Tổ chức hoạt động tự học chương sóng ánh sáng cho học sinh THPT với sự hỗ trợ của mạng xã hội học tập Edmodo (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ HIỀN

TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CHƯƠNG SÓNG
ÁNH SÁNG CHO HỌC SINH THPT VỚI SỰ HỖ TRỢ
CỦA MẠNG XÃ HỘI HỌC TẬP EDMODO

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thái Nguyên, năm 2018


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ HIỀN

TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CHƯƠNG SÓNG
ÁNH SÁNG CHO HỌC SINH THPT VỚI SỰ HỖ TRỢ
CỦA MẠNG XÃ HỘI HỌC TẬP EDMODO

Ngành : Lý luận và phương pháp dạy học Vật lý
Mã số : 8.140.111

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS. Nguyễn Minh Tân

Thái Nguyên, năm 2018

LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan những nội dung trình bày trong luận văn này là kết quả đạt được
của của tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và chưa từng được ai công bố trong bất
kỳ một tạp chí hay một công trình khoa học nào khác.
Thái Nguyên, tháng 6 năm 2018
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Hiền

i


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới Thầy Nguyễn Minh Tân đã luôn
quan tâm, động viên, đôn đốc và giúp đỡ Tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.
Cảm ơn Ban giám hiệu; quý Thầy, Cô tổ Vật lí; trường THPT Ngô Mây, Thị
trấn Ngô Mây – Huyện Phù Cát – Tỉnh Bình Định, đã nhiệt tình giúp đỡ, trao đổi và
tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình thực tế và kiểm nghiệm đề tài.
Xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn động viên,
giúp đỡ trong suốt quá trình học tập và làm việc.
Thái Nguyên, tháng 6 năm 2018
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Hiền

ii


MỤC LỤC

Trang
TRANG BÌA PHỤ
LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii
MỤC LỤC ............................................................................................................ iii
CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN .................................................. iv
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU TRONG LUẬN VĂN................................... v
DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ TRONG LUẬN VĂN ............................... vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài: .............................................................................................. 1
2. Mục tiêu đề tài. .................................................................................................. 1
3. Giả thiết khoa học của đề tài. ............................................................................. 1
4 . Phạm vi nghiên cứu. ......................................................................................... 1
5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài. ...................................................................... 2
6. Đối tượng nghiên cứu của đề tài. ....................................................................... 2
7. Phương pháp nghiên cứu. .................................................................................. 2
8. Sản phẩm và đóng góp cụ thể của đề tài. ........................................................... 2
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CĂN CỨ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI ...... 4
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu .................................................................... 4
1.2. Cơ sở lí luận của đề tài. .................................................................................. 6
1.3. Căn cứ khoa học của dạy học tích cực............................................................ 7
1.3.1. Đặc trưng chung của các PPDH tích cực ..................................................................... 7
1.3.2. Một số phương pháp dạy học tích cực .......................................................................... 7
1.4. Cơ sở phương pháp luận của Dạy - tự học .................................................. 10
1.4.1. Đặc điểm và bản chất của dạy - tự học ....................................................................... 10
1.4.2. Các đặc trưng của dạy - tự học .................................................................................... 12
1.4.3. Tổ chức triển khai dạy - tự học:................................................................................... 13
1.5. Vai trò của CNTT trong việc hỗ trợ Dạy - Tự học ....................................... 15
1.5.1. Ứng dụng CNTT và mạng truyền thông trong Dạy học trên thế giới. .................... 15

