GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỀ PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH Ở HÀ NỘI HIỆN NAY

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN KIM QUÝ

GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
VỀ PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH
Ở HÀ NỘI HIỆN NAY

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2018


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN KIM QUÝ

GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
VỀ PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH
Ở HÀ NỘI HIỆN NAY
Ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 9.38.01.02

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. Trần Đình Nhã

HÀ NỘI - 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, tài liệu được sử dụng trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng
và được trích dẫn theo đúng quy định.
Tác giả

Nguyễn Kim Quý


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.................................................................................................................................... 1
Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI ....................................... 8
1 1 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước ....................................................8
1 2 Tổng quan tình hình nghiên cứu ngoài nước ..................................................17
1 3 Nhận x t về tình hình nghiên cứu đề tài .........................................................19
1 4 Những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu về đề tài luận n ................................21
Chương 2 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CỦA GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỀ PHÒNG,
CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH .......................................................................................... 24
2.1. Khái niệm, vai trò của giáo dục pháp luật về ph ng chống

o lực gia đình 24

2.2. C c thành tố của giáo dục pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình.........46
2.3 C c điều iện đảm bảo gi o ục ph p luật về ph ng chống

o lực gia đình ..... 63

2.4. Giáo dục pháp luật về phòng, chống BLGĐ của một số quốc gia và bài học
kinh nghiệm cho Việt Nam………………………………………………………
Chương 3 THỰC TRẠNG GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỀ PHÒNG, CHỐNG BẠO
LỰC GIA ĐÌNH Ở HÀ NỘI HIỆN NAY ........................................................................... 80
3.1. Những yếu tố đ c th của thành phố Hà Nội c ảnh hư ng đến gi o ục ph p
luật về ph ng chống

o lực gia đình ...................................................................80

3.2. Thực tiễn giáo dục pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình

Hà Nội ....93

3 3 Đ nh gi chung ho t động gi o ục ph p luật về ph ng chống

o lực gia

đình t i thành phố Hà Nội ....................................................................................104
GIẢ
LUẬT VỀ PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰ

ỤC PHÁP
Ì

ỆN NAY ........................ 117

4 1 Quan điểm t ng cư ng gi o ục pháp luật về phòng, chống b o lựcgia đình ..117
4.2. Các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục pháp luật về phòng, chống
b o lực gia đình

Hà Nội th i gian tới. ..............................................................120

KẾT LUẬN............................................................................................................................ 154
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................ 156
DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ .............................................. 164
PHỤ LỤC ............................................................................................................................... 165


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BLGĐ

: B o lực gia đình

PCBLGĐ

: Phòng, chống b o lực gia đình

CBYT

: Cán bộ y tế

TTYT

: Trung tâm y tế

PBGDPL

: Phổ biến giáo dục pháp luật

HĐND

: Hội đồng nhân dân

UBND

: Ủy ban nhân dân

CLB

: Câu l c bộ

XHCN

: Xã hội chủ nghĩa

THPT

: Trung học phổ thông

THCS

: Trung học cơ s

CAND

: Công an nhân dân

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
B o lực gia đình đã và đang tr thành một vấn đề xã hội nhức nhối, vi ph m
nghiêm trọng quyền con ngư i, làm xói mòn các giá trị v n h a truyền thống tốt
đẹp t c động tiêu cực đến môi trư ng giáo dục thế hệ trẻ, ảnh hư ng đến sự an
toàn, lành m nh của cộng đồng và trật tự xã hội.
Ngày 21/7/2007, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa
XII, kỳ họp thứ 2 đã thông qua Luật Phòng, chống b o lực gia đình và luật này có
hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2008. Ngày 04/02/2009, Chính phủ ban hành Nghị
định số 08/2009/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của
Luật Phòng, chống b o lực gia đình Luật Phòng, chống b o lực gia đình và c c v n
ản hướng ẫn ra đ i là công cụ pháp lý hữu hiệu g p phần nâng cao vai tr

hiệu

quả của công t c ph ng chống b o lực gia đình t ng cư ng bảo vệ n n nhân b o
lực gia đình. Quá trình triển khai thực hiện c c v n ản pháp luật về phòng, chống
b o lực gia đình đã đ t được nhiều ết quả đ ng hích lệ, vấn đề b o lực gia đình đã
được nhìn nhận một cách thực sự như một vấn n n xã hội, công tác phòng, chống
b o lực gia đình đã được các cấp, các ngành và toàn xã hội quan tâm thực hiện
Tuy nhiên, tình tr ng b o lực gia đình
giảm công t c ph ng chống

Việt Nam vẫn không có chiều hướng

o lực gia đình chưa được t ng cư ng: ngày càng c

nhiều trư ng hợp b o lực gia đình gây hậu quả nghiêm trọng được phát hiện; trách
nhiệm của cá nhân gia đình cơ quan tổ chức trong phòng, chống b o lực gia đình
chưa được nhận thức và thực hiện đúng đắn và hiệu quả đ c biệt là nhận thức về

b o lực gia đình của nhiều đối tượng trong xã hội, nhất là ngư i ân

một số v ng

nông thôn v ng sâu v ng xa vẫn chưa đầy đủ nhiều ngư i vẫn cho b o lực gia
đình là những mâu thuẫn nhỏ nh t, thư ng g p hàng ngày trong đ i sống gia đình
Như vậy, m c dù Luật Phòng, chống b o lực gia đình và c c v n ản hướng
ẫn đã được an hành
ph ng chống

p ụng gần mư i n m nhưng thực tiễn cho thấy công t c

o lực gia đình vẫn c n nhiều ất cập h n chế Một trong những

nguyên nhân được x c định là công t c gi o ục ph p luật về ph ng chống

o lực

gia đình chưa được t ng cư ng chưa đ p ứng yêu cầu đ t ra ẫn đến hiệu quả tuyên

1


truyền gi o ục ph p luật về ph ng chống

o lực gia đình chưa được như mong

muốn. Muốn ngư i ân nghiêm chỉnh chấp hành những quy định của Hiến pháp,
pháp luật liên quan đến quyền con ngư i và pháp luật về phòng, chống b o lực gia
đình cần thiết phải nâng cao sự hiểu biết pháp luật cho họ thông qua công tác tuyên

truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình
Hà Nội là thủ đô nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, là trung tâm
đầu não về chính trị v n ho và hoa học ĩ thuật đồng th i là trung tâm lớn về
ngo i giao và giao dịch kinh tế của cả nước. Hà Nội là thành phố lớn thứ 2 cả nước,
sau Thành phố Hồ Chí Minh đồng th i cũng là địa phương đứng thứ nhì về dân
số với 7 742 200 ngư i (n m 2017) sau Thành phố Hồ Chí Minh (tuy nhiên, nếu
tính những ngư i cư trú hông đ ng ý thì ân số thực tế của thành phố này n m
2017 là hơn 8 triệu ngư i). Hà Nội tập trung đông ân thuộc mọi tầng lớp xã hội
trình độ ân trí hông đồng đều, cho nên giáo dục pháp luật nói chung và giáo dục
pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình n i riêng đang c n là một vấn đề thách
thức đ i hỏi các cấp, các ngành của thành phố quan tâm thực hiện, nhằm mục đích
nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của ngư i dân Thủ đô xây ựng một Thủ đô
v n minh an toàn h n chế đến mức thấp nhất tình tr ng BLGĐ Trên thực tế hiện
nay, một bộ phận không nhỏ ngư i dân Hà Nội hiểu biết pháp luật về phòng, chống
b o lực gia đình c n rất mơ hồ chưa đầy đủ, thậm chí số đông c n chưa được tiếp
cận c c qui định của pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình Và hi ngư i dân
thiếu hiểu biết pháp luật thì dễ tr thành thủ ph m ho c là n n nhân trong các vụ
b o lực gia đình
Chính vì vậy, giáo dục pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình
Nam nói chung và

