Nghiên cứu hiệu quả của thực hành hatha yoga lên thể chất và tâm lý sinh viên trường đại học văn lang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỂ DỤC THỂ THAO TP. HỒ CHÍ MINH
----------

TRẦN PHƢƠNG TÙNG

NGHIÊN CỨU HIỆU QUẢ CỦA THỰC HÀNH HATHA YOGA
LÊN THỂ CHẤT VÀ TÂM LÝ SINH VIÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VĂN LANG

LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC

TP. HỒ CHÍ MINH, 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH

TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỂ DỤC THỂ THAO TP. HỒ CHÍ MINH
----------

TRẦN PHƢƠNG TÙNG

NGHIÊN CỨU HIỆU QUẢ CỦA THỰC HÀNH HATHA YOGA
LÊN THỂ CHẤT VÀ TÂM LÝ SINH VIÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VĂN LANG

Ngành : Giáo dục học
Mã số: 9140101

LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC
Cán bộ hƣớng dẫn khoa học:
HD1. PGS.TS Hồng Thị Ái Kh
HD2. PGS.TS Đàm Tuấn Khơi

TP. HỒ CHÍ MINH, 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu, kết quả
nghiên cứu có trong luận án là trung thực và chưa từng được ai cơng bố trong bất kỳ
cơng trình nào khác.

Nghiên cứu sinh

Trần Phƣơng Tùng


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC NHỮNG ĐƠN VỊ TÍNH
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
DANH MỤC PHỤ LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................................. 1
Lý do chọn đề tài: .......................................................... Error! Bookmark not defined.
Mục đích nghiên cứu: ...................................................................................................... 2
Mục tiêu nghiên cứu: ....................................................................................................... 3

Giả thuyết nghiên cứu: .................................................................................................... 3
Chƣơng 1
TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ........................................................... 4
1.1. Cơ sở lý thuyết và khoa học của Hatha Yoga đối với sức khỏe ............................... 4
1.1.1. Khái quát Yoga ............................................................................................. 4
1.1.2. Nguồn gốc và sự phát triển của Yoga ........................................................... 5
1.1.3. Khái quát Hatha Yoga................................................................................... 9
1.1.4. Một số hệ thống bài tập Hatha Yoga phổ biến ........................................... 11
1.1.5. Hiệu quả của thực hành Hatha Yoga đối với sức khỏe............................... 20
1.2. Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi sinh viên ................................................................. 31
1.2.1. Đặc điểm sinh lý của lứa tuổi sinh viên ...................................................... 32
1.2.2. Đặc điểm tâm lý của lứa tuổi sinh viên ...................................................... 35
1.3. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến sức khỏe, giáo dục thể chất ..................... 39
1.3.1. Sức khỏe...................................................................................................... 39
1.3.2. Giáo dục thể chất ........................................................................................ 41
1.4. Một số cơng trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài............................................ 41
Chƣơng 2
ĐỐI TƢ NG, PHƢƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU .......................... 49


2.1. Đối tƣ ng nghiên cứu ............................................................................................. 49
2.1.1. Đối tƣ ng nghiên cứu ................................................................................. 49
2.1.2. Khách thể nghiên cứu ................................................................................. 49
2.1.3. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................... 51
2.2. Tổ chức nghiên cứu ................................................................................................ 52
2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................................ 53
2.3.1. Phƣơng pháp phân tích và tổng h p tài liệu ............................................... 53
2.3.2. Phƣơng pháp chọn mẫu .............................................................................. 53
2.3.3. Phƣơng pháp phỏng vấn ............................................................................. 54
2.3.4. Phƣơng pháp kiểm tra y sinh học ............................................................... 54

2.3.5. Phƣơng pháp kiểm tra sƣ phạm .................................................................. 62
2.3.6. Phƣơng pháp trắc nghiệm tâm lý ................................................................ 68
2.3.7. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm ........................................................... 69
2.3.8. Phƣơng pháp toán thống kê ........................................................................ 70
Chƣơng 3
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN ............................................................. 71
3.1. Đánh giá thực trạng thể chất và tâm lý sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang........ 71
3.1.1. Xác định các ch số, test và thang đo đánh giá thực trạng thể chất và tâm lý
sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang .................................................................... 71
3.1.2. Đánh giá thực trạng thể chất sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang ............ 77
3.1.3. Đánh giá thực trạng tâm lý sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang qua thang
đánh giá trầm cảm thanh thiếu niên RADS 10 – 20 ............................................. 86
3.1.4. Bàn luận về thực trạng thể chất và tâm lý sinh viên Trƣờng Đại học Văn
Lang ...................................................................................................................... 90
3.2. Lựa chọn hệ thống bài tập Hatha Yoga cho sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang 95
3.2.1. Xác định hệ thống Yoga làm nền tảng lựa chọn hệ thống bài tập Hatha
Yoga cho sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang .................................................... 96
3.2.2. Lựa chọn hệ thống bài tập Hatha Yoga cho sinh viên Trƣờng Đại học Văn
Lang ...................................................................................................................... 98


