Vernatio arborum præsidio Caroli Linnæi publico examini submittit Haraldus Barck, Linnee
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.01 MB, 22 trang )
I. VERNATIO
| ARBORUM,
QUAM ,
CONSENT. AMPLISS. FACULT MEDICA',
IN REGIA ACADEMIA UPS A LI ENSI,
Sub PRESIDIO
VIRI NOBILISSIMI,
DN.DOCT.CAROLI
LINNJEI,
R.-ffi
ARCHIATRI,
'•'$2|
S:/E
M:TIS
MED. ET BOTAN. PROFESS. REG. ET ORD.
ACAD. IMPER. MONSPEL. STOCKHOLM.
UPSAL. BEROL. ET TOL. SOCU,
PUBLICO EXAMINI SUBMIT!!!,
HARALDUS BARCK,
SMOLANDU&
IN AUDIT. CAROL. MAJ. D.V.MAJI,
ANN. MDCCLIII.
|pi
H. A. M. &
UPSALI/E,
Exc. L. M. HOJER , Reg. Acad. Typogr.
rff^favifc.
Konol. May.ts TRO-
6FVERSTE- LIEU TENANTEN
wid Smalands Cavalkrie,
Hag-wdborne FR1HERREN,
AES ERICH
SILEWERHIELM,
HERRCI
»
hddige
da, Nadige fL RRAR ! utt fafom ett ringa prof of
lamva deffe rb. -. few /
da dt avtngit dm qrdna oh ra hi wardrazten.
lillat n, Nadige HERRAR/ mig, da jag ejter
tberinuvder af trans lofiumr utforfka ratta Saningniden*
Warren mig n » art fa thetta rnda fattet > tag
jag > in till mitt fidfta Lar den oran ait frfimhar
Aline Nddige
ID
o \mittki fle
llARAL.
TJEN ARE,
MAJOREN och RIDDAREN
af Swards • Orden,
Wdborne HERREN,
HERR GUSTAV AD.
WITTING,
HERRAR!
redan atnjutit, wbrdar iag vied odmiukefla tackfamhet:
danefter af Eder ynnefi bar att voanta. lilfladjen wig
en undcrgifwen iwrdnad framte och uti Edra bander
Edra Satesgardar.
Eder ltpmdrk/ambet bar wackt
inin nyfikenbet , til att a/koda trail och antekna tiden,
firafwar ranfaka naturen och fllja des fporr , faint
att Jbka och Bnna fkygd och fbrfwar bos Eder.
furmar, betyga den ofluymtade vobrdnad, hwarmed
da,
HERRAR,
ER
tjemre,
RARCK.
MONSIEUR,
On conviendra /ans difficulte que les jciences font redunes a ce degre de perfecliou % que celui qui veut
y ajouter quelque cbofe de reel, doit avoir la force de
p, filer , au dejjiis du Vulqaire.
Elks font neanmoins
jufctptibles de proves , c'e/l ce que les Exemples Z$
V experience nous nwntrent tons les jours : pour s'en
cotroaincre on tfa qii a confiderer /' etendue de /' efprit
bumain. On ne developpe la Nature que par une indu(trie, qui meprife les travaux & les veilles.
Le Public, MONSIEUR, Vans fern indubitablement oblige
de /' outrage que Vous lui alles communique**
Vous
aves choifi if explique une matiere? qui porte temoignage de Vos talent & de Vos lumieres. Je Veus juis
trap redevable, MONSIEUR, pour laifjer ectapper une
cccafion fi favorable de Vous en felicitcr du meilltur
de mon coeur. L appiaudiffement du Public a V egard
de cet ejjai ne jera qu" wi interpret? des recompenfes
que Votre vertu merite*
31 ai V bonneur d' etre,
MONSIEUR,
Votre tres offecliome £? tres
fi el • roit r,
ADAM GUSTAV WITTING.
Q. D. B. V%
ii.
