa vây ngӵc và vây lѭng có răng cѭa rҩt sҳc, ÿҫu mút cӫa vây
ngӵc rҩt sҳc và nhӑn.
Lѭng cá và hai bên thân có màu xám ÿen và có mӝt vài chҩm xanh nhӓ, bөng
có màu trҳng.
Cá lăng nha, khi có chiӅu dài trên 4 cm ÿã có nhӳng ÿһc trѭng ÿӇ phân biӋt
vӟi nhӳng loài cá lăng khác nhѭ phҫn ÿuôi có hai tia màu trҳng nҵm ӣ thùy trên và
thùy dѭӟi cӫa vây ÿuôi, có tia trên dài hѫn tia dѭӟi. Khi cá có chiӅu dài 8 cm vây
ÿuôi và vây lѭng chuyӇn sang màu ÿӓ lӧt và khi cá có chiӅu dài 15-20 cm thì vây
ÿuôi và vây lѭng cӫa cá sӁ chuyӇn sang màu ÿӓ tѭѫi ÿһc trѭng cӫa cá lăng nha
trѭӣng thành.

3


2.1.4. Ĉһc ÿiӇm dinh dѭӥng
Cá lăng nha là loài cá dӳ ÿiӇn hình, chúng sӕng thành ÿàn, hoҥt ÿӝng ӣ tҫng
ÿáy, thích trú ngө ӣ trong nhӳng bөi cây, hӕc ÿá nѫi yên tƭnh. Cá thích bҳt mӗi và
hoҥt ÿӝng vӅ ÿêm.
Cá lăng nha sӕng ӣ vùng nѭӟc ngӑt và nѭӟc lӧ nhҽ có ÿӝ mһn dѭӟi 6‰..
Sӕng và phát triӇn tӕt ӣ vùng nѭӟc có ÿӝ pH 6-8,2; pH thích hӧp tӯ 6-7,5; nhiӋt ÿӝ
28-31oC và hàm lѭӧng DO tӯ 3 mg/L trӣ lên. Cá thích sӕng nѫi nѭӟc sҥch và dòng
nѭӟc chҧy nhҽ. Tuy nhiên, cá cNJng có thӇ sӕng tӕt trong nѭӟc tƭnh. Cá không có cѫ
quan hô hҩp phө nhѭng có thӇ sӕng trong ao vӟi mұt ÿӝ tѭѫng ÿӕi dày 8-10 con/m2,
cá không thích sӕng ӣ nѫi có dòng nѭӟc chҧy mҥnh.
Theo Phҥm Báu và NguyӉn Ĉӭc Tuân (1998), thì cá lăng nha có cҩu tҥo bӝ
máy tiêu hoá cӫa cá dӳ ÿiӇn hình: miӋng rӝng, răng hàm sҳc nhӑn, dҥ dày lӟn, tӹ lӋ
giӳa chiӅu dài ruӝt và chiӅu dài thân rҩt nhӓ (<1).

Theo Ngô Trӑng Lѭ và Thái Bá Hӗ 2001, (trích bӣi Ĉào Dѭѫng Thanh và
Ĉһng Thӏ Quyên Trinh, 2004) cá lăng nha thuӝc nhóm cá dӳ. Khi cá còn nhӓ thӭc
ăn cӫa chúng là côn trùng sӕng trong nѭӟc, ҩu trùng muӛi lҳc, giun,… Khi cá lӟn,
thӭc ăn chӫ yӃu là tôm, cua, cá con và giun ÿҩt, ít tѫ.
Mһt khác, theo Ngô Văn Ngӑc (2002) thì trong ÿiӅu kiӋn nuôi cá lăng có thӇ
ăn thӭc ăn công nghiӋp và chúng sinh trѭӣng và phát triӇn tӕt vӟi loҥi thӭc ăn này.
2.1.5. Ĉһc ÿiӇm sinh trѭӣng
Theo Mai Ĉình Yên và ctv.,1992, (trích bӣi Mai Thӏ Kim Dung, 1998) cá
lăng nha là loài thuӝc hӑ Bagridae có kích thѭӟc ÿҥt 80 cm và có thӇ lӟn hѫn. Theo
Smith (1945; trích bӣi Ĉào Phҥm Minh Hòa, 2004), giӕng Mystus trong tӵ nhiên có
thӇ ÿҥt kích cӥ 60 cm dài 20-30 cm.
Khi còn nhӓ, cá phát triӇn rҩt chұm, trên 5 tháng tuәi mӟi ÿҥt trӑng lѭӧng
230-250 g/con, dài 18-20 cm, nhѭng tӯ tháng 6 trӣ ÿi cá tăng trӑng rҩt nhanh, cá 10
- 12 tháng tuәi ÿҥt chiӅu dài khoҧng 35-40 cm, nһng 1-1,2 kg/con.