3.2.3. Chƣơng trình thực nghiệm hệ thống bài tập Hatha Yoga cho sinh viên
Trƣờng Đại học Văn Lang .................................................................................. 101
3.2.4. Tiến trình thực nghiệm hệ thống bài tập Hatha Yoga cho sinh viên Trƣờng
Đại học Văn Lang ............................................................................................... 105
3.2.5. Bàn luận về lựa chọn hệ thống bài tập Hatha Yoga cho sinh viên Trƣờng
Đại học Văn Lang ............................................................................................... 107
3.3. Đánh giá hiệu quả của thực hành Hatha Yoga lên thể chất và tâm lý sinh viên
Trƣờng Đại học Văn Lang .................................................................................. 109
3.3.1. Đánh giá hiệu quả của thực hành Hatha Yoga lên thể chất sinh viên Trƣờng

Đại học Văn Lang ............................................................................................... 109
3.3.2. Đánh giá hiệu quả của thực hành Hatha Yoga lên tâm lý sinh viên Trƣờng
Đại học Văn Lang qua thang đánh giá trầm cảm thanh thiếu niên RADS 10 – 20 ..
............................................................................................................................ 126
3.3.3. Bàn luận về hiệu quả của thực hành Hatha Yoga lên thể chất và tâm lý sinh
viên Trƣờng Đại học Văn Lang .......................................................................... 132
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................... 148
KẾT LUẬN......................................................................................................... 148
KIẾN NGHỊ ........................................................................................................ 149
DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ CĨ LIÊN
QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BS

Bác sĩ

ĐC

Đối chứng

ĐH

Đại học

GDTC

Giáo dục thể chất

GS

Giáo sƣ

HD

Hƣớng dẫn

Nxb

Nhà xuất bản

PGS

Phó Giáo sƣ

SV

Sinh viên

TDTT

Thể dục thể thao

ThS

Thạc sĩ

TN

Thực nghiệm

Tp

Thành phố

Tr

Trang

TS

Tiến sĩ


DANH MỤC NHỮNG ĐƠN VỊ TÍNH

Centimet:

cm

Độ (góc):

°

Giây:

s

Kilogam:

kg

Lít:

l

Mét:

m

Mililit:

ml

Milimet thủy ngân:

mmHg


DANH MỤC CÁC BẢNG
BẢNG

NỘI DUNG

TRANG

1.1.

Các mốc thời gian phát triển của Yoga

6

1.2.

Hệ thống các tƣ thế trong Hatha Yoga Pradipika

11

1.3.

Hệ thống shatkarmas và pranayama trong Hatha Yoga
Pradipika

12

1.4.

Hệ thống bài tập Hatha Yoga cơ bản của Sivananda Yoga

13

1.5.

Hệ thống bài tập Hatha Yoga sơ cấp của Ashtanga Yoga

15

1.6.

Hệ thống bài tập Hatha Yoga của Bikram Yoga

Sau 15

1.7.

Hệ thống bài tập Hatha Yoga cơ bản của Yin Yoga

Sau 16

1.8.

Hệ thống bài tập Hatha Yoga cơ bản của Iyengar Yoga

Sau 17

1.9.

Các tƣ thế asana cơ bản trong Hatha Yoga

20

Một số đặc điểm khách thể nghiên cứu tham gia đánh giá
2.1.

thực trạng thể chất và tâm lý sinh viên Trƣờng Đại học Văn

49

Lang
Một số đặc điểm khách thể nghiên cứu tham gia thực nghiệm
2.2.

để đánh giá hiệu quả của thực hành Hatha Yoga lên thể chất

50

và tâm lý sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang
2.3.

Các giai đoạn nghiên cứu của luận án

52

2.4.

Đánh giá ch số khối cơ thể BMI)

56

2.5.

Đánh giá ch số HW

61

Bảng điểm đánh giá khả năng thăng bằng thông qua test

2.6.

thăng bằng tĩnh Stork balance stand test) của ngƣời châu Âu

68

khỏe mạnh
3.1.

Đối tƣ ng phỏng vấn Phiếu phỏng vấn số 1

76

Kết quả phỏng vấn mức độ ƣu tiên sử dụng một số ch số, test
3.2.

và thang đo đánh giá thể chất và tâm lý sinh viên Trƣờng Đại

Sau 77

học Văn Lang
3.3.

Kết quả kiểm định theo phƣơng pháp Wilcoxon qua hai lần

Sau 77


phỏng vấn
3.4.

Đặc điểm thể chất của sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang
qua một số ch số hình thái

78

So sánh kết quả kiểm tra một số ch số hình thái của sinh viên
3.5.

Trƣờng Đại học Văn Lang với thanh niên Việt Nam c ng lứa

79

tuổi, giới tính
3.6.

Đặc điểm thể chất sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang qua
một số ch số chức năng

80

So sánh kết quả kiểm tra một số ch số chức năng của sinh
3.7

viên Trƣờng Đại học Văn Lang với thanh niên Việt Nam

81

c ng lứa tuổi, giới tính
3.8.

Đặc điểm thể chất sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang qua
một số test thể lực

83

So sánh kết quả kiểm tra thể lực của sinh viên Trƣờng Đại
3.9.

học Văn Lang với thanh niên Việt Nam c ng lứa tuổi, giới

85

tính
3.10.

Kết quả kiểm định thang đo RADS 10 - 20 (n = 423)

87

3.11.

Tỷ lệ sinh viên có biểu hiện trầm cảm

88

3.12.

Tỷ lệ sinh viên có biểu hiện trầm cảm theo giới tính, nhóm
ngành và hộ khẩu thƣờng trú

89

3.13.

Kết quả kiểm định Chi-Square Tests

89

3.14.