Việt

thành phố Hà Nội nói riêng là vấn đề hết sức cần thiết, b i

tuyên truyền giáo dục pháp luật là một trong những biện pháp quan trọng để xây
dựng ý thức pháp luật và lối sống theo pháp luật cho ngư i dân góp phần h n chế,
lo i trừ vi ph m và tội ph m trong đ c vi ph m và tội ph m BLGĐ.
Xuất phát từ những lý do cơ ản nêu trên nghiên cứu sinh quyết định chọn đề
tài: “Gi o ục pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình

Hà Nội hiện nay” làm

đề tài luận án Tiến sĩ chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính. Việc
nghiên cứu thành công đề tài c ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc, nhất là đối với

2


ho t động phòng, chống b o lực gia đình trên địa bàn Thủ đô Hà Nội.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
2.1. Mục đích nghiên cứu của luận án
Mục đích nghiên cứu của luận n là xây dựng mô hình lý luận tổng thể toàn
iện về gi o ục pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình; đ nh gi
thực tr ng giáo dục pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình

h i qu t

Hà Nội trong

những n m qua; luận giải c c quan điểm và đề xuất các giải ph p nhằm t ng cư ng
giáo dục pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình

Hà Nội hiện nay.

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
Xuất phát từ mục đích nghiên cứu nói trên, luận n x c định những nhiệm vụ
nghiên cứu sau đây:
- Nghiên cứu làm s ng tỏ những vấn đề của mô hình lý luận về gi o ục
pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình, ao gồm: h i niệm vai tr , nội dung

của gi o ục ph p luật về ph ng chống

o lực gia đình; c c yêu cầu và điều iện

t ng cư ng gi o ục ph p luật về ph ng chống
- Phân tích đ nh gi
b o lực gia đình hiện nay

o lực gia đình

h i qu t thực tr ng giáo dục pháp luật về phòng, chống
Hà Nội.

- Luận giải c c quan điểm và đề xuất một số giải ph p t ng cư ng gi o ục
ph p luật về ph ng chống

o lực gia đình

Hà Nội trong th i gian tới.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
3.1. Đối tượng nghiên cứu của luận án
Đối tượng nghiên cứu của luận án là những vấn đề lý luận và thực tiễn của
ho t động gi o ục pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình

Hà Nội hiện nay,

như c c quan điểm khoa học về giáo dục pháp luật cho c c đối tượng khác nhau; hệ
thống c c quy định pháp luật về giáo dục pháp luật và phòng, chống b o lưc gia
đình; thực tiễn giáo dục pháp luật về PCBLGĐ t i thành phố Hà Nội; … Ngoài ra

một mức độ nhất định luận n cũng nghiên cứu kinh nghiệm giáo dục pháp luật về
phòng, chống b o lực gia đình

một số nước trên thế giới

3.2. Phạm vi nghiên cứu của luận án
Giáo dục pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình là vấn đề rộng lớn, là
vấn đề thuộc nghĩa vụ của quốc gia, của mọi thành viên trong xã hội. Luận án chỉ

3


giới h n ph m vi nghiên cứu

những mức độ nhất định. Cụ thể là:

- Về nội ung: Đề tài nghiên cứu vấn đề lý luận và thực tiễn gi o ục pháp
luật về phòng, chống b o lực gia đình
- Về hông gian: Đề tài nghiên cứu phân tích đ nh gi
gi o ục ph p luật về phòng, chống b o lực gia đình

h i qu t thực tr ng

thành phố Hà Nội.

- Về th i gian: Giáo dục pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình

Hà

Nội, từ khi Luật phòng, chống b o lực gia đình c hiệu lực (n m 2007) tới nay.

. Phư ng ph p
4.1. hư ng h

ận và phư ng ph p nghi n cứ đề tài
ận nghiên cứ đ t i

Trong quá trình nghiên cứu, luận án dựa vào c c quan điểm, lý luận mang
tính phương ph p luận sau đây:
- Quan điểm của chủ nghĩa M c - Lênin, của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của
Đảng Cộng sản Việt Nam về con ngư i, về vai trò, vị trí của giáo dục n i chung và
của gi o ục ph p luật nói riêng trong xã hội.
- Lý luận giáo dục học gi o ục ph p luật

Việt Nam và trên thế giới liên

quan về khái niệm gi o ục pháp luật; mục tiêu chủ thể đối tượng, hình thức và
phương ph p; môi trư ng và c c yếu tố t c động đến gi o ục pháp luật và những
vấn đề liên quan h c
- Lý luận về b o lực gia đình và phòng, chống b o lực gia đình
bao gồm h i niệm
phân lo i

o lực gia đình và h i niệm ph ng chống

o lực gia đình và hậu quả của

chủ thể và giải ph p ph ng chống
ph ng chống

Việt Nam

o lực gia đình;

o lực gia đình; nội dung, nguyên tắc,

o lực gia đình

ảo đảm quyền con ngư i trong

o lực gia đình

4.2. ư ng ti

cận nghiên cứ đ t i

Luận n được thực hiện trên c ch tiếp cận đa ngành và liên ngành cụ thể:
- Hướng tiếp cận đa ngành và liên ngành: gi o ục ph p luật về ph ng
chống

o lực gia đình được nghiên cứu ưới g c độ và sự phối hợp của hoa học

gi o ục

hoa học luật học xã hội học đ o đức học v n h a học

- Hướng tiếp cận tổng thể ựa trên mô hình ph ng chống
theo c ch tiếp cận này gi o ục ph p luật về ph ng chống

o lực gia đình:

o lực gia đình được

nhìn nhận như một ộ phận hông thể t ch r i của toàn bộ công t c ph ng chống

4


o lực gia đình
- Hướng tiếp cận nhân quyền học: phân tích luận giải và đ nh gi những vấn
đề lý luận và thực tiễn gi o ục ph p luật về ph ng chống

o lực gia đình đ t

trong một phức hợp những yếu tố c trật tự c liên quan t c động qua l i lẫn nhau
t o thành một chỉnh thể thống nhất nhằm đảm ảo quyền con ngư i
4.3. hư ng h

nghiên cứu của luận án

Nhằm đ t được mục đích nhiệm vụ nghiên cứu đã được đ t ra luận n sử
ụng c c phương ph p nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Phương ph p phân tích: phương ph p này được

ng để phân tích luận

giải những vấn đề lý luận và thực tiễn về gi o ục ph p luật về ph ng chống

o

lực gia đình làm cơ s xây ựng mô hình lý luận tổng thể toàn iện về gi o ục

ph p luật về ph ng chống

o lực gia đình

- Phương ph p tổng hợp: phương ph p này được

ng để tập hợp đ nh gi

tổng hợp c c tài liệu số liệu trong luận n phục vụ cho việc giải quyết c c nhiệm vụ
nghiên cứu cụ thể của luận n
- Phương ph p lịch sử: phương ph p này được

ng để tìm hiểu lịch sử hình

thành và ph t triển của lý luận về gi o ục ph p luật về ph ng chống
đình

o lực gia

Việt Nam và trên ph m vi quốc tế
- Phương ph p điều tra xã hội học: phương ph p này được

ng để thu thập

ý kiến quan điểm của c c nh m đối tượng liên quan đến công t c gi o ục pháp
luật về phòng, chống b o lực gia đình

