Giáo án Sinh học 8 bài 14: Bạch cầu Miễn dịch

GIÁO ÁN SINH HỌC 8
Bài 14: BẠCH CẦU MIỄN DỊCH
I/ Mục tiêu: (chuẩn kiến thức)
1/ Kiến thức:
- Trình bày khái niệm miễn dịch.
- Phân biệt được miễn dịch tự nhiên và miễn dịch nhân tạo.
- Có ý thức tiêm phòng miễn dịch.
2/ Kĩ năng:
- Thu thập thông tin, quan sát tranh hình → phát hiện kiến thức.
- Kỹ năng khái quát quá kiến thức.
- Hoạt động nhóm, vận dụng kiến thức giải thích thực tế.
Kĩ năng sống:
- Kĩ năng giải quyết vấn đề: Giải thích được cơ chế bảo vệ cơ thể nhờ hoạt động của bạch
cầu.
- Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin khi đọc sgk, qs tranh ảnh để tìm hiểu các hoạt động
chủ yếu của bạch cầu.
- Kĩ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước tổ, nhóm, lớp.
- Kĩ năng ra quyết định rèn luyện sức khoẻ để tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể.
3/ Thái độ:
- Giáo dục ý thức bảo vệ cơ thể, rèn luyện ơ thể, tăng khả năng miễn dịch.
II/ Phương pháp/kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng
- Vấn đáp – tìm tòi
- Trực quan
- Dạy học theo nhóm
- Động não
- Giải quyết vấn đề
III/ Chuẩn bị:

TaiLieu.VN

Page 1

- Gv: Tranh phóng to hình 14.1 14.3 SGK, tư liệu về miễn dịch
- HS: Xem trước nội dung bài
IV/ Tiến trình lên lớp:
1/ Ổn định (1’)
2/ Kiểm tra bài cũ (5’)
(?) Máu gồm những thành phần cấu tạo nào ? Nêu chức năng của huyết tương và hồng
cầu ?
(?) Vì sao máu từ phổi về tim rồi tới các tế bào có màu đỏ tươi, còn máu từ các tế bào về
tim rồi tới phổi có màu đỏ thẫm?
3/ Các hoạt động dạy học
a/ Khám phá:
Gv: nêu hiện tượng thực tế mà hs đã trải qua
- Khi ta đi lại lao động chẳng may chân dẫm phải gai, chân có thể sưng lên, đau 1vài
hôm rồi khỏi. Vậy chân khỏi là do đâu ? Cơ thể đã tự bảo vệ mình ntn ?
- Ở tiểu học các em đã được học về huyết cầu trắng ( bạch cầu ) có vai trò tiêu diệt vi
khuẩn xâm nhập cơ thể.Vậy các bạch cầu này đã tiêu diệt vi khuẩn ntn? Thầy trò chúng ta
cùng n/c
b/ Kết nối:
T gian

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu thành của máu – chức năng của huyết tương
20’

Chỉ ra 3 hành rào phòng thủ bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh đó là: đại

thực bào, LIM PHÔ B, LIM PHÔ T.

- Gv: Cho hs nhắc lại:

I/ Các hoạt động chủ yếu của bạch
cầu.

(?) Máu gồm những thành phần? Các - HS: Máu gồm huyết tương và các tế bào
máu
laoi5 tế bào máu?
(?) Có mấy loại bạch cầu?

TaiLieu.VN

- HS: Có 5 loại bạch cầu: BC ưa kiềm, ưa
axit, trung tính, mô nô và BC limphô

Page 2


- Gv: Chốt lại KT cũ, y/c hs nghiên cứu
thông tin SGK, kết hợp quan sát hình - HS: Tự thu thập thông tin và quan sát sơ
14.1
đồ hoạt động chủ yếu của các bạch cầu
- HS: Chú ý lắng nghe
- Gv: Giới thiệu sơ lược hình 14.1 – 14.4
và y/c hs thảo luận các câu hỏi sau:

- HS : Thực bào: bạch cầu hình thành
(?) Sự thực bào là gì? Những loại bạch chân giả bắt và nuốt vi khuẩn rồi tiêu

cầu nào thường tham gia thực bào?
hóa.
 Có 2 loại bạch cầu chủ yếu tham gia
thực bào là bạch cầu trung tính và đại
thực bào ( bạch cầu mô nô )
(?) Tế bào B đã chống lại các kháng
nguyên bằng cách nào?
- HS : LimPhô B: tiết kháng thể vô hiệu
hóa vi khuẩn.
(?) Tế bào T đã phá huỷ các tế bào cơ thể
nhiễm vi khuẩn, vi rut bằng cách nào?

(?) Thế nào là kháng nguyên, kháng thể ?