[N eo defudarunt omnis asvi Botanici,
ut plantas non detegerent folum &
nominarent; fed, qua fieri potnk,
etiam defcriberent diligentia. Verum enim vero jufto, quod mireris,
arctibnbus termini's circnmfcripra erat in pnefens
usque feculum hasc fcientia; ea enim opinio erudicorum fere omnium animos incefierat , non extra
medicinae campum ejus patere nfnm; unde tunc ejus cukores prater /Efculapii filios , pnucos admodum videbis, nee ultra mediocre herbarum officinalium ftudium eorum progreflam deprehendes induftriam- Noftris autem temporibus, vires plantarum
majori cura & iriduftria exquirere & perveftigare conati f >nt Viri , in orte botanieo nnnquam fatis colla'dandi. Hi enim, prvrter medicum ufiini, alias
hujus fhidii mannas & pra?claras derexerunt Militates , quibus percenfendis jam fuperfedeo, verbo fo-
lum
MP J*'< ^w
lum' tetigifle contentus, quid In Botanico noftri Lycei campo pracftitum fit, wide fan's, opinor, patebit, uium hujus ftudii non vilis efle momenci. In
Pbilofofbia Botanic* monftravit Mobil. D. Praefes,
quomodo fuis, unumquodque folum gaudeat herbis , quas frurtra in aliis locis quxras , & prseterea ,
quomodo certae plantse vigflias fuas agant, ftatis fcilicet horis fiores expandant , & ftatis iterum flores
fuos occludant (a). Differtatio de Sponjaliis planta*
rum , uium variorum , quae in fcecundatione obfer*
vare licet , phcenomenorum, cum orbe erudito
communicavic. Flora Occonomica, ufum plantarum
in ceconomia privata fidelicer aperuit.
Diflertatio
de Gemma Arhorum nobis cauflam patefecit, cur varise arbores , noftri orbis nives & frigora non ferant.
ExDifputan'one AzPlantis Efculentis Patriae di fci mus,
varias in noftro orbe crefcere plantas, quas humano
corpori alimenta prxbere poffint. In Pane Svecico
videmus, certas tancum herbas certis animalibus efui
efle deftinatas.
Ex Ho/pita Infellorum Flora colligimus, quomodo certa vegetabilia certas infeftorum
fpecies alant & nutriant.
Q lartus jam agitur annus, ex quo Popnlares
noftros in novellis literariis exhortatus eft Nob. D.
Prxfes, ut onini cura & diligentiaobfervarent, quo
quselibec arbor tempore fuas expandat gemmas, foliaque explicet, non vana innixus divinarione , futurum, ut ex pluribus hujusmodi, variis in locis , inftitutis obfervationibus, novum & forte non exfpeftatum
(tf) Vid. Phil. Bot.fag. 26^ ijf.
«3> )1 C <&&
ftatum fruc~tum noftra capiat patria. Quo m'onitu
ego, qui eo tempore in Smolandia commorabar ,
apud Nob. Dom. G. A. WITTING , Majorem &
Equitem de Oidinc militari, incitatus, per fpatium
trium annorum , nempe ab initio anni MDCCL. ad
idem tempus currentis, Dies, quoarbores frondes
emittere ccepiflent, ahnotavi; nee non quo tempore agros confeverint ruricoice, & quantum deniquc
temporis fpatium (cm en tern inter & meffem interfuerit. Hare eapropter a me facia efle fcias, ut certas
inde definire polTem leges, quibus in qualibet pcq«
vincia (ementis cflet attemperanda. Sed non panes? , quas mibi inftituere licuit, obfervariones huic
fufTecerint negotio; itaque ne incerto & iubricb Fundamento res, quam medicor, fulciretnr, non gra.~atus eft Nob. D. Prsefes omnes fched [las ex diver(is ad Se transmits loc's, mihi concedere excutiendas.
In alio, fareor e!quidern , r.rgumento, mea defudavic iriduftria; fcilieet animus fuerai;
Floram Gripenbergenfcin , omnium circa mite Gripenbergx folum crefcentiurn plancarum ufum, cum
medicum, turn ceeonomicum complexurarri. loco
Specirninis Academici, publici juris facere; fed cum
perpaucis iftharic operam ufui fliturara fuiffe depretienderem , mutato confi'io, praefentern elogi materiam, urpore quam Patriae non ingratam fore judicaveriro.
Tuum t
Terra noftra, quam frigidum ccelum urget,
hiber-
&&> ) 8 ( tsa>
hiberno tempore gelu concrcfcit, hinc radices pigro
quaftfopore prefix terpent, plurimajque herbae, fupra terram exftantes, emoriiintur (b). Cum auteni
fol, muibus fuis radiis, Tub veris iuicia, earn re.
creat; dirfiigiunt mVes, glacfes liquefcit, gelu folvitur & teta redit terras faciei. Vernos flores ftatim
videmus fuas celebrare nuptias, arboresque, aireram poll alteram, gemmas referarefoliisque amiciri.