4


2.1.6. Ĉһc ÿiӇm Sinh Sҧn
Theo Rainboth (1996; trích bӣi Lê Ĉҥi Quan, 2004), cá lăng tìm nhӳng vùng
ngұp nѭӟc ÿӇ sinh sҧn. Ӣ Tonle Sap vào khoҧng tháng 8 thҩy cá con xuҩt hiӋn và
khoҧng tháng 10-12 thҩy cá giӕng bѫi ra sông.
Theo Mai Thӏ Kim Dung (1998), cá lăng nha có thӇ tham gia sinh sҧn ӣ kích
thѭӟc 32 cm. Mùa sinh sҧn kéo dài quanh năm, trӭng có kích cӥ khoҧng 1 mm
(Smith, 1945; trích bӣi Mai Thӏ Kim Dung, 1998).
Theo Ngô Văn Ngӑc và Lê Thӏ Bình (2007) thì mùa sinh sҧn ngoài tӵ nhiên
cӫa cá lăng nha có thӇ tӯ tháng 3-8. Vӟi ÿiӅu kiӋn nhân tҥo, cá có thӇ cho cá sinh
sҧn tӯ tháng 3-11 hàng năm và thӡi gian tái thành thөc là 2,5 tháng
Theo Phҥm Báu và NguyӉn Ĉӭc Tuân (1998; trích bӣi Ĉào Dѭѫng Thanh và
Ĉһng Thӏ Quyên Trinh, 2004) cá lăng có sӭc sinh sҧn thҩp, hӋ sӕ thành thөc trung

bình là 7,48%; sӭc sinh sҧn tuyӋt ÿӕi tăng theo tuәi, cá tӯ 3-11 năm tuәi ÿҥt 6.34254.575 trӭng/kg; sӭc sinh sҧn tѭѫng ÿӕi trung bình ÿҥt 3.750 trӭng/kg cá cái.
Theo Ngô Văn Ngӑc và Lê Thӏ Bình (2007), sӭc sinh sҧn thӵc tӃ cӫa cá lăng
vàng (Mystus nemurus) dao ÿӝng tӯ 117.000-132.000 trӭng/kg, và cӫa cá lăng nha
(Mystus wyckioides) trung bình 15.000 trӭng/kg.
2.1.6.1. Phân biӋt ÿӵc và cái
Cá lăng nha khoҧng 6-8 tháng tuәi có thӇ phân biӋt ÿӵc cái. Cá ÿӵc có gai
sinh dөc dài, ÿҫu mút nhӑn. Cá cái có lӛ sinh dөc dҥng tròn và hѫi lӗi, buӗng trӭng
cӫa cá cái có hình bҫu dөc, buӗng tinh cӫa cá ÿӵc có hai thuǤ và nhiӅu túi nhӓ.