Tiêu chuẩn đánh giá thể lực sinh viên 18 và 19 tuổi

93

Đánh giá thể lực của sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang
3.15.

theo tiêu chuẩn đánh giá, xếp loại thể lực sinh viên theo

93

Quyết định 53/2008/QĐ-BGDĐT
3.16.

Đối tƣ ng phỏng vấn Phiếu phỏng vấn số 2

96

Kết quả phỏng vấn mức độ ƣu tiên sử dụng hệ thống Yoga

3.17.

làm nền tảng lựa chọn hệ thống bài tập Hatha Yoga cho sinh
viên Trƣờng Đại học Văn Lang

97


3.18.

3.19.
3.20.
3.21.

3.22.

3.23.

Kết quả kiểm định theo phƣơng pháp Wilcoxon qua hai lần
phỏng vấn
Tổng h p hệ thống bài tập Hatha Yoga trong hệ thống
Sivananda Yoga
Đối tƣ ng phỏng vấn Phiếu phỏng vấn số 3
Kết quả phỏng vấn mức độ ƣu tiên sử dụng hệ thống bài tập
Hatha Yoga cho sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang
Kết quả kiểm định theo phƣơng pháp Wilcoxon qua hai lần
phỏng vấn
Kết quả lựa chọn hệ thống bài tập Hatha Yoga cho sinh viên
Trƣờng Đại học Văn Lang

97

Sau 97
99
Sau 99

Sau 99

100

3.24.

Tiến trình thực nghiệm giai đoạn 1

Sau 106

3.25.

Tiến trình thực nghiệm giai đoạn 2

Sau 106

So sánh kết quả kiểm tra một số ch số hình thái của nam sinh
3.26.

viên Trƣờng Đại học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các

Sau 109

thời điểm trƣớc và sau thực nghiệm

So sánh kết quả kiểm tra một số ch số hình thái của n sinh
3.27.

viên Trƣờng Đại học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các

Sau 109

thời điểm trƣớc và sau thực nghiệm
So sánh kết quả kiểm tra một số ch số chức năng của nam
3.28.

sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại

Sau 113

các thời điểm trƣớc và sau thực nghiệm
So sánh kết quả kiểm tra một số ch số chức năng của n sinh
3.29.

viên Trƣờng Đại học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các

Sau 113

thời điểm trƣớc và sau thực nghiệm
So sánh kết quả kiểm tra thể lực của nam sinh viên Trƣờng
3.30.

Đại học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm

Sau 118

trƣớc và sau thực nghiệm
3.31.

So sánh kết quả kiểm tra thể lực của n sinh viên Trƣờng Đại

Sau 118


học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc
và sau thực nghiệm
3.32.

Kết quả kiểm định thang đo RADS 10 – 20 (n=80)

127

So sánh tỷ lệ sinh viên có biểu hiện trầm cảm gi a nhóm thực
3.33.

nghiệm và nhóm đối chứng tại thời điểm trƣớc và sau thực

128

nghiệm
3.34.

Kết quả kiểm định Chi-Square Tests

128

Sự thay đổi điểm đánh giá biểu hiện trầm cảm của sinh viên
3.35.

nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng tại thời điểm trƣớc và

130

sau thực nghiệm
So sánh thể chất của nam sinh viên nhóm thực nghiệm sau
3.36.

thực nghiệm với thể chất của thanh niên Việt Nam c ng lứa
tuổi, giới tính qua kết quả kiểm tra một số ch số hình thái,

132

chức năng và test thể lực
So sánh thể chất của n sinh viên nhóm thực nghiệm sau thực
3.37.

nghiệm với thể chất của thanh niên Việt Nam c ng lứa tuổi,
giới tính qua kết quả kiểm tra một số ch số hình thái, chức

133

năng và test thể lực
So sánh kết quả xếp loại thể lực sinh viên nhóm thực nghiệm
3.38.

tại thời điểm trƣớc và sau thực nghiệm theo tiêu chuẩn đánh
giá, xếp loại thể lực sinh viên theo Quyết định 53/2008/QĐBGDĐT

Sau 135


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
BIỂU ĐỒ

NỘI DUNG

TRANG

So sánh nhịp tăng trƣởng kết quả kiểm tra một số ch số
3.1.

hình thái của sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang gi a

110

nhóm TN và ĐC trƣớc và sau thực nghiệm
So sánh chiều cao đứng cm) của sinh viên Trƣờng Đại học
3.2.

Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc và

111

sau thực nghiệm
So sánh cân nặng kg) của sinh viên Trƣờng Đại học Văn

3.3.

Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc và sau

111

thực nghiệm
So sánh ch số BMI kg/m2) của sinh viên Trƣờng Đại học
3.4.

Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc và

112

sau thực nghiệm
So sánh tỷ lệ m
3.5.

F ) của sinh viên Trƣờng Đại học Văn

Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc và sau

113

thực nghiệm
So sánh nhịp tăng trƣởng kết quả kiểm tra một số ch số
3.6.

chức năng của sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang gi a

114

nhóm TN và ĐC trƣớc và sau thực nghiệm
So sánh ch số tần số mạch yên tĩnh lần/phút) của sinh viên
3.7.

Trƣờng Đại học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các

115

thời điểm trƣớc và sau thực nghiệm
So sánh ch số tần số hô hấp yên tĩnh của sinh viên Trƣờng
3.8.

Đại học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm

115

trƣớc và sau thực nghiệm
So sánh các ch số huyết áp của sinh viên Trƣờng Đại học
3.9.

Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc và
sau thực nghiệm

116


So sánh ch số công năng tim của sinh viên Trƣờng Đại học
3.10.

Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc và

116

sau thực nghiệm
So sánh ch số dung tích sống lít) của sinh viên Trƣờng Đại
3.11.

học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc

117

và sau thực nghiệm
So sánh ch số hệ số phổi Demeny lít/kg) của sinh viên
3.12.

Trƣờng Đại học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các

118

thời điểm trƣớc và sau thực nghiệm
So sánh nhịp tăng trƣởng kết quả kiểm tra một số test thể
3.13.

lực của sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang gi a nhóm TN

119

và ĐC trƣớc và sau thực nghiệm

So sánh lực bóp tay thuận kg) của sinh viên Trƣờng Đại
3.14.

học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc

120

và sau thực nghiệm
So sánh nằm ngửa gập bụng lần/30s) của sinh viên Trƣờng
3.15.

Đại học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm

121

trƣớc và sau thực nghiệm
So sánh bật xa tại ch
3.16.

cm) của sinh viên Trƣờng Đại học

Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc và

121

sau thực nghiệm
So sánh chạy con thoi 4x10m s) của sinh viên Trƣờng Đại
3.17.

học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc

122

và sau thực nghiệm
So sánh chạy t y sức 5 phút m) của sinh viên Trƣờng Đại
3.18.

học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc

123

và sau thực nghiệm
3.19.

So sánh d o gập thân cm) của sinh viên Trƣờng Đại học
Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc và

123


sau thực nghiệm
So sánh độ d o khớp gối trái độ) của sinh viên Trƣờng Đại
3.20.

học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc

124

và sau thực nghiệm
So sánh độ d o khớp gối phải độ) của sinh viên Trƣờng

3.21.

Đại học Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm

125

trƣớc và sau thực nghiệm
So sánh thăng bằng tĩnh s) của sinh viên Trƣờng Đại học
3.22.

Văn Lang gi a nhóm TN và ĐC tại các thời điểm trƣớc và

125

sau thực nghiệm
Đánh giá kết quả kiểm tra thể lực của nam sinh viên nhóm
3.23.

thực nghiệm ở mức Chƣa đạt tại các thời điểm trƣớc và sau

136

thực nghiệm
Đánh giá kết quả kiểm tra thể lực của n sinh viên nhóm
3.24.

thực nghiệm ở mức Chƣa đạt tại các thời điểm trƣớc và sau
thực nghiệm

137

DANH MỤC CÁC HÌNH
NỘI DUNG

HÌNH

TRANG

1.1.

Tƣ thế Đứng trên đầu

21

1.2.

Tƣ thế Đứng trên vai

21

1.3.

Tƣ thế Cái cày

22

1.4.

Tƣ thế Con cá

22

1.5.

Tƣ thế Ngồi gập ngƣời phía trƣớc

23

1.6.

Tƣ thế Rắn hổ mang

23

1.7.

Tƣ thế Con châu chấu

24

1.8.

Tƣ thế Cây cung

24

1.9.

Tƣ thế Vặn cột sống

25

1.10.

Tƣ thế Con quạ

25

1.11.

Tƣ thế Đứng gập ngƣời phía trƣớc

26

1.12.

Tƣ thế Tam giác

26

2.1.

Đo chiều cao, cân nặng

55

2.2.

Đo tỷ lệ phần trăm m

56

2.3.

Đo tần số mạch yên tĩnh

58

2.4.

Đo tần số hô hấp

58

2.5.

Đo huyết áp

59

2.6.

Kiểm tra cơng năng tim

61

2.7.

Đo dung tích sống

62

2.8.

Kiểm tra lực bóp tay thuận

62

2.9.

Kiểm tra nằm ngửa gập bụng

63


2.10.

Kiểm tra bật xa tại ch

64

2.11.

Kiểm tra chạy con thoi 4 x 10m

64

2.12.

Kiểm tra chạy 5 phút t y sức

65

2.13.

Kiểm tra d o gập thân

66

2.14.

Kiểm tra độ d o khớp gối

66

2.15.

Kiểm tra thăng bằng tĩnh

67

2.16.

Trắc nghiệm tâm lý bằng thang RADS 10 - 20

68


DANH MỤC PHỤ LỤC

PHỤ LỤC

NỘI DUNG
Phiếu phỏng vấn về việc sử dụng các ch số/test/thang đo đánh giá thể

Phụ lục 1

chất và tâm lý sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang khi thực hành Hatha
Yoga

Phụ lục 2
Phụ lục 3
Phụ lục 4
Phụ lục 5
Phụ lục 6
Phụ lục 7
Phụ lục 8
Phụ lục 9

Phiếu phỏng vấn về việc xác định hệ thống Yoga làm nền tảng lựa chọn
hệ thống bài tập Hatha Yoga cho sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang
Phiếu phỏng vấn về việc lựa chọn hệ thống bài tập Hatha Yoga cho
sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang
Thang đánh giá trầm cảm thanh thiếu niên
Hệ thống hoá các ch số, test và thang đo đánh giá thể chất và tâm lý
sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang
Giáo án giảng dạy mẫu
Kết quả kiểm tra thực trạng thể chất và tâm lý của sinh viên Trƣờng
Đại học Văn Lang
Kết quả kiểm tra thể chất và tâm lý của sinh viên Trƣờng Đại học Văn

Lang sau thực nghiệm một năm học
Hình ảnh các bài tập và các tƣ thế asana K02, A01, A02, A06, A07,
A10, A17 và A18
Tờ trình về việc tổ chức nghiên cứu khoa học để hoàn thành luận án

