Phân tích văn hóa doanh nghiệp tại tổng công ty vận tải hà nội – transerco

PHÂN TÍCH VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI TỔNG CÔNG TY VẬN
TẢI HÀ NỘI – TRANSERCO

Có thể nói văn hóa trong kinh doanh là phần hồn của một doanh
nghiệp, bởi vì chính nó ảnh hưởng, thậm chí chi phối, các hoạt động sản
xuất, quyết định kinh doanh, các mối quan hệ nội bộ và bên ngoài doanh
nghiệp. Ở đây, có thể hiểu văn hóa kinh doanh của một doanh nghiệp như
những quan niệm, những xác tín về mục đích và các giá trị văn hóa cần
phải có trong mọi hoạt động. Nó là kết quả của một quá trình xây dựng
nhiều năm với sự hưởng ứng, thực thi của mọi thành viên. Tuy nhiên, ban
lãnh đạo doanh nghiệp phải là những người đề xướng và thúc đẩy hình
thành, do vậy, văn hóa kinh doanh mang dấu ấn của những người lãnh đạo
doanh nghiệp.

I.

Mở đầu
Văn hoá và kinh doanh là mối quan hệ tác động qua lại nhưng nó dường

như tách bạch nhau. Trong một doanh nghiệp ta tưởng chừng nó không liên quan
đến nhau nhưng thực chất nó có quan hệ mật thiết, tác động lẫn nhau trong quá
trình phát triển nó có một nội dung hết sức phong phú và đa dạng. Bản thân hoạt
động kinh doanh, dưới mỗi hình thức là một hoạt động văn hoá bởi nó đã đáp
ứng nhu cầu cần thưởng thức của con người. Yếu tố văn hoá trong kinh doanh
chính là hoạt động đem cái đẹp, tiện nghi, hiện đại tới mọi người. Chính cái yêu
cầu ngày càng cao về chất lượng, ngày càng nhiều về số lượng của người tiêu
dùng đã kích thích sự sáng tạo sự cố gắng mệt mỏi của các nhà tham gia hoạt
động kinh doanh. Yếu tố văn hoá trong kinh doanh còn thể hiện tính toàn cầu

1

thông qua sự giao lưu văn hoá các vùng miền trong nước và các nước trên thế
giới.
Tổng công ty vận tải Hà Nội – Transerco với tiền thân là các doanh
nghiệp vận tải cũ của Hà Nội với gần 50 năm tồn tại đã nhận thức được yếu tố
văn hóa có ảnh hưởng rất lớn đến kinh doanh, đang kịp thời đổi mới để phát
triển mạnh mẽ trong giai đoạn hội nhập toàn cầu hóa hiện nay.
II.

Mối quan hệ giữa văn hóa và kinh doanh
Đã có nhiều thời gian thậm chí cả ngày nay nữa vẫn tồn tại ý kiến cho rằng

“văn hóa” là một cái gì đó mà chỉ khi người ta có cuộc sống vật chất đầy đủ mới
cần quan tâm và phát triển nó và chỉ coi văn hóa như một việc nâng cao đời sống
cho phong phú. Nhưng khi chúng ta nhìn nhận vào kinh nghiệm ở nhiều nước
trên thế giới sẽ thấy nếu tách rời yếu tố văn hóa ra khỏi kinh doanh sẽ làm cho
kinh doanh không thể phát triển bền vững được. Văn hóa không phải là một sản
phẩm thụ động của kinh tế mà văn hóa có tác dụng tinh thần và định hướng đến
kinh tế.
Trong kinh doanh có những cách kiếm được lợi nhuận dựa trên cách lợi
dụng quan hệ xã hội như làm hàng giả, buôn lậu, trốn thuế, lừa đảo … Tuy nhiên
có một cách kinh doanh có văn hóa mà các doanh nghiệp đều hướng tới và coi
đó là mục tiêu để hướng tới là nắm bắt công nghệ mới, thông tin mới và ứng
dụng vào sản xuất, thực hiện tiết kiệm, quan tâm đến đời sống vật chất tinh thần
của con người và làm cho con người có ý thức bảo vệ môi trường xung quanh,
mang cái đẹp, hiện đại, tiện nghi đến cho cuộc sống con người. Chỉ hiểu được
vấn đề này thì mới thể hiện được tính ưu việt của kinh doanh có văn hóa và văn
hóa sẽ phát huy được vai trò của mình trong kinh doanh, đảm bảo kết hợp được
cái đúng , cái tốt cái đẹp vốn là những giá trị cốt lõi của văn hóa với cái lợi của
kinh doanh.