Mirari certe convenit cauflam, cur plantse NEMOROSAL , uti Daphne , Anemone Nemoroja, Hepatica ^
Orebus Verms, La t bra: a , ¥id fat ilia, lit/Jilago, /tatiunculus Ficaria, Violz &c. & HOR1QRUM, Galartthus, Leucojum , Crocus Vemus &c. prfmo vcre florefcant, quas nulla opera nullaque cura eo redigere
poflumus, ut Tub autumnum feu poft folftitium aeftivum, in florem fe induanr. Noratu etjam dignum
eft , has herbas, verno licet tempore, frigoris patientiffimas; autumno camen adeo molles efle & fragiles, ut, more Indicarum herbarum, ad primam
pruinam emoriantur (c). e. gr. Sincbus Alpinus, im~
patiens
(h) Quinque prtferttm in Svecia mimerantur HlhMES
ASPER/E,nempe Off, i|||, #§*, *£\> cj /7//, j»*
n/W fiiw«i /^j«/ HS1 fci)r. iz fuit mtenfiffimum , cf
w'x hoc feculo apud nos objervatum, dumfrigus ad gr.^z
in thermometro Botanico defcendebat.
CO NOCT.ES FERRER vulgo di&* Sv. Jamnatter,
ut pkirimuin incidunt heic Upfali^ inter VIII & XX menVIII
VIII
VIII
VIII
fisAugufti,e.gr.i74(5 8, 1748 tf, 1749 21, 1750 ip.
1751 16, 1752 9> & ultra duas aut tre$ nc&es
raro
^//>« &c» CARDUOS nonanre folfricium cffiorefcc*
re cernimus , unde ruricote ex eorum flore , tanquam ex calendario, fallere nefcio, judicant folflitium praceriifle. Hinc patefcit, aliud quidem e(lc%
prater aquam & calorem, quod plantarum promo veat fertilitatem.
§. IIL
Pari ratione firas leges certumque ordinem in
foliatione obfervant arbores, unde fie, uc quilibec,
in hac re vel mediocricer verfatus, dum unam videc
arboris fpeeiem frondefcere , ftatim fciac, qurenam
proxime port earn fuas explicare debear Frondes.
Nee facile ullam obfervabin.us arboreni hunc FLO
13
RM
f
raro durant. Poft hafce ncn amplius crefcit Hordeum »
nee hifce infhntibus fuas Hefperides aliasque molliores
herbas iibero diutius ae'ri credere audent hortulani. Tunc
uruntur folia Fiats, Mori , luglqndis , Vitis, Toxicodendri, tpfiusque Fctgu INDICJE plants Pbafeoli, Ta>
getes, Cucumeres, A mar ami , Convo!vu!z\ Nic6tian&t
Datura, Anibrofia, Fa
thus annuus, Oenothera, Aralia , Eupatoria Lir^iniana , Reliotropium, Ito/rju , Portulaea , Lncfuca &c*
emoriuntur , immo ipfe interdum INDIGENT. Impatuns, Xantium, Bryonia, Eckium, Juagallis, Soncbu?
alpvms, Chenopodium rubrum&c. marcefcunt. Prius vero quam ha?c fiunt, explicat Colchicum fuos flores, idque
interdum ferius, interdum prius, prout vel tardiores vel
ciciores fuerint ferrese hte nodes.
$£2> ) ro (
*ft»*
JRJE OKDINEM transgredf
Hujus autem rei
A'eram caudarn fmftra in eo qu^fiveris, quod una
arbor akioribus alicra nitatur radicibus ; tunc enim
prius frutices , quam arbores unius ejusdemquc
Ipecici., froades femper emitterent , quod tamca
raro fit, fed fi ;it fine dubio hoc, ex alia quadara
'caufla , nobis adhuc incognita-, & ex interna forfon arboris textura derivanda. Ordo , quem fer'vant arbores, folia explicaturee, hie fere eft, nempe;
I Groflular fl. Sv. ipf*
/J Ulmus fl. Sv. 219
.2 Ribcs
- - u/j.
14 Rofa
- - 4^
•- -- -gpf.
ij Pyrus
- - 401
tj> Padus
4 Sanhucus - 2fo.
16 Prunus bort.
j Sorbus ~- - 400.
rj Rhamn. fl. Sv. ipy
6 Salix •• -•
J/2
1% Frangula - hpjf
j Alnus - * jjf.