Hình 2.1. Phân biӋt cá ÿӵc và cái (Hình trên là cá ÿ͹c, hình d˱ͣi là cá cái)
5


Ngoài tӵ nhiên, vào mùa sinh sҧn cá bѫi vào ven bӡ tìm vùng nѭӟc yên tƭnh
và tѭѫng ÿӕi cҥn 0,5-1 m, nѫi có hang hóc ÿá hoһc sӓi ÿá chìm trong nѭӟc và có
nhiӅu cây cӓ thuӹ sinh ÿӇ ÿҿ trӭng và trӭng dính vào các vұt thӇ này.
Khi thành thөc cá cái có ÿһc tính hút nѭӟc tӯ môi trѭӡng bên ngoài vào xoang
bөng vӟi nhiӅu mӭc ÿӝ khác nhau tùy theo tӯng cá thӇ. Nhӳng con cái có mӭc ÿӝ hút
nѭӟc thҩp trong quá trình rөng trӭng sӁ cho tӹ lӋ thө tinh cao và ngѭӧc lҥi.
Trӭng cá lăng nha to hѫn nhӳng cá lăng khác, trӭng có ÿѭӡng kính 1,9-2,1
mm. trӭng cá sau khi thө tinh sӁ hút nѭӟc và bám vào các vұt thӇ trong nѭӟc.
2.2. Mӝt sӕ kӃt quҧ nghiên cӭu vӅ cá lăng
2.2.1. Ngoài nѭӟc
Rainboth (1996) nghiên cӭu nѫi sӕng, ÿһc ÿiӇm sinh hӑc cá lăng và cách
ÿánh bҳt cá này.
Mills và Roberts (1990) nghiên cӭu vӅ mùa vө sinh sҧn, ÿѭӡng kính trӭng.
Sӭc sinh sҧn và các yӃu tӕ ҧnh hѭӣng ÿӃn sӵ chín cӫa tuyӃn sinh dөc
2.2.2. Trong nѭӟc
Trong nѭӟc có nhӳng công trình nghiên cӭu vӅ hình thái hӑc, phân loҥi,
phân bӕ, ÿһc ÿiӇn sinh hӑc, dinh dѭӥng, sinh sҧn cӫa cá lăng nhѭ Ngô Trӑng Lѭ và

Thái Bá Hӗ (2001), Mai Ĉình Yên và ctv., (1992).
ĈӅ tài nghiên cӭu ÿһc ÿiӇm sinh hӑc cá lăng cӫa Mai Thӏ Kim Dung (1998),
La Thanh Tùng (2001); Ngô Văn Ngӑc ÿã sҧn xuҩt giӕng nhân tҥo cá lăng vàng
(Mystus nemurus) thành công vào tháng 5 năm 2002. Năm 2003, Ngô Văn Ngӑc ÿã
hoàn chӍnh quy trình sҧn xuҩt giӕng cá lăng vàng. Sau ÿó, nghiên cӭu sҧn xuҩt
giӕng cá lăng lai, cá lăng hҫm (Mystus filamentus) và cá lăng nha (Mystus
wyckioides) ÿã thành công do Ngô Văn Ngӑc và ctv. vào tháng 5/2005.
2.3. Chҩt Kích Thích Sinh Sҧn Dùng trong Sinh Sҧn Nhân Tҥo
2.3.1. HCG (Human Chorionic Gonadotropin)
HCG ÿѭӧc phát hiӋn bӣi Zondec và Ascheis vào năm 1927. HCG ÿѭӧc chiӃt
xuҩt tӯ nuӟc tiӇu phө nӳ có nhau thai hoһc tӯ nhau thai ngѭӡi.

