TIẾT 24 bài 21 đột BIẾN GEN

Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Hương
Trường trung học cơ sở Chuế Lưu


Luật chơi :
Từ khóa là một từ gồm 6 chữ cái. Để tìm được từ chìa
khóa phải tìm đủ 6 từ hàng ngang. Số ô trong mỗi
hàng ngang tương ứng với số chữ cái trong từ. Bạn
cũng có thể đoán luôn từ chìa khóa.


TRÒ CHƠI GIẢI Ô CHỮ
Ô
số1:
Đ©y
lµ
mét
trong
những
nguyªn
Từ
chìa
khoá:
Hiện
tượng
con
cái
khác
với
bố mẹ và
Ô

Ô
số
số
4:
6:
Người
Lo¹i
đơn
đặt
phân
nền
móng
tạo
nên
cho
protein
di
truyền
học
5:
có
bản
chất
làcÊu
loạisinh
axitnªn
nucleic
ÔÔsố
số
3:2:Gen

Lo¹i
Hiện
®¬n
tượng
ph©n
con
c¸i
t¹o
ra
giống
ADN
t¾c
cña
qu¸ trình
tæng
hîp ADN
khác
nhau
ở
nhiều
chi
tiết
là
hiện
tượng gì?
bố mẹ
1
2
3
4

5
6

D
N U C L
M E
A
A X I T A M

Ổ
T
O
D
N
N

S U N G
R U Y Ề N
T I T
E N


Biến dị

Biến dị di
truyền

Biến dị không di
truyền

Biến dị tổ hợp Đột biến

Thường biến

Đột biến gen Đột biến nhiễm sắc
thể



Hãy gắn mạch còn lại cho đoạn mạch
đơn sau?
T
A

a

G
A
T
X

X
T
A
G

5 cặp
Gen (a) có tổng bao nhiêu cặp nuclêôtit?
Trình tự của các cặp nuclêôtit?

-T–G–A–T–X–
-A–X–T–A–G–


a

d

T

A

T

A

G

X

G

X

A

T

A

T

T

A

T

A

X

G

X

G

T

A

G

X

A

T

T

A

X

G

T

A

T

A

G

X

A

T

T

A

X

G

G

X

H21.1. Một số dạng đột biến

b

c


Thảo luận: (5 phút) So sánh hình 21.1 a (dạng ban đầu) với hình 21.1 b;
hình 21.1 c và hình 21.1d (dạng biến đổi) để hoàn thành bảng sau:

Đoạn
Số
ADN lượng
cặp nu

a
b
c
d

Một số dạng
đột biến gen

Điểm khác so

với đoạn (a)

Đặt tên dạng
biến đổi

Mất cặp X-G

Mất 1 cặp
nuclêôtit

Thêm cặpT-A

Thêm 1 cặp
nuclêôtit

5
4
6
5

Thay cặp T-A Thay thế cặp
bằng cặp X-G Nu. này bằng
cặp Nu. khác


Tại sao
Đột
biếnkhông
gen lànói
gì?mất, thêm, thay thế một

nuclêôtit mà lại nói mất, thêm, thay thế một
-cặp
Độtnuclêôtit?
biến gen là những biến đổi trong cấu
ADN có cấu trúc 2 mạch bổ sung, sự biến
trúc gen liên quan tới một hoặc một số cặp
đổi ở một nuclêôtit nào đó phải xảy ra ở
nucleôtit, xảy ra tại một điểm nào đó trên
cả trên 2 mạch thì mới gọi là đột biến
phân tử ADN.
gen.


Có những dạng đột biến gen
nào?
+ Mất một cặp nuclêôtit.
+ Thêm một cặp nuclêôtit.
+ Thay thế một cặp nuclêôtit.


Qua kến thức đã học ở bài “Lai hai cặp tính
trạng”Em thấy đột biến gen khác biến dị tổ
hợp ở điểm căn bản nào?

- Ở biến dị tổ hợp, các gen được sắp xếp lại (tổ
hợp lại) còn bản thân cấu trúc của gen không bị
biến đổi.
- Còn đột biến gen là những biến đổi trong cấu
trúc gen.