19 Tilia
- - 432.
8 Malus - 402,
20 Fagus
- - ?gy
j) Gerafus Hoi't. 21 Crataegus - 3$8
10 Opulus fl. Sv. 249.
22 Pqpdlus - - 8'9
II B.tula - - yytj.
23 Acer - - joy
12 Corylus •- - .£77.
24 Quercus - y$4
2f Fraxinus
§30
Primarurn jam enumeratarum arborum (1,2,3,4.)
ft ondefcentia , qua tempus <& diem, quo folia ennrtunt, multum variat, prout enim hiems ckias
vel ferius mitefcir ; ica ha- rempt rius veJ tardius
^frondefcunt; reli(juarLim vero non item. Ex. gr.
Anno MDCCL quohierns vis in 'Svecia auftraliore proffus nulla fuit, (ed contmaum fere ver.,
'obfervavi ultimis diebus menfis Fcbruarii 'Ribem
Sc Groffulanam circa Giiptnbezf&m florefcere.,
;pra>
prsterito aucem anno d'emum initio mends AprK
lis: Quercus vero una cum Fraxiw, folia fua raro
nobis prius oftendunt, quam gelu nocuirnum fere cefiaverk (d). Unde hortuJani hefperides fuas;
coclo prius comrnktere non audent , quam folia
ylrimarum arborum figna eis pnebuerint mitioris,
tempettatis..
jr. iv.
Opporturwm, fi quod ali'ud, Semlnandt::rcmpu?,
maxima cura obfervabit prudens ceconornus ; id
enim , fecundum benedicrionem diWnam,. ubertatern facie annonae, & fundamenta ponit^ cum pu*
blicse totius regni falutis, turn private c.i\ ium fericitatis. Kuricola, patriorum ricuum & inveterate confvetudinis jufto tenacior, fementem ut p!uv
rimum certo menu', tempori. & diei alligat; utrum
vero nee ne terra ad femen excipiendum parata
fit , parum penfi habet, unde non raro accidie,,
nt arva fallant depofitum, & quod cum fiidorq
feminat feminator, cum mcerore demetere cogife
tur. mcflor.
In eo ergo maxime laborarunt pi
mnis am Oeconomi , ut cerrum deflnirent & fin
xum fationis tempus , fed ha&enus irritus fuit omnis eorum labor, Fuere, qui ex gu/lu vei oU
B
*
facfu
(d) Ultra decennfcim obfervatum eft, 0 UFRC VMfua
Vernatione menfem Majt non traitfgreffam fuirTe inUn
fencUa>pate.teXannisi74i 22,1744 8, m, 9,l7;o^'
1742 j, 1745 12,1748 13,1751 ig'
1743 6,i74<> 10, i749 -1752 a
jaBu terra qualitates, ad hnnc finem obtinendurti
ncceflari3s, perveftigare conati fine ; nee iili de~
fuere , qui »bl perfvaferint, fkiwm terra vel
fila Dme Virginis, certiflima fore fi mentis indicia. Quse licet omnia fuo forte non careanc fundamento , fini tamen, quern quserinuis , obtinendo nequaquam fufficient. Mukorum enim annorum experientia docuit, femina unins eiusdemque
ipeciei, eidem quidem agro , fed diverfb tempore, commifku non seque uberes tulifte fruQriTa
Sic etjam dum una planca vtget & flore/cit, altera ejusdem indolis & m eodem nata iolo marcefcit & emoritur. Caudam fkrilitatis hand raro conjiciunt agricola* in San£Hffimum Numen. ingratam
puniturum gen tern, agros interdum jubens ipontaneis herbis horrefcere , fegetesque ludere colonos inanibus ariftis ; fed vere tamen dicere poflum,
faepkis immerito. De fua potius hi queraritur imprudentia fibique culpa* dent , quod horreum
fit caflum & promtuarium inane.
Coeli fidera
luftramus, & a corporibus cceleftibus varias mutationes terra non immerito coliigimus , eorum,
qua? juxta nos crefcunt, prorfus negligentes. Arbores referare gemmas foliaque fua explicare
•quolibet videmus anno; hinc condudimus, experientia fuffulti, ver appropinquare : nemo autem adhuc oftendere potuit, quamnam arborem
nouTum calendarium ef?e voluerit Procidentia, ex
qua difcamus, quo die femen , in fpem future
imeffis, terra? mandare debeac agricoJa.
$.v.
