Giáo án Hóa học 11 bài 44: Anđehit Xeton

HÓA HỌC 11

ANĐEHIT VÀ XETON
I)Mục tiêu
1) kiến thức
- học sinh biết : + biết đinh nghĩa ,cấu trúc ,phân loại ,danh pháp của Anđehit và
Xeton .
+ biết tính chất vật lí
+ biết phương pháp điều chế ,ứng dụng của fomanđehit và
Axetanddehit
- học sinh hiểu: Tính chất hoá học của anđehit và xeton
- vận dụng + so sánh nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy của anđehit và xeton với
các hớp chất hưu cơ khác
+ viết các chuổi phản ứng có liên quan
2) Kĩ năng
+ đọc tên của các anđehit và xeton theo IUPAC và danh pháp
thông thường
+ dựa vào các đặc điểm cấu tạo giúp học sinh đinh nghĩa và phân
loại
3) Thái độ
+ giúp học sinh cảm nhận được một cách tự nhiên mối quan hệ
biên chung giũa cấu tạo và tính chất,và sự ảnh hưởng qua lại giữa
các ngtử trong phân tử,kết hợp với các tác động giáo dục giúp học
sinh có cách sống tốt trong cộng đồng.
+ giúp học sinh nhận thức rõ lợi ích và tín độc hại của các chất từ
sinh có cách sống tốt trong cộng đồng.
II) Chuẩn bị
+ sgk hoá lớp 10 nâng cao
+ phương pháp dạy học nêu vấn đề ,đàm thoại
III) Kiểm tra bài cũ : cho học sinh viết các phản ứng thể hiện tính chất hoá học cơ bản
của ancol.

IV) Tiến trính dạy học
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1:
P2 : đàm thoại dạy học nêu vấn đề .
Gv:cho các chất sau: H-CHO .(1)
CH3-CHO (2). CH3-CO-CH3 . (3)
CH3-CO-C6H5 (4)
Hãy nhận xét sự giống và khác nhau của
các hợp chất trên?
Gv:1, 2 gọi là anđehit
3, 4 gọi là xeton
Vậy anđehit là gì ? xeton là gì ?
Cho vd minh hoạ ?

Hoạt động của trò
Hs:
Giống nhau:1,2 đều có nhóm CHO.
khác nhau: 1 thì nhóm CHO liên kết
với H còn 2 thì nhóm CHO liên kết
vơí nhóm –CH3
Giống nhau:3,4 đều có nhóm >C=O
Hs: + anđehit là những hợp chất hưu
cơ mà phân tử có nhóm CH=O liên
kết trực tiếp với ngtử cacbon hoặc
hidro
+ xeton là những hợp chất hưu cơ mà
phân tử có nhóm >C=O liên kết với
hai ngtử cacbon
Vd:+ anđehit C2H5-CHO.
C2H3-CHO

Nội dung
I)định nghĩa,cấu trúc,phân
loại,danh pháp và tính chất
vật lí.
1) định nghĩa và cấu trúc
a)định nghĩa:
+ anđehit là những hợp chất
hưu cơ mà phân tử có nhóm
CH=O liên kết trực tiếp với
ngtử cacbon hoặc hidro.
+ xeton là những hợp chất hưu
cơ mà phân tử có nhóm >C=O
liên kết với hai ngtử cacbon.
Chú ý:+ nhóm CH=O là nhóm
chức của anđehit ,no được gọi
là cacbanđehit.
+ nhóm .>C=O gọi là nhóm


HÓA HỌC 11

Gv :cho hs nhắc lại cấu trúc của >C=C<
nếu thay C bằng O thì cấu trúc của >C=O
có gì đặc biệt ?và từ đó no có tính chất gì
đặc trưng ?

Hoạt động 2 :
P2 :
Gv :vd: CH3-CHO .CH3-CO-C6H5

Phân tử gồm hai phần :
+gốc hidrocacbon
+ nhóm chức (xét phân tử chỉ có một
nhóm chức )
Vậy anđehit và xeton được chia làm mấy
loại ? lấy vd minh hoạ
Hoạt động 3:
P2 :đàm thoại ,suy lí
Gv.vd :HCHO gọi là metanal.CH3CHO
gọi là etanal
CH3CH(CH3)CH2CHO gọi là 3metylbutanal.
Gv:chọn mạch cacbon dài nhất có chứa
nhóm CHO làm mạch chính và đánh số
bắt đầu từ nhóm CHO.đọc tên mạch
chính theo HC no ,vd có 1C thì đọc là
metan,2C đọc là etan …..
Gv:hãy gọi tên của các chất sau:
CH3CH2CHO . CH2=CHCHO.
CH3C(CH3)=CHCHO ?
Gv:hãy nêu quy tắc gọi tên của anđehit ?

Gv:vd CH3-CO-CH3 gọi là propan-2on :CH3COCH2CH3 gọi là butan-2-on
Chon mạch chính có chứa nhóm
>C=O,đánh số thứ tự sao cho >C=O có

+ xeton :CH3-CO-CH2-CH3 .
Hs: +cấu trúc của >C=C<
- ngtử C có lai hoá sp2
- có một liên kết  bền và một liên
kết  kém bền.