Phụ lục 10

tiến sĩ của Nghiên cứu sinh Trần Phƣơng T ng có xác nhận của Hiệu
trƣởng Trƣờng Đại học Văn Lang)


1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Hatha Yoga là một môn khoa học kiểm sốt tâm trí và cơ thể bằng việc chủ
trƣơng tập thể dục các tƣ thế asana và thở pranayama. Hatha Yoga là một khái niệm
mới của Yoga có nguồn gốc từ Ấn Độ khoảng thế kỷ XI – XII. Từ thế kỷ XV đến nay
Hatha Yoga không ngừng đƣ c hoàn thiện và phát triển.
Thực hành Hatha Yoga rèn luyện tất cả các khía cạnh của sức khỏe, làm cân bằng
thể chất, tinh thần, trí tuệ và tâm hồn. Các tƣ thế asana giúp đảm bảo một quá trình
phân phối năng lƣ ng sinh học đều đặn, hay còn gọi là nguồn sinh lực đem lại sự
thanh thản cho tinh thần. Các tƣ thế asana đem lại sự cân bằng tuyệt diệu cho các hệ
hơ hấp, tuần hồn, thần kinh, nội tiết, tiêu hóa, bài tiết và sinh sản. Trạng thái cân bằng
của cơ thể sẽ đem lại sự thanh thản, bình an về tinh thần và kích thích trí tuệ thêm
minh mẫn. Hatha Yoga giúp làm giảm thiểu tác động của stress lên con ngƣời, thực
hành đều đặn các tƣ thế asana và thở pranayama sẽ tăng cƣờng chức năng của hệ thần
kinh, giúp chúng ta có thể đƣơng đầu với các tình huống gây stress với thái độ tích cực
[4, tr. 16]. Theo Hồng Thị Ái Kh, Hatha Yoga còn h tr ch a một số bệnh, nhƣ:
bệnh tim mạch (rối loạn nhịp tim, cao huyết áp, thấp huyết áp, bệnh mạch vành); bệnh
đái tháo đƣờng; bệnh thoái hóa cột sống, đau vai gáy, thốt vị đĩa đệm, bệnh về xƣơng
khớp; bệnh hen suyễn, trào ngƣ c thực quản, mất ngủ, trầm cảm; bệnh ung thƣ, rối

loạn thần kinh thực vật, động kinh. Ngoài ra, thực hành Hatha Yoga cịn chống lão
hóa, làm đẹp, giảm cân và tăng cân [22], [23], [24], [25].
Thực hành Hatha Yoga đem lại nh ng l i ích thiết thực cho sức khỏe cộng đồng
nên nó đƣ c phát triển rộng rãi trên thế giới và ở Việt Nam. Thực hành Hatha Yoga
không phân biệt lứa tuổi, giới tính, tình trạng sức khỏe ngƣời tập; không phân biệt các
tầng lớp trong xã hội cũng nhƣ không phân biệt tôn giáo; điều kiện để tổ chức tập
luyện đơn giản, chi phí thấp, ít bị ảnh hƣởng bởi yếu tố thời tiết. Vì vậy, các cơ sở giáo
dục và đào tạo có thể dễ dàng phổ biến môn Hatha Yoga vào trong các trƣờng học.
Ở Mỹ có nhiều trƣờng học chọn mơn Hatha Yoga vào chƣơng trình Giáo dục thể
chất (GDTC), ví dụ ở Seattle có 15 trong số 97 trƣờng học dùng Hatha Yoga trong giờ
học mơn GDTC [100]. Cịn ở Việt Nam đã có một số trƣờng đại học đƣa mơn Hatha
Yoga vào chƣơng trình GDTC, nhƣ: Trƣờng Đại học Văn Lang, Trƣờng Đại học Tôn


2
Đức Thắng. Trƣớc xu thế thời đại, để làm phong phú thêm nội dung chƣơng trình
GDTC và đáp ứng nhu cầu tập luyện thể dục thể thao (TDTT) theo sở thích và nguyện
vọng của ngƣời học, mơn Hatha Yoga là một trong nh ng lựa chọn khả thi. Nhƣ Sat
Bir S. Khalsa (2012) [71] khẳng định: “Việc áp dụng môn Hatha Yoga là chấp nhận
đƣ c và có tính khả thi trong trƣờng học, nó có tiềm năng đóng một vai trị bảo vệ
hoặc phịng ngừa trong việc duy trì sức khỏe tinh thần ngƣời học”.
Để có nhiều trƣờng học chấp nhận chọn mơn Hatha Yoga vào chƣơng trình
GDTC, cần có sự quan tâm của các tổ chức chính trị, xã hội, các cơ sở giáo dục và
lãnh đạo các trƣờng học, cũng cần có nh ng kết quả nghiên cứu khoa học cụ thể về
hiệu quả của thực hành Hatha Yoga lên sức khỏe ngƣời học.
Theo Nghị định số 11/2015/NĐ-CP của Chính phủ [8]: “Hoạt động thể thao
trong nhà trƣờng là hoạt động tự nguyện của học sinh, sinh viên, đƣ c tổ chức theo
phƣơng thức ngoại khóa, câu lạc bộ thể dục, thể thao, nhóm, cá nhân phù h p với sở
thích, giới tính, lứa tuổi và sức khỏe, nhằm hoàn thiện các kỹ năng vận động, h tr
thực hiện mục tiêu giáo dục thể chất thông qua các hình thức luyện tập, thi đấu thể