**.
Facillimam & breviflimam viam in operrbira
fuii temper fequitur natura ; qui banc itaque Imirari velit, eandem obfervabit methodum. Haut
facile quisquam negaverit eandem vim , quae fo.
lia arborum producit, fegetes quoque protrudere ; fed jure nemo dixerit, praecocem fementem,
maturam femper & ubique acceleraturam eflc
frugem. Itaque feliciorem nobis bant forte pollicebimur fucccflum , quam (I ex VERNATJONE
ARBORUM (e) facionis defamamus fundamentum.
Difpiciendum nimirum eft , quo ordine quxlibet
arbor pro fua fpecie, aeiis calore ipfiusque terras indole folia fua emittat. Collatis deinde plu>
rium annorum obfervationibus non erit difficile
ex frondefcentia arborum ; fi non pro certo, ialtem maxime probabiliter defmire tempus , quo>
non tantum Hordeum, verum etjam Sec ale vcrnum^
Avenam aliasque plantas annuas terrae mandare
debeant agricolae.
& vr.
Hie ut obtineretur finis , fuere varii , qui
hortatu Nob. D. Prxfidis m variis Patriae regionibus annotaverint non folum tempus frondefcenit* arborum , fed & diem , quo Hordeum fiveri nt
(0 to VERN4TI0NEM ARBoRUM inteUigmus (latum ilium , quo arbores vi fif impulfu navtr* gem.nas e.xplkare £f in folia erumpers ^
punt*
®X3 ) *4 (
fSS3>
rune & meflnerinc, easque oblervationcs benigne
nobiscum comnninicare non gravari fint (/), Singulis Honoraciffimorum Ywrorum ob benevolo
tiam hac in re nobis praelb'cam r muJcam d-be*
mus gratiam, praferrim plurimam D. Toren re*
ferimus > qui per tri.cn.nium m eadern arbore e*
jusdem fpeciei, omni cura & dffigfentp hafce in.
(Hcuic obf.ervaiiones;; nee non D.^Erico Ekelnnd
qui id iptum pari induftria duobus annis praefti*
tit.
No.nnullis autem cempus, forfan & locus
(f)
non
lu SCANIA circa
lotidi?i.?ro£.L.Lifdbeck pro A.i?ro«
OELANPLE Par.
Re/mo. Paft. P. Weidling . i^o..
CALMARI* - circa UungbyD.Uddenhergb*i7$oyijyU
In bMctAND-Merid. - Noteback Mag. B. Knllenberg ijfo.
- Septent. - Gripenberg Fgt ijfo, 1751,17ft,
Cir.GoTHOBURG. ad littus maris Paft. J. Ablelbf \?fo,ijft.
Jft BAHusiiE infula
Kbm D. S. Lindberg - i7ro,i7fr.
NORYEGI^ finit. circ. Nifings DM. Torek ijpfif^ 17f*
WERMELAND.
* CaroM.Lea.].Fryck/fi!i7ro,iyff.
SuDERMANNiiE Par. Witiq&ckgr D. L. Willemont 17soi,
WESTMAN. circ.
AroJxt&.K.Carlbaum 1730,17? 1 #«•/
UPLANDIA
,
Upfaliam D E. Ekelmd \yfo' mt\
DALEKARLIA FablunamD.OlKaimetter \7ro
PINLANDIA
4&&£* Prof, J. /^
;
*
OSTROBOTHNUE Par. Pybtjacki Paft. N. MathefJus mo
^EDELPAD.Par.AtoComrft.D.JVbr^;$» m^/W, ,r«'
WESTROIOTH. circa A/&5 prflBp. C. Afafr I7»#7«.
LAPPQNI* Par. fi^imti^^W '
iron Temper Fuit experimema fua eadem attention
He inftituendi ; IlKs enim qui urbe decinentur^
mon raro dceft eopia hasc rice obfervandi, & qui
Turi vcrfantur, domcfiicis cnris ab ejusmodi ne;gotiis facpe abftrahuncur.
Quod fi vero hx obiervationes fecundum has infKtttfae fuiflent regiilas, lit, i:mo per cicatum triennium, allegads o
mnibus in locis , inftitntae fuiflent, idque 2:d<5
•circa eadem arborum iiidividua , &: 3*tio circa
arbores quae eadem terra, eodemque gaudenc
fitu cum agro ; tunc forfan certiores regulas co«
lonis obiervandas formare potuitfemus ; cum vero hsc interdum negletbe lint., non zcque bene
procedet negocium noftrum.; quis enim ignorae
ventum borealem , umbram lolumque humidura
Vernationem arborum tantum impedire , quantum
aititudo loci , immunitas a feptentrionalis venti
furore , & (itus ad radices nsontium earn promoveat ? Praeterea in has obfervationes fepe irrepfit aliud quoddam vitinm.