- trong lk >C=C< ko phân cực .
- góc lk là 120o
Khi thay C bằng O thì: giống nhau chỉ
khác nhau ở chổ liên kết >C=O phân
cực .do ngtử O có độ âm điiện lơn hơn
của C.
-do đó mà >C=C< và >C=O có
những tính chất giống và khác nhau.
+ p/ư cộng . p/ư hoá
Hs:anđehit và xeton được chia làm 3
loại : +no
+ không no
+thơm
Vd :

cacbonyl.
b)cấu trúc của nhóm
cacbonyl
+
0
120 ( C = O

2) phân loại :
Dựa theo cấu tạo của gốc
hidrocacbon người ta phân
chia anđehit và xeton thành 3
loại: andehit .vd:no ,
C3H7CHO . không
no.CH2=CH-CH2CHO.
thơm .C6H5CHO

xeton: no,
3) danh pháp
+ Anđehit theo IUPAC
Tên thay thế = tên của HC
theo mạch chính +al
Vd:HCHO gọi là metanal
.CH3CHO gọi là etanal
.CH3CH(CH3)CH2CHO gọi là
3-metylbutanal

Hs: CH3CH2CHO : propanl
CH2=CHCHO: propenal
CH3C(CH3)=CHCHO :3-metylbut-2en-1-al
Hs:Tên của HC theo mạch chính + al
+ Anđehit theo tên thường:
Có nguồn gốc lịch sử thường
dùng để gọi các hợp chất đơn
gian vd: HCHO :anđehit fomit
CH3CHO anđehitaxetic
CH3CH(CH3)CHO
anđehitisobutiric
CH2=CHCHO anđehitacrilic
…………
+ Xeton: theo IUPAC


HÓA HỌC 11
số chỉ vị trí nhỏ nhất .
Gv:hãy gọi tên các chất
sau:CH3COCH(CH3)CH3

CH3COCH=CH2 . C2H5COC2H5
Từ đó nêu quy tắc đọc tên của xeton?

Hs:CH3COCH(CH3)CH3 3metylbutan-2-on
CH3COCH=CH2 but-3-en-2-on
C2H5COC2H5 pentan-2-on
Hs:Tên thay thế=têncủa HC tương
Gv:Vd:CH3-CO-CH3 do 2nhóm CH3- gắn ứng +on
với nhóm >C=O mà CH3- gọi là metyl
nên CH3-CO-CH3 được gọi là
đimetylxeton
CH3COCH2CH3 do 2nhóm CH3- và
CH2CH3- gắn với >C=O và “e”
(etyl)đứng trước “m’(metyl) trong bảng
chử cái nên được gọi là etylmetyl xeton :
Gv:hãy đọc tên các xeton sau:
Hs:CH3COCH=CH2 metyl vinyl xeton
CH3COCH=CH2 . C6H5COCH3.
C6H5COCH3 metyl pheyl xeton
Gv:hãy nêu quy tắc đọc tên của xeton?
Hs:Tên gốc chức=tên của các gốc HC
Gv:hãy viết các đồng phân và gọi tên của đính vào nhóm >C=O +xeton
anđehit và xeton có ctpt sau C
Hs:
Hoạt động 4:
P2: nghiên cứu:
Gv:
Chất
Tnc0
Ts0

Độ tan
Hs:- HCHO(ts:-190).CH3CHO( ts:210)
%
là những chất khí không màu mùi xốc
CH4
-183
-162
0
tan tốt trong nước và các dung môi
C2H6
-183
-89
0
hưu cơ.
HCHO
-92
-19
55
-axeton la chất lõng dẽ bay
�
CH3CHO
-123,5
21
hơi( ts:570)tan vô hạn trong nước và
�
CH3COCH3
-95
57
CH3COCH2CH3 -86,4
79,6

25.5
hoà tan được nhiều chất hưu cơ khác .
�
CH3OH
-97
64,5
-so với các HC có cùng số ngtử C
�
C2H5OH
-115
78,3
trong phân tử ,nhiệt độ sôi và nhiệt độ
Kết hợp sgk hãy nhận xét và rút ra kết
nóng chảy của các anđehit và xeton
luận về tính chất vật lí của anđehit và
cao hơn nhưng so với ancol có cùng
xeton .
số C lại thấp hơn.
-mỗi anđehit và xeton có mùi đặc
trưng như xital mùi sả. axeton có mùi
Gv:xital(
geranial.
neral)
thơm nhẹ.menthonốc mùi bạc
hà.anđehit xinait mùi quế.
CHO

CHO

O

Menton(

) anđehit xinait (

CH=CH-CHO

)
Hoạt đông 5: cũng cố bài cho hs làm các
bài tập trong sgk

Tên thay thế=têncủa HC
tương ứng +on
Vd:CH3COCH(CH3)CH3 3metylbutan-2-on
CH3COCH=CH2 but-3-en-2on

+ xeton theo gốc chức :
Tên gốc chức=tên của các gốc
HC đính vào nhóm >C=O
+xeton
Vd:CH3-CO-CH3 gọi là
dimetylxeton :CH3COCH2CH3
gọi là etylmetylxeton
+Anđehit thơm C6H5CHO gọi
là benzanđehit
+ xeton thơm C6H5COCH3 gọi
là axetophenon
4) tính chất vật lí:
- HCHO(ts:190).CH3CHO( ts:210) là
những chất khí không màu

mùi xốc tan tốt trong nước và
các dung môi hưu cơ.
-axeton la chất lõng dẽ bay
hơi( ts:570)tan vô hạn trong
nước và hoà tan được nhiều
chất hưu cơ khác .
-so với các HC có cùng số
ngtử C trong phân tử ,nhiệt độ
sôi và nhiệt độ nóng chảy của
các anđehit và xeton cao hơn
nhưng so với ancol có cùng số
C lại thấp hơn.
-mỗi anđehit và xeton có mùi
đặc trưng như xital mùi sả.
axeton có mùi thơm
nhẹ.menthonốc mùi bạc
hà.anđehit xinait mùi quế.


HÓA HỌC 11