Hội chứng bìu cấp ở trẻ

Hội chứng bìu cấp ở trẻ

Bs. Trần Xuân Thắm


ĐẠI CƯƠNG

•

Hội chứng bìu cấp là biểu hiện cấp tính tình trạng sưng, đỏ, đau vùng bìu.

- xoắn tinh hoàn
- xoắn phần phụ tinh hoàn
- viêm mào tinh tinh hoàn

-

thoát vị bẹn
tràn dịch tinh mạc cấp
bướu tinh hoàn
giãn tĩnh mạch tinh
phù nề bìu vô căn, Henoch – Scholein


Trong đó xoắn tinh hoàn chiếm tỷ lệ cao trong các trường hợp hội chứng bìu cấp ở trẻ thiếu
niên, đe dọa gây tổn thương tinh hoàn không hồi phục nếu bị xoắn kéo dài trên 8 giờ nên
phải được theo dõi cấp cứu cho đến khi loại trừ được hoàn toàn.


XOẮN TINH HOÀN

•

Định nghĩa: xoắn tinh hoàn là xoắn các cấu trúc của thừng tinh, làm ngăn cản
dòng máu đến tinh hoàn và mào tinh dẫn đến tinh hoàn có thể bị hoại tử


•

Cơ chế

hiện chưa được hiểu biết rõ ràng. Có những yếu tố liên quan như sự co kéo của cơ
nâng tinh hoàn, cơ Dartos
Mức độ và thời gian xoắn quyết định thương tổn tinh hoàn


•
•

Nguyên nhân và phân loại
Xoắn ngoài bao tinh mạc: chiếm khoản 5%, xuất hiện trong thời kỳ bào thai,
trong khi chuyển dạ trẻ sơ sinh, tinh hoàn không xuống bìu không được cố định
vì vậy dễ bị xoắn

•

Xoắn trong bao tinh mạc: do bất thường vị trí bám của màng tinh hoàn vào thừng
tinh (bám cao), tinh hoàn không được cố định và có thể xoắn

•

Xoắn giữa mào tinh và tinh hoàn nếu có phân ly mào tinh – tinh hoàn.


•
•

5. Chẩn đoán
Bệnh sử:

Đau bìu là triệu chứng đầu tiên (80% trường hợp), đau đột ngột, dữ dội, tăng dần
bắt đầu từ bìu lan đến bẹn.
Bệnh nhân có thể kèm theo buồn nôn, nôn, sốt nhẹ


•

– Khám lâm sàng:

Ở tuổi thiếu niên
+Bìu căng lên, sưng to, phù nề ở tinh hoàn và dọc theo thừng tinh.
+Mất phản xạ da bìu
+Tinh hoàn to chắc, nằm ở cao, một số ít trường hợp nằm ngang hơn bình thường,
ấn đau tại tinh hoàn và dọc theo thừng tinh.


•

Ở tuổi sơ sinh

+ Bìu to, đỏ rất dễ bị bỏ sót vì ít đau, thường cho là do sang chấn sản khoa, nếu xoắn

thừng tinh xảy ra trong thời kỳ bào thai thường biểu hiện một khối ở bìu bầm,
mật độ chắc, không đau.


•

+ Xoắn tinh hoàn ẩn: bệnh nhân thường xuất hiện một khối căng, nóng, đỏ, đau ở
bẹn, khám tinh hoàn cùng bên không có ở bìu.


•
•

Cận lâm sàng:
+ Chụp đồng vị phóng xạ Tc99m (giảm máu tới tinh hoàn vàkhông thấy có mạch
máu trong tinh hoàn là dấu hiệu của xoắn tinh hoàn, trong khi luồng máu đến
nhiều hơn trong viêm mào tinh hoàn, độ chính xác đạt tới 95%).

•

+ Siêu âm Doppler màu (xác định luồng máu tới tinh hoàn)


Testicular torsion. Transverse color Doppler image of the left groin
illustrates an undescended testicle without flow

Transverse power Doppler image of both testes illustrates an enlarged, avascular left
testicle.

•
•

6. Điều trị
Chỉ định phẫu thuật: là một cấp cứu nhi nên có chỉ định mổ khẩn ngay khi có
chẩn đoán lâm sàng. Ngoài ra nếu lâm sàng không loại trừ được xoắn cũng có chỉ
định mổ thám sát.

•
•
•
•

+ Phương pháp phẫu thuật: đối với trẻ lớn
Rạch da theo đường nếp bìu hay đường giữa bìu.
Đưa tinh hoàn ra ngoài và tháo xoắn
Đánh giá tình trạng tinh hoàn qua màu sắc và khả năng chảy máu qua đường rạch
bao tinh mạc


•

Nghi ngờ: đắp gạc ấm và chờ khoảng 20 phút nếu tinh hoàn hồng trở lại có thể
giữ tinh hoàn.