Nempe nonnullas
arbores inter quarum Vernationem non plures^
quam duo aut tres dies incerefie debenc, fope duarum hebdomadum interv;-?Ho a fe disjunguntur.,
ut reticeam ordinem frondofcerstii' ($. 3.), quern
vix ac ne vix q.iidem tran«?grediuntur arbores.,
privil.gio ipfius natnra iuffukas, ;in .his diariis
ixoQ a natura alienum.
$. vn.
T mpu^, u(ro arbore-s Frondes TuuSexplicare
^cceperint -in vanib i/ati-iae jprovinciis, diemque, quo
ihor-
BR#
) it ( <&*£
hordeumterrsecommiferincmeflbresAnnoMnCCE.,
fequens monftrabic Schema. Deftfflt quidem obfervata pkirimis in locis pro Aftflis MDCCLI &
1V1DCCLII , fed fuere, quae fvaferinc , uc non
ideo hos duos annos heic omitterem.
Divifi
Schema illud in duas partes, in quarum urraque
prior numcrus Romanus menfem,
ex. gr. II Februarium, IV Aprilem,
III Martium , V Majom&c
inferior Svecus diem indicat, & prasterea fuprema, quo die folia fua , unaquaeque arbor in margine citata, primum in Singulis Provinces cmiferit, infima autem, tempus , quo non folum ferninarint, fed & mefluerint, & tandem, quot dies
inter fementem & meffem in unaquaque Provincia intcrfuerint.
$. VIII.
Si annum MDCCL refpicere velimus, folito
mitius in his regionibus fseviifte hiemem & ver
fuifle valde tempettivum recordamur. Unde nonnulli in Uplandia tunc arva fua confeverunt circiter circa finem menfis Februarii, qui raro alias id
priusfaeere folent, quam rnenfe Aprili. Non me
quidem fugit, agros quarundam provinciarum borealiumpraematuram pofcere fementem, praefertim
quarum arva confhnt terra argillacea, idque vel
ideo , ut ipfe ager minori iabore fubigatur, & prima hordei herba terram facilius rumpat, antcquam
crufta argillacea earn duraveric- Scani autem, aliique
!
MDC 1,
Anno
M f II ! S ! • fl I I f 1 ~ f I ?!?".
p
•
H
Grofalaria
—'
Padus - iambucus •
Ul
infos . -
17 T
Salt* . .
,,;
IIJ
slims . .
in-
,„
Tr- ir^
s
IO
II.
j
Betula
•i
-
,.
;V
TT-T
S
/>,„--
i
rrmau -
i
'
,
!
io
V
M
III
^J
i
-± —!
IV
1
S
'
~
-4
7
M
k
n
V'
i
4 Iff
- Jii4
«4
111
IV
V
JZ
iH
IV
|U
1
1.1
'4
IV
IV
• II
_1
J
•'
"iV
1
:
-I£ J
"
.
.
1 H4J
IF TT
IV
Ji
IV
IV
i —
'
"«
IV
lv
-
"',
s
III
n
l\
in
n
n
Tv
n
pc
V
IV
n TT
i.
Tv
L
IV
V
IV
r
V
V
-~
' -'-
11
I —
Tv
n
- n-
n
'8
IV
iv
;.
—
Tv
il
IV
V
T
N-
Tv
HI
N-
77
TT
_1
IV
'"0
-i!_ Tv"
JS.
.I,
T TT
JL
Tv
_
V
v- T
Tv
•>
T
„ j.
k*.
v
II.
~ IZfT) \~,"
V
Til Tv
vTTj
—
*v1
•
—r
— JL
i
To\ r? -I- —r,
vn.v.n
vTTivnr
IV
i 1 1 I
IJ3
..0. o,.J
M
87
- :
T
v
8
Tv
IV
in
V
"7
if
J
IV
TT
,1
n
^i
^1
V T TT
TT
,P_
Ji
-
10
Tv
4
r
TV
m
»v T7
H
V
IV
Y
I
IV
v
1
* >
-_
^ 1 T j7" fr- rr
"1 K' u • '" ±i -!