thao, tạo điều kiện cho học sinh, sinh viên thực hiện quyền vui chơi, giải trí, phát triển
năng khiếu thể thao; phát hiện và bồi dƣ ng năng khiếu, tài năng thể thao”. Nhƣ vậy,
mơn Hatha Yoga là mơn thể dục có thể áp dụng đƣ c trong hoạt động ngoại khóa của
sinh viên các trƣờng đại học, trong đó có Trƣờng Đại học Văn Lang.
Khi nghiên cứu về hiệu quả của thực hành Hatha Yoga lên sức khỏe ngƣời học,
trên thế giới đã có nhiều cơng trình nghiên cứu cụ thể, trong khi ở Việt Nam cịn rất
mới m . Vì vậy, nghiên cứu sinh đặc biệt quan tâm đến nội dung nghiên cứu này.
Từ nh ng lý do nêu trên, nghiên cứu sinh tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên
cứu hiệu quả của thực hành Hatha Yoga lên thể chất và tâm lý sinh viên Trường
Đại học Văn Lang”.
Mục đích nghiên cứu:
Đánh giá đƣ c hiệu quả của thực hành Hatha Yoga lên thể chất và tâm lý sinh
viên Trƣờng Đại học Văn Lang để đƣa hệ thống bài tập Hatha Yoga vào chƣơng trình
GDTC tại Trƣờng Đại học Văn Lang.


3
Mục tiêu nghiên cứu:
1. Đánh giá thực trạng thể chất và tâm lý sinh viên Trường Đại học Văn Lang
1.1. Xác định các ch số, test và thang đo đánh giá thực trạng thể chất và tâm lý
sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang.
1.2. Đánh giá thực trạng thể chất sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang.
1.3. Đánh giá thực trạng tâm lý sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang qua thang
đánh giá trầm cảm thanh thiếu niên RADS 10 – 20.
1.4. Bàn luận về thực trạng thể chất và tâm lý sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang.
2. Lựa chọn hệ thống bài tập Hatha Yoga cho sinh viên Trường Đại học Văn Lang
2.1. Xác định hệ thống Yoga làm nền tảng lựa chọn hệ thống bài tập Hatha Yoga
cho sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang.
2.2. Lựa chọn hệ thống bài tập Hatha Yoga cho sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang.
2.3. Chƣơng trình thực nghiệm hệ thống bài tập Hatha Yoga cho sinh viên

Trƣờng Đại học Văn Lang.
2.4. Tiến trình thực nghiệm hệ thống bài tập Hatha Yoga cho sinh viên Trƣờng
Đại học Văn Lang.
2.5. Bàn luận về lựa chọn hệ thống bài tập Hatha Yoga cho sinh viên Trƣờng Đại
học Văn Lang
3. Đánh giá hiệu quả của thực hành Hatha Yoga lên thể chất và tâm lý sinh
viên Trƣờng Đại học Văn Lang
3.1. Đánh giá hiệu quả của thực hành Hatha Yoga lên thể chất sinh viên Trƣờng
Đại học Văn Lang.
3.2. Đánh giá hiệu quả của thực hành Hatha Yoga lên tâm lý sinh viên Trƣờng
Đại học Văn Lang qua thang đánh giá trầm cảm thanh thiếu niên RADS 10 – 20.
3.3. Bàn luận về hiệu quả của thực hành Hatha Yoga lên thể chất và tâm lý sinh
viên Trƣờng Đại học Văn Lang.
Giả thuyết nghiên cứu:
Hệ thống bài tập Hatha Yoga đƣ c lựa chọn phù h p với sinh viên, để khi tiến
hành thực nghiệm nó sẽ mang lại hiệu quả tốt cho sức khỏe thể chất và tinh thần của
sinh viên Trƣờng Đại học Văn Lang.


4

Chƣơng 1
TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Cơ sở lý thuyết và khoa học của Hatha Yoga đối với sức khỏe
1.1.1. Khái quát Yoga
Yoga, hay còn gọi là Du-già, là một trong nh ng phƣơng pháp luyện tâm và
luyện thân cổ xƣa bắt nguồn từ Ấn Độ. Các nhà nghiên cứu cho rằng, thế giới tâm linh
của Ấn Độ đƣ c phổ biến chính qua khái niệm Yoga này. Ngƣời nam luyện Yoga
đƣ c gọi là Hành giả (Yogin), ngƣời n là N hành giả (Yogini). Có lúc ta cũng thấy
cách gọi Du-già sƣ, Du-già tăng [101].