•
•

Khâu cố định tinh hoàn bằng chỉ tan hay không tan ở 3 nơi
Tinh hoàn bị hoại tử hoặc không có khả năng hồi phục: cắt bỏ tinh hoàn (vì giữ

lại sẽ có thể làm cho tinh hoàn đối diện không sản xuất được tinh trùng do cơ chế
tự miễn).

•

Cố định tinh hoàn bên đối bên.


Khi nghi ngờ có xoắn tinh hoàn có chỉ định phẫu thuật thám sát, đây vừa là động tác chẩn đoán cũng như điều trị.

/>

XOẮN PHẦN PHỤ TINH HOÀN

•

Đinh nghĩa: phần phụ tinh hoàn là di tích phôi thai của phần trên ống Muller, tồn tại như
một nang nước ở ống dẫn tinh, mào tinh và cực trên tinh hoàn (92%).

•

Tần suất: gặp nhiều hơn xoắn tinh hoàn, thường gặp nhất ở lứa tuổi tiền dậy thì.


•

Lâm sàng: ít cấp tính hơn xoắn tinh hoàn Trường hợp điển hình khi khám nắn
thấy một cục nhỏ di động, chắc, đau nằm giữa mào tinh và tinh hoàn, tinh hoàn
bình thường. Da bìu có dấu hiệu đốm xanh blue-dot sign ở cực trên tinh hoàn,
phản xạ da bìu còn.

Điều trị: nội khoa nếu có chẩn đoán xác định. Dùng kháng viêm không
steroid.
Theo dõi: vài ngày sau bệnh sẽ hết triệu chứng đau


VIÊM MÀO TINH HOÀN

•
•

Tuổi: xảy ra bất kể lứa tuổi nào
Nguyên nhân: trào ngược nước tiểu nhiễm trùng hoặc các bệnh mắc phải lây qua
đường tình dục như lậu hay Clamydia

•

Lâm sàng: đau xuất hiện từ từ kèm sốt và các triệu chứng viêm đường tiết niệu như
tiểu rắt, tiểu mủ. Khám sờ tinh hoàn không đau, mào tinh to, chắc và phản xạ da bìu
(+)


•

Cận lâm sàng: tổng phân tích nước tiểu có bạch cầu, nước tiểu đục và cấy nước
tiểu dương tính. Siêu âm Doppler màu thấy tăng luồng máu tới mào tinh, tinh
hoàn

•

Điều trị: kháng sinh


VIÊM TINH HOÀN

•
•
•

Ít gặp ở trẻ em
Nguyên nhân: thường là do virus nhất là quai bị
Lâm sàng: khám thấy tinh hoàn đau, da bìu đỏ, phù nề, ấn dọc thừng tinh không
đ Phản xạ da bìu (+)

•

Điều trị: triệu chứng là chính, kháng sinh không có chỉ định


Thoát vị bẹn

•

Thoát vị bẹn là tình trạng phình lên một cách bất thường, có thể nhìn thấy được
và cảm thấy được ở vùng bẹn bìu (trẻ nam) hoặc vùng bẹn môi lớn (trẻ nữ). Nội
dung bên trong là các tạng trong ổ bụng (ruột, mạc nối lớn, buồng trứng/phần
phụ)

•
•

Nguyên nhân: 
Do sự tồn tại của ống phúc tinh mạc ở trẻ nam (hoặc ống Nuck ở
trẻ nữ), mà đáng nhẽ ra các ống này phải được đóng kín trước
khi sinh

Thoát vị ống Nuck ở bé gái 3 tháng tuổi
[]


Xử trí

•

Nhập viên ngay khi khối thoát vị to lên mà không tự xẹp, hoặc không đẩy lên
được là dấu hiệu của thoát vị nghẹt. Trẻ sẽ được phẫu thuật cấp cứu trong trường
hợp này.

•

Nếu không có dấu hiệu nghẹt, trẻ sẽ được xếp mổ chương trình. Đây là loại phẫu
thuật trong này tức trẻ có thể được phẫu thuật và xuất viện ngay trong cùng một
ngày


•
•

Phương pháp phẫu thuật.
Phẫu thuật điều trị thoát vị chỉ cần rạch một vết nhỏ ở phía bụng dưới. Tạng
thoát vị được đưa vào ổ bụng. Đường thông lên ổ bụng tức ống phúc tinh mạc
(ống Nuck ở nữ) được đóng kín