- HS : LimPhô T: phá hủy tế bào đã
nhiễm vi khuẩn bằng cách nhận diện và
tiếp xúc với chúng.
- HS: Nêu được
+ Kháng nguyên là những phân tử ngoại
lai có khả năng kích thích cơ thể tiết ra
các kháng thể

(?) Sự tương tác giữa các kháng nguyên + Kháng thể là những phân tử prôtêin
do cơ thể tiết ra chống lại các kháng
và kháng thể theo cơ chế nào?
nguyên.
(Cơ chế chìa khoá, ổ khoá)
- Gv: Làm cho hs thấy và hiểu được 3
hàng rào bảo vệ cơ thể
- Gv: Có thể mở rộng và liên hệ thực tế

+ Mụn sưng lên sau đó tự khỏi: hoặc
một số bệnh thông thường khác cơ thể tự

TaiLieu.VN

Kết luận:

Page 3


khỏi mà không cần dùng thuốc. Chính - Bạch cầu tham gia bảo vệ cơ thể bằng
do bạch cầu tiêu diệt vi khuẩn
cơ chế thực bào
(?) Hãy giải thích hiện tượng chân dẫm - Sự thực bào là hiện tượng các bạch cầu
phải gai sưng lên rồi khỏi?
hình thành chân giả bắt và nuốt vi khuẩn
 Do hoạt động của bạch cầu đã tiêu rồi tiêu hoá chúng.
diệt vi khuẩn làm cho vết sưng khỏi.

- Tế bào limphô B(tế bào B) tiết kháng
thể vô hiệu hoá vi khuẩn

- Hiện tượng dồn bạch cầu đến vết
thương kéo theo việc xuất hiện các hạch - Tế bào T phá huỷ tế bào đã bị nhiễm vi
ở bên, đùi. Vì vậy tại nơi bị viêm ban khuẩn bằng cách nhận diện và tiếp xúc
đầu ta thấy đỏ lên rồi sau đó mủ trắng với chúng.
chảy ra  Đó là xác chết của bạch cầu .
Nếu vi khuẩn bị tiêu diệt hết thì vết
thương sẽ lành
+ Virut HIV là nguyên nhân gây ra

bệnh AIDS, chúng gây nhiễm trên chính
bạch cầu limpho T (hàng rào thứ 3)
- Gv: Yc học sinh tự rút ra kết luận:
Hoạt động 2: Miễn dịch
13’

HS nắm được khái niệm miến dịch , phân biệt được miễn dịch tự nhiên và miễn dịch
nhân tạo.
II/ Miễn dịch
- Gv: Y/c hs đọc thông tin và nêu Vd:
Dịch đau mắt đỏ chỉ có 1 số người mắc - HS: Tự thu thập thông tin trong SGK
bệnh, nhiều người lại không bị mắc.
Những người không mắc đó có khả năng
miễn dịch với bệnh này ( Mặc dù môi
trường xung quanh có mầm bệnh )
(?) Vậy theo em miễn dịch là gì ?
(?) Có những loại miễn dịch nào ?

- Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị
mắc 1 bệnh truyền nhiễm nào đó.
- Có 2 loại miễn dịch:

TaiLieu.VN

Page 4


+ Miễn dịch tự nhiên
(?) Sự khác nhau giữa các loại miễn dịch + Miễn dịch nhân tạo
này là gì?

- HS: Miễn dịch tự nhiên: là khả năng tự
chống bệnh của cơ thể . Loại miễn dịch
này có 1 cách ngẫu nhiên , bị động từ khi
cơ thể mới sinh ra hay sau khi đã bị
nhiễm . VD: (sgk)
- Miễn dịch nhân tạo: Tạo cho cơ thể khả
(?) Em hiểu gì về dịch SARS và dịch năng miễn dịch bằng văcxin. Loại miễn
dịch này có được 1 cách không ngẫu
cúm do vi rút H5N1 gây ra?
nhiên , chủ động khi cơ thể chưa bị
nhiễm bệnh .VD: (sgk)
(?) Hiện nay trẻ em đã được tiêm phòng
những bệnh nào và kết quả ra sao?
(?) Bệnh AIDS do vi rút nào gây nên?
Cách phòng ngừa ntn?

- HS: liên hệ thực tế để trả lời

- Gv: Liên hệ thực tế về việ tiêm ngừa
văc xin. Từ đó giáo dục hs ý thức tiêm
ngừa phòng chống bệnh tật bảo vệ sức
khỏe
5’

Hoạt động 3: Củng cố và tóm tắt bài
Hãy đánh dấu nhân vào câu trả lời đúng:
1. Hãy chọn 2 loại bạch cầu tham gia vào quá trình thực bào.
a. Bạch cầu trung tính, bạch cầu mônô
axit

c. Bạch cầu ưa kiềm, bạch cầu ưa

b. LimPhô T, bạch cầu ưa kiềm
tính

d. Bạch cầu ưa axít, bạch cầu trung

2. Hoạt động nào là hoạt động của LimPhô B.
a. Tiết kháng thể vô hiệu hóa kháng nguyên.

TaiLieu.VN

c. Tự tiết chất bảo vệ cơ thể.

Page 5


b. Thực bào bảo vệ cơ thể.

d. Tiết ra kháng nguyên

3. Tế bào T phá hũy tế bào cơ thể bị nhiễm vi khuẩn bằng cách nào ?
a.Tiết men phá hũy màng.
b. Dùng phân tử Prôtêin đặc hiệu.
thể.

c. Dùng chân giả tiêu diệt.
d.Tự tiết chất bảo vệ cơ

4. Miễn dịch là gì? Sự khác nhau giữa các loại miễn dịch này là gì?

1’

Hoạt động 5: Hướng dẫn học ở nhà
- Học bài, trả lời câu hỏi1, 2, 3 tr 47
- Đọc mục “ Em có biết ? ”
- Chuẩn bị bài sau: Tìm hiểu về nguyên tắc cho máu và truyền máu.

TaiLieu.VN

Page 6