iii


1.5.2. Ứng dụng CNTT và mạng truyền thông trong dạy học Việt Nam .......................... 17
Kết luận chương 1: ............................................................................................. 19
Chương 2. XÂY DỰNG TIẾN TRÌNH TỰ HỌC MỘT SỐ KIẾN THỨC CỦA
CHƯƠNG “SÓNG ÁNH SÁNG” ..................................................................... 20
2.1. Đặc điểm; vị trí, vai trò; nội dung; chuẩn kiến thức, kỹ năng, cấu trúc logic
của chương “sóng ánh sáng” trong chương trình Vật Lý phổ thông. ............ 20
2.1.1. Đặc điểm: ....................................................................................................................... 20
2.1.2. Vị trí, vai trò: ................................................................................................................. 20
2.1.3. Phân tích nội dung dạy học của chương: .................................................................... 21
2.1.4. Chuẩn kiến thức, kỹ năng............................................................................................. 22
2.1.5. Cấu trúc logic của chương “Sóng ánh sáng”.............................................................. 24
2.2. Nghiên cứu tính năng và công dụng của mạng xã hội học tập Edmodo. ..... 24
2.2.1. Giới thiệu về mạng XHHT Edmodo........................................................................... 24
2.2.2. Các tính năng cơ bản của mạng XHHT Edmodo. ..................................................... 26
2.2.3. Ưu và nhược điểm của Edmodo.................................................................................. 29
2.2.4. Truy cập, tạo và quản lý tài khoản trên Edmodo. ...................................................... 29
2.2.5. Thiết kế trang Edmodo hỗ trợ tự học nội dung “Chương sóng ánh sáng”. ............. 33
2.2.6. Nghiên cứu quy trình, cách thức tổ chức môi trường học tập Edmodo. ................. 39
2.3. Xây dựng cơ sở dữ liệu học tập chương “sóng ánh sáng”. ........................... 44
2.3.1. Tài liệu sách giáo khoa: ................................................................................................ 46
2.3.2. Bài giảng điện tử: .......................................................................................................... 47
2.3.3. Bài giảng dạng video clip (Hình 2.18):....................................................................... 47
2.3.4. Giáo án: .......................................................................................................................... 48
2.3.5. Thí nghiệm minh họa: .................................................................................................. 49
2.3.6. Hướng dẫn ôn tập: ..............................................��y học

TLGKĐT

Tài liệu giáo khoa điện tử

SV

Sinh viên

XHHT

Xã hội học tập

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU TRONG LUẬN VĂN

Trang
Bảng 3.1. Tác động tích cực của việc sử dụng Edmodo trong dạy học ....................63
Bảng 3.2: Bảng thống kê điểm số (Xi) các bài kiểm tra tự luận ...............................65
Bảng 3.3: Bảng thống kê điểm số (Xi) các bài kiểm tra trắc nghiệm .......................65
Bảng 3.4: Bảng thống kê điểm số (Xi) cả 2 bài kiểm tra ..........................................66
Bảng 3.5: Phân bố tần xuất điểm ..............................................................................67
Bảng 3.6: Kết quả xử lí số liệu ..................................................................................68

v


DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ TRONG LUẬN VĂN

Trang
Hình 2.1: Giao diện trang chủ Edmodo ....................................................................30
Hình 2.2: Mẫu đăng ký thông tin cá nhân .................................................................30
Hình 2.3: Mẫu cập nhật thông tin GV. ......................................................................31
Hình 2.4: Trang cập nhật thông tin GV. ...................................................................31
Hình 2.5: Mẫu cập nhật thông tin GV. ......................................................................31
Hình 2.6a: Trang cài đặt thông tin cá nhân của GV ..................................................32
Hình 2.6b: Trang cài đặt thông tin cá nhân của GV .................................................32
Hình 2.7a,b: Mẫu tạo một lớp học. ...........................................................................34
Hình 2.8: Các chức năng hỗ trợ dạy học của Edmodo..............................................35
Hình 2.9: Tạo một bài khảo sát .................................................................................36
Hình 2.10 :Các bước giao bài tập trực tuyến. ...........................................................37
Hình 2.11: Cách tạo bài kiểm tra trắc nghiệm. .........................................................37
Hình 2.12: Các thông số của bài kiểm tra trắc nghiệm. ............................................38
Hình 2.13: Cơ sở dữ liệu học tập chương “sóng ánh sáng” .....................................45
Hình 2.14a, Hình 2.14b: Tài liệu sách giáo khoa trên Edmodo. ...............................46
Hình 2.15a, Hình 2.15b: Bài giảng dạng trình chiếu. ...............................................47
Hình 2.16 : Bài giảng dạng video clip. .....................................................................48
Hình 2.17: Các file trong mục giáo án. .....................................................................48
Hình 2.18: Các file trong mục thí nghiệm mô phỏng. ..............................................49
Hình 2.19: Các file trong mục hướng dẫn ôn tập. .....................................................49
Hình 2.20a: Ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm và bài tập. ...........................................50
Hình 2.20b: Các dạng bài tập và phương pháp giải. .................................................50
Hình 2.20c: Ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm. ............................................................51
Hình 2.20d: Bài tập tự luận .......................................................................................51
Hình 2.21: Tính năng cộng tác hiệu quả trên Edmodo. ............................................52
Hình 2.22: Diễn đàn thảo luận, tương tác theo các chủ đề trên Edmodo .................52
Hình 2.23: Các file trong mục hình ảnh ....................................................................53
Hình 2.24: Các hình ảnh trong file tia hồng ngoại, tia tử ngoại................................53