Hà Nội hiện nay

- Phương ph p thảo luận nhóm, phỏng vấn: Tiến hành thảo luận phỏng vấn

trong nhóm n n nhân bị b o lực gia đình nh m chủ thể gây ra b o lực gia đình chủ
thể giáo dục pháp luật để thu thập thông tin về họ cũng như và nhu cầu của từng đối
tượng.
C c phương ph p trên sẽ được nghiên cứu sinh sử dụng kết hợp trong luận
n nhằm làm rõ những nội ung cơ ản của luận n đảm bảo tính khoa học, ch t
chẽ và hệ thống của các vấn đề cần nghiên cứu trong luận án. Mỗi chương mỗi
phần nghiên cứu, luận án sẽ có những phương ph p được lựa chọn làm chủ đ o, có
những phương ph p hỗ trợ.

5


5. Những đóng góp mới của luận án
Luận n nghiên cứu một c ch toàn diện h i niệm gi o ục ph p luật về
ph ng chống

o lực gia đình; c c thành tố của gi o ục ph p luật về ph ng chống

o lực gia đình; phân tích c c yêu cầu và điều iện cần thiết nhằm t ng cư ng gi o
ục ph p luật ph ng chống

o lực gia đình

Luận n nghiên cứu đ nh gi cụ thể về thực tr ng gi o ục ph p luật về
ph ng chống

o lực gia đình

Hà Nội chỉ ra những ết quả đ t được những h n

chế và nguyên nhân của h n chế trong gi o ục ph p luật về ph ng chống

o lực

gia đình t i thành phố.
Luận n đã luận giải c c quan điểm t ng cư ng gi o ục ph p luật về ph ng
chống

o lực gia đình, từ đ đề xuất các giải ph p t ng cư ng giáo dục pháp luật

về PCBLGĐ ao gồm: nâng cao ý thức pháp luật của xã hội đ c biệt là ý thức pháp
luật và nhận thức về PCBLGĐ của đội ngũ c n ộ, công chức, viên chức làm công
tác giáo dục pháp luật về PCBLGĐ; đội ngũ gi o viên giảng viên giảng d y về
pháp luật, của cộng đồng xã hội và của n n nhân; tiếp tục hoàn thiện pháp luật về
PCBLGĐ; hoàn thiện các hình thức tổ chức giáo dục pháp luật về PCBLGĐ và tang
cư ng công tác kiểm tra, giám sát ho t động giáo dục pháp luật về PCBLGĐ Đồng
th i qua nghiên cứu cũng chỉ rõ được trách nhiệm của cộng đồng, của c nhân cơ
quan, tổ chức trong việc bảo vệ quyền con ngư i nói chung và quyền của phụ nữ,
trẻ em ngư i cao tuổi nói riêng trong gia đình
6. Ý nghĩa ý

ận và thực tiễn của luận án

Luận n g p phần làm sâu sắc cơ s lý luận và hoàn thiện mô hình lý luận
gi o ục ph p luật về ph ng chống ảo lực gia đình với tư c ch là một nội ung
một lo i hình của gi o ục ph p luật

nước ta

Luận n c thể được tham hảo để xây ựng và thực hiện chính s ch, pháp

luật về gi o gi o ục ph p luật về ph ng chống

o lực gia đình

Luận n giúp c c cấp chính quyền Thành phố c sự đ nh gi

nhìn nhận

h ch quan về thực tr ng giáo dục pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình nắm
được những h n chế và nguyên nhân của h n chế trong gi o ục ph p luật về
ph ng chống

o lực gia đình t i thành phố Hà Nội; từ đ

xây ựng và thực hiện

c c chương trình gi o ục ph p luật về ph ng chống ảo lực gia đình

6

thành phố


Hà Nội một cách hiệu quả.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần m đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận án gồm 4
chương, cụ thể như sau:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứ đ t i.
Chương 2: Lý luận giáo dục pháp luật v phòng, chống bạo lực gia đình.
Chương 3: Thực trạng giáo dục pháp luật v phòng, chống bạo lực gia đình

ở Hà Nội hiện nay.
Chương 4:

an đi

gi i h

t ng cư ng gi

chống bạo lực gia đình ở Hà Nội.

7

dục pháp luật v phòng,


Chư ng 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
1.1. T ng q an tình hình nghi n cứ trong nước

Giáo dục pháp luật về phòng, chống b o lực gia đình (PCBLGĐ) c vai tr
rất quan trọng trong PCBLGĐ nhằm t o sự chuyển biến m nh mẽ trong nhận thức
ý thức pháp luật, g p phần nâng cao thói quen tự giác tôn trọng và nghiêm chỉnh
chấp hành pháp luật về PCBLGĐ Do đ

nghiên cứu làm s ng tỏ những vấn đề lý

luận về gi o ục ph p luật về PCBLGĐ có vai trò rất quan trọng làm im chỉ nam
cho ho t động thực tiễn. Tuy nhiên hiện nay chưa c công trình nghiên cứu hoa
học nào đi sâu nghiên cứu toàn diện và có hệ thống vấn đề này

Việt Nam cho đến

nay, giáo dục pháp luật về PCBLGĐ mới chỉ được đề cập đến như là một nội dung
trong giáo dục pháp luật nói chung hay một giải pháp cần thiết trong ho t động
PCBLGĐ Về tổng thể, c thể phân chia c c công trình nghiên cứu c liên quan đến
vấn đề này thành c c c c nh m sau:
Nh m c c công trình nghiên cứu những vấn đề chung về giáo dục pháp luật:
Đề tài khoa học cấp nhà nước,
ối ống the

h

ật

ở h a h c của iệc

dựng

thức

Đào Trí c mã số KX-07-17, của Viện Nhà nước và pháp

luật [76]. Đề tài đã làm rõ một số vấn đề về cơ s

hoa học của việc xây ựng ý

thức và lối sống theo ph p luật: h i niệm, cấu trúc của ý thức pháp luật; khái niệm
và các hình thức thực hiện pháp luật; các nhân tố ảnh hư ng đến ý thức pháp luật;
vai trò của ý thức pháp luật đối với thực hiện pháp luật Trong đ

đề tài đã chỉ rõ

việc giáo dục pháp luật có vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng ý thực và lối
sống theo pháp luật.
Đề tài khoa học cấp Bộ, Một số vấn lý luận và thực tiễn v giáo dục pháp
luật trong công cuộc đổi m i , mã số 92-98-223 của Viện Nghiên cứu Khoa học
pháp lý - Bộ Tư ph p Hà Nội [84], đề tài đã làm rõ một số vấn đề lý luận về giáo
dục pháp luật trong công cuộc đổi mới: khái niệm, mục đích vai tr của giáo dục
pháp luật; đ c điểm của giáo dục pháp luật; các yếu tố ảnh hư ng đến giáo dục pháp
luật trong công cuộc đổi mới; điều kiện đảm bảo hiệu quả giáo dục pháp luật…