Theo từ nguyên nghĩa thì Yoga phát sinh từ thân từ “yuj”, có nghĩa là “bó chung
lại”, “gi chặt, mắc vào, đặt dƣới ách” [3, tr. 13].
Yoga là sự thực hành phần triết lý của các giáo phái Samkhya, Vedanta và
Upanisha, nên Yoga có nhiều nghĩa [28, tr. 14].
Yoga là sự kết h p của con ngƣời với dharma con đƣờng của anh ta, vận mệnh
của anh ta) hoặc là của nh ng tâm hồn riêng l cùng với một tâm hồn rộng lớn [1].
Yoga là sự h p nhất của cái tôi với vũ trụ. Yoga là một khoa học nhƣng cũng là
môn nghệ thuật, nếu ngƣời họa sĩ cần cây cọ để vẽ hoặc nhạc sĩ cần cây đàn thì Yoga
cần thể xác và ý chí của bản thân. Các bậc hiền triết xƣa đã ví Yoga nhƣ cái cây ăn
quả. Cũng nhƣ trái là thành quả cuối cùng của cây thì Yoga chuyển bóng tối thành ánh
sáng, dốt nát thành tri thức, tri thức thành minh triết và sự minh triết trở thành trạng
thái bình an, tinh khiết và niềm an lạc tuyệt vời của tự bản thân trải nghiệm đƣ c [4, tr.
23].
Yoga là một phƣơng pháp khoa học và thực tiễn chuẩn bị cho việc tìm kiếm Chân
ngã trong tơn giáo. M i ngành khoa học đều có phƣơng pháp riêng để kiểm nghiệm,
Yoga cũng nhƣ vậy, cũng có cách thức riêng để chứng minh Chân ngã là điều hồn tồn
có thể trải nghiệm đƣ c. Con ngƣời sẽ ngộ ra chân ngã ch khi anh ta có thể vƣ t lên
trên mọi giác quan của mình, và khi tâm trí và trí tuệ của anh ta ngƣng hoạt động [38, tr.
3].
Yoga là một khoa học toàn diện về đời sống, Yoga bắt nguồn từ Ấn Độ nhiều
ngàn năm trƣớc đây. Yoga là hệ thống phát triển bản thân lâu đời nhất trên thế giới,


5

Yoga bao gồm cơ thể, tâm trí và tâm linh. Nh ng tu sĩ Yoga từ xa xƣa đã có một sự
hiểu biết sâu sắc về bản chất cốt lõi của con ngƣời và biết anh ta cần nh ng gì để sống
hịa h p với chính anh ta và với môi trƣờng quanh anh ta [37, tr. 21].
Yoga là một phƣơng pháp sống, một hệ thống hƣớng dẫn tập luyện thống nhất
cho cơ thể, trí tuệ và nội tâm. Nghệ thuật sống đúng cách này đƣ c thực hành và hồn

thiện ở Ấn Độ cách đây hàng nghìn năm, Yoga là một sự tr giúp thực tiễn chứ không
phải tơn giáo, và các phƣơng pháp của nó có thể đã đƣ c Phật giáo, Do Thái giáo, Cơ
Đốc giáo, Hồi giáo, và giới vô thần áp dụng. Yoga là một sự liên kết gi a tất cả [34, tr.
4].
Yoga khơng ch là một nghệ thuật mà cịn là khoa học, tín ngƣ ng và triết lý.
Yoga là nghệ thuật ở khía cạnh đại diện cho khả năng thể hiện thông qua thực hành,
đồng thời là một nghệ thuật dẫn dắt sự hiểu biết của chủ thể của v đẹp sáng tạo.
Trong khi đó đối với khoa học, Yoga giúp chúng ta biết về chính mình thơng qua hình
thức hệ thống hoá bằng nh ng bài kiểm tra, nh ng thí nghiệm, kinh nghiệm và nh ng
quan sát.Trong khi đó đối với tôn giáo, Yoga đề cập đến hàng loạt nh ng quy tắc đạo
đức tổng qt. Ngồi ra, nó là một dạng tôn giáo kỳ diệu mà dẫn đến chính bản ngã
của chính nó. Cuối c ng, nó nhƣ là một triết lý, nó đƣa ta đến nghệ thuật sống, giúp ta
phân biệt gi a hạnh phúc và sự bình an thật sự của nh ng thú vui phù du [84].
Yoga là nh ng điều khác biệt cùng một lúc, nhƣng lại có v nhƣ có sự đồng
thuận khi nhìn nhận nó nhƣ một hƣớng đi, một con đƣờng dẫn đến sự kết h p ở các
cấp độ khác nhau: một mặt, gi a cơ thể, tâm trí và tinh thần; nhƣng ở mặt khác, gi a
con ngƣời và hƣớng đi riêng của chính mình; hoặc gi a một tâm hồn riêng rẽ và tâm
hồn bao la. Nhƣng, trong tất cả nh ng trƣờng h p trên, Yoga đem đến sự kết h p [84].
Cuối cùng, bó chung lại: Yoga là sự kiềm chế nh ng dao động của tinh thần [39],
[77].
1.1.2. Nguồn gốc và sự phát triển của Yoga
Yoga là một trong sáu darcana (quan niệm, ý niệm, hiểu biết, quan điểm, học
thuyết … do thân từ “dar” là nhìn, ngắm, hiểu …) coi nhƣ sáu hệ thống triết học chính
thống của Ấn Độ. Chính thống là muốn nói đƣ c Bà la mơn giáo chấp nhận, khác với
các hệ thống khác của Phật giáo hay Hỏa giáo [3, tr. 16].