2


Triết lý kinh doanh là những giá trị mà hoạt động kinh doanh cần đạt tới.
Tuy nhiên ta hiểu giá trị ở đây là vật chất và tinh thần mà việc kinh doanh cần
đạt tới, do đó yếu tố văn hóa không thể thiếu trong việc đưa ra một triết lý kinh
doanh đúng đắn.
Trong kinh doanh có văn hoá còn thể hiện rõ nét trong mối quan hệ giữa
các người làm kinh doanh. Nó còn thể hiện cái tâm là bản chất của văn hoá của
người tham gia kinh doanh. Nó còn chính là thước đo trình độ văn hoá, giáo dục,
tình cảm và trách nhiệm của người kinh doanh trước vận mệnh của khách hàng.
Trong thời đại hiện nay khi Việt Nam là thành viên của WTO, các doanh
nghiệp đã từng bước thực hiện đúng điều đó đúng trách nhiệm và lương tâm của
một nhà doanh nghiệp. Họ đã được công nhận là hàng Việt Nam chất lượng cao
và còn đạt được các tiêu chuẩn về quản lý chất lượng toàn cầu như ISO 9000,
9001,9004...
III.

Thực tế mối quan hệ nhân quả giữa thành công trong kinh doanh và
văn hóa doanh nghiệp tại Tổng công ty vận tải Hà Nội

1. Giới thiệu về Tổng công ty vận tải Hà Nội
Tổng công ty vận tải Hà Nội (TRANSERCO) được thành lập từ năm 2001
có trụ sỏ chính tại số 5 Lê Thánh Tông- Hà Nội trên cơ sở hợp nhất 4 đơn vị vận
tải hành khách của Hà Nội với mục tiêu phát triển vận tải hành khách đáp ứng
20-25% nhu cầu đi lại của người dân Thủ đô.
Tổng công ty hoạt động theo mô hình Công ty mẹ - Công ty con với hoạt
động sản xuất kinh doanh đa ngành nghề, trong đó ngành nghề chính là vận tải

3


hành khách công cộng, vận tải liên tỉnh và dịch vụ công cộng. Hiện nay Tổng
công ty có 20 đơn vị thành viên hoạt động trong hầu hết các lĩnh vực có liên
quan đến vận tải như vận tải ô tô, đóng tàu, sửa chữa ô tô, xăng dầu, xây dựng
hạ tầng giao thông…
Chiến lược phát triển của Tổng công ty là trở thành một đơn vị có tiềm lực
về tài chính, quản lý, điều hành tiên tiến để giữ vai trò chủ đạo trong vận tải
hành khách công cộng của Hà Nội.
Với Slogan “ Chung bước thành công” thể hiện tinh thần vì cộng đồng
cùng phát triển của Transerco cũng như tinh thần tập thể góp sức chung tay của
tất cả đội ngũ lãnh đạo và người lao động vì sự phát triển chung.
2. Mối quan hệ nhân quả giữa văn hóa và kinh doanh đối với thành
công của Tổng công ty vận tải Hà Nội
Thực tế kinh doanh vốn phức tạp, đa dạng và doanh nghiệp cũng muôn
hình, vạn vẻ, cho nên không có một khuôn mẫu văn hóa kinh doanh đa năng
hoàn chỉnh nào áp dụng cho mọi doanh nghiệp. Vì vậy, ngoài những giá trị văn
hóa, đạo đức chung của xã hội, văn hóa của một doanh nghiệp còn có những nét
đặc trưng - nét đặc trưng ấy được coi trọng và thể hiện xuyên suốt trong mọi
hoạt động vì nó phù hợp và tác động tích cực tới doanh nghiệp mình, nhiều khi
không hẳn là hoàn toàn tốt theo một cách nhìn nào đó từ bên ngoài.
Với quá trình 10 năm sau khi sáp nhập và tái cấu trúc để tồn tại và phát
triển, Transerco đã xây dựng nên những nét văn hóa đặc trưng như vậy và chính
nó đã tạo nên sức mạnh nội tại giúp cho đơn vị vượt qua mọi khó khăn, thử
thách để vươn lên trở thành một đơn vị đi đầu về nhiều mặt trong các đơn vị vận
tải đặc biệt là một đơn vị vận tải chủ lực của Hà Nội. Một cách khái quát, có thể
nêu lên những nét đặc trưng đó như sau:

