Giáo án Hóa học 10 bài 24: Sơ lược về hợp chất có Oxi của Clo

HÓA HỌC LỚP 10

SƠ LƯỢC VỀ HỢP CHẤT CÓ OXI CỦA CLO
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Về kiến thức:
Học sinh biết:
- Thành phần, tính chất của nước Gia – ven, clorua vôi;
- Ứng dụng và cách điều chế các hợp chất đó.
Học sinh hiểu:
- Nguyên nhân làm cho nước Gia – ven, Clorua vôi có tính tẩy màu, sát trùng.
- Vì sao không để được nước Gia – ven lâu ngoài không khí.
2. Về kĩ năng:
- Học sinh có thể dựa vào cấu tạo phân tử để suy ra tính chất.
- Học sinh có kĩ năng viết các phương trình phản ứng.
- Vận dụng các ứng dụng của các hợp chất trên vào đời sống.
3. Về giáo dục:
- Sử dụng hiệu quả, an toàn nước Gia – ven, clorua vôi trong thực tế.
II. CHUẨN BỊ
Giáo viên: - Chai đựng nước Gia-ven, mẫu clorua vôi, giấy màu, ống nghiệm…
Học sinh: - Ôn bài cũ, đọc trước bài mới
III. TIẾN TRÌNH BÀI MỚI
1. Ổn định lớp (2 phút): Ổn định chỗ ngồi và kiểm tra sĩ số.
2. Nội dung bài mới (43 phút):
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Hoạt động 1 (8 phút)
Kiểm tra bài cũ, vào bài mới
* Kiểm tra bài cũ:
• Các số oxi hoá có thể có của Clo?
• Các số oxi hoá của Clo:
Các số oxi hoá đó thể hiện trong các hợp -1

chất của Clo với các nguyên tố nào?
0
+1
+3
+5
+7
• Nêu các tính chất hoá học của Clo?
•
Viết phương trình phản ứng minh hoạ.

trong hợp chất với H2 và kim loại
đơn chất
trong hợp chất với Oxi, Flo

Tính chất hoá học của Clo: tính oxi

hoá mạnh.


HÓA HỌC LỚP 10
- Tác dụng với kim loại:
2Na + Cl2
- Tác dụng với hiđro:
H2 + Cl2
- Tác dụng với nước:
Cl2 + H2O

2NaCl
2HCl
HCl + HClO

* Vào bài mới: Chúng ta đã được tìm hiểu
về các hợp chất của Clo với hiđro và kim
loại. Chúng có rất nhiều ứng dụng như:
KCl làm phân bón, ZnCl2 có khả năng diệt
khuẩn, AlCl3 dùng làm xúc tác trong tổng
hợp hữu cơ... Vậy thì ngoài các hợp chất
trên, clo có tạo hợp chất với các nguyên tố
nào nữa và các hợp chất đó có ứng dụng
gì thì trong bài mới hôm nay chúng ta sẽ
cùng tìm hiểu.
Bài 24: Sơ lược về hợp chất
có oxi của Clo
Hoạt động 2 (15phút)
Tìm hiểu về nước Gia - ven
I. NƯỚC GIA – VEN
1. Thành phần
Cho học sinh quan sát lọ đựng nước Gia –
ven và giới thiệu thành phần hoá học của
nước Gia – ven.
Nước Gia – ven là dung dịch hỗn hợp muối
NaCl và NaClO.
Yêu cầu học sinh xác định các axit tương
HCl
NaCl
ứng với các muối trên. Gọi tên axit và Axit clohiđric
Natri clorua
muối tương ứng.
HClO
NaClO

*Gốc Cl- có tên gọi là gốc clorua,
Axit hipoclorơ
Natri hipoclorit
Gốc ClO- có tên gọi là gốc hipoclorit.
2. Tính chất hoá học
- Làm thí nghiệm thể hiện tính tẩy màu của Giấy màu nhạt dần chứng tỏ nước Gia –


HÓA HỌC LỚP 10
nước Gia – ven. Yêu cầu học sinh nêu hiện
tượng và rút ra nhận xét.
- Nguyên nhân để nước Gia – ven có tính
tẩy màu?
NaClO là muối của axit yếu (yếu hơn cả
axit H2CO3), do đó trong không khí ẩm (có
mặt CO2) sẽ xảy ra phản ứng:
NaClO + CO2 + H2O → NaHCO3 + HClO
- Tại sao nước Gia – ven có tính oxi hoá
mạnh?
Đúng vậy. Ngoài ra, khi có ánh sáng,
HClO dễ bị phân tích cho oxi nguyên tử
cũng là một tác nhân oxi hoá mạnh.
HClO
as
HCl + [O]
- Cần chú ý gì trong sử dụng nước Gia –
ven?
Kết luận về tính chất của nước Gia – ven:
+) Dễ bị phân huỷ
+) Có tính oxi hoá mạnh

ven có tính tẩy màu.

Do NaClO và HClO là những chất có tính
oxi hoá mạnh.

Không để nước Gia – ven lâu ngoài không
khí do xảy ra phản ứng với CO2.