6

Hiện nay có rất nhiều quan điểm về sự phát triển của Yoga, dựa vào các văn bản

cổ xƣa viết về Yoga, các tài liệu viết về Yoga và các cơng trình nghiên cứu về Yoga
hiện nay. Luận án chia ra các mốc thời gian phát triển của Yoga theo bảng 1.1 nhƣ sau:
Bảng 1.1. Các mốc thời gian phát triển của Yoga
Thế kỷ VIII trƣớc Thế kỷ VI trƣớc
Công Nguyên
Công Nguyên
Upanishads

Thế kỷ
II - V

Bhagavad Gita
Yoga Sutras
Nh ng định nghĩa
của Patanjali
h u ích đầu tiên

Thế kỷ
VIII

Thế kỷ
XI - XII

Tantra

Gorakhnath
Uy tín của guru

Jnana (sự hiểu biết)
Karma hành động)

Sự phát triển Xuất hiện Hatha
Sự đề cập cổ nhất
Ashtanga
Bhakti (sự mộ đạo)
mới nhất của Yoga (Yoga của
của Yoga
Yoga (8 bậc)
Raja (kiểm soát tâm
Yoga ở Ấn Độ nh ng tƣ thế)
trí và cơ thể
1.1.2.1. Thế kỷ VIII trước Công Nguyên
Upanishads xuất hiện vào khoảng thế kỷ thứ VIII trƣớc Công Nguyên,
Upanishads thuộc về kinh Vệ Đà, đó là nh ng kinh điển mà trong đó họ đã tập trung
vào sự uyên bác của ngƣời Aryans, nh ng cƣ dân đầu tiên của Ấn Độ.
Upanishads định nghĩa Yoga nhƣ một sự h p nhất vời Thƣ ng đế, tức đấng
Ishvara [13, tr. 10]
Trong kinh 6 (Amrita-Bindu Upanishad): Kinh này nói đến bản chất của tâm trí,
cách vƣ t qua của tâm trí. Đặc biệt, hành giả đã đƣa ra cách thực hành trên âm thanh
OM và cái bên ngồi các ch cái hình thành âm thanh OM nhƣ A, U, M [29, tr. 79 - 86].
Trong kinh 7 (Amrita-Nada Upanishad): Kinh này hành giả dẫn dắt một cách
không tƣởng mà hiệu quả rất cao. Hành giả diễn đạt âm thanh OM nhƣ một c xe và
dẫn dắt chúng ta di chuyển cùng với c xe. Sau đó hành giả đi đến diễn đạt thẳng thắn
nhƣ: thông qua pranayama tập thở) các vết bẩn bị đốt cháy; qua dharana (tập trung vô
n lực) tội l i bị diệt; qua pratyahara các nghiệp (xấu) tích lũy bị xóa bỏ; và thơng qua
thiền, lìa xa nh ng tính chất vô thần. Đặc biệt nhất, là hành giả hƣớng dẫn tâm trí: Sau
khi tiêu diệt các tội l i, ngƣời ta nên nghĩ về ruchira (cái chói sáng) [29, tr. 87 - 97].


7

1.1.2.2. Thế kỷ thứ VI trước Công Nguyên
Bhagavad Gita xuất hiện vào khoảng thế kỷ thứ VI trƣớc Công Nguyên,
Bhagavad Gita nằm trong nội dung của Mahabharata, một áng văn thơ sử thi, đồng
thời mang tính cách của tơn giáo rất quan trọng đối với truyền thống Hindu và trong
trong văn học tiếng Phạn, có thể nói rằng Bhagavad Gita hình thành một phần truyền
thống của Vedanta (là một trƣờng phái triết học nằm trong Ấn Độ giáo). Trong
Bhagavad Gita, Krishna dẫn Arjuna hƣớng đến việc thực hiện dharma (nắm gi ) con
đƣờng tâm linh của họ và thông qua Yoga tổng h p dạy cho họ khám phá ra bản chất
của con ngƣời. Krishna mô tả với Arjuna thành nhiều lớp Yoga khác nhau, lớp của
hành động, của sự hiểu biết, của sự mộ đạo, và một số khác n a [84].
Bhagavad Gita thƣờng đƣ c gọi là kinh Veda thứ năm là một trong nh ng kinh
văn quan trọng nhất trong Yoga. Kinh này dạy cách thức sống một cuộc đời tâm linh
gi a nh ng stress thƣờng ngày, nh ng xung đột và nh ng và nh ng rắc rối hằng ngày.
Quang cảnh là một chiến trƣờng.
Theo nghĩa đen, tên Bhagavad Gita là “Bài hát của Đấng Tối Cao”. Với hình
thức là sự đối thoại gi a Krishna, sự hóa thân của thánh thần và là ngƣời thầy với
chiến binh Arjuna, đệ tử. Gồm có 18 chƣơng, bao gồm 700 câu từ Bishma Parva của
thiên tử Mahabharata do Vyasa viết còn đƣ c biết đến nhƣ Veda Vyasa). Chƣơng 1 6 chủ yếu nói về Karma Yoga, 7 - 12 chuyên về Bhakti Yoga, 13 - 18 Jnana Yoga.
Bhagavad Gita là kinh văn của vũ trụ dành cho ngƣời của đủ mọi tính khí, đủ mọi ngả
đƣờng đời, mọi thời đại và mọi nơi chốn [1].
1.1.2.3. Thế kỷ II - IV
Yoga Sutras đƣ c hiểu là văn bản chủ đạo của bản tuyên ngôn về Yoga) đƣ c
viết bởi Patanjali vào thế kỷ thứ hai hoặc thứ ba. Đây là hệ thống đầu tiên của Yoga
nhƣ là sự rèn luyện hoàn thiện cá nhân. Yoga Sutras đƣ c biết đến nhƣ Ashtanga Yoga
(là một hệ thống Yoga cổ điển xuất xứ từ phía nam Ấn Độ đƣ c mơ tả bởi Vamana
Rishi) để tìm kiếm một trạng thái ý thức tối ƣu: 1) Yamas, 2) Niyamas, 3) Asana, 4)
Pranayama, 5) Pratyahara, 6) Dharana, 7) Dhyana và 8) Samadhi [84].