8


Cuốn sách B n

giáo dục pháp luật , Trần Ngọc Đư ng Dương Thanh

Mai (1995), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội [19]. Bên c nh tiếp tục làm sáng tỏ một
số vấn đề lý luận về giáo dục pháp luật như: h i niệm, mục đích gi o ục pháp
luật; nội ung chương trình gi o ục pháp luật; chất lượng giáo dục pháp luật và
các tiêu chí cụ thể đ nh gi chất lượng giáo dục pháp luật; các nguồn lực của giáo
dục pháp luật… công trình đã đề cập vai trò của giáo dục pháp luật trong việc hình
thành và xây dựng thói quen xử sự theo pháp luật, t o lập ý thức pháp luật của nhân
dân trong ho t động quản lý nhà nước, trong phát huy dân chủ, m rộng quyền và tự
do của mỗi ngư i, trong việc hình thành và phát triển v n h a ph p lý… Với kết
quả nghiên cứu khá toàn diện công trình đã cung cấp những kiến thức cơ ản quan
trọng về GDPL và là cơ s tư liệu quan trọng để tác giả vận dụng khi nghiên cứu đề
tài giáo dục pháp luật về PCBLGĐ.

Nh m c c công trình nêu trên đã nghiên cứu làm s ng tỏ những vấn đề lý
luận cơ ản về giáo dục pháp luật: khái niệm, mục đích vai tr của giáo dục pháp
luật; nội ung chương trình gi o ục pháp luật; chủ thể và đối tượng giáo dục pháp
luật; hình thức và phương ph p gi o ục pháp luật; chất lượng giáo dục pháp luật và
các tiêu chí cụ thể đ nh gi chất lượng giáo dục pháp luật; các nguồn lực của giáo
dục pháp luật; các mối quan hệ của giáo dục pháp luật với giáo dục chính trị, giáo
dục đ o đức, giáo dục v n h a; nghiên cứu khái quát thực tr ng giáo dục pháp luật
nước ta Đ c biệt, có một số công trình trong c c công trình nêu trên đã đi sâu
nghiên cứu những vấn đề về ý thức pháp luật và v n h a ph p luật, cụ thể là nghiên
cứu những vấn đề: bản chất cơ cấu, vai trò của ý thức pháp luật trong cơ chế điều
chỉnh pháp luật, trong hành vi hợp pháp và hành vi vi ph m pháp luật của cá nhân;
các mối quan hệ của ý thức pháp luật với ý thức chính trị, ý thức đ o đức; nghiên
cứu những vấn đề lý luận về v n h a ph p luật: khái niệm v n h a ph p luật trong
đ i sống pháp luật đ i sống tinh thần của xã hội, các mối quan hệ của v n h a ph p
luật với c c lĩnh vực v n h a h c nhau
Nhóm các công trình nghiên cứu những vấn đề về giáo dục pháp luật cho các
đối tượng cụ thể.
Luận n Ph tiến sĩ luật học “Gi o ục ph p luật qua ho t động tư ph p
Việt Nam – hình thức đ c th của gi o ục ph p luật” của t c giả Dương Thanh

9


Mai, 1994 [38] đã chỉ ra vai tr của giảo ục ph p luật trong một lo i hình ho t
động đ c trưng là ho t động tư ph p; những đ c trưng của công t c gi o ục ph p
luật

lĩnh vực này Luận n cũng đã phân tích làm rõ thực tr ng gi o ục ph p luật

thông qua ho t động tư ph p

Việt Nam hiện nay và trên cơ s đ

đã đưa ra những

giải ph p nhằm nâng cao hiệu quả gi o ục ph p luật qua ho t động tư ph p M c
luận n mới chỉ đề cập đến gi o ục ph p luật qua ho t động tư ph p, chưa đi
sâu gi o ục ph p luật về ph ng, chống

o lực gia đình nhưng đây là tài liệu ổ ích

cho việc nghiên cứu đề tài của t c giả
Luận n Tiến sĩ luật học “Gi o ục ph p luật trong c c oanh nghiệp nhà
nước Việt Nam” 2008 của t c giả Vũ Thị Hoài Phương [52] đã phân tích đ nh gi
toàn iện thực tr ng gi o ục ph p luật cho ngư i lao động c n ộ công đoàn c n
ộ quản lý trong c c oanh nghiệp nhà nước trên cơ s đ đề xuất c c nh m giải
ph p về nâng cao vai tr

chất lượng của chủ thể gi o ục ph p luật; nội ung hình

thức gi o ục ph p luật; đối tượng của gi o ục ph p luật n i chung và ngư i lao
động c n ộ công đoàn c n ộ quản lý trong oanh nghiệp nhà nước
Luận án Tiến sĩ quản lý hành chính công Gi
bộ công chức ở Việt Na hiện na

dục thức h

ật ch c n

của t c giả Trần Công Lý 2009 [36] đã đi sâu

nghiên cứu c c vấn đề về gi o ục ý thức ph p luật cho c n ộ công chức: c c quan
niệm h c nhau về gi o ục ý thức ph p luật cho c n ộ công chức; xây ựng một
hệ thống h i niệm về gi o ục ý thức ph p luật cho c n ộ công chức như h i
niệm chủ thể

h ch thể nội ung mục tiêu chương trình hình thức phương ph p

gi o ục ý thức ph p luật cho c n ộ công chức

nước ta T c giả cũng thẳng thắn

đ nh gi một c ch chân thực những ưu điểm tồn t i nhược điểm của ho t động
gi o ục ph p luật cho c n ộ công chức và trên cơ s đ mà đưa ra những iện
ph p cụ thể nhằm nâng cao chất lượng gi o ục ý thức ph p luật cho c n ộ công
chức

nước ta hiện nay Song luận n mới chỉ nghiên cứu

thức ph p luật cho c n ộ công chức

ph m vi gi o ục ý

Việt Nam và chưa nêu ật được điểm h c

iệt về gi o ục ý thức ph p luật cho c n ộ công chức với c c đối tượng h c Nội
ung gi o ục ph p luật cho c n ộ công chức cũng c n mang tính tổng hợp chưa
đi sâu phân tích c c hình thức gi o ục ph p luật đ c trưng nhất ph hợp nhất đối
với đội ngũ c n ộ, công chức

Việt Nam hiện nay Ngoài ra luận n chưa nghiên

10


cứu làm rõ nhu cầu được gi o ục ph p luật h c nhau đối với c n ộ công chức
mỗi v ng miền thành thị hay nông thôn và đối tượng hông phải là c n ộ công
chức
Luận án tiến sĩ luật học “Gi o ục pháp luật cho sinh viên c c trư ng đ i
học không chuyên luật

Việt Nam” của tác giả Phan Hồng Dương 2014 Học viện

Khoa học xã hội [18]. Nội dung luận n đã làm s ng tỏ một số vấn đề lý luận của
giáo dục pháp luật cho học sinh c c trư ng Đ i học không chuyên luật

Việt Nam:

như hái niệm giáo dục pháp luật; các thành tố của giáo dục pháp luật; các yếu tố
ảnh hư ng đến giáo dục pháp luật; kinh nghiệm giáo dục pháp luật cho sinh viên
c c trư ng đ i học không chuyên luật trên thế giới và gợi m cho Việt Nam.... Tuy
nhiên cơ s lý luận về giáo dục pháp luật được luận án nghiên cứu, làm rõ chỉ gắn
với đối tượng cụ thể là sinh viên c c trư ng đ i học không chuyên luật
Kết quả nghiên cứu của các công trình này thể hiện

