Bài thơ: Mẹ

MẸ.
Lặng rồi cả tiếng con ve
Con ve cũng mệt vì hè nắng oi
Nhà em vẫn tiếng ạ ời
Kẽo cà tiếng võng mẹ ngồi mẹ ru.
Lời ru có gió mùa thu
Bàn tay mẹ quạt mẹ đưa gió về
Nhũng ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
QUỐC MINH.
Bài thơ cuả tác giả Trần Quốc Minh có một nhan đề được rút hẳn vào trong một từ
MẸ! Trong trường hợp này, bài thơ có thể rơi vào hai khả năng: Hoặc nói những lời triết lí
chung chung, hoặc chỉ đi vào khai thác một ấn tượng chi tiết, cụ thể về mẹ. Chỉ có trường
hợp thứ hai này mới có thể đem lại một ấn tượng xúc động cho người đọc. Bài thơ Mẹ bắt
đầu đi từ lời ru của mẹ. Lời ru đi qua hai thời gian và không gian khác nhau: trưa hè và
đêm hè. Hai câu thơ 6-8 mở đầu được xây dựng trên một phép đối lập giữa một bên là
tiếng ve đã lặng vì mệt mỏi bởi cái nắng oi bức của buổi trưa hè và một bên là tiếng ru đầu
võng ân cần, nhẫn nại của mẹ. Cái nắng oi bức đã làm cho loại ve vốn được tiếng là “ kêu
không biết mệt” mà cũng phải chịu im, chịu khuất phục. Nhưng đối với người mẹ, mặc dù
mệt, hẳn thế, nhờ lòng thương con mà mẹ đã chẳng quản ngại. Tiếng ru vẫn bay len từ
cánh võng. Câu thơ “ Kẽo cà tiếng võng mẹ ngồi mẹ ru” như thể chùng giãn, chậm rãi, tạc
được cái dáng hình lặng lẽ, nhẫn nại, bền bỉ, nặng tình yêu thương của mẹ.
Tiếp theo là vẻ đẹp của lời ru: “ Lời ru có gió mùa thu”. Gió mùa thu tức là gió
lành, gió mát. Hiểu theo nghĩa tả thực, nhờ bàn tay mẹ quạt mới có thể tạo ra những ngọn
gió mát lành ấy được. Nhưng câu thơ bỗng làm ta nhớ đến giai điệu ru vỗ đằm sâu của
một người mẹ miền nam trong bài Ru con- Dân ca Nam Bộ: “ Gió mùa thu - Mẹ ru con
ngủ - Năm canh chầy...”. Trong lời ca này, người mẹ cũng đã thức một đêm vì thương con
và vì cả những nỗi niềm khác nữa. Hẳn khi viết về cái gió mùa thu trên kia, nhà thơ muốn
gợi cho người đọc nhớ đến những hình bóng mẹ thật lớn lao và cảm động hiện lên trong

những áng ca dao cổ tích tự ngàn đời. Người mẹ trong những vần thơ của Trần Quốc Minh
cũng đã thức bền bỉ hơn cả những ngôi sao không khi nào ngủ. Ngôi sao rhúc làm đẹp cho
đêm. Người mẹ thức làm đẹp cho giấc ngủ ngoan lành của bé. Tứ thơ đến đây cũng có thể
gói lại được rồi. Nhà thơ đã chọn hình ảnh ngọn gió để ví với hình ảnh người mẹ, đương
nhiên gió đây là gió mùa thu, gió lành, gió mát: “ Mẹ là ngọn gió của con suốt đời”. Sức
khái quát của câu thơ thật chắc chắn nhờ vào một hình ảnh dung dị, gần gũi. Câu thơ
không chỉ nói về công lao vô bờ của Mẹ mà còn bày tỏ rất chân thành con đối với Mẹ!