6


HCG xuҩt hiӋn nhiӅu trong nѭӟc tiӇu vài tuҫn sau khi thө thai, ÿҥt ÿӍnh cao
vào ngày thӭ 50 cӫa thӡi kǤ mang thai và giҧm dҫn sau ÿó.
HCG có tác dөng duy trì thӇ vàng, bҧn chҩt là mӝt glycoprotein nên viӋc
chiӃt xuҩt HCG dӵa vào nguyên lý tách protein tan trong nѭӟc.
HCG là loҥi kích dөc tӕ dӏ chӫng ÿӕi vӟi cá, ÿѭӧc sӱ dөng cho nhiӅu loài cá
và mang lҥi hiӋu quҧ khá cao.
HCG có tác dөng gây rөng trӭng cho các loài cá nhѭ: cá mè, cá trê, cá bӕng ,
cá vàng, cá chình, cá bѫn,…
Ĉѫn vӏ tính cӫa HCG khi sӱ dөng trên cá là IU/kg (International unit).
2.3.2. GnRH (Gonadotropin Releasing Hormone)
GnRH là hormone phóng thích kích dөc tӕ tӯ tuyӃn yên, ngoài ra nó còn có
tên khác nhѭ GRH, LH-RH (Luteinizing Hormone Releasing hormone). LH-RHa là
mӝt hoҥt chҩt tәng hӧp có tác dөng tѭѫng tӵ mӝt loҥi hormone nӝi sinh. LH-RH
không có tác dөng trӵc tiӃp lên tuyӃn sinh dөc (buӗng trӭng, buӗng tinh) mà thông
qua não thùy (tuyӃn yên) ÿӇ kích kích thích chín và rөng trӭng ӣ cá. Khi tiêm GnRH

cho cá, não thùy cӫa cá tiӃt ra kích dөc tӕ và chính kích dөc tӕ này kích thích cá rөng
và ÿҿ trӭng. Do tác dөng gián tiӃp này mà GnRH có thӡi gian hiӋu ӭng dài hѫn so vӟi
loҥi kích dөc tӕ khác.
Tӯ viӋc xác ÿӏnh trình tӵ các amino acid (aa) trong cҩu tҥo cӫa các GnRH
ngѭӡi ta tҥo ra mӝt chҩt tѭѫng ÿӗng gӑi là GnRHa (analog) có hoҥt tính ÿһc biӋt
cao, ÿѭӧc dùng trong thӵc tiӉn sҧn xuҩt giӕng.
LH-RHa trên cѫ bҧn giӕng vӟi các GnRH tӵ nhiên nhѭng chúng có mӝt sӕ
mҳc xích aa trên chuӛi peptid ÿѭӧc thay ÿәi. Các chҩt tәng hӧp này thѭӡng có 9 aa.
Chính nhӡ sӵ thay thӃ này mà các aa tҥi mӝt sӕ vӏ trí cӫa phân tӱ LH-RHa ít bӏ phân
hӫy bӣi các enzyme, cho nên hoҥt tính ÿѭӧc tăng lên hàng chөc ÿӃn hàng trăm lҫn
so vӟi các GnRH tӵ nhiên.
Có thӇ nói tҩt cҧ các GnRH ÿӅu có tác dөng gây phóng thích kích dөc tӕ ӣ
cá. Vì thӃ, chúng có thӇ ÿѭӧc dùng làm chҩt kích thích sinh sҧn cho tҩt cҧ các loài.

7


GnRH có ѭu ÿiӇm giá rҿ, hoҥt tính әn ÿӏnh, nӃu ÿѭӧc bào chӃ và bҧo quҧn
tӕt, không bӏ biӃn tính và không gây phҧn ӭng phө.
Bên cҥnh viӋc dùng các LH-RHa tiêm mӝt lҫn hay hai lҫn gҫn nhau ÿӇ kích
thích rөng trӭng và sinh sҧn ӣ cá, các chҩt này có thӇ ÿѭӧc cҩy vào cѫ thӇ cá ӣ
nhӳng giai ÿoҥn phát triӇn tuyӃn sinh dөc khác nhau ÿӇ thúc ÿҭy sӵ tҥo noãn hoàng
và sӵ thành thөc cӫa cá.
Ĉѫn vӏ tính cӫa LH-RHa là μg/kg.
2.3.3. Chҩt kháng Dopamine
Dopamine là mӝt trong nhӳng chҩt dүn truyӅn thҫn kinh (Neurotransmittor).
Hҫu hӃt cá biӇn và các loài cá thuӝc cá hӗi có thӇ sӱ dөng kích thích cá sinh sҧn
bҵng LH-RHa ÿѫn ÿӝc.
Ĉӕi vӟi các loài cá nhѭ hӑ cá chép, cá da trѫn thì Dopamine giӳ vài trò quan
trӑng trong viӋc ӭc chӃ tuyӃn yên tiӃt kích dөc tӕ. Vì thӃ, viӋc sӱ dөng ÿӗng thӡi LH–