Việt Nam.

chỗ: dựa vào những

vấn đề lý luận chung về giáo dục pháp luật, các tác giả đã làm sáng tỏ những vấn đề

lý luận về gi o ục ph p luật đối với c c nh m đối tượng cụ thể, trong từng lĩnh vực
cụ thể, từ đ rút ra những nhận x t đ nh gi

ết luận chung và đ c thù của giáo dục

pháp luật.
Cụ thể hơn c c công trình này đã làm sáng tỏ các đ c điểm của c c đối
tượng giáo dục pháp luật: cán bộ, công chức, viên chức, học sinh phổ thông, sinh
viên ngư i lao động trong các doanh nghiệp, phụ nữ thanh niên ngư i dân tộc
thiểu số, sỹ quan, chiến sỹ trong lưc lượng vũ trang; phân tích c c đ c điểm của các
chủ thể giáo dục pháp luật; x c định được nội ung chương trình hình thức,
phương ph p gi o ục pháp luật phù hợp, gắn liền với c c đ c điểm của các nhóm
đối tượng cụ thể; làm rõ c c đ c điểm của môi trư ng giáo dục; các nhân tố khách
quan và chủ quan t c động đến giáo dục pháp luật; đ nh gi thực tiễn giáo dục pháp
luật đối với c c nh m đối tượng trong c c lĩnh vực cụ thể nêu trên. Tuy các công
trình nghiên cứu trên chưa đề cập đến giáo dục pháp luật trong lĩnh vực PCLGĐ với
đối tượng giáo dục pháp luật là chủ thể và n n nhân của b o lực gia đình (BLGĐ),
nhưng nhiều khía c nh trong c c đề tài nghiên cứu này cần được tiếp thu, phát triển
một cách phù hợp trong luận án của nghiên cứu sinh.

11


Nhóm các công trình nghiên cứu về PCBLGĐ:
Vấn đề PCBLGĐ đã được nhiều cơ quan tổ chức và c c nhà hoa học quan
tâm nghiên cứu; tiêu biểu có các công trình nghiên cứu sau:
Cuốn sách Bạo lực gia đình - Một sự sai lệch giá trị , của các tác giả Lê Thị
Quý và Đ ng Vũ Cảnh Linh - 2006 Nx Khoa học xã hội Hà Nội [59] đã đưa ra c i
nhìn khá toàn diện về các vấn đề lý luận về b o lực chống l i phụ nữ trong gia đình và
BLGĐ với tư c ch là sự sai lệch giá trị và chuẩn mực xã hội và những bài học kinh

nghiệm từ các nghiên cứu tương tự Việt Nam.
Luận án Tiến sĩ xã hội học “T c động của kinh tế thị trư ng đến chức n ng
gia đình

Việt Nam hiện nay” của tác giả Ph m Thị Bình, 2012 [8] đã phân tích

đ nh gi thực tr ng gia đình; x c định t c động của kinh tế thị trư ng đến chức n ng
của gia đình

Việt Nam hiện nay. Từ đ luận n đã đưa ra những quan điểm và đề

xuất các giải pháp nhằm ph t huy t c động tích cực và h n chế t c động tiêu cực của
kinh tế thị trư ng đến chức n ng gia đình

Việt Nam. Xét

một g c độ nào đ thì

các giải ph p t c động tích cực và h n chế tiêu cực của kinh tế thị trư ng đến chức
n ng gia đình

Việt Nam cũng sẽ làm giảm tình tr ng BLGĐ hiện nay, nhất là khi

các chức n ng gia đình được cải thiện c c thành viên trong gia đình yêu thương
tôn trọng lẫn nhau, thực hiện tốt vấn đề ình đẳng giới. Tuy nhiên, luận n cũng
chưa đi sâu nghiên cứu vấn đề giáo dục pháp luật về PCBLGĐ với tư c ch là một
giải pháp.
Luận án tiến sĩ luật học

ạt động của lực ượng c nh sát nhân nhân trong

phòng ngừa tội phạm v bạo lực gia đình ở Việt Na

của tác giả Ph m Minh

Chiêu, 2013 [13] chủ yếu tiếp cận ưới g c độ nhận thức liên quan đến tội ph m về
BLGĐ và ho t động phòng ngừa tội ph m về BLGĐ của lực lượng Cảnh sát nhân
dân. Luận n đã đưa ra h i niệm về tội ph m BLGĐ về ho t động phòng ngừa
BLGĐ; làm rõ nội dung, biện pháp phòng ngừa tội ph m về BLGĐ; đ c điểm tội
ph m học nguyên nhân điều kiện của tình hình tội ph m về BLGĐ; c c iện pháp
phòng ngừa tội ph m về BLGĐ của lực lượng Cảnh sát nhân dân th i gian qua.
Luận n cũng ự báo tình hình tội ph m về BLGĐ đến n m 2020 và những n m
tiếp theo, từ đ đưa ra hệ thống các giải pháp mang tính toàn diện, khả thi về nâng
cao hiệu quả ho t động phòng ngừa tội ph m về b o lực gia đình của lực lượng

12


Cảnh sát nhân dân. Tuy nhiên, luận án mới chỉ đi sâu nghiên cứu về tội ph m
BLGĐ c c iện pháp phòng ngừa tội ph m về BLGĐ của một lực lượng là lực
lượng Cảnh s t nhân ân chưa đề cập sâu đến công tác giáo dục pháp luật về
PCBLGĐ trong ph m vi toàn xã hội.
Ngoài ra c n c c c công trình như: B o lực gia đình và những hậu quả xã
hội n ng nề Hà Linh [27 ; Nghiên cứu b o lực gia đình

Việt Nam Hoàng B

Thịnh [66 ; Nghiên cứu quốc gia về b o lực gia đình đối với phụ nữ

Việt nam

Tổng cục Thống ê Việt Nam [63 ; T c động của inh tế thị trư ng đến chức n ng
gia đình

Việt Nam hiện nay Ph m Thị Bình [8], Tập hợp kết quả nghiên cứu

phòng, chống b o lực gia đình đối với phụ nữ, Viện Nghiên cứu quyền con ngư i,
Trần Thi Hòe [24], Nghiên cứu rà so t c c chương trình: Phòng chống b o lực trên
cơ s giới

Việt Nam, UNFPA Việt Nam [77 ; Quyền con ngư i - Tiếp cận đa

ngành và liên ngành Khoa học xã hội Võ Kh nh Vinh [85]; Quyền con ngư i –
Tiếp cận đa ngành và liên ngành Luật học Tập 1 Võ Kh nh Vinh [86 ; Quyền con
ngư i – Tiếp cận đa ngành và liên ngành Luật học Tập 2 Võ Kh nh Vinh [87
Những vấn đề lý luận và thực tiễn về của c c nh m quyền inh tế v n h a xã hội
Võ Khánh Vinh [89 Những vấn đề lý luận và thực tiễn về c c quyền mới xuất hiện
trong qu trình ph t triển Võ Kh nh Vinh [90 …
Nh m c c công trình nghiên cứu này đã tập trung nghiên cứu làm s ng tỏ
những vấn đề lý luận về BLGĐ và PCBLGĐ

ao gồm:

h i niệm BLGĐ

PCBLGĐ; phân lo i BLGĐ; hậu quả và môi trư ng nảy sinh BLGĐ; nguyên nhân
của BLGĐ; c c yếu tố t c động đến phòng chống BLGĐ; vấn đề giới và ình đẳng
giới trong PCBLGĐ; quyền con ngư i và đảm