,

Đột biến gen là biến dị di truyền tại sao?

Đột biến gen di truyền được là do khi đột
biến sẽ được tái bản qua cơ chế tự sao
của ADN.


II. NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH ĐỘT BIẾN GEN

Ném bom nguyên Trong
tử

Môi trường bị ô nhiễm

tự nhiên

Sử dụng thuốc trừ sâu

Môi trường bị ô nhiễm


Máy bay Mỹ đang rải chất diệt cỏ
trong vùng rừng của châu thổ sông
Mê kông, 26/07/1969.

Máy bay Mỹ rải chất độc da cam

* Trong thực nghiệm
:

Sử dụng tác nhân vật lý và hóa học


Tác nhân
cc
cc
c

Sự nhân đôi của ADN


- Môi trường ngoài: Tia phóng xạ,
hóa chất, nhiệt độ,…
Có
những
nguyên
nhâncác
nàoquá
gây trình
phát
- Môi
trường
trong:
sinh
biếnhóa
genrối

? loạn.
sinh đột
lí, sinh
Tại sao các tác nhân này tác động
=> Gây rối loạn quá trình tự nhân
vào AND lại gây đột biến gen?
đôi AND  Đột biến gen


Chiến tranh đã qua đi hơn một nửa thế kỷ, có lẽ những
khốc liệt như hình ảnh dưới đây rồi sẽ dần chìm vào quyên
lãng.

Máy bay Mĩ rải chất độc màu da cam ở Việt Nam


Song nỗi đau sau chiến tranh thì vẫn còn âm ỉ mãi đeo đẳng,
đặc biệt với những con người đã từng tham gia chiến đấu
trong cánh rừng trường sơn năm nào.

Những khói bom hạt nhân

Những chất độc màu da cam mĩ rải
xuống năm nào


Nay đã gây nên những ĐỘT BIẾN GEN và đã trở
thành di chứng
Đó là những bệnh nan y, các tật di truyền như:

Ung thư tuyến giáp

Bệnh bạch cầu

Các tật di truyền như
hở hàm ếch, tay,
chân thêm, mất hoặc
dính ngón



TIẾT 24. ĐỘT BIẾN GEN
I – Đột biến gen là gì ?
II – Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
III – Vai trò của đột biến gen
a.Hậu quả và tính chất biểu hiện của đột biến gen.
*Tính chất biểu hiện của đột biến gen.
ADN (gen ) đột biến
mARN bị biến đổi
Rối loạn
quá trình sinh tổng hợp Prôtêin
Tính trạng (kiểu
hình) bị biến đổi.
*Hậu quả của đột biến gen.
Gây nhiều bệnh nguy hiểm như dị dạng, câm điếc bẩm
sinh…


Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại
và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với

con người?

Có hại
H21.2. Đột biến gen làm
mất khả năng tổng hợp
diệp lục của cây mạ
(màu trắng)

Có lợi
Có hại
H21.3. Lợn con có
đầu và chân sau dị
dạng

H21.4. Đột biến gen ở
cây lúa(b)làm cây
cứng và nhiều bông
hơn ở giống gốc (a)


Có lợi
Đột biến tăng tính
chịu han, chịu rét ở cây lúa

Có hại
Cá sấu bạch tạng

Có hại
Cây bạch tạng

Taùi sao ủoọt bieỏn gen thng co hi
cho sinh vt?
Gen
Biến đổi
trong
cấu trúc gen

mARN
Biến đổi
mARN

Prôtêin
Biến đổi
Prôtêin
tơng ứng

Tính trạng
Biến đổi
Kiểu hình

Đột biến gen
thay đổi bộ ba mã hoá
thay đổi bộ ba mã sao
trên mARN
aa trong
prôtêin
thay
kiểu
hình

của
vật.kiu gen
Vỡ t bin gen
lmđổi
phỏ v
s thng
nht
hi sinh
hũa trong
ó qua chn lc v duy trỡ lõu i trong t nhiờn.