RHa và chҩt kháng Dopamine mӟi có hiӋu quҧ gây rөng trӭng trên các loài cá này.
Các chҩt kháng Dopamine gӗm: Domperidone (DOM), Pimozide, Sulpiride,
Metoclopramide.
2.4. Ҧnh Hѭӣng cӫa Các YӃu Tӕ Bên Ngoài lên Sӵ Phát TriӇn TuyӃn Sinh Dөc
Cá là ÿӝng vұt sӕng dѭӟi nѭӟc nên các yӃu tӕ thuӹ hóa lý tác ÿӝng trӵc tiӃp
lên sӵ sinh trѭӣng cNJng nhѭ sӵ sinh sҧn cӫa cá.
Môi trѭӡng ÿӇ cá thành thөc sinh dөc và sinh sҧn là mӝt phӭc hӧp bao gӗm
nhiӅu yӃu tӕ: vұt lý, hóa hӑc và sinh hӑc.
2.4.1. Thӭc ăn
Thӭc ăn là nguӗn cung cҩp dѭӥng chҩt không thӇ thiӃu, cҫn thiӃt cho sӵ sinh
trѭӣng, cung cҩp năng lѭӧng và là nguyên liӋu cho sӵ tích lNJy noãn hoàng.
Chҩt lѭӧng thӭc ăn tӕt có thӇ làm cho cá thành thөc tӕt và sinh sҧn sӟm hѫn.
Thành phҫn và chҩt lѭӧng thӭc ăn khi nuôi vӛ có ý nghƭa quyӃt ÿӏnh ÿӃn sӵ
thành thөc, tӹ lӋ thành thөc và chҩt lѭӧng sҧn phҭm sinh dөc cӫa cá.

8


2.4.2. NhiӋt ÿӝ
NhiӋt ÿӝ ҧnh hѭӣng ÿӃn các phҧn ӭng sinh hóa trong cѫ thӇ.
Ngѭӡi ta biӃt rҵng khi nhiӋt ÿӝ tăng 100C thì tӕc ÿӝ các phҧn ӭng hóa hӑc
tăng hai lҫn. Ĉӕi vӟi quá trình biӃn dѭӥng trong cѫ thӇ cá thì ÿiӅu này cNJng ÿúng
trong khoҧng nhiӋt ÿӝ thích hӧp.
Cá là mӝt ÿӝng vұt biӃn nhiӋt, nhiӋt ÿӝ môi trѭӡng quyӃt ÿӏnh ÿӃn hoҥt ÿӝng
và sӵ hҩp thu dѭӥng chҩt trong thӭc ăn cӫa cá.
Mӛi loài cá có khoҧng nhiӋt ÿӝ thích hӧp cho sӵ phát triӇn tuyӃn sinh dөc và
sinh sҧn. Ĉӕi vӟi cá ÿã thành thөc sinh dөc, sӵ thay ÿәi nhiӋt ÿӝ môi trѭӡng nѭӟc
trong thӡi gian ngҳn giúp cho quá trình sinh sҧn diӉn ra nhanh hѫn.
2.4.3. Quang kǤ
Là khoҧng thӡi gian mһt trӡi chiӃu sáng liên tөc trong mӝt ngày ÿêm.