ảo quyền con ngư i trong

PCBLGĐ…Tuy một số công trình nghiên cứu lo i này đã đ nh gi cao vai tr của
giáo dục pháp luật trong PCBLGĐ song vấn đề giáo dục pháp luật
mới được đề cập

lĩnh vực này

mức khái quát thứ yếu chưa có công trình nào nghiêu cứu sâu

về gi o ục ph p luật về PCBLGĐ. Tuy nhiên, nền tảng lý luận về gi o ục ph p
luật n i chung gi o ục ph p luật cho c c nh m đối tượng cụ thể nói riêng đã được
đề cập, nghiên cứu sinh sẽ tiếp tục nghiên cứu làm s ng tỏ mô hình lý luận về gi o
ục ph p luật về PCBLGĐ trong luận n của mình

13


Cũng như lý luận về gi o ục ph p luật về PCBLGĐ hiện nay chưa c công
trình nghiên cứu nào nghiên cứu trực tiếp thực tr ng gi o

ục ph p luật về

PCBLGĐ

ục ph p luật về

Việt Nam n i chung cũng như thực tr ng gi o

PCBLGĐ t i Hà Nội theo hướng phân tích đ nh gi thực tr ng gi o ục ph p luật
về PCBLGĐ chỉ ra những tồn t i, h n chế và nguyên nhân của những tồn t i h n

chế đ của công tác gi o ục ph p luật về PCBLGĐ
Thực tr ng gi o ục ph p luật về PCBLGĐ mới chỉ được nghiên cứu gi n
tiếp trong phân tích đ nh gi thực tr ng công t c PCBLGĐ Liên quan đến vấn đề
này c thể kể đến một số công trình nghiên cứu sau: Bài viết “B o lực gia đình
Việt Nam” của tác giả Lê Thị Quý T p chí khoa học và phụ nữ [56 đã đề cập,
đ nh gi thực tr ng BLGĐ

Việt Nam, phân tích hậu quả o BLGĐ mang l i về

sức khỏe, tinh thần, vật chất. Ngoài ra, bài viết còn phân tích, lý giải nguyên nhân
dẫn đến n n BLGĐ

Việt Nam, trong đ c nguyên nhân ý thức pháp luật của

ngư i ân chưa cao do công tác giáo dục pháp luật về PCBLGĐ chưa đ t hiệu quả.
Cuốn sách Nghiên cứ
Na

ốc gia

bạ

ực gia đình đối

i hụ n ở Việt

Tổng cục Thống ê Việt Nam (2010) [63 đã tập trung nghiên cứu, phân tích

thực tr ng BLGĐ đối với phụ nữ

Việt Nam. Cuốn sách đã cho chúng ta thấy được

tỷ lệ phụ nữ Việt Nam bị các lo i BLGĐ rất cao. Cuốn sách ra chỉ rõ các nguyên
nhân của thực tr ng đ và một trong những nguyên nhân được x c định là công tác
giáo dục pháp luật về PCBLGĐ chưa được quan tâm đúng mức, hiệu quả giáo dục
chưa cao chưa t o được ý thức pháp luật cần thiết cho c c thành viên trong gia đình
trong PCBLGĐ
Cuốn s ch “B o lực gia đình

Việt Nam và giải pháp phòng, chống (phân

tích số liệu điều tra đến n m 2012” của các tác giả Nguyễn Hữu Minh, Hoa Hữu
Vân và Trần Tuyết Ánh, Nxb Lao động (2012) [48 đã phân tích thực tr ng, nguyên
nhân xu hướng về BLGĐ n i chung; thực tr ng nguyên nhân xu hướng về BLGĐ
giữa vợ và chồng; thực tr ng nguyên nhân xu hướng về BLGĐ của con ch u đối
với ngư i già, từ đ

cho thấy một trong những nguyên nhân của BLGĐ là nhận

thức về pháp luật của ngư i dân còn h n chế dẫn đến tình tr ng bao che, không khai

14


báo, sợ bị cư i chê. Nhóm tác giả kết luận cho rằng công tác giáo dục pháp luật về
PCBLGĐ chưa đ t được yêu cầu cần có.
Luận v n th c sĩ xã hội học Bạo lực gia đình đối v i phụ n ở ùng en đô
thành phố Hà Nội hiện na

của tác giả Dương Hiều Dịu (2014) đã phân tích thực

tr ng b o lực gia đình đối với phụ nữ

v ng ven đô thành phố Hà Nội trên các khía

c nh: các hình thức BLGĐ; hậu quả của BLGĐ; những ho t động của địa phương
trong PCBLGĐ đối với phụ nữ trong đ

c

công t c gi o

ục pháp luật về

PCBLGĐ cho ngư i vợ, cho ngư i chồng.
Ngoài ra, còn có một số bài báo, công trình nghiên cứu như: Tổng quan về
o lực và ph p luật phòng, chống b o lực gia đình đối với phụ nữ trẻ em Nguyễn
Thị Kim Phụng Nhâm Thúy Lan [51]; Ph p luật ảo vệ phụ nữ trẻ em nhằm ph ng
chống b o lực gia đình và một số giải ph p hoàn thiện Nguyễn Cảnh Quý [60]; B o
lực gia đình

Việt Nam - nguyên nhân và giải ph p Hoa Hữu Vân [83 ; Nghiên

cứu về chất lượng ịch vụ tư ph p cho n n nhân b o lực gia đình

Việt Nam

UNODC thực hiện với sự hợp t c của Trung tâm Phụ nữ và Phát triển, Trung tâm
Nghiên cứu về Giới và Phát triển (RCGAD)
chống tội ph m (HEUNI)

Hà Nội và Viện Châu Âu về phòng

Helsin i [78 …

Nh m c c công trình này đã đề cập phân tích thực tr ng gi o ục ph p luật
về PCBLGĐ đối với c c nh m đối tượng cụ thể (phụ nữ; trẻ em; ngư i cao tuổi)
Kết quả cho thấy c c công trình này phần nào phân tích làm rõ thực tr ng gi o ục
ph p luật về PCBLGĐ như về mục đích chủ thể đối tượng nội ung chương trình
hình thức và phương ph p giáo dục pháp luật. Ngoài ra

mức độ nhất định đã chỉ

ra được những h n chế trong gi o ục ph p luật về PCBLGĐ
Những ết quả nghiên cứu này sẽ giúp nghiên cứu sinh nhìn nhận so sánh,
phân tích đ nh gi thực tr ng gi o ục ph p luật về PCBLGĐ

thành phố Hà Nội

hiện nay.