vi


Hình 3.1: Biểu đồ phân bố điểm ...............................................................................66
Hình 3.2: Đồ thị phân bố điểm ..................................................................................66
Hình 3.3: Biểu đồ phân bố tần suất ...........................................................................67
Hình 3.4: Đồ thị phân bố tần suất .............................................................................67
Sơ đồ 1.1: Tiến trình giải quyết vấn đề .......................................................................9
Sơ đò 2.1: Cấu trúc logic của chương “sóng ánh sáng” ............................................24
Sơ đồ 2.2: Mô hình dạy học truyền thống đã áp dụng PPDH tích cực. ....................40
Sơ đồ 2.3: Mô hình dạy – tự học với sự hỗ trợ của mạng XHHT Edmodo. .............41
Sơ đồ 2.4: Tiến trình dạy học GQTHCVĐ ...............................................................55

vii


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
1. Thực hiện Nghị quyết số 29/NQ/TW ngày 4/11/2013 của BCH Trung ương
khóa XI, về việc đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục- Đào tạo Việt Nam, đáp ứng
yêu cầu phát triển của đất nước. [2]
2. Cụ thể hóa quan điểm chủ đạo và nhất quán của Đảng, Nhà nước và Bộ GDĐT trong đổi mới PPDH là: Lấy HS làm trung tâm, coi trọng việc bồi dưỡng năng
lực tự học, phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh.
3. Đẩy mạnh áp dụng công nghệ giáo dục hiện đại, ứng dụng CNTT nhằm đáp
ứng nhu cầu học tập linh hoạt, mềm dẻo, phù hợp với xu thế thời đại.
4. Hiện thực hóa chủ trương đổi mới chương trình GDPT do Bộ GD-ĐT sắp
triển khai, trong đó nhấn mạnh định hướng phát triển 10 năng lực của học sinh phổ
thông như: năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải
quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực công nghệ, năng lực tin học vv...[6]
5. Kịp thời thực hiện Chỉ thị số 2699/CT-BGDĐT, ngày 8/8/2017 của Bộ trưởng

Bộ GDĐT về nhiệm vụ chủ yếu năm 2017-2018 của ngành GDĐT (Điểm c, d, mục
5).[3]
Kết luận: Việc lựa chọn đề tài “Tổ chức hoạt động tự học chương sóng ánh
sáng cho học sinh THPT với sự hỗ trợ của mạng xã hội học tập Edmodo” là cần thiết,
có căn cứ, và khả thi.
2. Mục tiêu đề tài.
Vận dụng các quan điểm hiện đại về lý luận dạy học vào việc tổ chức môi trường
học tập trực tuyến thông qua mạng xã hội Edmodo, nhằm nâng cao năng lực tự học
cho học sinh THPT.
3. Giả thuyết khoa học của đề tài.
NẾU tổ chức tốt hoạt động học tập trực tuyến với sự trợ giúp của mạng xã hội
học tập Edmodo THÌ năng lực tự học của học sinh THPT sẽ được cải thiện và dần
nâng cao.
4 . Phạm vi nghiên cứu.
- CHƯƠNG VI: SÓNG ÁNH SÁNG - CHƯƠNG TRÌNH VẬT LÝ 12.

1


Luận văn đủ ở file: Luận văn full