4

TRANSERCO luôn xem sự rõ ràng minh bạch đôi bên cùng có lợi và tinh
thần tập thể là phẩm chất căn bản, làm nền tảng cho mọi hoạt động liên quan đến
lợi ích của doanh nghiệp, từ trong nội bộ hoặc giữa TRANSERCO với đối tác,
khách hàng. Điều này một mặt nhằm đáp ứng yêu cầu về tính minh bạch trong
hoạt động kinh doanh đặc biệt là trong công tác tài chính, mặt khác do
TRANSERCO có một phần hoạt động là vận tải hành khách công cộng bằng xe
buýt tại Hà nội và có hưởng trợ giá từ ngân sách thành phố nên lại càng cần thiết
phải minh bạch do chịu sự quản lý của nhiều ngành nhiều cấp, nhưng cũng xuất
phát từ một quan niệm kinh doanh “có người, có ta”, “anh được lợi và tôi cũng
được lợi” (win - win), không bên nào có thể giành phần ưu thế cho riêng mình.
Sự rõ ràng tránh được tình trạng lợi dụng làm điều mờ ám, tổn hại đến lợi ích
người khác và lợi ích chung. TRANSERCO luôn nằm trong diện kiểm toán nhà
nước liên tục qua các năm, TRANSERCO cũng sử dụng kiểm toán độc lập chỉ
một năm sau khi thành lập Tổng công ty với mong muốn tự tìm ra các điểm
chưa hoàn chỉnh để hoàn thiện và khẳng định mình. Với TRANSERCO, không
chỉ trong mối quan hệ với đối tác, khách hàng mà ngay cả trong nội bộ cũng
không ai - kể cả người trong ban lãnh đạo - được lợi dụng vị thế của mình để vụ
lợi riêng.
Nhưng những nguyên tắc cũng không có nghĩa là máy móc, cứng nhắc, bất
cần nhân tình. Nhất là trong đối với một TRANSERCO kinh doanh đa ngành
nghề và có tác động trực tiếp đến đi lại hàng ngày của người dân, chịu sự chi
phối nhiều chiều từ nhân dân, báo chí, cơ quan quản lý nhà nước. Đối với trường
hợp một cá nhân nào đó ví dụ như lái xe, bán vé hay vi phạm các quy định về
giao thông, vi phạm về vật chất hay văn hóa ứng xử, gây ảnh hưởng đến hình
ảnh xe buýt Hà Nội sẽ bị xử lý.
Khởi nghiệp cần phải có tham vọng, dù lớn dù nhỏ. Bởi tham vọng là
nguồn cảm hứng, là sự khích lệ, là động lực thúc đẩy người ta vươn tới trước.

5


Với TRANSERCO, đó là tham vọng trở thành người đi đầu trong lĩnh vực vận
tải. Điều này đã được các nhà lãnh đạo TRANSERCO xác tín ngay từ ngày đầu
sáp nhập và thành lập TRANSERCO. Và để làm được điều này, TRANSERCO
đã nỗ lực phấn đấu phát triển kinh doanh, đổi mới công nghệ, sử dụng GPS để
quản lý vận hành xe, áp dụng đồng bộ phần mềm quản lý trong tất cả các khâu
quản lý từ tài chính, nhân sự, kế hoạch, nguyên nhiên vật liệu …, tái cấu trúc
đơn vị, tạo lập uy tín thương hiệu trong suốt quá trình hoạt động. Do vậy, đến
nay TRANSERCO đã khẳng định là doanh nghiệp đi đầu trong lĩnh vực vận tải
của Thủ đô.
Tuy nhiên, tham vọng cao cũng tạo ra nhiều áp lực trong công việc. Có
người cảm thấy nặng nề, nhưng với nhiều người khác thì xem đó như sự thử
thách để tiến bộ. TRANSERCO chấp nhận thử thách, không muốn bị vượt qua
hay rơi vào trì trệ trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, nên vẫn tiếp tục
theo đuổi tham vọng.
Với áp lực của người đi đầu, guồng máy TRANSERCO đã phải chạy với
công suất lớn và mọi cán bộ, nhân viên đều phải làm việc với năng suất và
cường độ cao. Nói nôm na là phải chịu khó làm việc, phải “cày”. Ở điểm này,
chính các lãnh đạo của TRANSERCO, lãnh đạo trong từng bộ phận cụ thể là
những tấm gương tốt. Đội ngũ nhân viên TRANSERCO, với quan niệm xem
TRANSERCO như ngôi nhà thứ hai của mình, đã nỗ lực làm việc mà điển hình
là hình ảnh thường thấy là các công nhân lái xe buýt – đội ngũ đông đảo nhất
của Tổng công ty cần mẫn lái xe trên các tuyến đường đông đúc ùn tắc của Hà
Nội, lái xe bán vé trả lại hành khách các tài sản bị bỏ quên hay nhắc nhở các
thanh niên nhường ghế cho người già, phụ nữ mang thai… mặc dù đâu đó vẫn
còn sự thiếu văn hóa nhưng TRANSERCO vẫn tiếp tục chiến lược đào tạo mà
đào tạo đầu tiên chính là văn hóa giao thông cho mỗi người lái xe.