Giải ph p t ng cư ng gi o ục ph p luật về PCBLGĐ tuy chưa c công trình
nào nghiên cứu trực tiếp nhưng đã được đề cập đến rất nhiều trong c c nghiên cứu
về PCBLGĐ C c công trình tiêu iểu của nh m này là:

15


Cuốn s ch “B o lực gia đình

Việt Nam và giải pháp phòng, chống (phân

tích số liệu điều tra đến n m 2012” của các tác giả Nguyễn Hưu Minh Hoa Hữu
Vân và Trần Tuyết Ánh Nx Lao động (2012) [48] trên cơ s phân tích hiệu quả
của các hình thức truyền thông và các biện pháp xử lý của chính quyền đoàn thể
đối với các vự việc BLGĐ đã đề xuất các giải ph p PCBLGĐ Trong đ

x c định

giải pháp phòng ngừa là truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức, kỹ n ng ứng
phó cho cộng đồng ân cư và đội ngũ c n ộ PCBLGĐ c c cấp; giải pháp chống là
t ng cư ng hiệu lực pháp luật, xử lý nghiêm c c hành vi BLGĐ; giải pháp tổ chức
là củng cố Ban chỉ đ o các cấp về công t c gia đình nhân rộng mô hình PCBLGĐ
Bài viết “B o lực gia đình

Việt Nam – Nguyên nhân và giải ph p” của tác

giả Hoa Hữu Vân T p chí cộng sản điện tử (2013) [83] cho rằng: Một trong những
chức n ng của gia đình là gi o ục xã hội hóa và có lẽ giáo dục nhân cách con
ngư i về tình cảm yêu thương sự hy sinh chia sẻ đ o lý, trách nhiệm nghĩa vụ,
bổn phận của mỗi c nhân trong môi trư ng gia đình sẽ là phương thức giáo dục
hiệu quả nhất. Khi các giá trị nhân v n của v n h a gia đình được thấm sâu trong
trái tim, trí tuệ và hình thành th i quen tâm lý trong đ i sống gia đình và xã hội của
mỗi cá nhân sẽ là phương thức ng n ch n, phòng ngừa hiệu quả đối với các hành vi
BLGĐ một cách bền lâu. Do vậy, theo tác giả cần triển khai mô hình giáo dục tiền
hôn nhân, cần c Chương trình gi o ục hôn nhân; đẩy m nh ho t động giáo dục
gia đình giúp c nhân và cộng đồng nhận thức đúng về giá trị cao đẹp, thiêng liêng
của gia đình trong đ i mỗi con ngư i Đây là những giải pháp quan trọng, cần được
đầu tư cần được thực hiện trong công t c gia đình và PCBLGĐ hiện nay và giai
đo n tiếp theo.

Đề tài “Nghiên cứ đ nh gi thực t ạng
ca bình đ ng gi i

h ng chống bạ

ực gia đình ch

dựng
hụ n

ột ố gi i h

n ng

h i Bình” của tác

giả Trần Thị Ngọc Lan (2010) [25] đã phân tích thực tr ng BLGD đối với phụ nữ
tỉnh Thái Bình, từ đ đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo
dục pháp luật về PCBLGĐ trên c c hía c nh về chủ thể giáo dục đối tượng giáo
dục, nội dung và hình thức giáo dục pháp luật về PCBLGĐ cho phụ nữ.
Ngoài ra c n c c c công trình: C c giải ph p h n chế BLGĐ đối với phụ nữ
và trẻ em B i Thị Xuân Mai [39]; Chống BLGĐ trong cơ chế thị trư ng Ph m

16


Minh Chiêu [11]; Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền trong phòng,
chống b o lực gia đình Ph m Minh Chiêu [12 ; Gi o

ục cộng đồng trong

PCBLGĐ đối với phụ nữ Nguyễn Thị Thu Hương [23]; B o lực giới trong gia đình
Việt Nam và vai trò của truyền thông đ i chúng trong sự nghiệp phát triển phụ nữ,
Hoàng Bá Thịnh [65]; Hoàn thiện pháp luật về ình đẳng giới

Việt Nam, Nguyễn

Thị Ánh Tuyết [69 Cơ chế bảo đảm và bảo vệ quyền con ngư i, Võ Khánh Vinh
[88]; Luật phòng chống b o lực gia đình của một số nước trên thế giới, Uỷ ban về
các vấn đề xã hội của Quốc hội [80 …
Nh m c c công trình nêu trên

g c độ nhất định đã nghiên cứu làm rõ vai

tr của gi o ục ph p luật về PCBLGĐ; c c giải ph p t ng cư ng gi o ục ph p
luật về PCBLGĐ; chủ thể nội ung hình thức và phương ph p gi o ục ph p luật
về PCBLGĐ; cơ chế đảm ảo quyền con ngư i trong PCBLGĐ
Cụ thể các công trình nghiên cứu này này đã phần nào chỉ ra những giải ph p
cần làm để t ng cư ng gi o ục ph p luật về PCBLGĐ: nâng cao nhận thức về
PCBLGĐ; ph t huy sức m nh của cộng đồng; hoàn thiện hệ thống ph p luật để đảm
ảo cơ s ph p lý trong tuyên truyền gi o ục phổ iến ph p luật về PCBLGĐ; đổi
mới nội ung hình thức phương ph p gi o ục ph p luật về PCBLGĐ; nâng cao
n ng lực gi o ục ph p luật cho đội ngũ làm công t c gi o ục ph p luật về
PCBLGĐ; t ng cư ng công t c iểm tra gi m s t ho t động gi o ục ph p luật về
PCBLGĐ
Những ết quả nghiên cứu này sẽ tiếp tục được nghiên cứu sinh nghiên cứu
tổng thể toàn iện hi đưa ra giải ph p t ng cư ng gi o ục ph p luật về PCBLGĐ
thành phố Hà Nội
1. . T ng q an tình hình nghi n cứ ngoài nước
BLGĐ là hiện tượng xã hội có tính lịch sử và mang tính toàn cầu xảy ra

tương đối phổ biến trên thế giới BLGĐ đã vượt qua ranh giới v n h a giai cấp, xã
hội trình độ học vấn, thu nhập và tuổi t c; t c động đến mọi thành viên trong gia
đình đ c biệt là phụ nữ ngư i già và trẻ em. Nhận thức được hậu quả nghiêm trọng
o BLGĐ gây ra chính phủ c c nước, các tổ chức quốc tế, các cá nhân và cả cộng
đồng xã hội đều quan tâm và đã c nhiều công trình nghiên cứu khoa học về vấn đề
này để tìm biện ph p PCBLGĐ trong đ c gi o ục pháp luật về PCBLGĐ và ảo

17


vệ quyền lợi cho các n n nhân bị BLGĐ Tiêu iểu có các công trình nghiên cứu
khoa học sau:
Trước tiên, cần kể đến công trình nghiên cứu “International standards of
the Law on Domestic Violence Prevention and Control - Chuẩn mực quốc tế của
Luật phòng, chống b o lực trong gia đình” của tác giả Shelley Casey, chuyên gia
về giới của Liên hợp quốc [95]. Trong công trình nghiên cứu này, Shelley Casey
đã nêu rõ mục đích của Luật PCBLGĐ của các quốc gia trong đ c nêu rõ h i
niệm BLGĐ phân iệt BLGĐ với các d ng b o lực khác, mục đích của việc ban
hành luật về BLGĐ nhằm giải quyết những vấn đề gì, ph m vi điều chỉnh, các
lo i hành vi BLGĐ những tình huống có thể dẫn tới việc ban hành quyết định
bảo vệ độc lập với bất cứ việc kiện tụng ho c sự can thiệp pháp lý nào khác
(hình sự, dân sự, hành chính), chế tài đối với việc vi ph m quyết định bảo vệ, các
ho t động hỗ trợ n n nhân của BLGĐ hỗ trợ khẩn cấp, các hình thức xử lý bổ
sung đối với ngư i vi ph m, thu thập và báo cáo số liệu, ho t động điều phối và
trách nhiệm của c c cơ quan C thể n i đây là một trong những công trình
nghiên cứu sâu về BLGĐ và ph p luật PCBLGĐ cung cấp cho ngư i đọc một
cái nhìn sâu và rộng về hiện tượng tiêu cực – BLGĐ c ch thức phương tiện h n
chế, khắc phục và dần lo i trừ nó. Tác giả Luận n lĩnh hội từ công trình trên đây
của Shelley Casey cách tiếp cận, nghiên cứu về khái niệm, bản chất của BLGĐ
các chuẩn mực PCBLGĐ

PCBLGĐ

hi xem x t nghiên cứu về giáo dục pháp luật về

trong luận án.