Tính mùa vө trong sinh sҧn cӫa cá mang tính thích nghi lâu ÿӡi vӟi sӵ biӃn
ÿәi theo chu kǤ năm cӫa nhӳng yӃu tӕ ngoҥi cҧnh mà trѭӟc hӃt là quang kǤ ÿӇ cá
thành thөc và sinh sҧn. Bҵng cách thay ÿәi quang kǤ, ngѭӡi ta có thӇ thay ÿәi mùa
vө sinh sҧn cӫa cá trong ÿiӅu kiӋn nhân tҥo.
2.4.4. Dòng chҧy
YӃu tӕ dòng chҧy là mӝt trong nhӳng yӃu tӕ cӫa môi trѭӡng giúp nhiӅu loài cá
thành thөc và chuyӇn sang tình trҥng sinh sҧn. Tuy nhiên nó không có khҧ năng thay
thӃ toàn bӝ phӭc hӧp cӫa các yӃu tӕ ngoҥi cҧnh cҫn thiӃt cho sӵ sinh sҧn cӫa cá.
ĈӇ kích thích cá thành thөc và ÿҿ trӭng tӕt, trѭӟc khi ÿҿ 1 - 2 tháng, ngѭӡi ta
tҥo dòng chҧy vào ao nhiӅu hѫn, ÿây là công ÿoҥn cҫn thiӃt trong quá trình nuôi vӛ cá
bӕ mҽ.
2.4.5. Các yӃu tӕ khác
Các yӃu tӕ hӳu sinh và yӃu tӕ vô sinh có ҧnh hѭӣng nhҩt ÿӏnh ÿӃn sӵ sinh
sҧn cӫa cá.
Hàm lѭӧng oxy hòa tan (DO) rҩt cҫn cho sӵ sӕng cӫa cá, phҧn ӭng oxy hóa
khӱ tҥo năng lѭӧng và sӵ phát triӇn cӫa tuyӃn sinh dөc.

9


pH là mӝt trong nhӳng yӃu tӕ quan trӑng ҧnh hѭӣng trӵc tiӃp lên quá trình
sinh trѭӣng và phát triӇn tuyӃn sinh dөc cӫa cá.
ĈiӅu kiӋn thә nhѭӥng cNJng ҧnh hѭӣng ÿӃn chҩt lѭӧng nѭӟc ao nuôi.

10


Chѭѫng 3

VҰT LIӊU VÀ PHѬѪNG PHÁP NGHIÊN CӬU

3.1. Thӡi Gian Và Ĉӏa ĈiӇm Thӵc HiӋn ĈӅ Tài
ĈӅ tài ÿѭӧc tiӃn hành tӯ 07-09/2008, tҥi Trҥi Thӵc NghiӋm Thӫy Sҧn,
Trѭӡng Ĉҥi Hӑc Nông Lâm TP. Hӗ Chí Minh.
3.2. Vұt LiӋu Thí NgiӋm
- DO test, pH test, NH3 test, NhiӋt kӃ;
- Cân ÿӗng hӗ (loҥi 5 kg và 20 kg ), muӛng nhӓ, chén, vӧt vӟt Moina, cӕc
ÿong bҵng thӫy tinh;
- Kéo mә, kҽp gҳp, ӕng tiêm, kim tiêm, thau, chày, cӕi, lông gà.
- Hóa chҩt; Formol, nѭӟc sinh lý, kích dөc tӕ; HCG
- BӇ xi măng, bӇ composite, giá thӇ, ӕng PVC.
3.3. Phѭѫng Pháp Nghiên Cӭu
3.3.1. Ĉӕi tѭӧng nghiên cӭu
Cá lăng nha bӕ mҽ có nguӗn gӕc tӯ hӗ Trӏ An. Cá ÿѭӧc vұn chuyӇn hӣ có
sөc khí ÿѭa vӅ Trҥi Thӵc NghiӋm Thӫy Sҧn, Truӡng Ĉҥi Hӑc Nông Lâm TP. Hӗ
Chí Minh. Cá ÿѭӧc thuҫn dѭӥng trong ao ÿҩt 1.200 m2, ÿӝ sâu mӵc nѭӟc 1,5-1,6 m.