6


Chính tinh thần trách nhiệm cao, lòng say mê, yêu nghề, và hơn thế nữa, vì
lợi ích và sự phát triển của cả đơn vị và cá nhân mình, mọi người đã làm việc rất
cần mẫn, hiệu quả và sáng tạo. TRANSERCO luôn đòi hỏi cao, cũng có thể nói
là cầu toàn trong hoạt động, từ chuyện nhỏ như giữ sạch sẽ nơi làm việc, phương
tiện ô tô đến việc lớn như quản lý chất lượng đoàn phương tiện, quản lý vận
hành các tuyến xe. Để đảm bảo chất lượng và uy tín của TRANSERCO trong
lĩnh vực hoạt động chủ lực là vận tải bằng xe buýt nhiều năm qua khi các Tập
đoàn, Tổng công ty khác tham gia vào nhiều lĩnh vực là chứng khoán, ngân
hàng, bất động sản thì TRANSERCO vẫn cần mẫn với lĩnh vực kinh doanh chủ
lực là vận tải và dịch vụ hỗ trợ liên quan đến vận tải như sửa chữa, bán xe, kinh
doanh taxi, bến bãi, điểm đỗ và hạ tầng giao thông.
Đã có những ý kiến cho rằng như thế là quá thận trọng, bảo thủ, bỏ mất
nhiều cơ hội kinh doanh tốt, như trong các lĩnh vực bất động sản, chứng
khoán… TRANSERCO chấp nhận sự bảo thủ bởi vì TRANSERCO không muốn
làm mất sự an toàn và lợi ích của mình, của đối tác, khách hàng và đặc biệt là
người dân - những người đã sử dụng dịch vụ hàng ngày của TRANSERCO. Đối
với một nền kinh tế mới nổi như nước ta, thật ra không thiếu cơ hội kinh doanh,
và TRANSERCO chủ trương thận trọng chọn lựa cơ hội kinh doanh phù hợp với
năng lực và tôn chỉ của mình.
Đi liền với đặc điểm thận trọng, cầu toàn này, là nguyên tắc tập thể khi đưa
ra các quyết định quan trọng. Ở TRANSERCO không có hiện tượng tôn sùng cá
nhân, dù cá nhân đó giữ cương vị cao. Cũng không ai vỗ ngực xưng mình là
người có công duy nhất, hoặc tự ý cho mình là tất cả trong thành công của
TRANSERCO. Những việc quan trọng đều được đưa ra bàn bạc một cách bình
đẳng và tập thể quyết định. Điều này tạo nên tinh thần dân chủ, đoàn kết bền
vững trong nội bộ. TRANSERCO là một trong các Tổng công ty đầu tiên của Hà
Nội hoạt động theo mô hình Công ty mẹ - Công ty con, tất cả các định hướng

