Sinh ly he ho hap 1

THS. NGUYỄN ĐĂNG VƯƠNG


I – Đặc điểm giải phẫu :
Bộ máy hô hấp là nơi diễn ra quá
trình trao đổi khí giữa cơ thể và môi
trường (thực hiện sự hít vào và thở
ra), bao gồm 2 lá phổi và hệ thống
đường dẫn khí.


1 ẹửụứng daón khớ :
Khoang muừi
Thanh quaỷn
Khớ quaỷn
Pheỏ quaỷn


2 – Phổi :

Phổi nằm trong lồng ngực, gồm 2 lá
phổi phải và trái, chiếm # 4/5 thể
tích lồng ngực, tách biệt với các tạng
trong ổ bụng nhờ cơ hoành. Khoảng
giữa 2 lá phổi gọi là trung thất.


Cấu tạo phổi :
 Mỗi lá phổi phân thành các thùy phổi :
phổi phải có 3 thùy, phổi trái có 2 thùy.
 Các thùy phổi lại chia thành nhiều tiểu thùy

( diện tích mặt ngoài khoảng 1 cm2)
 Mỗi tiểu thùy lại có tiểu phế quản dẫn
vào và phân chia thành các tiểu phế quản
tận mang các phế nang.
 Mỗi phế nang dài # 3 mm gồm nhiều túi
nhỏ hơn gọi là phế bào. Thành phế bào là
1 lớp tế bào dẹp bao bọc bởi mô liên kết
và mạch máu.





II - Hiện tượng cơ học của quá trình hô hấp :
1. Động tác hít vào :
* Hít vào bình thường :
- Cơ hoành
- Các cơ liên sườn ngoài
* Hít vào gắng sức :
- Cơ thang
- Cơ ngực to, cơ ngực bé
- Cơ ức- đòn- chủm
- Cơ răng trước
* Khi thực hiện động tác hít vào thể tích
lồng ngực tăng theo 3 chiều : Phải - trái, trướcsau, trên – dưới, lồng ngực mở rộng, phổi giản
nở, khí từ ngoài tràn vào phổi


2. Động tác thở ra :
* Thở ra bình thường :

- Các cơ liên sườn trong
- Các cơ ngang ngực
- Các cơ dưới sườn
* Thở ra gắng sức :
- Các cơ thành bụng


CÁC THÔNG SỐ HÔ HẤP :
1 - Tần số hô hấp : là số lần thở (hít vào
và thở ra) trong khoảng thời gian một phút ( số
nhòp thở trong một phút).
Thí dụ:
- Người bình thường :
+ Khi nghỉ ngơi : 16- 20 lần/ phút
+ khi vận động : 50 lần/phút
- Vận động viên :
+ Khi nghỉ ngơi : 9-10 lần/ phút
+Khi vận động : 60 lần/ phút
2 - Dung tích phổi: là khả năng chứa khí của
hai lá phổi
Thí dụ : - Người thường : 4- 5 lít
-Vận động viên : 6- 7 lít




Thể tích khí lưu thông (VT): một lần hít vào
hoặc thở ra bình thường 0,5 lít



Thể tích khí dự trữ hít vào (IRV):thể tích khí hít
vào thêm được tối đa sau khi hít vào bình
thường



1,5 - 2 lít

Thể tích khí dự trữ thở ra (ERV): thể tích khí thở
ra tối đa thêm được sau khi thở ra bình thường
1,1 - 1,5 lít



Thể tích khí cặn (RV) 1 - 1,2 lít.




Dung tích sống (Vital Capacity) thể tích khí
thở ra tối đa sau khi đã hít vào tối đa




VC= VT + IRV +ERV

3,5 - 4,5 lít ở nam giới và 2,5 - 3,5 lít ở nữ
giới



Dung tích hít vào (Inspiratory Capacity) là
thể tích khí hít vào tối đa sau khi đã thở ra
bình thường.




IC = VT + IRV

Bình thường dung tích hít vào khoảng 2 - 2,5
lít.




Dung tích cặn chức năng (Functional
Residual Capacity) là thể tích khí còn lại
trong phổi sau khi đã thở ra bình thường




FRC = RV + ERV

Bình thường dung tích cặn chức năng
khoảng 2 lít.



Thể tích khí thở ra tối đa giây: Ký hiệu là FEV1
(Forced Expiratory Volume in the first second)



Tỷ lệ FEV1/VC tính bằng % được gọi là chỉ số
Tiffeneau. Người bình thường chỉ số Tiffeneau trung
bình khoảng 80% hay là thể tích thở ra tối đa giây
bằng khoảng 80% dung tích sống. Tỷ lệ này phụ
thuộc vào tính đàn hồi của phổi, lồng ngực và cơ
hoành, mức độ thông thoáng của đường dẫn khí




Thông khí phút: Ký hiệu là MV (Minute
Ventilation). Thông khí phút là thể tích khí
thở ra hay hít vào bình thường trong một
phút.



Thông khí phế nang: Ký hiệu là VA (Alveolar
Ventilation). Thông khí phế nang là lượng khí
trao đổi ở phế nang trong thời gian một
phút.



+ Khoảng chết giải phẫu: Bao gồm toàn bộ
thể tích các đường dẫn khí.



+ Khoảng chết sinh lý là khoảng chết giải
phẫu cộng thêm thể tích các phế nang
không trao đổi khí với máu.



Thể tích khoảng chết vào khoảng 0,14 lít, ký
hiệu Vd





. Vai trò của CO2
 Vai trò của H+ (H2C03)
 Vai trò của oxy
 Vai trò của dây X
 Vai trò của các receptor về áp suất và hoá
học ở quai động mạch chủ
 receptor về sức căng nằm ở cơ trơn thành
phế quản

 Vai trò các trung tâm thần kinh khác
 Vai trò của thân nhiệt