Hình 3.1. Cá lăng nha bӕ mҽ

11


Hình 3.2. Ao nuôi cá bӕ mҽ
3.3.2. Bӕ trí thí nghiӋm
Thí nghiӋm kích thích cá lăng rөng trӭng gӗm ba nghiӋm thӭc (NT) theo liӅu
lѭӧng HCG. Thí nghiӋm ÿѭӧc bӕ trí hoàn toàn ngүu nhiên vӟi mӝt yӃu tӕ là liӅu
lѭӧng HCG nhѭ sau:
- NTI: 4.800 IU/kgƂ
- NTII: 5.200 IU/kgƂ
- NTIII: 5.600 IU/kgƂ
Các NT ÿѭӧc lһp lҥi ba lҫn vào nhӳng thӡi ÿiӇm khác nhau. Mӛi lҫn lһp lҥi,

sӱ dөng tӯ 3-7 cá cái cho tӯng NT.
Cá cӫa mӛi NT ÿѭӧc tiêm ba lҫn nhѭ sau:
-LiӅu dүn: 300 IU/kgƂ
-LiӅu sѫ bӝ: 500 IU/kgƂ
-LiӅu quyӃt ÿӏnh: Phҫn còn lҥi cӫa mӛi NT
Khoҧng thӡi gian giӳa liӅu dүn và liӅu sѫ bӝ tӯ 10-12 giӡ, giӳa liӅu sѫ bӝ và
liӅu quyӃt ÿӏnh là 5 giӡ.
LiӅu tiêm cá ÿӵc bҵng 1/3 liӅu tiêm cá cái và tiêm cùng lúc vӟi tiêm cá cái ӣ
liӅu quyӃt ÿӏnh.

12


Sau khi tiêm liӅu quyӃt ÿӏnh chúng tôi ÿánh dҩu cá tӯng NT rӗi thҧ vào cùng
mӝt bӇ xi măng 14m3 và cho nѭӟc chҧy nhҽ ÿӇ cung cҩp oxy và kích thích sӵ hѭng
phҩn cӫa cá.

Hình 3.3. Tiêm HCG cho cá

3.3.3. Kích thích cá sinh sҧn
3.3.3.1. Ch͕n cá b͙ ḿ cho sinh s̫n

Khâu chӑn cá bӕ mҽ rҩt quan trӑng, viӋc ÿánh giá mӭc ÿӝ thành thөc ÿòi hӓi
phҧi chính xác và có kinh nghiӋm.
Trong sҧn xuҩt giӕng nhân tҥo, ÿӕi vӟi các loài cá có lѭӧng tinh dӏch nhiӅu,
dӉ vuӕt nhѭ cá chép, cá trôi, cá trҳm… thì cá ÿӵc ÿѭӧc kiӇm tra ÿӝ thành thөc bҵng
cách vuӕt tinh. Ĉӕi vӟi cá lăng nha, do cҩu tҥo buӗng tinh phӭc tҥp, tinh dӏch ít vuӕt
không chҧy ra ÿѭӧc nên viӋc vuӕt tinh rҩt khó khăn. Vì thӃ, chӑn cá ÿӵc cho sinh
sҧn chӍ dӵa vào hình dҥng bên ngoài và gai sinh dөc.
Ĉӕi vӟi cá cái, ngoài viӋc quan sát hình dҥng bên ngoài còn có thӇ dùng que

thăm trӭng ÿӇ kiӇm tra ÿӝ thành thөc.
Chӑn cá ÿӵc và cá cái theo nhӳng tiêu chuҭn sau:
Cá ÿӵc khӓe mҥnh, không dӏ tұt, gai sinh dөc càng dài càng tӕt, ÿҫu mút gai
sinh dөc hѫi ӱng hӗng.
Cá cái: khӓe mҥnh, không dӏ tұt, lӛ sinh dөc lӗi hѫi ӱng hӗng, bөng to, mӅm
ÿӅu. Trӭng phҧi hӝi tө ÿӫ các ÿiӅu kiӋn:
- Ĉӝ ÿӗng ÿӅu, ÿӝ căng và ÿӝ rӡi cao;

13