%
—
> £ ... . : ">
_- f ft jia r 4
Tv
^11
u 1
p
~ 1 ..
W
—
- " _^ n 4, r4 "- ~ Tv r- TT
iv
A
_
- - - r ^ - - JL
- Tv
_ _ — — ~ ^. £ — - — _
__ _
_ ^_
^_
A £ —1 f '— TT
i TT
;;T
7
r
IV
IV
_L°
I- f f f ' ^ I I
JL
F
*•>
r
Tv
z<5
#
Tno
IV
" »
IV
16
'
i
IV
J_\
v
,.'.'
rv
," M">
IT
••'
m
'- "
IV
tarlr
iil
13
IT
"vTiT ,M.i
^&4> - - l~~~
IK
IV
IV
i
III
IV
,v
"iv
*
'
in
•-
v
I
29
1
L
,.1
L
~ -nr * -ij^1 ii
,\ \ l>
IV
Tv " |i
6
W
li
in
IV
II
y
IV
4
IV
2
• :,- T
iff-
1
•-
••
V
111
IV
.'4
IV
miinif
SWr>
'
n
IV
';
f-4 U4 #
1^
, .'"
Ul
•
Fraximis -
X
=
1
Gw/w .
ity*/*, -
•&
V JJ
Mains -
Ccrjhis
^
fn"rv
JI,
o
II
ii
JI
-T-
Me*. -
jk
Anno MDCCI JI.
Anno MDCCLI
11
4
r
T
—
•T-
~
.A
-
T
—/,
V,
J
——_
IV
VIII
VII
VII
I il
n
i>o»
,7
*7
I
tl
I,
!
^" TT
.— J-
T
'o
u
—:i'
VIII
k
.JO
k
T T"
ji
JI
„
no
vv
T
'^ !<
T'
ii _
•
:oy
1
—i
^v
.0
m> ) n ( &®
que maris accolx fero femen agro committunt> fivever fuerit maturum five non , idque interdum cum
magno fuo damno, non aliam forte oh cauflam, nK
fi ut morem fervent, qucm a fuis haufere majoribus..
Maxime Borealibus Svecix Accolis necefium eft femifia terra: mandare,quam primumregdata fit terra,
fi brevis sftas perficiat &abfolvat maturitacem fpicae,
antequam bruma. inci.dat. Uti enimova fixum tempus
ad excluflonem piillj requirnnt,fic etjam in variis provinciis bordeum ad maturitatem obtinendani ; in
cujus rei teftimonium adducam aliquot exempla*
Adiverfo feminationis tempore concludimus ad
tempus a^ftivum, neceflariurri in qualibet provincia,
ad maturitatem Hordei.
Sementis
Pithoac 1740 Maji 24 Meffis Augufi. 21 Dies 89
20
- - 94
174* 18
- •
n 94
18
174- - 16
1743
1744
i745
1741747
174H
1749
1750
17; I
16
20
•
••
-
»3
15
17
14
10
8
IQ
Upfalte 17^7 Apr • 17
17^8
174V
1750
17M
t
-
18
1$
5
17
1751
-
1.9
*
.-
•
-
*r
if
16
'4
11
11
11
3
10
*
"•
•
«
•
- 9i
- S7
7 *>;
- 9'
- 87
• 7P
• 93
87
•?
9i
hf# Hum 8f.
Auguft.
1
•
July
6
8
16
»9
13
20
*
•
11;
113
iji
if?
u8
..!_
IJ2
Med.
IOJ.
Mi )
18 ( $*#
In -Nlfinge verfus Norvegiam
1750 Aprilis 9
Auguft. 1
Julii
27
- " *3
Auguft, I
Maji
8
10
- }
- 4
- ir
Junil t
- - 14
- Korn Infula Bahufiae
1731 Maji 17
Auguft. 20
17$*
Jtinii 7 Septemb. $
1734 April *8
Auguft. 7
. . 4
173V
Maji 14
- - 16
1736
- - 18
-•:•- if
1738
- - 13
173P April. 27
• • *3
•
••
-
113
•
•
95
8f
•
8r
- - .
•
81
7J
Med. 95.
•
9f
88
- 101
8*
90
94
- 118
Med. 100.