7


chiến lược đều do Hội đồng quản trị xem xét quyết định. Hội đồng này hoạt
động theo nguyên tắc đồng thuận, theo đó chỉ cần một thành viên không chấp
thuận thì quyết định đó không được thông qua và phải xem xét lại.
Đề cao tinh thần tập thể, nhưng điều đó không có nghĩa là TRANSERCO
xem nhẹ “cái tôi”, xem nhẹ yếu tố cá nhân. Ngược lại, cá nhân được tôn trọng
và được tạo cơ hội để phát triển năng lực của mình. TRANSERCO chủ trương
đối thoại bình đẳng trong nội bộ cho nên sẵn sàng lắng nghe mọi ý kiến đóng
góp của cá nhân. Bất cứ nhân viên nào cũng có thể gõ cửa phòng các vị lãnh đạo
để nêu nguyện vọng hoặc đưa ý kiến, đề nghị nào đó với tinh thần xây dựng đơn
vị.
Cũng chính từ sự tôn trọng cá nhân mà ở TRANSERCO không chấp nhận
tình trạng người này áp đặt suy nghĩ và phong cách sinh hoạt lên người kia, cũng
không để xảy ra hiện tượng kỳ thị địa phương hoặc tầng lớp xuất thân vốn là
nguyên nhân của tình trạng mất đoàn kết, bè phái. Tôn trọng và chấp nhận mỗi
người có một cá tính, một kiểu sống, một phong cách sinh hoạt riêng,
TRANSERCO tạo ra một môi trường sinh hoạt đa văn hóa với sự sinh động,
phong phú, đa dạng. Do vậy, mọi thành viên của TRANSERCO cảm thấy thoải
mái, vui vẻ trong tinh thần hòa hợp khi làm việc tại đơn vị. Trong mối quan hệ
giữa người và người, TRANSERCO luôn coi trọng tình nghĩa, xử sự “có trước
có sau”, thể hiện tính nhân văn. Đối với khách hàng, TRANSERCO luôn duy trì
chế độ phục vụ tốt nhất theo tiêu chuẩn của đơn vị. Đối với cán bộ, nhân viên
của mình, TRANSERCO quan tâm đến chế độ lương thưởng, quy hoạch đào tạo
cán bộ thúc đẩy sự thăng tiến cá nhân. Với những người đã từng làm việc, có
đóng góp nhất định, TRANSERCO không hề lãng quên và tùy trường hợp mà có
cách quan tâm, hỗ trợ đối với họ. Đối với cộng đồng, TRANSERCO đã tích cực
tham gia các chương trình xã hội, từ thiện: giúp trẻ em mồ côi, khuyết tật, hỗ trợ

vé xe buýt miễn phí, cho sinh viên nghèo, hội cựu chiến binh…, cứu trợ đồng

8


bào bị thiên tai, bão lụt… Năm vừa qua, TRANSERCO đã chi gần nhiều tỷ
đồng cho những chương trình như vậy. Ban lãnh đạo TRANSERCO hiểu rất rõ
rằng công cuộc kinh doanh sẽ chẳng phát triển bền vững nếu nó không gắn liền
với trách nhiệm xã hội, với sự phát triển của cộng đồng.
Văn hóa TRANSERCO - Linh hồn TRANSERCO. Đó là giá trị vô hình rất
lớn của TRANSERCO tích lũy trong gần nửa thế kỷ hoạt động và 10 năm thành
lập và phát triển, là nguồn nội lực to lớn giúp TRANSERCO phát triển trong
nhiều năm tới.

9


IV.

Kết luận:
Văn hóa xâm nhập trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, bản thân hoạt

động kinh doanh đã “chuyên chở” các đặc trưng văn hóa. Hoạt động kinh doanh
của mỗi doanh nghiệp, mỗi ngành đều mang tập quán thông lệ quốc tế và đặc
trưng văn hóa bản địa của mỗi vùng miền, quốc gia, dân tộc. Văn hóa kinh
doanh của người Việt vốn giản dị, biểu hiện nhường nhịn vì dân là một thành tố
hợp thành nền văn hóa tinh thần Việt Nam. Đến nay, kể từ sau công cuộc đổi
mới và hội nhập kinh tế quốc tế thì văn hóa ngày càng có tác dụng hỗ trợ, thúc
đẩy kinh doanh khi mọi cánh cửa đất nước rộng mở, thông tin phát triển, giao
thương tự do. Không có văn hóa thì bản thân các hoạt động kinh doanh, xúc tiến

thương mại, quảng bá sản phẩm, hướng dẫn tiêu dùng cũng trở nên vô nghĩa. Cổ
vũ cho văn hóa là cổ vũ, hỗ trợ kinh doanh. Thông qua kinh doanh để quảng bá
văn hóa, kinh doanh cùng với văn hóa ngày càng tiến tới các chuẩn mực cao tinh
tế và đa dạng.
Trong tình hình Việt Nam đã và đang hội nhập sâu rộng toàn cầu thì văn
hóa trong kinh doanh là nền tảng thúc đẩy sự phát triển kinh tế, mỗi doanh
nghiệp, mỗi người lao động cần ý thức được điều đó vì một Việt Nam thịnh
vượng.

10


Hết

11