3. Ứng dụng
Yêu cầu học sinh nghiên cứu sách giáo - Tẩy trắng vải, sợi, giấy.
khoa và liên hệ thực tiễn để rút ra ứng - Tẩy uế chuồng trại chăn nuôi, nhà vệ sinh.
dụng của nước Gia – ven.
4. Điều chế
a) Trong phòng thí nghiệm: nước Gia –
ven được điều chế bằng cách cho khí Clo
tác dụng với dung dịch NaOH loãng,
nguội.
Cl2 + 2NaOH
NaCl + NaClO + H2O
nước Gia – ven
Quá trình phản ứng:
- Đầu tiên, Clo tác dụng với nước trong


HÓA HỌC LỚP 10
dung dịch tạo thành hỗn hợp 2 axit HCl và
HClO.
1) Cl2 + H2O

HCl + HClO

- Sau đó, hỗn hợp 2 axit này tác dụng với
NaOH để tạo thành hỗn hợp 2 muối NaCl
và NaClO.
2) HCl + HClO + 2NaOH
NaCl +
NaClO + H2O
2NaCl + 2H2O đpdd 2NaOH + H2↑ + Cl2↑
b) Trong công nghiệp:
(-) (+)
Điều chế nước Gia – ven bằng cách điện
phân dung dịch muối ăn (15÷20%) trong
thùng điện phân không có màng ngăn.
Do không có màng ngăn nên Cl2 thoát ra ở
anôt tác dụng với NaOH (cũng vừa được
tao thành ở catôt) trong dung dịch tạo ra
nước Gia – ven.
Cl2 + 2NaOH
NaCl + NaClO + H2O
*Nước Gia – ven được Berthollet điều chế
lần đầu tiên tại thành phố Javen gần thủ
đô Paris của Pháp.
Hoạt động 3 (15 phút)
Tìm hiểu về Clorua vôi
II. CLORUA VÔI
1. Tính chất vật lí
Cho học sinh quan sát mẫu Clorua vôi, Clorua vôi là chất bột màu trắng, xốp, có
nêu nhận xét?
mùi xốc của khí Clo.

CTPT:
CaOCl2
Cl
CTCT:
Ca
O
Cl
Yêu cầu học sinh xác định số oxi hoá của Theo CTPT: số oxi hoá của Clo là 0
Clo trong CTPT và CTCT.
Theo CTCT:


HÓA HỌC LỚP 10
Cl -1
Ca
O
Cl+1
Rút ra nhận xét về đặc điểm của muối Nguyên tố Ca liên kết với 2 gốc axit là gốc
này?
Cl- và gốc ClO-.
Khái niệm:
Muối hỗn tạp là muối của một kim loại
với nhiều loại gốc axit khác nhau.
Như vậy, clorua vôi là muối hỗn tạp.
2. Tính chất hoá học
Do chứa gốc ClO- nên cũng như nước Gia
Dựa vào công thức cấu tạo, hãy dự đoán – ven, Clorua vôi cũng có tính oxi hoá
tính chất của Clorua vôi? Viết phương mạnh.
trình phản ứng minh hoạ.
- Tác dụng với chất khử:

CaOCl2 + 2HCl → CaCl2 + Cl2↑ + H2O
- Tác dụng với CO2 trong không khí ẩm:
2CaOCl2 + CO2 + H2O → CaCl2 +
CaCO3↓+ 2HClO
3. Ứng dụng
- Tẩy trắng vải, sợi, giấy.
Yêu cầu học sinh nghiên cứu sách giáo - Tẩy uế hố rác, cống rãnh, chuồng trại
khoa và nêu ứng dụng của Clorua vôi?
chăn nuôi...
- Tinh chế dầu mỏ.
- Xử lý chất độc, bảo vệ môi trường.
4. Điều chế
Clorua vôi được điều chế bằng cách cho
khí Clo đi qua vôi tôi hoặc sữa vôi ở 30oC.
C
Cl2 + Ca(OH)2 30

→ CaOCl2 + H2O
0

1)
Gợi ý cho học sinh viết quá trình phản ứng
tương tự như điều chế nước Gia – ven.

Cl2 + H2O
OH + HCl

HCl + HClO
Cl

HÓA HỌC LỚP 10
2) Ca

C
30


→ Ca
0

OH + HClO
Ở nhiệt độ thường:
2Cl2 + 2Ca(OH)2
+ Ca(ClO)2

+ 2H2O
O Cl

CaCl + 2H2O

(canxihipoclorit)

So sánh sản phẩm canxihipoclorit và - Giống nhau: đều có tính oxi hoá mạnh do
clorua vôi?
có chứa gốc hipoclorit.
- Khác nhau: clorua vôi là muối hỗn tạp, ở
dạng rắn còn canxihipoclorit không là muối
hỗn tạp, ở dạng dung dịch.
Hoạt động 4 (5 phút)

Củng cố kiến thức
* Tóm tắt lại kiến thức trọng tâm về:
- Thành phần
của nước Gia – ven
- Tính chất
và clorua vôi
- Điều chế
* Giao bài tập về nhà.