Ex his,quae jam attulimus, nee non ex variis aliis experimentis, nihil aliud hac vice concludere poflum,
nifi 'Scminationem Jlordei proxime coincidere cum
Vernatione fewlrondejcentia BetuLe, faltem in Uplandia aliisque locis proxime adjacentibus; & G non ubique locorum illius fignum foret certiffimum, facile
tamen, examine inltituto, alia invenietnr arbor hnic
fini magis accommodata,& quam proCalendario habeant fuo quasdam Provincial, dum Betulam confulant plurimae.
§. IX.
Quod fi ergo plures port hac infHruenda? obfervationes eandem hanc rem confirfnavcrint,uon dubito,quin varios inde perciperemus fruftus, praefertim
tunc non deeflet firtnius fundamenrum, cei fationem
nbntantumfrumenti,fedOlcrum etjarn cVPlantarum
horten-
hortenfium attemperaret ceconomus. Quiditaque
commodi publico accederet, G quis in unaquaque Provincia quotannis obfervationes, debita cum attentions, hac in re inftituere, easque demum eodem modo,
quo Afixonomi obfervationes fuas Meteorologicas,,
cum Societate aut Academia Regia Scientiarum communicare vellet? Prasterea e re erit obfervafle, quxnam fementis, variis diebus veris inftituta, uberiorem proferat fru&um, ut ex hocce collato cum frondefcentia variarum arborum,elucefceret tempus hui£
negotio maxime adasquatum. Pari modo non inutile
foretannotate, quoin unaquaqueProvincia tempore
plantazcertrc, faltem praeftantiores, florefcant, ut velucior vel tardior anni progrefius inde patefceret; videmus enim, licet hx in ufu adhuc non fuerint obfervationes, quomodo de tempore FOENlCESIl, vel
ex floribus Parnate, Scahiofie fiiccifie, Gentian* pneuvwnantbes aut Antherici offijragi prorumpentibus., veil
ex floribus Trifuhi pratenCis evanefcsmibus, feu maturitate feminum Rbinanti^dut in locis elevatis ex flavedine foliorum Amice augurentur foenimeflores.
Profeclo (i Botanici, ritu Aftronomorum, annotarent tempus vernationis & florefcentiae arborum
atque herbarum, diesque , quibus femen {eratur,florefcat Sz maturefcac, easque obfervationes plures annos continuarent, nullum eflet dubium-, (juin inde eJicere poflemus fundamenta, ex qnibus tuto conclu
tKfj? ) 20 ( W3P
venttiangararemur; non ignoraremus ferius ne an
©cyus autumnalcm faceremus fementem; & vacem
d. nique, quern confulerent, tutiffimum habrrent hortulanLquiJubricamunice jam feqvuncur conjechiram.
$. X.
Hxc funt pauca quae in tarn vafh materia in medium proferre volui; ne mireris B. L., G tua exfpeQaeione brevior fui in argumento nofi adeo trito,nec
dum ad liquidum perdufto. Non mearum fuit virium omnia ad vivum refecare,fedfummafb!ummo«
do rerum falh'gia fequendo , anfam folidioribus
prabere volui interiores hujus argumenti
receflus ulcerius excutiendi-
SOLI
DEO
GLORIA!
Domino AUCTORI,
ElS V&V jJ.lv 0CV ?fJ.(o0C?h.ClfJ£$0C 7rCCfX7TC?kcC , Tlfts YfJOGV OlKVCYr
aeoos 7J• ec^ocr.'hYidloos cc£ioc' onoos ol ixc&toov Tf\v cx^'av
/usTqriG-Qopev r% dvroov oc(p£he:oc , yjuoov TO hash $rtf
triv' %\Jto£ fjhrci C^&WP TY[S c/.h^ecos yfjxLv riy^acfjsBot djrtjurccrcr, o, rt uv ufj.cc rtjr rs oaCptheiccv TU TY)V tiocv/jv r,f/iV ais TTAE!".
$W heyv.y. Af/.tpcrsqa rccis roc 7ihsc\eKTr\{j.urcc svs^tv iv ra
a-vyy^oCfJfjecTi Eg, oo (plKrccrt. Orocv 8V Yfm\ Za Gvyxptiqooviv
ct (plAct cc7rcwres , ir/.oTMS- ij* socles- rxpcqi^arcc BozAtvrcs- a>~
qoc'icv fJcoTsvcf^evot Ssqicr/.tcV xccyoo TT^CV TO QSTCV ivyjzs Ttoi'-r
eofAott ddtcchel7iT89 3 Jvof Zei Y.OCKWS ylvcirc,
JOHANNES WlMAN.