Tác phẩm “Free om rom Violence - Women s Strategies rom Aroun the
worl ” (Tho t hỏi

o lực - Chiến tranh toàn cầu của phụ nữ) do Marrgaret

Schuler làm chủ biên với sự tham gia của nhiều tác giả [102]. Tác phẩm này đã
phản ánh tình hình b o lực chống l i phụ nữ từ nước Mỹ đến c c nước đang ph t
triển từ châu Á đến châu Phi và châu Mỹ La Tinh như Srilan a Pa istan Ấn Độ,
Malaysia Th i Lan Suđan Zim a we Mexico Brazil Bolivia Chi Lê T c giả đã
đề cập một cách toàn diện về tính đa
các hình thức b o lực diễn ra

ng của hoàn cảnh v n h a nguyên nhân

cả những nơi làm việc đư ng phố gia đình Đồng

th i, tác phẩm đã cung cấp một cái nhìn toàn cảnh về vấn đề và chiến lược liên quan
đến b o lực giới và BLGĐ Đ là m rộng chương trình tuyên truyền vận động,

18


giáo dục, cải cách pháp luật và hành động chống BLGĐ
Tác phẩm “Violence

Silence

an

Anger - Women s Writing a

Transgression - b o lực, sự im l ng và sự giận dữ, các bài viết của phụ nữ như là
một tội lỗi” của nhiều tác giả do Deirdre Lashgari làm chủ biên [94]. Cuốn s ch đã
nói lên tiếng nói chống l i b o lực, những hình thức b o lực như p ức tình dục, áp
bức của chủ nghĩa thực dân, các vấn đề giới, chủng tộc, giai cấp v n h a và
đã được tác phẩm đề cập đến Đ c biệt “chính s ch nội bộ; b o lực
đình” đã đề cập đến các d ng b o lực gia đình

o lực

m t trận gia

ể cả b o lực của mẹ với con gái.

Tác phẩm “Loving to Survive - Sexual Terror Men s Violence an
Women s live - Tình yêu và sự sống sót - sự khủng bố tình dục của đàn ông và
cuộc sống của phụ nữ” của nhóm tác giả Dee L R Graham và hai đồng nghiệp
Edna. I Rawilings và Robrta K. Rigsby. Tác phẩm đã phản ánh các ảnh hư ng
của b o lực của nam giới đối với phụ nữ và tâm lý của họ. Tình tr ng hiện t i
của nhiều phụ nữ đã

d ng nô lệ, bị giam cầm và việc liên tục bị đ nh sẽ làm

mất khả n ng phát triển n ng lực cho họ Đây hông phải là vấn đề mang tính tự

nhiên mà là một vấn đề xã hội [93].
Ngoài ra, các bài viết được công bố

nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới

đã ph n nh một cách cụ thể sinh động về b o lực gia đình, như: “B o lực gia đình
một số nước châu Âu - Liên hệ với Việt Nam” (Khoa học về phụ nữ, số 3/1997);
“Tình tr ng b o lực gia đình
3/2000); “B o lực gia đình
gia đình

Nga” (X V Katretcova Khoa học về phụ nữ, số
Ấn Độ” (Khoa học về phụ nữ, số 2/2001); “B o lực

Trung Quốc” (Khoa học về phụ nữ, số 6/2004)…

1.3. Nhận

t về tình hình nghi n cứ đề tài

Từ việc nghiên cứu tình hình nghiên cứu liên quan đến gi o ục ph p luật về
BLGĐ và PCBLGĐ

trên c thể đưa ra những nhận x t h i qu t sau đây:

Hiện nay c rất nhiều công trình nghiên cứu về gi o ục ph p luật n i
chung gi o ục ph p luật cho c c nh m đối tượng n i riêng; nhiều công trình
nghiên cứu về BLGĐ và PCBLGĐ; nhiều công trình nghiên cứu các vấn đề về công
tác giới

ình đẳng giới; một số công trình nghiên cứu về cơ chế đảm ảo quyền con

ngư i n i chung và đảm ảo quyền con ngư i trong PCBLGĐ nói riêng Trong c c

19


công trình đ

gi o ục ph p luật về PCBLGĐ mới được nghiên cứu gi n tiếp được

nhìn nhận như một phần, một ộ phận hông thể t ch r i của PCBLGĐ là giải ph p
giúp ph ng ngừa và ng n ch n tình tr ng BLGĐ
Chưa c công trình nghiên cứu nào nghiên cứu trực tiếp về gi o ục ph p
luật về PCBLGĐ
PCBLGĐ

Việt Nam n i chung và đ c biệt là gi o ục ph p luật về

thành phố Hà Nội n i riêng

Các công trình nghiên cứu đã công ố mới chỉ tập trung nghiên cứu lý luận,
thực tr ng, giải pháp giáo dục pháp luật n i chung và gi o ục ph p luật cho một số
đối tượng riêng biệt như: phụ nữ, trẻ em, thanh thiếu niên…, nghiên cứu lý luận
thực tr ng giải ph p PCBLGĐ và đã chỉ ra những h n chế trong thực tiễn thực hiện
giáo dục pháp luật, thực hiện ph p luật về PCBLGĐ pháp luật về Bình đẳng giới.
Tuy c c công trình nghiên cứu đã công ố chưa c công trình nào nghiên cứu
trực tiếp về gi o ục ph p luật về PCBLGĐ, nhưng c c công trình này đã cung cấp
cho nghiên cứu sinh phương ph p luận hướng tiếp cận và nhiều tư liệu quý để
nghiên cứu đề tài luận n

Qua nghiên cứu tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài đã phân tích

trên

nghiên cứu sinh thấy những vấn đề liên quan đến đề tài đã được giải quyết như:
hứ nhất đã làm s ng tỏ h i niệm gi o ục gi o ục ph p luật; mục đích
gi o ục ph p luật; chủ thể và đối tượng gi o ục; hình thức và phương ph p gi o
ục; môi trư ng gi o ục; c c yếu tố t c động đến gi o ục pháp luật và những vấn
đề liên quan h c
hứ hai đã làm s ng tỏ h i niệm

o lực BLGĐ phân lo i BLGĐ hậu quả

của BLGĐ
hứ ba phần nào đã phân tích đ nh gi thực tr ng BLGĐ
chung thực tr ng BLGĐ

Việt Nam n i

Hà Nội

hứ tư một số công trình đã nghiên cứu làm rõ c c iện ph p PCBLGĐ
trong đ c

iện pháp giáo dục pháp luật.

Các kết quả nghiên cứu trên là một trong những cơ s

hoa học quan trọng

và sẽ được tác giả tiếp tục phân tích, bình luận đưa ra iến giải riêng trong luận án
của mình.

20